1-3. Jesus okwa li a yi kuJerusalem a londa koshike, nomolwashike sha li sha kumitha aatali yamwe?

 AANTU muJerusalem oya li taya uyagana kenyanyu sho yu uvu kutya Jesus ote ya kuyo. Oya yi ye ke mu tsakaneke kondje yoshilando. Oya li ya halelela okuhambelela omulumentu nguka, molwaashoka yamwe oya li taya ti oye omuthigululi gwomukwaniilwa David noye e na uuthemba okupangela Israeli. Oyendji oya li ye na iiyale yomilunga, yalwe oya yala oonguwo dhawo mondjila niitayi yomiti opo e ende ko. (Mateus 21:7, 8; Johannes 12:12, 13) Oyendji otashi vulika ya li tayi ipula kutya ote ya a londa koshike.

² Yamwe otashi vulika ya li ya tegelela e ye a fa aanenentu mboka haye ende kuukambe nomomatemba guuzeko ngele taya ka talela po. Pashiholelwa, sho Absalom omwanamati gwaDavid i iningi omukwaniilwa, okwa li e na ongundu yaamati aathindikili 50 mboka haya tetekele komeho yetembakwiita lye. (2 Samuel 15:1, 10) Omupangeli Omuroma, Julius Ceasar okwa li a pula a simanekwe momukalo gwi ikalekelwa, oshikando shimwe okwa li a yi kegumbo lyepangelo a kwatela komeho osheendo shesindano shoka shi liwe momunkulo koondjamba 40 kolulyo nokolumoho lwe dha humbata oolamba. Ihe aantu muJerusalem oya li ya tegelela omulumentu ngoka a simana noonkondo. Omulumentu ngoka oMesiasa, omuntu omunenenene ngoka a li ko nale, kutya nduno aantu oye mu shi nenge kaye mu shi. Ihe ngele Omukwaniilwa ngoka gwomonakuyiwa okwe ya moshilando shawo, yamwe otaya ka kala ya kumwa.

³ Jesus ine ya e li metemba lyuuzeko, ka li e na aathindikili, uukambe nokapwa li nando oondjamba. Okwe ya a kayila  okasino. * Kokasino hoka a li a londa kakwa li kwa yalwa oonguwo dhuukengeli. Kombunda yako kakwa li omutumba, ihe aalongwa ye oya li owala ya yala ko oonguwo. Omolwashike Jesus a li a hogolola okuya muJerusalem a londa kokasino, omanga aantu mboka inaaya simana ngaashi ye, ya li haye ende momukalo ngoka tagu ya tumbalekitha?

4. Ombiimbeli oya hunganeka shike shi na ko nasha nomukalo moka Jesus a li te ke ya muJerusalem?

⁴ Jesus okwa li a gwanitha ehunganeko ndyoka tali ti: “Nyanyukweni, . . . ligoleni kenyanyu, ne yomuJerusalem! Taleni, omukwaniilwa gweni ote ya kune! Ote ya nekandanga omusindani, ihe omuneifupipiko a londa okasino.” (Sakaria 9:9) Ehunganeko ndika otali ulike kutya Omugwayekwa gwaKalunga, Mesiasa ote ki ihololela aantu yomuJerusalem e li Omukwaniilwa a hogololwa kuKalunga. Momukalo moka e ya mo, otagu ulike kutya omwiifupipiki, uukwatya mboka wa dhenga mbanda.

5. Omolwashike eifupipiko lyaJesus lihokitha, nomolwashike sha simanenena oku mu holela moshinima shika?

⁵ Eifupipiko lyaJesus oli li uukwatya wuhokitha unene, nohali tu gumu komitima ngele tatu tedhatedha kulyo. Ngaashi twe shi kundathana mOntopolwa onti-2, Jesus oye awike “ondjila noshili nomwenyo.” (Johannes 14:6) Osha yela kutya aantu ayehe mboka ya li kombanda yevi kapu na nando ogumwe a simana e mu fa. Ka li e na uuntsa noka li i ishi nenge e wete a simana a fa aantu oyendji inaaya gwanenena. Opo tu kale aalanduli yaKristus, otwa pumbwa okukondjitha iikala yuuntsa. (Jakob 4:6) Jehova okutonde aanuuntsa. Onkee ano, osha simanenena okuholela Jesus.

