1, 2. Omolwashike wa pumbwa sha shi ku wilike uuna wu li mehala kuu shi mo? Oshike Jehova e tu pa shi tu wilike?

DHILADHILA ando to ende mombuga. Omutungilo gwomandeina otagu ende tagu lunduluka, sho ombepo ondhigu tayi pepele evi koombinga dhi ili nodhi ili. Oto vulu okukanena mo nuupu. Oshike tashi ke ku kwathela wu mone kutya owu na okuuka peni? Oto ka pumbwa omuntu gwontumba nenge oshinima shontumba shi ku wilike. Otashi vulika wu longithe okompasa, etango noonyothi, okaalita nenge wu pule omuntu ngoka e shi mo  nawa. Osha simana wu kale wu na sha shoka tashi ku wilike, oshoka ngele owu shi hoka to yi otashi ka hupitha omwenyo gwoye.

² Atuheni ohatu adhika komaupyakadhi monkalamwenyo, nomathimbo gamwe otashi vulika tu kale tu uvite twa fa twa kana. Ihe Jehova okwe tu pa eiyuvo li tu wilike. (Jakob 1:17) Mbela eiyuvo oshike nohali longo ngiini? Otatu vulu oku li dheula ngiini? Omolwashike tu na okukala tu na ko nasha nomaiyuvo gayalwe? Eiyuvo lya yela otali vulu ngiini okuhwepopaleka onkalamwenyo yetu? Ontopolwa ndjika otayi ke tu pa omayamukulo.

3. Eiyuvo oshike?

³ Eiyuvo lyetu olyo omagano omawanaweelela ga za kuJehova. Olyo okanona kokomwenyo hoka hake tu kwathele tu mone ngele oshinima shontumba osha puka nenge oshi li mondjila. MOmbiimbeli oshitya shOshigreka shoka sha tolokwa “eiyuvo” otashi ti “okwiitseya mwene.” Uuna eiyuvo lyetu tali longo nawa, ohali tu kwathele tu ikonakone tu mone kutya otu li ngiini naanaa. Otali vulu oku tu kwathela tu mone lela kutya omadhiladhilo getu nomaiyuvo getu gomuule oga tya ngiini. Otali vulu oku tu wilika tu ninge shoka oshiwanawa notu yande shoka oshiwinayi. Otali vulu wo oku tu ningitha tu kale tu uvite nawa uuna twa ninga etokolo lyopandunge nenge oku tu pa uusama uuna twa ninga etokolo kaali li pandunge. — Tala eyelitho eti-5.

4, 5. (a) Oshike sha li sha ningwa po sho Adam naEva inaaya pulakena keiyuvo lyawo? (b) Iiholelwa yOmbiimbeli yini tayi ulike nkene eiyuvo hali longo?

⁴ Kehe gumwe ota vulu okuhogolola ngele ota pulakene keiyuvo lye nenge hasho. Adam naEva oya li ya hogolola kaaya pulakene keiyuvo lyawo, noshizemo oya yono.  Konima yokuyona eiyuvo lyawo olye ya nyenyetele. Ihe shoka inashi kwatha sha, oshoka oya adhika nale inaaya vulika kuJehova. (Genesis 3:7, 8) Ayehe oya li ye na eiyuvo tali vulu oku ya wilika ya longe shoka shi li mondjila, oshoka oya li ya gwanenena. Oya li wo ye shi kutya okwaavulika kuJehova okwa puka. Ihe nonando ongawo, oya tokola kaaya pulakene keiyuvo lyawo.

⁵ Nonando Adam naEva inaya pulakena kulyawo, aantu oyendji inaaya gwanenena oya pulakena komaiyuvo gawo. Job okwe tu tulila po oshiholelwa oshiwanawa. Molwaashoka okwa li ha pulakene keiyuvo lye noha ningi omatokolo gomondjila, okwa li a popi a ti: “Eiyuvo Iyandje olya yela.” (Job 27:6) Mepingathano naJob, David okwa li hi ipwililikile eiyuvo lye omathimbo gamwe e ta yono kuJehova. Konima yokuyona okwa li ha kala e uvite e na ondjo nosho wo eiyuvo lye tali mu “tamaneke.” (1 Samuel 24:5) Kungawo, eiyuvo lye olya li hali mu lombwele kutya shoka a ninga osha puka. Mokukala ha pulakene kulyo osha li she mu kwathele kaa ninge omapuko ga faathana.

