Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 5

‘Omaliko agehe guunongo’

‘Omaliko agehe guunongo’

1-3. Jesus okwa li a popi kombinga yashike meuvitho lye lyokondundu pothinge mo 31 E.N., nomolwashike aapulakeni ye ya li ya kumwa?

 OYA li othinge yomumvo 31 E.N., sho Jesus a li popepi naKapernaum moshilongo shoka aantu haya kala yi ipyakidhila unene, shi li kuumbangalantuninginino womunkulofuta gwaGalilea. Okwa londo kondundu yimwe yi li pomudhingoloko mpoka e ta galikana uusiku auhe oye awike. Ongula sho kwa shi okwi ithana aalongwa ye nomokati kawo okwa hogolola mo 12 mboka a luku aayapostoli. Ongundu onene yaantu mboka yamwe yomuyo ya za kiitopolwa yokokulekule oya li ya landula Jesus kondundu hoka noya gongala pehala lye elekana. Oya li ya halelela okupulakena shoka ta popi nokwaaludhwa komauvu gawo. Jesus okwe ya ningile shoka ya li ya hala. — Lukas 6:12-19.

2 Jesus okwa hedha kongundu e ta aludha aavu ayehe. Konima sho a aludha ayehe, okwa kuutumba e ta tameke oku ya longa. * Oohapu ndhoka a popi esiku ndyoka odha li dha kumitha aapulakeni ye. Aantu mboka shi valelwe yu uve gumwe ta longo aantu e mu fa. Opo u ulike kutya elongo lye olya simana, ka li e ya longo iinima yomithigululwakalo nenge mbyoka ya tseyika nawa koorabbi Aajuda. Pehala lyaashono, okwa totha mOmanyolo gOshihebeli ga nwethwa mo. Etumwalaka lye olya li lya yela, iitya ye oya li iipu notayi vulu okuuviwa ko nawa. Sho a mana okupopya, aantu oya kuminwa elongo lye. Oshe eleka molwaashoka ye omulumentu omunandungelela ngoka a li ko. — Mateus 7:28, 29.

‘Aantu oya kuminwa elongo lye’

3 Euvitho ndyoka niinima yilwe oyindji mbyoka Jesus a popi nokwa ningi oya nyolwa mOohapu dhaKalunga. Otu na okukonakona oohapu ndhoka dha nwethwa mo tu tale shoka tadhi ti kombinga yaJesus, molwaashoka muye omu na ‘omaliko agehe guunongo.’ (Aakolossa 2:3) Uunongo mboka wu li uukwatya wokutula miilonga ontseyo neuvoko okwe wu adha peni? Ongiini a li u ulike uunongo, nongiini tatu vulu okulandula oshiholelwa she?

‘Oondunge ndhika okwe dhi adha peni?’

4. Aapulakeni yaJesus oya li ya pula epulo lini muNasaret, nomolwashike?

4 Oshikando shimwe sho Jesus a li tu uvitha okwa yi kuNasaret moshilando moka a putukila e ta longo aantu mosinagoga. Aapulakeni ye oyendji oya li ya kumwa noyi ipula taya ti: ‘Oondunge ndhika okwe dhi adha peni?’ Oya li ye shi aavali ye, aamwayina noya li ye shi kutya okwa za muukwanegumbo wa hepa. (Mateus 13:54-56; Markus 6:1-3) Oya li ya kumwa molwaashoka oye shi kutya omuhongi gwiipilangi ngoka a pyokoka ina longwa koosikola dhoorabbi ndhoka dha simanekwa. (Johannes 7:15) Onkee ano, epulo lyawo olya li tali monika lya fa li li pandunge.

5. Jesus okwa li a holola ngiini onzo yuunongo we?

5 Jesus ka li owala omunongo molwaashoka e na omadhiladhilo ga gwanenena. Sho a longo aantu motempeli okwa popi kutya uunongo we owa za konzo ya shiga ko. Okwa ti: “Elongo ndika tandi li longo, kali shi lyandje mwene, ihe olya za kuKalunga, ngoka a tuma ndje.” (Johannes 7:16) Eeno, uunongo we owa za kuHe ngoka e mu tumu. (Johannes 12:49) Oshe ende ngiini opo Jehova a pe Jesus uunongo?