6. Eifupipiko oshike, nongiini Jehova a tseya kutya Mesiasa ota ka kala omwiifupipiki?

⁶ Eifupipiko olyo okwaahakala wu na uuntsa nenge wu ishi. Uukwatya mboka ohawu tameke momutima gwomuntu nohe wu ulike mokupopya, meihumbato lye nomomukalo moka hu ungaunga nayalwe. Jehova okwa li e shi shi ngiini kutya Mesiasa ota ka kala omwiifupipiki? Okwa tseya kutya Omwana omwiifupipiki thiluthilu ngaashi ye. (Johannes 10:15) Okwa mona wo nkene Omwana hu ulike eifupipiko. Okwe shi mona ngiini?

7-9. (a) Ongiini Mikael a li u ulike eifupipiko sho ya li taya patathana naSatana? (b) Aakriste otaya vulu ngiini okuholela Mikael mokuulika eifupipiko?

⁷ Embo lyaJudas otali popi oshiholelwa shihokitha tali ti: “Nomuyengelimukuluntu Mikael ine shi ninga. Molugodhi lwawo naSatana sho ya li taya ludhikithathana kutya, olye e na okukutha po omudhimba gwaMoses, Mikael ina pangula nando Satana nenge e mu sheke, ihe okwe mu lombwele owala a ti: ‘Omuwa ne ku geele!’” (Judas 9) Edhina limwe lyaJesus, oMikael ndyoka a li hi ithanwa omanga inee ya kombanda yevi nokonima sho a shuna megulu, omolwonkandangala ndjoka ta dhana e li omuyengelimukuluntu nenge omuwiliki gwetangakwiita lyaayengeli yaJehova. * (1 Aatessalonika 4:16) Ihe ndhindhilika nkene Mikael a li u ungaunga naSatana sho taya patathana.

⁸ Judas ina popya kutya Satana okwa li a hala a ninge shike nomudhimba gwaMoses, ihe otu na uushili kutya okwa li e na elalakano ewinayi momadhiladhilo. Otashi vulika Satana a li a hala aantu ya kale haya galikana omudhimba gwomulumentu ngoka a li omudhiginini. Nonando Mikael ka li a hokwa ondunge ndjoka, oku ulike eipangelomwene. Satana okwa li e na lela okugeelwa, ihe Mikael pethimbo mpoka taya  patathana naSatana ka li a pewa “epangulo alihe” nokwa li e shi kutya Jehova Kalunga oye awike ta vulu okupangula. (Johannes 5:22) Nonando omuyengelimukuluntu Mikael oku na oonkondopangelo oonene, okwa li e ethele iinima miikaha yaJehova pehala lyokwiikongela oonkondopangelo dha gwedha po. Kakele kokukala omwiifupipiki, oku ulike wo kutya oku shi omangambeko ge.

⁹ Judas okwa nwethwa mo a nyole kombinga yaashoka omolwetompelo lyontumba. Aakriste yamwe pethimbo lye kaya li aaifupipiki. Oya li aainenepeki taa “sheke iinima kaaye yi shi.” (Judas 10) Oshipu kaantu inaatu gwanenena tu kale niikala yuuntsa. Ohatu inyenge ngiini ngele katu uvite ko oshinima shontumba megongalo, tashi vulika sha kwatela mo etokolo ndyoka lya ningwa kaakuluntugongalo? Mbela itashi ulike kutya katu na eifupipiko ngele otwa kala hatu gandja uusama komatokolo ngoka ga ningwa uuna kaatu shi ashihe shoka sha kwatelwa mo? Pehala lyaashono, natu kale ngaashi Mikael nenge Jesus mokwaahapangula iinima mbyoka Kalunga inee tu pa uuthemba oku yi ninga.

10, 11. (a) Oshike oshindhindhilikwedhi shi na ko nasha nOmwana gwaKalunga sho a zimine nehalo ewanawa e ye kombanda yevi? (b) Ongiini tatu vulu okuholela eifupipiko lyaJesus?

