SHO Timoteus ta zi megumbo okwa li ta dhiladhila muule kwaashoka shi li komeho. Okwa li te ende pamwe nookuume ke taya taakana omikunda ndhoka e shi nawa. Oshilando Listra moka taya zi shi li kombanda yoshikulundundu molusilu oshe ende tashi ningine ko kashona nakashona. Timoteus okwa li ti imemeha ta dhiladhila yina nayinakulu mboka ya li ye mu uvitile uuntsa, ihe inaya hala a mone kutya otaya lili sho ta yi. Otashi vulika a li hala a shune e ke ya laleke ishewe oshikando shahugunina.

Iikando niikando omuyapostoli Paulus okwa kala ta tala Timoteus ti imemeha. Okwa li e shi kutya Timoteus oku na natango okweetha po okukala e na ohoni, ihe okwa nyanyukwa okumona kutya omulaadhi. Timoteus okwa li omugundjuka natango, tashi vulika a li e na oomvula omulongo nasha. Okwa li a simaneka Paulus noku mu hole noonkondo. Timoteus okwa li a landula omulumentu nguka omulaadhi nomudhiginini molweendo olule noonkondo. Oya li taya ka enda kolupadhi, moosikepa nokutaalelwa kiiponga oyindji. Timoteus ka li e shi nokuli ngele ona ka galukile ngaa kegumbo sikulimwe.

Mbela oshike shi inyengitha omugundjuka nguno a lalakanene onkalamwenyo ya tya ngawo? Oshike sha li sha ningitha omaiyambo ge ga kale ge na oshilonga? Eitaalo lyaTimoteus otali vulu okunwetha mo ngiini eitaalo lyetu?

Natu shuneni konima kashona oomvula mbali ndatu lwaampo. Osha fa shi li ngeyi kutya Timoteus okwa putukila muListra, okandoolopa ki ikalekelwa ke li moshitopolwa shokuushayi, molusilu lwa muka nawa. Aantu yomuListra otashi vulika ya li haya uvu ko Oshigreka, ihe natango oya li haya popi elaka lyawo lyOshilikaonia. Esiku limwe mondoolopa moka omwa tukuluka epiyagano. Aatumwa yaali, omuyapostoli Paulus nomweendi pamwe naye, Barnabas, oya thiki mokandoolopa moka, okuza koshilando oshinene shopopepi, Ikonium. Sho ya li taya uvitha mepandaanda, Paulus okwa mono omulumentu oshilema e na eitaalo lya kola. Onkene, okwe mu aludha pashikumithalonga. — Iilonga 14:5-10.

Aantu oyendji muListra oya li yi itaala omalongo giifundja kombinga yookalunga mboka ya li hayi itula molupe lwaantu pethimbo lyonale. Oya li taya dhiladhila kutya Paulus oye oshikalunga Hermes naBarnabas oye oshikalunga Zeus. Aalumentu mbaka Aakriste kaya li nokuli taya vulu okukeelela aantu ye ya yambele omayambo. — Iilonga 14:11-18.

Aantu yamwe muListra, kaya li yu uvite kutya otaya talelwa po kiikalunga yaapagani, ihe oya li taya talelwa po kaantu yoshili. Pashiholelwa, Eunike ngoka a li Omujuda a hokanwa kOmugreka kee shi omwiitaali nosho wo yina, Loide, oya li ya pulakena neitulomo nonenyanyu kuPaulus naBarnabas. Omujuda kehe omudhiginini okwa li a halelela okuuva onkundana kutya Mesiasa okwe ya nokwa gwanitha po omahunganeko agehe ngoka tage mu popi mOmanyolo.