6, 7. Omomikalo dhini Jesus a li a mono uunongo okuza kuHe?

6 Ombepo ondjapuki yaJehova oya li tayi longo momutima nomomadhiladhilo gaJesus. Jesaja okwa hunganeke shi na ko nasha naJesus e li Mesiasa u uvanekwa a ti: “Ombepo yOMUWA otayi mu lambele, ombepo yowino noyoondunge, ombepo yomayele noyoonkondo, ombepo yuunongo noyokutila OMUWA.” (Jesaja 11:2) Molwaashoka ombepo yaJehova oya li ya lambele kuJesus nokuwilika okudhiladhila kwe nomatokolo ge, itashi kumitha sho oohapu dhe niilonga ye ya li tayi ulike uunongo kawu shi okuyelekwa.

7 Jesus okwa pewa kuHe uunongo mboka inaawu monika nando onale. Ngaashi twe shi mono mOntopolwa onti-2, okwa li e na ompito okwiilonga okutala ko iinima ngaashi He, omanga e li megulu moka a kala omimvo odhindjidhindji. Uunongo mboka Omwana a mono kuHe sho taya longo pamwe e li “engomba” mokushita iinima ayihe mbyoka yi na omwenyo naamboka kaayi na omwenyo itatu vulu oku wu yeleka nasha. Oshe eleka sho Omwana gwaKalunga i ithanwa uunongo omanga inee ya kombanda yevi. (Omayeletumbulo 8:22-31; Aakolossa 1:15, 16) Muukalele we kombanda yevi, Jesus okwa longitha uunongo mboka a mona kuHe gwomegulu. * (Johannes 8:26, 28, 38) Onkee ano, katu na okukala twa kumwa kuunongo mboka e na nokontseyo oyindji ndjoka a holola moohapu dhe nosho wo komatokolo gopandunge monkalamwenyo ye.

8. Tu li aalanduli yaJesus, ongiini tatu vulu okumona uunongo?

8 Tu li aalanduli yaJesus natse otwa pumbwa wo uunongo mboka hawu zi kuHe. (Omayeletumbulo 2:6) Jehova ihe wu tu pe pashikumithalonga. Ihe oha yamukula omagalikano getu ngele tatu wu pula nomutima aguhe tu ungaunge nomashongo monkalamwenyo yetu. (Jakob 1:5) Opo tu wu mone, otwa pumbwa okuninga oonkambadhala dha mana mo tu wu konge “ngaashi eliko lya holekwa.” (Omayeletumbulo 2:1-6) Otwa pumbwa shili okufula muule wOohapu dhaKalunga moka tawu adhika nokukala metsokumwe naashoka tatu ilongo mo. Oshiholelwa shaJesus osha simanenena moku tu kwathela tu mone uunongo. Natu konakoneni oombinga dhi ili nodhi ili moka e wu ulike nokwiilonga nkene tatu vulu oku mu holela.

Oohapu dhuunongo

Uunongo waKalunga owa hololwa okupitila mOmbiimbeli

9. Oshike sha ningitha omalongo gaJesus ga kale guunongo?

9 Engathithi lyaantu olya li lye ya okupulakena kuJesus. (Markus 6:31-34; Lukas 5:1-3) Itashi kumitha sho a popi oohapu dhuunongo womuule. Omalongo ge ogu ulike kutya oku shi nawa Oohapu dhaKalunga noku na uunkulungu kaawu shi okuyelekwa mokwaadha omitima. Oga li taga hokitha aantu ayehe, go ihaga kwishi. Natu tale kiiholelwa yimwe yuunongo mboka tawu adhika moohapu dhaJesus, ngoka a hunganekwa nale kutya ye “Omupukululi omukumithi.” — Jesaja 9:6.