6. Omolwashike tatu vulu okutya eiyuvo olyo omagano ga za kuJehova?

⁶ Nokuli naantu mboka kaaye shi Jehova oye shi kutya opu na iinima yimwe mbyoka yi li mondjila naambyoka ya puka. Ombiimbeli otayi ti kutya ‘omadhiladhilo gawo ohage ya tamaneke nenge ohage ya popile.’ (Aaroma 2:14, 15) Pashiholelwa, aantu oyendji oye shi kutya okudhipaga nenge okuyaka okwa puka. Nonando inaye shi ndhindhilika, otaya pulakene keiyuvo ndyoka ya pewa kuJehova, ndyoka hali ya kwathele ya mone kutya oshinima shontumba osha puka nenge oshi li mondjila. Nayo otaya landula omakotampango ngoka Jehova e tu pa ge tu kwathele tu ninge omatokolo gomondjila.

7. Omolwashike eiyuvo lyetu tali vulu okukala lya puka omathimbo gamwe?

 ⁷ Eiyuvo lyetu otali vulu okukala lya puka omathimbo gamwe. Pashiholelwa, otali vulu okunwethwa mo komadhiladhilo nokomaiyuvo getu inaaga gwanenena notali vulu oku tu wilika momukalo gwa puka. Eiyuvo ewanawa ihali ya po owala ngeya. (Genesis 39:1, 2, 7-12) Olya pumbwa okudheulwa. Jehova okwe tu pa ombepo ondjapuki nomakotampango gOmbiimbeli yi tu kwathele. (Aaroma 9:1) Natu taleni nkene tatu vulu okudheula eiyuvo lyetu.

8. (a) Omukalo moka hatu kala tu uvitile iinima ohagu gumu ngiini eiyuvo lyetu? (b) Oshike tu na okwiipula manga inaatu ninga etokolo?

⁸ Aantu yamwe ohaya dhiladhila kutya okupulakena keiyuvo lyawo otashi ti owala okuninga iinima shi ikolelela kunkene yu uvite. Ohaya dhiladhila kutya otaya vulu okuninga kehe shoka ya hala shampa owala yu uvite kutya oshi li nawa. Ihe molwaashoka inatu gwanenena omukalo moka hatu kala tu uvitile iinima momitima dhetu otagu vulu okukala kaagu li mondjila notagu vulu oku tu pukitha. Otagu vulu wo okuguma eiyuvo lyetu. Ombiimbeli otayi ti: “Omwenyo ogwo omunamakoto kombanda yiinima ayihe, nokagu shi kwaaludhwa. Olye ta vulu oku gu uva ko?” (Jeremia 17:9) Onkee ano, otashi vulika tu tameke okudhiladhila kutya oshinima shontumba oshi li mondjila nonando osha puka. Pashiholelwa, manga Paulus inaa ninga Omukriste okwa li ha hepeke nonyanya oshigwana shaKalunga nokwa li itaala kutya shoka ta ningi oshi li mondjila. Kuye, eiyuvo lye olya li lya yela. Ihe konima okwa ka tya: “Omuwa oye omupanguli gwandje.” (1 Aakorinto 4:4; Iilonga 23:1; 2 Timoteus 1:3)  Sho Paulus i ilongo kutya Jehova oku uvitile ngiini shoka a li ta ningi, okwa mono kutya okwa pumbwa okulundulula. Osha yela kutya manga inaatu ninga sha, otwa pumbwa okwiipula kutya, ‘Jehova okwa hala ndi ninge shike?’