¹⁰ Omwana gwaKalunga oku ulike eifupipiko sho a zimine okuya kombanda yevi. Natu tale kiinima mbyoka a thigi po sho e ya kombanda yevi. Okwa li omuyengelimukuluntu. Okwa li wo “Ohapu,” sha hala okutya, Omupopikalelipo gwaJehova. (Johannes 1:1-3) Okwa kala megulu, ‘muuyapuki [waJehova] meadhimo.’ (Jesaja 63:15) Ihe nando ongaaka, Omwana “okwi ihula uukalunga e ta zala olupe lwomupika. Oye okwa ningi a fa omuntu.” (Aafilippi 2:7) Dhiladhila kwaashoka sha li sha kwatelwa mokuya kwe kombanda yevi. Omwenyo gwe ogwa li gwa lundululilwa moshivalelo shomukadhona Omujuda nokwa kala mela lye uule woomwedhi omugoyi sigo a valwa. Okwa valelwa muukwanegumbo wa hepa womuhongi gwiipilangi. Sho a li okahanona kali ta vulu okwiisila oshimpwiyu. Konima yethimbo okwa tameke  okumbandanga, okwa ningi okamatyona nokwa ningi omugundjuka gwoomvula omulongo nasha. Nonando okwa li a gwanenena okuza muugundjuka we, okwa kala nokuvulika kaavali ye mboka inaaya gwanenena. (Lukas 2:40, 51, 52) Inu ulika tuu eifupipiko momukalo omukumithi!

¹¹ Mbela itatu vulu okuholela Jesus mokutaamba ko iilonga mbyoka ya talika ko yidhinitha? Pashiholelwa, aantu yamwe oya dhina oshilonga shetu shokuuvitha onkundana ombwanawa yUukwaniilwa waKalunga, kaye na ko nasha nayo, ohaye tu sheke noye tu tonde. (Mateus 28:19, 20) Ihe otatu ka kwathela aantu ya hupithwe ngele tatu tsikile nokuuvitha. Otatu ki ilonga oshindji lela kombinga yeifupipiko nonkene tu na okulandula oshiholelwa shOmuwa gwetu, Jesus Kristus.

12-14. (a) Jesus oku ulike ngiini eifupipiko sho aantu ya li taye mu tanga? (b) Omomikalo dhini Jesus a li u ungaunga nayalwe neifupipiko? (c) Oshike tashi ulike kutya eifupipiko lyaJesus kalya li owala lyokwiimonikitha?

¹² Petameko lyuukalele we kombanda yevi, Jesus okwa kala omwiifupipiki. Okwe shi ulike aluhe mokutanga nomokutumbalekitha He. Omathimbo gamwe aantu oya li ya tanga Jesus omolwoohapu dhe dhuunongo, iikumithalonga mbyoka a longo nuukwatya we uuwanawa. Ihe Jesus ina pitika a simanekwe, pehala lyaashono okwa ti kutya Jehova oye na simanekwe. — Markus 10:17, 18; Johannes 7:15, 16.

¹³ Jesus oku ulike eifupipiko momukalo moka u ungaunga naantu. Okwe shi yelitha kutya sho e ya kombanda yevi ine ya okuyakulwa, ihe okuyakula yalwe. (Mateus 20:28) Oku ulike eifupipiko mokuungaunga naantu nombili nonondjele. Ngele aalongwa ye ye mu uvitha nayi ka li he ya gandagula, ihe okwa li ha kambadhala okwaadha omitima dhawo. (Mateus 26:39-41) Sho ongundu yaantu ye mu piyaganeke sho ya li yi ikalela opo ya vululukwe po kashona, ine ya shunitha ko, ihe okwa tsikile owala oku ya longa “iinima oyindji.” (Markus 6:30-34) Sho omukiintu kee shi Omuisraeli e mu hehela  a aludhe omwanakadhona, tango okwe shi tindi, ihe ka li e mu geela, okwa li a tifuka omolweitaalo lya kola lyomukiintu ngoka, naashoka otatu ke shi kundathana mOntopolwa 14. — Mateus 15:22-28.

¹⁴ Jesus okwa kala aluhe metsokumwe noohapu dhe moka i ipopi a ti: “Ongame omunambili nomomutima ondi ishonopeka.” (Mateus 11:29) Eifupipiko lye kalya li lyokwiimonikitha, ihe olya li hali zi komutima. Itashi kumitha sho a li e wete sha simana okulonga aalanduli ye ya kale aaifupipiki.

15, 16. Jesus okwa li a mono eyooloko lini pokati kiikala yaapangeli yuuyuni niikala mbyoka aalongwa ye ya pumbwa okukokeka?