10. Jesus ote tu ladhipike tu imike omaukwatya omawanawa geni, nomolwashike?

10 Euvitho lyokOndundu ndyoka lya tumbulwa metetekelo olya kwatela mo omalongo gaJesus ogendji ngoka a longo aantu nopwaahe na ngoka e mu kwata melaka. MEuvitho muka Jesus ite tu kumagidha owala tu lalakanene okupopya okuwanawa notu kale tu na omikalo, ihe okwa popi iinima yilwe oyindji. Molwaashoka Jesus oku shi kutya omadhiladhilo nomaiyuvo getu ohaga nwetha mo oohapu niilonga yetu, ote tu kumagidha tu imike omaukwatya omawanawa ngaashi eifupipiko, uuyuuki, uunamutimahenda, ombili nokukala tu hole yalwe. (Mateus 5:5-9, 43-48) Sho tatu kokeke uukwatya mboka momitima dhetu otatu ka popya nokwiihumbata momukalo ngoka tagu nyanyudha Jehova notatu ka humitha wo komeho ekwatathano ewanawa naantu ooyakwetu. — Mateus 5:16.

11. Sho Jesus a gandja omayele kombinga yeihumbato lya nyata, ongiini a popi osheetithi shuupyakadhi mboka?

11 Jesus ine tu pa owala omayele kombinga yeihumbato lya nyata, ihe okwa popya wo kutya oshike hashi li etitha. Ine tu lombwela owala tu yande iilonga yuukolokoshi, ihe ote tu londodha wo kaatu pitike ongeyo yi mene omidhi momitima dhetu. (Mateus 5:21, 22; 1 Johannes 3:15) Ini indika owala oluhondelo. Okwe tu londodha wo shi na ko nasha nokahalu hoka haka tameke momutima e taka fala mokulonga iilonga iiwinayi. Ote tu kumagidha opo kaatu ethe omeho getu ga tale iinima mbyoka tayi pendutha omahalo ga puka nokahalu okawinayi. (Mateus 5:27-30) Jesus okwa li u ukitha eitulomo kosheetithi shuupyakadhi, ihe hakuupyakadhi wowene. Okwa popi wo iikala nomahalo ngoka haga fala mokulonga uulunde. — Episalomi 7:14.

12. Aalanduli yaJesus oya tala ko ngiini omayele ge, nomolwashike?

12 MOohapu dhaJesus kamu na tuu uunongo! Itashi kumitha nokuli sho ‘aantu ya li ya kuminwa elongo lye.’ (Mateus 7:28) Tu li aalanduli ye, ohatu landula omayele ge gopandunge monkalamwenyo yetu. Ohatu kambadhala okwiimika omaukwatya omawanawa ngaashi ohenda, ombili nohole molwaashoka otage tu kwathele tu ihumbate momukalo ngoka tagu nyanyudha Kalunga. Otu na okuninga oonkambadhala tu vudhe mo omaiyuvo ga puka momitima dhetu, ngaashi ondjahi nomahalo omawinayi molwaashoka ngele tatu shi ningi otashi ke tu kwathela tu henuke eihumbato ewinayi. — Jakob 1:14, 15.

Oku ulike uunongo monkalamwenyo ye

13, 14. Oshike tashi ulike kutya Jesus okwa li a longitha oondunge dhokuyoolola monkalamwenyo ye?

13 Jesus oku ulike uunongo moohapu nomiilonga ye. Okwe wu ulike shili monkalamwenyo ye ayihe ngaashi mokuninga omatokolo, meihumbato lye nomokuungaunga nayalwe. Natu tale iiholelwa yimwe mbyoka tayi ulike kutya okwa li e na “owino.” — Omayeletumbulo 3:21.

14 Uunongo owa kwatela mo okuninga omatokolo gopandunge. Jesus okwa li a longitha oondunge dhokuyoolola monkalamwenyo ye. Okwa li ta vulu okukala nonkalamwenyo yuuzeko mokwiitungila egumbo ewanawa, mokukala omunangeshefa nokwa li ta vulu okwiiningila edhina muuyuni. Jesus okwa tseya kutya onkalamwenyo ndjoka “owaleelela nokutidha ombepo.” (Omuuvithi 4:4; 5:10) Osha nika uusama oku yi lalakanena notashi kondjithathana nuunongo. Jesus okwa li a kaleke onkalamwenyo ye yanathangwa. Ka li a hala okwiikongela iimaliwa nokwiindumbila iinima yopamaliko. (Mateus 8:20) Okwa gandja eitulomo koshinima shimwe, okulonga ehalo lyaKalunga shoka shi li metsokumwe naashoka a li a longo aantu. (Mateus 6:22) Okwa longitha ethimbo lye noonkondo dhe mokuhumitha komeho iinima yUukwaniilwa mbyoka ya simanenena yi vule iinima yopamaliko. (Mateus 6:19-21) Onkee ano, okwe tu thigila oshiholelwa oshiwanawa tu shi landule.