Dhiladhila owala kunkene Timoteus a li a gumwa ketalelopo lyaPaulus. Timoteus okwa longwa “okuza kuunona” we a kale e hole omanyolo omayapuki  gOshihebeli. (2 Timoteus 3:15) Ngaashi yina nayinakulu, okwa li e wete kutya Paulus naBarnabas otaya popi oshili kombinga yaMesiasa. Okwa li wo ta dhiladhila komulumentu oshilema ngoka a aludhwa kuPaulus. Otashi vulika Timoteus okuza kuunona we a kala ha mono omulumentu ngoka iikando oyindji momapandaanda gaListra. Ngashingeyi oku wete omulumentu ngoka te ende. Shoka oshi inyengitha Timoteus a ninge Omukriste. Yina Eunike nayinakulu Loide nayo oya li Aakriste. Kunena aavali naamboka ye na aatekulu otaya vulu okwiilonga oshindji koshiholelwa shaLoide naEunike. Mbela ito vulu okutulila po aagundjuka oshiholelwa oshiwanawa wu li omuvali nenge kuku ?

Mboka ya ningi Aakriste muListra oya li ya nyanyukwa shili okwiilonga kombinga yetegameno ndyoka li niwe kaalanduli yaKristus. Oya li wo yi ilongo kutya okukala omulongwa okwa kwatela mo okupita momaudhigu. Aajuda mboka ye na omitse omikukutu ya za kuIkonium nokuAntiokia oye ya mondoolopa, e taya ningitha aakalimo yamo kaayi itaale Paulus naBarnabas. Konima yethimbo, ongundu yaantu oye ya kuPaulus e taye mu dhenge nomamanya. Oye mu dhenge lwiikando, e ta gwile pevi. Oye mu kookololele pondje yoshilando ye shi okwa sa. — Iilonga 14:19.

Aalongwa yomuListra oya yi kuPaulus, e taye mu gongalele. Kaya li tuu yu uvite nawa sho a penduka po nomukumo e ta shuna kuListra! Esiku lya landula Paulus naBarnabas oya yi kuDerbe noya tsikile okuuvitha. Sho ya ningi aantu aalongwa, oya shuna ye na omukumo kuListra. Oya ka ninga ko shike? Enyolo otali ti kutya ‘oya tsu ooitaali omukumo noye ya kumagidha ya dhiginine eitaalo.’ Kala ando wa fa wa tala Timoteus a pulakena nomeho ga pwa mo, sho Paulus naBarnabas taya longo Aakriste kutya etegameno lyawo lyonakuyiwa oli na ondilo. Oya ti: “Mokuya moshilongo shaKalunga otu na okupitila muudhigu owindji.” — Iilonga 14:20-22.

Timoteus okwa mono nkene Paulus a dhiginina oohapu ndhoka, sho a kala ti idhidhimikile omahepeko nomukumo, opo u uvithile yalwe onkundana ombwanawa. Okwa kala e shi kutya ngele okwa landula oshiholelwa shaPaulus, aantu yomuListra nosho wo he, otaye ke mu pataneka. Timoteus ina pitika omapataneko ge mu imbe a ninge omatokolo gokulongela Jehova. Kunena opu na aagundjuka oyendji mboka ya fa Timoteus. Ohaya kongo noondunge ookuume mboka ye na eitaalo lya kola, mboka taye ya nkondopaleke notaye ya tsu  omukumo. Ihaya etha nando omapataneko ge ya ethithe po okulongela Kalunga.

Ngaashi sha popiwa metetekelo, Paulus otashi vulika a li a talele po muListra konima yoomvula mbali nenge ndatu. Kala ando wa fa wu wete Timoteus noyaandjawo ya nyanyukwa sho Paulus naSilas ya thiki maandjawo. Paulus naye okwa li a nyanyukwa, sho e wete nkene oombuto dhoshili ndhoka a kunu muListra dha koka. MuListra omwa li Loide nomwanakadhona Eunike, mboka ya ninga Aakriste aadhiginini ye na ‘eitaalo lya kola.’ Paulus okwa kala e ya lenga. (2 Timoteus 1:5) Mbela ongiini kombinga yaTimoteus?

Paulus okwa li a mono kutya Timoteus okwa koka pambepo okuza sho a li e ya talele po oshikando shotango. Ombiimbeli otayi ti kutya “ooitaali ayehe yomuListra nomuIkonium oya li taa popile Timoteus muuwanawa.” Ikonium oshi li ookilometa 32 muumbangalantuzilo waListra. (Iilonga 16:2) Oshe ende ngiini, opo Timoteus i iningile edhina ewanawa?

