RAHAB okwa li ta talele mekende sho uuyelele weluwa tawu yeleke olushandja ndoka lwa kundukidha Jeriko. Aakwiita yaIsraeli mboka ya li ya tegelela okuhomona oshilando omo ya li melundu moka. Sho ya tameke ishewe okudhingoloka oshilando, oya li ya tsimika ontsi noya li taya hiki omankuma.

MuJeriko omo mwa li maandjawo yaRahab. Okwa li e shi nawa omapandaanda gasho, omagumbo, omalandithilo gasho gu udha aantu nosho wo oositola dhasho. Naantu yasho okwa li e ya shi nawa. Okwa li a mono kutya aantu otaye ende taya kwatwa kuumbanda sho Aaisraeli taya tsikile okudhingoloka oshilando lumwe mesiku. Sho omankuma ngoka ga li gu uvitike nawa momapandaanda nomomahalandjandja gaJeriko taga hikwa, Rahab ka li a tila nenge a teka omukumo ngaashi aantu moshilando.

Rahab okwa li a tala sho aakwiita taya tameke okudhingoloka oshilando koongulasha mesiku etiheyali. Mokati kaakwiita Aaisraeli okwa li e wete mo aayambi taya hiki omankuma ya humbata oshikethahangano shoka shi lile po Kalunga kawo, Jehova. Natu kale ando twa fa tu wete Rahab i ikwatelela kongodhi ontiligane ye endjelela pekende lyondunda ye, ndyoka lya taalela pondje yekuma enene lyaJeriko. Ongodhi ndjoka oya li ya dhimbulukitha Rahab etegameno lye kutya ye noyaandjawo otaya ka hupa mehanagulo lyoshilando. Mbela Rahab omugwaaleki? Jehova hasho nando a li e mu tala ko ngawo, okwa li e wete eitaalo lye endhindhilikwedhi. Natu shuneni petameko lyehokololo lyaRahab tu tale kutya oshike tatu ilongo kuye.

Rahab okwa li ohonda. Uutumbulilo mboka owa li wa kumitha aafatululi yOmbiimbeli yamwe yonale sho ya ti kutya Rahab okwa li owala mwene gwongulu yaayenda. Ihe Ombiimbeli otayi shi yelitha nawa noinayi holeka nando uushili washa. (Josua 2:1; Aahebeli 11:31; Jakob 2:25) Momudhingoloko gwAakaanan otashi vulika oshilonga shaRahab sha li sha taambwa ko. Nonando meputuko lyaRahab okukala ohonda osha li sha taambiwa ko, otashi vulika a li e shi shi kutya osha puka. (Aaroma 2:14, 15) Otashi vulika Rahab a li a sa ohoni eihumbato lye. Ngaashi aantu oyendji kunena mboka ye na onkalamwenyo ya tya ngaaka, otashi vulika a li e wete kutya ke na we nkene a ninge, opo a sile yaandjawo oshimpwiyu.

Osha yela kutya Rahab okwa li a hala okwoopaleka onkalamwenyo ye. Moshilongo shaandjawo omwa li mu udha elongithonkondo nonyata yiipala, ngaashi okulala nomupambele nokulala noshimuna. (Levitikus 18:3, 6, 21-24) Iilonga iiwinayi mbyoka ya li hayi longwa moshilando moka oya li hayi longwa medhina lyelongelokalunga. Mootempeli dhasho omwa li hamu humithwa komeho omikalo dhuumbwanda nohamu longelwa ookalunga yiifundja, ngaashi Baal naMoloko mboka ya li haya yambelwa aanona ye na omwenyo ongomafikiloyambo.

Jehova iinima mbyoka ya li tayi longwa muKaanan okwa li e yi wete. Omolwuukolokoshi wawo owundji, Jehova okwa ti: “Oya nyateke oshilongo. Nomolwashoka OMUWA ta geele oshilongo notu umbitha mo aantu mboka ya kala mo.” (Levitikus  18:25) Mbela oshike sha li sha kwatelwa ‘mokugeela’ oshilongo shoka? Aaisraeli oya li ya pewa euvaneko tali ti: “Kashona nakashona ote mú tidhile po iigwana mbika.” (Deuteronomium 7:22) Omathelemimvo ga piti, Jehova okwa li u uvaneke kutya ota ka pa oluvalo lwaAbraham oshilongo, notu shi kutya ‘iha fundju.’ —  Titus 1:2; Genesis 12:7.