¹⁵ Osha li sha pula aayapostoli yaJesus ethimbo ele okukokeka eifupipiko. Okwa li a kambadhala iikando niikando oku ya kwathela moshinima shoka. Pashiholelwa, oshikando shimwe Jakob naJohannes oya li ya lombwele yina a pule Jesus e ya pe ondondo yopombanda mUukwaniilwa waKalunga. Jesus okwa yamukula neifupipiko a ti: “Okukuutumba kolulyo lwandje nenge kolumoho lwandje hangame tandi ku gandja, ihe okwaamboka ye ku longekidhilwa kuTate.” Aayapostoli yalwe omulongo oya li ya “geyele” Jakob naJohannes. (Mateus 20:20-24) Jesus oku ungaunga ngiini nuupyakadhi mboka?

¹⁶ Okwe ya pukulula ayehe nombili a ti: “One omu shi shi, aapangeli ohaa lele iigwana, naanenentu ohaye yi pangele pankondo dhawo. Ihe inashi kala ngaaka mokati keni. Ngoka gwomune a hala, a ninge omunene, oye na ninge omuyakuli gweni. Naangoka gwomune a hala, a ninge gwotango, oye na kale omupika gweni.” (Mateus 20:25-27) Otashi vulika aayapostoli ya li haya mono nkene “aapangeli yiigwana” mboka ye na uuntsa noyi ihole haya lalakanene oonkondopangelo. Jesus oku ulike kutya aalanduli ye oye na okukala ya yooloka ko kaapangeli mboka haya kala ya hala okupangela yalwe nonyanya. Oya pumbwa okukala aaifupipiki. Ihe mbela oya li ngaa yi ilongo po sha?

17-19. (a) Jesus okwa li a longo aayapostoli ye oshiilongomwa momukalo guni omundhindhilikwedhi kombinga yeifupipiko uusiku wa tetekele eso lye? (b) Oshiilongomwa shini sha simanenena shi vule iikwawo shi na ko nasha neifupipiko Jesus a longo aantu sho a li kombanda yevi?

 ¹⁷ Kasha li oshipu kuyo. Shika hasho oshikando shotango nenge shahugunina Jesus te ya longo oshiilongomwa shoka. Sho ya li taya patathana kutya olye omunene mokati kawo, okwe eta okanona mokati kawo nokwe ya lombwele ya kale ya fa okanona hoka kaake na uuntsa, kaake na ko nasha nesimano noondondo ndhoka hadhi lalakanenwa olundji kaakuluntu. (Mateus 18:1-4) Uusiku mboka wa tetekele eso lye, okwa li a mono kutya aayapostoli ye oya nyengwa okweetha iikala yuuntsa. Ihe okwa li e ya longo oshiilongomwa kaashi shi okudhimbiwa. Okwi imanga oshihanduke nokwa longo iilonga yidhinitha mbyoka hayi longwa unene kaapika momagumbo. Okwa yogo oompadhi dhaayapostoli ye mwa kwatelwa dhaJudas ngoka a li te ke mu gwaaleka. — Johannes 13:1-11.

¹⁸ Jesus okwe ya kwathele yu uve ko kutya eifupipiko oshike sho a ti: “Onde mú pe oshiholelwa.” (Johannes 13:15) Mbela oshiholelwa shoka osha li ngaa sha adha omitima dhawo? Aawe, uusiku owo tuu mboka oya li taya patathana natango kutya olye omunene mokati kawo. (Lukas 22:24-27) Ihe Jesus okwa li e ya tala onteni nokwe ya longo neifupipiko. Opo nduno okwe ya longo oshiilongomwa sha simana sho i “ifupipike nokwe ende ondjila yevuliko sigo omeso lye [komuti gwomahepeko, NW].” (Aafilippi 2:8) Jesus okwa li a dhipagwa momukalo gusitha ohoni nokwa li a talika ko e li omulongi gwomuyonena nomukaulinyanga. Kungeyi, oku ulike kutya oku li oshishitwa shi ikalekelwa, molwaashoka mokati kiishitwa ayihe yaHe, oye owala u ulike eifupipiko momukalo dhingi nogwa gwanenena.

¹⁹ Otashi vulika shika osho sha li oshiilongomwa shahugunina shoka Jesus a longo aayapostoli ye kombinga yeifupipiko opo e li thindile momitima dhawo. Ombiimbeli otayi tu lombwele kutya aayapostoli oya li ya longo iilonga yawo neifupipiko  uule womimvo omilongo konima yaashoka. Mbela natse aaifupipiki?