“Omanyolo omayapuki” ngoka Timoteus a li a longwa “okuza kuunona” we kuyina nokuyinakulu oga kwatela mo omayele omawanawa noge na oshilonga kaagundjuka. (2 Timoteus 3:15) Enyolo limwe otali ti: “Dhimbulukwa Omushiti gwoye momasiku guugundjuka woye.” (Omuuvithi 12:1) Oohapu ndhoka odha li tadhi ti sha noonkondo kuTimoteus sho a ningi Omukriste. Okwa mono kutya omukalo omwaanawa moka e na okudhimbulukwa Omushiti gwe, ogwo okuuvitha onkundana ombwanawa kombinga yOmwana gwaKalunga, Kristus. Kashona nakashona, Timoteus okwe ende ta zi ohoni ndjoka ya li hayi mu imbi okuuvithila yalwe nuulaadhi onkundana ombwanawa kombinga yaJesus Kristus.

Aakuluntugongalo oya li ya mono ehumokomeho lyaTimoteus. Oya li ya kumwa okumona omugundjuka ngoka ta ladhipike yalwe note ya tsu omukumo. Shoka sha simanenena, Jehova naye okwa li a dhimbulula uulaadhi waTimoteus. Okwa nwetha mo aahunganeki yamwe ya hunganeke kombinga yiilonga yontumba mbyoka a li ta ka longa momagongalo ogendji. Sho Paulus e ya oku ya talela po, okwa mono kutya Timoteus ota vulu oku mu kwathela miilonga yuutumwa. Aamwatate yomuListra oya li ya tsu kumwe nasho, noya li ye mu tenteke iikaha yawo. Shoka osha li shu ulike kutya okwa pewa oshinakugwanithwa shi ikalekelwa shokulongela Kalunga. — 1 Timoteus 1:18; 4:14.

Natu kale ando twa fa tu wete Timoteus a tuntukwa nokwi ifupipika omolwoshinakugwanithwa oshinene shoka i inekelelwa. Okwa li i ilongekidha okuya. * Mbela he ngoka kee shi omwiitaali, okwa li i inyenge ngiini sho omwana a yi miilonga yuuyendi? Otashi vulika a li e nine omwana omalalakano ga yooloka ko kwaangoka. Yina nayinakulu oya li yu uvite ngiini? Mbela oya li yu uvite etumba nenge oya li tayi ipula negameno lyomumati gwawo? Inashi puka ngele osho ya li yu uvite ngawo.

Ngaashi sha hokololwa petameko lyoshitopolwa shika, Timoteus okwa li a tokola okuya pamwe nomuyapostoli Paulus. Oye ende ondjila onde okuza kuListra. Konima yolweendo lwawo olule aalumentu mbaka yatatu oya thiki muIkonium. Timoteus okwa mono nkene Paulus naSilas taya lombwele Aakriste muJerusalem shono sha popiwa kOlutuwiliki nankene taya kwathele ooitaali yomuIkonium ya dhiginine eitaalo. (Iilonga 16:4, 5) Ndyoka olya li owala etameko.

Sho ya talele po omagongalo muGalatia, oya zi mo muRoma. Oye ende ookilometa omathele moshitopolwa shaFrigia yu uka kuumbangalantu e taya yi kuuninginino. Oya kala aluhe taya wilikwa kombepo ondjapuki. Oya yi kuTroas, taya londo osikepa, e taya taakana yu uka kuMakedonia. (Iilonga 16:6-12) Paulus okwa li a mono nkene Timoteus ha longo nuudhiginini. Okwa thigi Timoteus naSilas muBerea. (Iilonga 17:14) Okwe mu tumu nokuli oye awike kuTessalonika. Timoteus okwa li a landula oshiholelwa shaPaulus, sho a tsu omukumo e ta koleke eitaalo lyAakriste yaahoka. — 1 Aatessalonika 3:1-3.