Ihe Jehova okwa li wo a gandja oshipango kutya iigwana yontumba moshilongo oyi na okuhanagulwa po thiluthilu. (Deuteronomium 7:1, 2) Jehova, “omupanguli guuyuni auhe,” okwa li a lesha omitima dhawo nokwa tseya kutya oya pwila muukolokoshi nomonyata yiipala. (Genesis 18:25; 1 Ondjalulo 28:9) Mbela Rahab okwa li u uvite ngiini sho e li moshilongo shoka shi li pokuhanagulwa po? Dhiladhila owala nkene a li u uvite sho a kundana kombinga yaIsraeli. Okwa li u uvu kutya Kalunga kaIsraeli okwa li ta wilike oshigwana She shoka sha li muupika shi sinde etangakwiita lyaEgipiti ndyoka lya li enankondonkondo muuyuni pethimbo ndyoka. Ngashingeyi Israeli osha li shi li pokuponokela Jeriko. Ihe nonando ongaaka, aantu yomoshilongo shoka oya li ya tsikile nokulonga uukolokoshi. Otatu vulu okumona kutya omolwashike Ombiimbeli tayi popi Aakaanan kutya oyo ‘aanandumbo naKalunga.’ —  Aahebeli 11:31.

Rahab okwa li i ili. Uule woomvula dhontumba, okwa li a dhiladhila kwaashoka u uvu kombinga yaIsraeli naKalunga kasho, Jehova. Jehova ka li tuu a yooloka ko thiluthilu kiikalunga yAakaanan! Kalunga ngoka ta kondjele oshigwana she pehala lyoku shi ninga nayi, okwa simaneka omithikampango dhaalongeli ye pehala lyoku dhi shundula. Kalunga nguka okwa li a lenga aakiintu, kaya li owala yokufutwa ya lalwe nayo nokulongithwa momukalo tagu sitha ohoni melongelokalunga. Sho Rahab a u uvu kutya Aaisraeli oyu unga ontanda handiyaka yomulonga gwaJordan, ya tegelela okuponokela Aakaanan, okwa li ti ipula unene kutya otashi ke endela ngiini oshigwana she. Mbela Jehova okwa li e wete Rahab nokwa lenga uukwatya uuwanawa mboka e na?

Kunena opu na aantu oyendji ya fa Rahab. Oyu uvite ye li moomango nomonkalo tayi ya shundula notayi ya yugu enyanyu noyu uvite kaapu na ngoka e na ko nasha nayo. Ehokololo lyaRahab otali tu hekeleke noku tu dhimbulukitha kutya Kalunga oku na ko nasha nakehe gumwe gwomutse. Kutya nduno owu uvite wa polimana shi thike peni, Kalunga “ke li kokule nomuntu nando ogumwe.” (Iilonga 17:27) Oku li popepi, i ilongekidha nokwa halelela okupa ayehe mboka ye mu itaala etegameno. Rahab okwa li ngaa e mu itaala?

Esiku limwe manga Aaisraeli inaaya tameka okudhingoloka Jeriko, pegumbo lyaRahab opwe ya aayendanandjila yaali. Aalumentu mbaka yaali kaya li ya hala okudhimbululwa, ihe molwaashoka aantu yomoshilando oya li ya hwangala, oyendji oya li ya tonatela oshilando okumona kehe ondaadhi tayi ya mo. Rahab otashi vulika a li a mono nziya kutya oyo oolye. Pegumbo lye opwa li hapu ya aalumentu oyendji, ihe aayendanandjila mbaka yaali kaya li ye endela shoka hashi enditha yalwe, otaya kongo owala omulalo.

 Aalumentu mbaka yaali oya li oondaadhi dha zi kontanda yAaisraeli. Josua, ondjayi yawo, oye e ya tumu ya tale kutya Jeriko osha kola shi thike peni. Shika osha li oshilando shotango shaKaanan shoka Aaisraeli ya li taya ka ponokela, notashi vulika osho sha li oshinankondo kwaayihe. Josua okwa li a hala okumona kutya ye naalumentu ye otaya ka kondjitha aantu ye li ngiini. Osha yela kutya oondaadhi odha li dha hogolola owina okuya kegumbo lyaRahab. Pegumbo lyombwanda aayendanandjila otashi vulika ye ye po e taya zi po inaaya dhimbululwa. Otashi vulika oondaadhi dha li dhi na wo einekelo okuuva iiholekwa yontumba.