20. Ongiini tatu vulu okutseya kutya tse aaifupipiki?

²⁰ Paulus ota ladhipike kehe gumwe gwomutse ta ti: “Okukala kweni naku kale kwa fa kwaJesus Kristus.” (Aafilippi 2:5) Ngaashi Jesus, otwa pumbwa okukala aaifupipiki. Otatu vulu ngiini okutseya kutya otu li aaifupipiki? Paulus ote tu dhimbulukitha kutya “inamu longa nando osha mombepo yokwiihola nenge yokukonga esimano lyowala, ihe ifupipikeni kiipala yayakweni, ne mwaa dhiladhile kutya one aawanawa mu ya vule.” (Aafilippi 2:3) Eyamukulo lyepulo ndyoka olyi ikwatelela kunkene hatu tala ko yalwe. Otu na oku ya tala ko ye tu vule nenge ya simana noonkondo. Mbela omayele ngoka oto ga tula ngaa miilonga?

21, 22. (a) Omolwashike aakuluntugongalo ya pumbwa okukala aaifupipiki? (b) Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa zala eifupipiko?

²¹ Sho pwa piti omimvo odhindji okuza sho Jesus a si, omuyapostoli Petrus okwa kala natango ti ipula nesimano lyokukala omwiifupipiki. Petrus okwa lombwele aakuluntugongalo ya longe iilonga yawo neifupipiko nopwaahe na nando okupangela oonzi dhaJehova. (1 Petrus 5:2, 3) Okukala noshinakugwanithwa itashi ti kutya owu na okukala nuuntsa. Pehala lyaashoka, otashi ti owa pumbwa okukala neifupipiko lyashili. (Lukas 12:48) Eifupipiko olya simanenena lela kAakriste ayehe, ihe hakaakuluntugongalo owala.

²² Osha yela kutya Petrus ka li a dhimbwa nando sho Jesus a yogo oompadhi dhe uusiku mboka, nonando Petrus okwa li inaa hala. (Johannes 13:6-10) Petrus okwa nyolele Aakriste a ti: “Ne amuhe omu na okuzala eifupipiko, opo mu vule [okuyakulathana].” (1 Petrus 5:5) Uutumbulilo “okuzala” otawu ulike onkatu ndjoka omupiya ha katuka a zale okatetahema ke opo a tameke iilonga ye. Otawu tu dhimbulukitha sho Jesus a li i imanga oshihanduke mombunda e ta tsu oongolo a yoge oompadhi dhaalongwa ye. Ngele otwa landula oshiholelwa  shaJesus itatu ka kala tu wete oshilonga shoka twa pewa kuKalunga inaashi simana. Eifupipiko lyetu oli na okukala li iwetikile kwaayehe, twa fa twe li zala.

23, 24. (a) Omolwashike tu na okuyanda uuntsa? (b) Ontopolwa tayi landula otayi ke tu kwathela tu mone kutya etaloko lini lya puka shi na ko nasha neifupipiko?

²³ Uuntsa ohawu tetekele epunduko. Otawu vulu okuningitha omuntu ngoka e na omagano a kale kee na ongushu yasha kuKalunga. Ihe eifupipiko otali vulu okuninga nokuli omudhinwa a kale e na ongushu momeho gaJehova. Ngele otwa kokeke uukwatya mboka wa dhenga mbanda mokulandula kehe esiku oshiholelwa shaKristus otatu ka mona ondjambi kaayi shi okuyelekwa nasha. Petrus okwa nyola a ti: “Ishonopekeni kohi yoshikaha shoonkondo shaKalunga, opo e mú nenepeke pethimbo lye.” (1 Petrus 5:6) Kalunga okwa nenepeke Jesus omolweifupipiko lye. Kalunga ketu ota ka kala wo a nyanyukwa oku ku pa ondjambi omolweifupipiko lyoye.

²⁴ Shinikitha oluhodhi, yamwe ohaya dhiladhila kutya omuntu omwiifupipiki okwa mbatha. Oshiholelwa shaJesus otashi tu kwathele tu mone kutya etaloko ndyoka olya puka, molwaashoka ye omwiifupipiki e vule aantu ayehe noku li wo omulaadhi. Shoka otatu ke shi kundathana montopolwa tayi landula.