 Konima yethimbo Paulus okwa popi kombinga yaTimoteus ta ti: “Timoteus oye awike he mu dhiladhila ngaashi ngame noku na oshimpwiyu nane.” (Aafilippi 2:20) Edhina ewanawa Timoteus ine li mona owala ngeyaka. Okwe li mono omolwiilonga ye yuudhiginini, eifupipiko naasho a kala omwiidhidhimiki moonkalo oondhigu. Ina tulila po tuu aagundjuka oshiholelwa oshiwanawa kunena! Aagundjuka oye na okudhimbulukwa kutya edhina ewanawa oye na oku li iningila yo yene. Ngele owu li omugundjuka, owu na ompito yokwiiningila edhina ewanawa mokupititha Jehova komeho monkalamwenyo yoye. Owu na wo okukala ho ungaunga nayalwe nohenda nonesimaneko.

Timoteus okwa kala ta longo pamwe nakuume ke, Paulus, uule woomvula 14. Oya piti momaupyakadhi ogendji noya nyanyukilwa wo okulonga pamwe. (2 Aakorinto 11:24-27) Oshikando shimwe Timoteus okwa tulilwe mondholongo omolweitaalo lye. (Aahebeli 13:23) Oku ulukile aamwahe ohole tayi zi komutima nokwa li e na ko nasha nayo ngaashi Paulus. Paulus okwe mu nyolele ta ti: “Otandi dhimbulukwa oluhodhi lwoye.” (2 Timoteus 1:4) Ngaashi Paulus, Timoteus naye okwa li ha ‘lili pamwe naamboka taa lili,’ opo e ya hekeleke noku ya tse omukumo. (Aaroma 12:15) Atuheni otatu vulu oku ya holela.

Itashi kumitha sho Timoteus konima yethimbo a ka ninga omukuluntugongalo a pyokoka. Paulus ka li owala a pe Timoteus oshinakugwanithwa shokutalela po omagongalo, opo e ga tse omukumo noku ga koleka. Okwa li wo e mu inekelele oshinakugwanithwa shokulangeka po aakuluntugongalo naayakuligongalo. — 1 Timoteus 5:22.

Paulus okwa li a tala ko Timoteus ongomwana, nokwa kala he mu pe omayele nomakumagidho ge na oshilonga. Okwe mu ladhipike a kokeke uupambepo we noku ninge omahumokomeho. (1 Timoteus 4:15, 16) Okwe mu ladhipike kaa ethe nando onkalo yuugundjuka nenge eifupipiko li mu imbe a popile shoka shi li mondjila. (1 Timoteus 1:3; 4:6, 7, 11, 12) Paulus okwa li wo e mu pe omayele nkene e na okuungaunga nuuwehame womela mboka hawu mu adha omathimbo gamwe. — 1 Timoteus 5:23.

Sho Paulus a mono kutya oku li pokudhipagwa, okwa nyolele Timoteus ontumwafo. Oya li tayi ti: “Kambadhala, u ye mbala kungame.” (2 Timoteus 4:9) Paulus okwa li e hole Timoteus nokwe mu ithana ta ti: “Oye omumwandje omuholike nomwiinekelwa mOmuwa.” (1 Aakorinto 4:17) Itashi kumitha nando sho Paulus a li a hala okumona kuume ke, manga inaa dhipagwa. Kehe gumwe ota vulu okwiipula kutya, ‘Mbela aantu ohaya pula ndje ngaa ndi ya kwathe ngele ye li muudhigu?’

Mbela Timoteus okwa thikile ko ngaa pethimbo kuPaulus manga inaa dhipagwa? Katu shi wo, ihe otu shi shi kutya okwa li ha ningi ngaashi ta vulu a hekeleke noku tse omukumo Paulus nosho wo yalwe. Okwa li ha kala metsokumwe nedhina lye ndyoka tali ti: “Omuntu ngoka ha tila Kalunga.” Okwa tulila po aagundjuka naakuluntu oshiholelwa oshiwanawa sheitaalo.