9. Okutila Jehova otaku ti shike?

⁹ Uuna wu hole gumwe, iho kala wa hala oku mu yemateka. Molwaashoka otu hole Jehova, inatu hala okuninga nando osha tashi mu yemateke. Natu kale lelalela hatu kala twa tila oku mu yemateka. Nehemia okwe tu tulila po oshiholelwa oshiwanawa moshinima shoka. Ka li a longitha ondondo ye e li omunashikandjo, opo i iyambapaleke. Omolwashike mbela? Okwe shi yelitha a ti: “Oshoka onda tila Kalunga.” (Nehemia 5:15) Ka li a hala a ninge nando osha tashi yemateke Jehova. Ngaashi Nehemia, natse ohatu kala twa tila okuyemateka Jehova mokuninga shoka sha puka. Otatu vulu okutseya shoka hashi nyanyudha Jehova mokulesha Ombiimbeli. — Tala eyelitho eti-6.

10, 11. Omakotampango gOmbiimbeli geni taga vulu oku tu kwathela tu ninge omatokolo gomondjila ngele tashi ya pokunwa iikolitha?

¹⁰ Pashiholelwa, Omukriste otashi vulika a pumbwa okutokola ngele ota kala ha nu iikolitha nenge hasho. Omakotampango gOmbiimbeli geni taga vulu oku mu kwathela a ninge etokolo lyomondjila? Gamwe gomugo ogo ngaka: Ombiimbeli inayi tya aantu inaya nwa iikolitha. Oya popya sha yela kutya omaviinu omagano ga za kuJehova. (Episalomi 104:14, 15) Ihe Jesus okwa li a lombwele aalanduli ye kaaya kale ‘oonkolwe.’ (Lukas 21:34) Paulus okwa li a lombwele Aakriste ya yande ‘uufukedhi nuunkolwi.’ (Aaroma 13:13) Okwa ti kutya oonkolwe ‘itadhi ka ya mOshilongo shaKalunga.’ — 1 Aakorinto 6:9, 10.

¹¹ Omukriste ota vulu okwiipula ngeyi: ‘Iikolitha oya simana  shi thike peni kungame? Mbela onde yi pumbwa opo ndi thuwe nawa? Ohandi yi nu mbela, opo ndi kale ndi na omukumo? Mbela otandi vulu ngaa okwiitulila po omangambeko kutya ohandi nu shi thike peni nohandi nu lungapi? * Mbela otandi vulu ngaa natango okwiinyanyudha pamwe nayalwe, nonando kapu na iikolitha?’ Otatu vulu okupula Jehova e tu kwathele tu ninge omatokolo gomondjila. (Lesha Episalomi 139:23, 24.) Kungawo, otatu dheula eiyuvo lyetu li kale hali landula nziya omakotampango gOmbiimbeli. Ngashingeyi natu ka taleni kutya shoka osha kwatela mo shike.

12, 13. Omolwashike tashi vulika eiyuvo lyetu li kale lya yooloka ko kulyayalwe? Otatu ki inyenga ngiini moshinima shoka?

¹² Kehe gumwe oku na eiyuvo lye lyi ili. Eiyuvo lyoye otali vulu oku ku pitika wu ninge oshinima shoka eiyuvo lyagumwe itaali mu pitike e shi ninge. Pashiholelwa, otashi vulika wu hogolole okukala ho nu iikolitha, omanga gulwe a kale u uvite kutya ita nu. Omolwashike mbela?

¹³ Omukalo moka omuntu ha kala u uvitile oshinima ohagu nwethwa mo olundji kehala mpoka a putukila, komukalo moka yaandjawo ya tala ko oshinima, kiinima mbyoka a mona monkalamwenyo nokiinima yilwe. Ngele tashi ya piikolitha, omuntu ngoka a li ha nu sha pitilila otashi vulika a tokole kaa nwe we nandonando. (1 Aakwaniilwa 8:38, 39) Ngele owa pe omuntu omalovu e ta tindi, oto ki inyenga ngiini? Otashi ke ku uvitha nayi? Oto ke ge  mu kondjithila? Oto ke mu pula kutya omolwashike inaa hala okunwa? Ito ke shi ninga, oshoka owa simaneka eiyuvo lye.