15. Aalanduli yaJesus ohayu ulike ngiini kutya otaya lalakanene onkalamwenyo yi li paunathangwa, nomolwashike shi li pandunge?

15 Aalanduli yaJesus kunena oye shi kutya oshi li pandunge okukala nonkalamwenyo yi li paunathangwa. Onkee ano, ihaya li oongunga inaashi pumbiwa nokulalakanena iinima yuuyuni mbyoka hayi mana po ethimbo lyawo noonkondo dhawo. (1 Timoteus 6:9, 10) Oyendji oya yululula ko kiimpwiyu yonkalamwenyo yawo opo ya longithe ethimbo olindji muukalele wopaKriste, tashi vulika ya ye miilonga yethimbo lyu udha. Kapu na nando ondjila yilwe yuunongo tayi tu etele enyanyu nembilipalelo enene kaayi shi okupititha komeho Uukwaniilwa monkalamwenyo yetu. — Mateus 6:33.

16, 17. (a) Jesus okwa li u ulike ngiini kutya omwiifupipiki noku na ondjele? (b) Ongiini tatu vulu okuulika kutya otu li aaifupipiki notu na ondjele?

16 Ombiimbeli otayi faathanitha uunongo neifupipiko, ndyoka lya kwatela mo okutseya omangambeko getu. (Omayeletumbulo 11:2) Jesus omwiifupipiki noku na ondjele. Okwa li e shi kutya etumwalaka lye itali ka lundulula aantu ayehe. (Mateus 10:32-39) Okwa li wo e shi kutya ite ku uvithila aantu ayehe. Okwi inekelele aalanduli ye oshilonga shokuninga aantu aalongwa. (Mateus 28:18-20) Okwa zimine neifupipiko kutya otaya “ka longa nokuli iilonga iinene yi vule” ye, molwaashoka oya li taya ka uvithila aantu oyendji noshitopolwa oshinene uule wethimbo ele. (Johannes 14:12) Jesus okwa li wo e shi kutya naye okwa pumbwa ekwatho. Okwa taamba ko ekwatho ndyoka a pewa kaayengeli mboka ya li ye ya oku mu yakula mombuga nosho wo lyomuyengeli ngoka a li e ya oku mu tsa omukumo muGetsemane. Sho a li muudhigu, Omwana gwaKalunga okwa li a pula ekwatho. — Mateus 4:11; Lukas 22:43; Aahebeli 5:7.

17 Otwa pumbwa okukala aaifupipiki notu na ondjele. Otwa halelela okulonga nomutima aguhe nokuninga ngaashi tatu vulu miilonga yokuuvitha nokuninga aantu aalongwa. (Lukas 13:24; Aakolossa 3:23) Ihe natu kale tu shi kutya Jehova ihe tu yelekanitha nayalwe, onkee ano, natse katu na okwiiyelekanitha nayalwe. (Aagalati 6:4) Uunongo otawu ke tu kwathela tu itulile po omalalakano ge li pandjele shi ikolelela kokuvula kwetu nokoonkalo dhetu. Natango, otawu kwathele mboka ye na iinakugwanithwa ya kale ye shi kutya oye na omangambeko noya pumbwa ekwatho neyambidhidho ethimbo nethimbo. Eifupipiko otali ke ya kwathela ya taambe ko nolupandu ekwatho noya tseye kutya Jehova otashi vulika a longithe omwiitaali omukwawo a kale “ekwatho enene” kuyo. — Aakolossa 4:11.

18, 19. (a) Oshike tashi ulike kutya Jesus okwa li u ungaunga nondjele nosho wo nombili naalongwa ye? (b) Omolwashike tu na etompelo ewanawa lyokukala netaloko li li nawa notu na ondjele mokuungaunga nayakwetu, nongiini tatu vulu oku shi ninga?