Ombiimbeli otayi ti kutya Rahab okwe “edhilile aatumwa.” (Jakob 2:25) Okwe ya pitike ya kale megumbo lye nokuli nonando okwa li e ya limbililwa noka li e shi kutya otaya kongo shike. Otashi vulika a li i inekela kutya ote ki ilonga oshindji kombinga yaKalunga kawo, Jehova.

Opo ye li po, aatumwa ya za komukwaniilwa gwaJeriko oyo mba. Ehokololo olya adhika lya taandele kutya oondaadhi dha za kuIsraeli omo dha yi megumbo lyaRahab. Rahab ota ka ninga po nduno shike? Ngele okwa gamene oondaadhi ndhoka mbali, mbela itashi vulika i itule ye mwene naakwawo moshiponga? Mbela aantu muJeriko itaye ke ya dhipaga ayehe ngele okwa gamene aatondi mboka? Ngashingeyi Rahab ina limbililwa we kutya aalumentu mbaka oyo oolye naanaa. Ngele okwa li e shi nale kutya Jehova oku vule kalunga ke kokulekule, shika otashi vulika sha li she mu pe ompito a game kuJehova.

Rahab okwa li owala e na okathimbo okashona kokudhiladhila, ihe okwa li a katuka nziya nonoondunge. Okwa holameke oondaadhi kohi yiigwanga yoliina mbyoka a li a aneka pombanda yondunda yegumbo lye yi kukute. Opo nduno okwa yamukula aatumwa yomukwaniilwa a ti: “Aalumentu yamwe oyi ile shili maandjetu, ihe inandi tseya mpoka ya zi. Yo yene oya yi peningino lyetango, manga omweelo gwoshilando inaagu edhilwa. Kandi shi wo mpoka yu uka, ihe ngele otamu ya landula mbala, otamu vulu oku ya kwata.” (Josua 2:4, 5) Dhiladhila ando wa fa wu wete Rahab a tala kiipala yaatumwa yomukwaniilwa. Mbela okwa li a tila ya mone kutya omutima gwe otagu dhenge?

Ondunge ye oya longo. Aalumentu yomukwaniilwa oye endelele yu uka konkondo yaJordan. (Josua 2:7) Otashi vulika Rahab a li u uvite a pepelelwa. Rahab okwa li a longitha ondunge yanathangwa okupukitha aalumentu aadhipagi mboka kaaya li ye na uuthemba wokutseya oshili ndjoka yi li po, nokungeyi okwa hupitha aapiya yaJehova kaaye na ondjo yasha.

Rahab okwa shuna meendelelo pombanda yondunda ye e ta lombwele oondaadhi shoka a ningi. Okwa li wo a holola oshinima sha simana: Aantu yomoshilando oya li ya sholola noya li ya tila aahomoni yawo. Oohapu ndhika otashi vulika dha li dha  nyanyudha oondaadhi noonkondo. Aakolokoshi yomuKaanan oya li ya tameka okutila noonkondo Kalunga kaIsraeli omunankondo, Jehova. Rahab okwa li wo a popi kombinga yoshinima shoka sha simanenena kutse. Okwa ti: “OMUWA Kalunga keni oye Kalunga e li megulu nokombanda yevi wo.” (Josua 2:11) Omahokololo ngoka u uva kombinga yaJehova oga li ge mu ningitha a kale e na einekelo muKalunga kaIsraeli, Jehova, noku mu itaala.

Rahab ka li nando a limbililwa kutya Jehova ota ka gandja oshilando koshigwana she. Onkee ano, okwe dhi indile dhi mu sile ohenda, opo ye noyaandjawo ya hupithwe. Oondaadhi odha zimine e tadhi mu lombwele kee dhi holole ye e endjeleleke ongodhi ontiligane pekende opo aakwiita ya vule oku mu gamena pamwe negumbo lye. —  Josua 2:12-14, 18.

Otatu vulu okwiilonga oshindji kuRahab kombinga yeitaalo. Ombiimbeli otayi ti “eitaalo ohali zi mokuuva.” (Aaroma 10:17) Okwa li u uvu omahokololo ge shi okwiinekelwa kombinga yoonkondo nuuyuuki waJehova Kalunga, nokwa li e mu itaale noku mu inekela. Kunena otu na ontseyo oyindji kombinga yaJehova. Mbela otatu ka kambadhala ngaa tu mu tseye tse tu mu itaale shi ikolelela kwaashoka twi ilonga mOohapu dhe, Ombiimbeli?