14, 15. Onkalo yini ya li ya holoka po pethimbo lyaPaulus? Paulus okwa li a gandja omayele geni omawanawa?

¹⁴ Pethimbo lyomuyapostoli Paulus, opwa li pwa holoka onkalo ndjoka yu ulike kutya aantu otaya vulu okukala ye na omaiyuvo ga yoolokathana. Oonyama dhimwe ndhoka dha li hadhi landithwa momahala gokulandithila odha li dha yambelwa iikalunga. (1 Aakorinto 10:25) Paulus ka li e wete sha puka okulanda onyama ndjoka noku yi lya. Kuye, iikulya ayihe oya za kuJehova. Ihe yamwe yomaamwahe mboka ya li nale haya longele iikalunga hasho ya li yu uvite ngaaka. Oya li yu uvite kutya osha puka okulya onyama ndjoka. Mbela Paulus okwa li a dhiladhila kutya itashi piyaganeke eiyuvo lye nonokutya oku na uuthemba wokulya shoka a hala?

¹⁵ Aawe, hasho a li a dhiladhila ngaaka. Okwa li e na ko nasha nankene aamwahe yu uvite e ta tokola kaa lye onyama, pehala lyoku ya pundukitha. Paulus okwa ti kutya inatu ‘iyopalela tse yene.’ Okwa ti wo kutya “Kristus ini iyopalela ye mwene.” (Aaroma 15:1, 3) Ngaashi Jesus, Paulus okwa li e na ko nasha nayalwe shili. — Lesha 1 Aakorinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Omolwashike kaatu na okupangula Omukriste omukwetu ngele eiyuvo lye otali mu pitike a ninge oshinima shontumba?

¹⁶ Ongiini ngele eiyuvo lyomuntu otali mu pitike a ninge oshinima shoka tu wete sha fa sha puka momeho getu? Otu na okukala twa kotoka opo kaatu mu pe uusama nokukala tatu komangele kutya tse otu li mondjila, ye okwa puka. (Lesha Aaroma 14:10.) Jehova okwe tu pa eiyuvo tu ipangule tse yene, ihe hakupangula yalwe. (Mateus 7:1) Inatu hala nando shoka hatu kala twa hala okuninga  shi ete etopoko megongalo. Pehala lyaashono, natu konge omikalo moka tatu vulu okuhumitha komeho ohole nuukumwe. — Aaroma 14:19.

17. Oshike sha ningilwa omaiyuvo gayamwe?

¹⁷ Omuyapostoli Paulus okwa nyolele ta ti: “Kaleni mu na eiyuvo ewanawa.” (1 Petrus 3:16) Shinikitha oluhodhi, ngele aantu oya kala hayi ipwililikile omakotampango gaJehova, mokweendela ko kwethimbo eiyuvo lyawo ihali ya londodha we. Paulus okwa ti kutya eiyuvo lyawo ohali kala lya fa ‘lya fikwa noshiyela sha hanya.’ (1 Timoteus 4:2) Mbela owa fikilwe nale koshinima she enya  noonkondo? Ngele osho, oshiyadhi shoka ho kala wu na nando oshi gumwe, iho kala wu uvite po sha. Sha faathana, ngele omuntu okwa tsikile okulonga shoka sha puka, eiyuvo lye otali ka kala lya fa ‘lya fikwa’ nokonima yethimbo itali ka longa we.

18, 19. (a) Okukala tu uvite tu na ondjo nenge twa sa ohoni otashi ulike shike? (b) Oshike tatu vulu okuninga ngele natango otatu ipe uusama omolwomayono getu, nonando otwi iyela ombedhi?