18 Jakob 3:17 ota ti kutya “uunongo wokombanda . . . ou na [ondjele, NW].” Jesus okwa li u ungaunga nondjele nosho wo nombili naalongwa ye. Okwa li e shi omaunkundi gawo, ihe okwa kala nokugandja eitulomo kuukwatya wawo uuwanawa. (Johannes 1:47) Ka li a limbililwa uudhiginini wawo, nonando okwa li e shi kutya muusiku mboka a kwatwa oya li ya yi ontuku noku mu thiga po. (Mateus 26:31-35; Lukas 22:28-30) Petrus okwa li e mu idhimbike iikando itatu. Jesus okwa galikanene Petrus nokwa li i inekela kutya ye omudhiginini. (Lukas 22:31-34) Sho Jesus a li a galikana kuHe muusiku wahugunina wonkalamwenyo ye kombanda yevi, ina popya nando omapuko ngoka aalongwa ye ya li ya ningi. Okwa li a popile eihumbato lyawo muuwanawa ongulohi ndjoka a ti: “Oya vulika koohapu dhoye.” (Johannes 17:6) Nonando inaya gwanenena, okwa li e yi inekelela okutonatela iinima yUukwaniilwa. (Mateus 28:19, 20) Sho u ulike kutya oku na einekelo muyo oshe ya tsu omukumo shili ya tsikile niilonga mbyoka e ya lombwela.

19 Aalanduli yaJesus oye na etompelo ewanawa okulandula oshiholelwa she. Ngele Omwana gwaKalunga ngoka a gwanenena okwa li i idhidhimikile omaunkundi gaalongwa ye, mbela tse mboka aalunde katu na okukala hatu ungaunga nayalwe nondjele? (Aafilippi 4:5) Pehala lyokukonenena omapuko gooitaali ooyakwetu, oshi li nawa ngele tatu gandja eitulomo komaukwatya gawo omawanawa. Oshi li pandunge okutseya kutya Jehova oye he ya hilile kuye. (Johannes 6:44) Osha yela kutya oha mono omaukwatya omawanawa muyo, natse otu na okuninga sha faathana. Oku shi ninga itashi ke tu kwathela owala tu ‘dhime po eyono,’ ihe otu tale wo kutya openi tatu vulu okupandula yalwe. (Omayeletumbulo 19:11) Ngele otwi inekela aamwatate naamwameme, otatu ke ya kwathela ya ninge ngaashi taya vulu ya longele Jehova nenyanyu. — 1 Aatessalonika 5:11.

20. Otu na okuninga shike nemona li na ondilo ndyoka ta li adhika momahokololo gOmavaangeli, nomolwashike?

20 Omahokololo gOmavaangeli ngoka taga popi onkalamwenyo yaJesus nuukalele we oge li shili emona li na ondilo. Otu na okuninga shike nemona ndyoka li na ondilo? Pehulilo lyEuvitho lye lyokOndundu, Jesus okwa lombwele aapulakeni ye yaaha kale owala aapulakeni yowala yoohapu dhe dhuunongo, ihe oye na oku dhi tula miilonga. (Mateus 7:24-27) Ngele tatu etha oohapu dhe dhuunongo, niilonga ye yi zule omadhiladhilo getu, omainyengotompelo getu nosho wo oonkatu dhetu, otashi ke tu kwathela tu kale nonkalamwenyo ombwanawa notu kale mondjila ndjoka tayi fala komwenyo gwaaluhe. (Mateus 7:13, 14) Odhoshili kutya kapu na ondjila yilwe ombwanawa yi vule ndjoka.

^ Oshipopiwa shoka Jesus a li a gandja esiku ndyoka ohashi ithanwa Euvitho lyokOndundu. Euvitho ndyoka otali adhika muMateus 5:3–7:27 noli na oovelise 107 nokwa li e li gandja owala muule wominute 20 lwaampoka.

^ Osha yela kutya sho ‘egulu lye eguluka’ pokuninginithwa kwaJesus, okwa li ta vulu okudhimbulukwa onkalamwenyo ye yomegulu. — Mateus 3:13-17.