Oondaadhi ndhika mbali odha landula omayele gaRahab, e tadhi kulukile pevi dhe endjelela kongodhi ndjoka ya li pekende e tadhi endelele dhi ye moondundu. Momasilu ngoka ga gama kuumbangalantu waJeriko omu na omakololo ogendji moka oondaadhi dha li tadhi vulu okuholama sigo dha vulu okushuna kontanda yAaisraeli dhi thikithe onkundana ombwanawa ndjoka dhu uvu kuRahab.

Konima aakalimo yaJeriko oya li ya kwatwa kuumbanda sho yu uvu kutya Jehova okwa thikameke omeya gomulonga gwaJordan pashikumithalonga, opo Aaisraeli ya pite puukukutu. (Josua 3:14-17) Ihe onkundana ndjoka oya li ya tsu Rahab omukumo a koleke eitaalo lye muJehova.

Opo nduno Aaisraeli oya tameke okudhingoloka Jeriko lumwe mesiku uule womasiku gahamano. Esiku etiheyali sho lya thiki, opwa li pwa ningwa oshinima shi ili. Ngaashi sha popiwa petameko lyehokololo ndika, aakwiita oya tameke okudhingoloka oshilando koongulasha, naasho ye shi dhingoloka lumwe, oya tsikile oku shi ninga lwiikando. (Josua 6:15) Omolwashike Aaisraeli ya li taya ningi ngawo?

Hugunina konima yokudhingoloka oshilando oshikando oshitiheyali mesiku ndyoka etiheyali, aakwiita oya thikama. Omankuma oga mwena nopwa li pwa tya nye. Aantu moshilando otashi vulika ya li ya tila noonkondo. Opo nduno sho Josua a lombwele aakwiita yaIsraeli yi igidhe mokule, oye shi ningi. Otashi vulika aakwiita mboka ya li kekuma lyaJeriko ya li taya dhiladhila kutya Aaisraeli otaye ya tilitha owala. Ngele osho ya li taya dhiladhila ngawo, nziya oya mono kutya kalya li etilitho lyowala. Ekuma olya tameke okukakama. Olya tende e tali gu po. Ontsi sho ya loto, opwa li pu na natango etungo limwe lya thikama. Egumbo lyaRahab inali teka po, omolweitaalo lye. Dhiladhila owala kutya okwa li u uvite ngiini sho a mono kutya Jehova okwe mu gamene. * Aanegumbo lye oya li ya hupithwa. —  Josua 6:10, 16, 20, 21.

Oshigwana shaJehova nasho osha li sha simaneka Rahab omolweitaalo lye. Sho ya mono egumbo lyaRahab olyo alike lya hupu po, oya li ye shi kutya Jehova oku li pamwe naye. Rahab naanegumbo lye oya li ya hupithwa mehanagulo lyoshilando shoka oshikolokoshi. Konima yolugodhi Rahab okwa li e ethiwa a kale popepi nontanda yAaisraeli. Mokweendela ko kwethimbo, Rahab okwa ningi gwomoshigwana shAajuda. Okwa li a hokanwa kuSalmon. Omwanamati gwawo, Boas, sho a koko okwa ka kala e na eitaalo lya kola. Okwa li a hokana Rut, Omumoab. (Rut 4:13, 18-22) Omukwaniilwa David nosho wo Mesiasa konima yethimbo omo ya ka za mezimo lyaRahab ndyoka li na eitaalo lya kola. —  Josua 6:22-25; Mateus 1:5, 6, 16.

Ehokololo li na ko nasha naRahab otali ulike kutya kehe gumwe gwomutse okwa simana kuJehova. Jehova oku wete kehe gumwe gwomutse, oku shi shoka shi li momitima dhetu, noha kala a nyanyukwa ngele tatu ulike eitaalo lya fa lyaRahab. Eitaalo lye olya li lye mu inyengitha a katuke. Ngaashi Ombiimbeli tayi shi popi, Rahab ‘okwa ningi omuyuuki omolwiilonga ye.’ (Jakob 2:25) Itatu ningi tuu nawa ngele tatu holele eitaalo lye!