¹⁸ Uuna tatu ipe uusama, eiyuvo lyetu olyo tali tu lombwele kutya otwa ninga sha sha puka. Shoka otashi vulu oku tu kwathela tu mone shoka twa ninga e tatu shi etha po. Otwa hala okukala hatu ilongo komapuko getu, opo kaatu ge endulule we. Pashiholelwa, nonando omukwaniilwa David okwa li a yono, eiyuvo lye olya li lye mu inyengitha i iyele ombedhi. Okwa li u uvitile nayi shoka a ninga nokwa li a tokola toko a vulike kuJehova. David okwa  li a popi kutya Jehova ‘omunalukeno noha dhimine po,’ oshoka okwe shi imonena ko ye mwene. — Episalomi 51:1-19; 86:5; tala eyelitho eti-7.

¹⁹ Omuntu ngoka i iyela ombedhi omolweyono lye, otashi vulika a kale natango ti ipe uusama nonando opwa pita ethimbo. Omaiyuvo ga tya ngawo ohaga ningitha omuntu a kale u uvite nayi noku uvite kee na oshilonga. Ngele nangoye osho ho kala wu uvite ngawo omathimbo gamwe, dhimbulukwa kutya ito vulu okulundulula shoka wa ninga nale. Kutya nduno pethimbo mpoka owa li wu shi shi kutya shoka shi li mondjila naashoka sha puka oshinipo nenge kwa li wu shi shi, Jehova okwe ku dhimina po thiluthilu. Kala wu shi kutya owa yela koshipala shaJehova naashoka to ningi ngashingeyi oshi li mondjila. Otashi vulika omutima gwoye nenge eiyuvo lyoye tali ku nyenyetele natango, ihe Ombiimbeli otayi ti: “Kalunga  oye omunene e vule eiyuvo lyetu.” (Lesha 1 Johannes 3:19, 20.) Okukala tu shi kutya oku tu hole nohe tu dhimine po otashi tu kwathele tu kale itaatu ipe we uusama nenge twa sa ohoni. Otatu vulu okukala nuushili kutya Jehova okwe tu dhimina po. Ngele omuntu okwa taamba ko shili kutya Jehova okwe mu dhimina po, oha kala e na eiyuvo lya yela nota longele Jehova a nyanyukwa. — 1 Aakorinto 6:11; Aahebeli 10:22.

20, 21. (a) Embo ndika olya nyanyangidhwa nelalakano lyoku ku kwathela wu ninge shike? (b) Jehova okwe tu pa emanguluko lyokuninga shike? Otu na oku li longitha ngiini?

²⁰ Embo ndika olya nyanyangidhwa nelalakano lyoku ku kwathela wu dheule eiyuvo lyoye, opo li kale hali ku londodha noku ku gamena momasiku ngaka omadhigu gahugunina. Otali ke ku kwathela wo wu vulike komakotampango gOmbiimbeli moonkalo dhi ili nodhi ili. Embo ndika itali ke tu lombwela thiluthilu shoka tu na okuninga monkalo kehe tatu iyadha, oshoka ohatu landula “ompango yaKristus” ndjoka ya kankamena komakotampango gaKalunga. (Aagalati 6:2) Uuna twa mono kutya kapu na ompango yokondandalunde tayi popi kombinga yoshinima shontumba, inashi kala eipopilo lyetu lyokulonga shoka oshiwinayi. (2 Aakorinto 4:1, 2; Aahebeli 4:13; 1 Petrus 2:16) Pehala lyaashono, natu longithe emanguluko lyetu lyokuninga omatokolo tu ulukile Jehova kutya otu mu hole.

²¹ Uuna tatu tedhatedha komakotampango gOmbiimbeli notatu vulika kugo, otatu ilongo okukala hatu longitha oondunge dhetu ‘dhokuyoolola’ nokukala hatu dhiladhila ngaashi Jehova. (Aahebeli 5:14) Oshizemo? Otatu ka kala tu na eiyuvo lya dheulwa nawa ndyoka tali ke tu wilika monkalamwenyo notali ke tu kwathela tu ikaleke mohole yaKalunga.