Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 13

Mbela Kalunga okwa hokwa iituthi ayihe?

Mbela Kalunga okwa hokwa iituthi ayihe?

“Kambadhaleni okwiilonga okutseya shoka sho opalela Omuwa.” — AAEFESO 5:10.

1. Oshike tu na okuninga, opo tu shilipaleke kutya otatu longele Kalunga momukalo ngoka a hokwa, nomolwashike?

JESUS okwa ti: ‘Aagalikani yashili otaya ka galikana Tate mombepo nomoshili. Oshoka aagalikani ya tya ngaaka oyo naanaa mboka Tate e ya hala.’ (Johannes 4:23; 6:44) Kehe gumwe gwomutse oku na ‘okukambadhala okwiilonga okutseya shoka sho opalela Omuwa.’ (Aaefeso 5:10) Shika ihashi kala aluhe oshipu. Satana oha kambadhala aluhe oku tu pukitha, opo tu ninge iinima mbyoka inaayi hokiwa kuJehova. — Ehololo 12:9.

2. Hokolola shoka sha li sha ningwa popepi nondundu Sinai.

2 Satana oha kambadhala ngiini oku tu pukitha? Omukalo gumwe, ohe tu ngwangwaneke kaatu mone eyooloko pokati kaashoka shi li mondjila naashoka sha puka. Ndhindhilika shoka sha ningilwa oshigwana shaIsraeli, sho sha li sha yungu ontanda popepi nondundu Sinai. Moses okwa li a yi kondundu, naantu oya kala ye mu tegelela a galukile kontanda. Hugunina, oya vulwa oku mu tegelela, e taya pula Aaron e ya ningile oshikalunga. Okwe ya ningile oshikalunga shoshingoli sha fa ontana. Opo nduno, aantu oya ningi oshituthi. Ontana oye yi tantele taye yi dhingoloka noku yi tsila oongolo. Oya li yi itaala kutya sho taye yi tsile oongolo, oJehova taya longele. Ihe nonando oshigwana shoka osha li sha tala ko oshiningwanima shoka shi li ‘oshituthi shOmuwa,’ shoka hasho sha li tashi utha kutya oshi li mondjila. Jehova shoka okwa li e shi tala ko shi li okulongela iikalunga, noyendji yomuyo oya li ya dhipagwa. (Eksodus 32:1-6, 10, 28) Shoka otashi tu longo shike? Katu na okwiifundjaleka. ‘Inatu guma nando shoka sha nyata,’ ihe natu ethe Jehova e tu longe shoka shi li mondjila naashoka sha puka. — Jesaja 52:11; Hesekiel 44:23; Aagalati 5:9.

3, 4. Omolwashike shi li pandunge okukonakona kombinga yaampoka pwa tamekela iituthi oyindji, mbyoka hayi dhanwa apuhe kunena?

3 Sho Jesus a li kombanda yevi, okwa li a dheula aayapostoli ye ya tule po oshiholelwa oshiwanawa shi na ko nasha nelongelokalunga lya yogoka. Konima sho a si, aayapostoli oya tsikile okulonga aalongwa aape omakotampango gaJehova. Ihe konima sho aayapostoli ya si, aalongi aafundja oya tameke okweeta megongalo omadhiladhilo ga puka, omikalondjigilile dhoshipagani nomadhano giituthi. Oya li ya lukulula yimwe yomiituthi yoshipagani, opo yi kale tayi hokitha kAakriste. (2 Aatessalonika 2:7, 10; 2 Johannes 6, 7) Oyindji yomuyo ohayi dhanwa apuhe sigo okunena, notayi humitha komeho omaitaalo giifundja, nokuli nuumpulile. * — Ehololo 18:2-4, 23.

4 Iituthi nomasiku gomafudho, oyi li iinima ya simana monkalamwenyo yaantu muuyuni kunena. Nonando ongawo, sho to tsikile okwiilonga nkene Jehova ha tala ko iinima, otashi vulika wu mone kutya owa pumbwa okulundulula okudhiladhila kwoye kombinga yiituthi yontumba. Shika otashi vulika kaashi kale oshipu, ihe oto vulu okukala nuushili kutya Jehova ote ke ku kwathela. Natu ka konakoneni mpoka pwa tamekela iituthi yimwe mbyoka hayi dhanwa apuhe kunena, opo tu uve ko nkene Jehova e yi tala ko.

OKRISMESA OYA TAMEKELA PENI?

5. Oshike tashi ulike kutya Jesus ina valwa mo 25 Desemba?

5 Miitopolwa oyindji muuyuni, Okrismesa ohayi dhanwa mo 25 Desemba, moka aantu oyendji haya dhiladhila kutya omo mwa valwa Jesus. Ombiimbeli inayi tu lombwela kutya Jesus okwa valwa mesiku lini nenge momwedhi guni, ihe oye tu lombwela kutya okwa valwa pethimbo lini. Lukas okwa nyola kutya pethimbo ndyoka Jesus a valelwa muBetlehem, ‘aasita oya li kelundu,’ ya langela iimuna yawo. (Lukas 2:8-11) MuDesemba, muBetlehem omwa li hamu kala uutalala, omvula nolumi, onkee aasita kaya li taya vulu okukala pondje pamwe niimuna yawo uusiku. Oshike tatu ilongo mwaashika? Jesus okwa valwa pethimbo mpoka onkalo yombepo ya li yi li nawa, ihe hamuDesemba. Ombiimbeli nosho wo uumbangi wopandjokonona otayi ulike kutya otashi vulika a valwa muSeptemba naKotoba lwaampo.

6, 7. (a) Omikalondjigilile odhindji dhOkrismesa ndhoka hadhi ningwa apuhe, odha tamekela peni? (b) Otu na okupa yalwe omagano, omolwetompelo lini?

6 Ano Okrismesa openi ya tamekela? Oya tamekela kiituthi yoshipagani, ngaashi oshituthi shAaroma, Saturnalia, shoka sha li hashi ningilwa Saturn, oshikalunga shuunamapya. Embo The Encyclopedia Americana olya ti: “Saturnalia oshituthi shAaroma shoka sha li hashi dhanwa mokati kaDesemba, hoka kwa ziilila omikalondjigilile odhindji ndhoka hadhi ningwa pOkrismesa. Pashiholelwa, oshituthi shoka osha li hashi kala sha tata sha indula, hapu gandjwa omagano nohapu temwa wo uulehite.” Shimwe ishewe, evalo lyoshikalunga shetango shAapersia, Mithra, olya li hali dhanwa mo 25 Desemba.

7 Nonando ongawo, aantu mboka haya dhana Okrismesa kunena, ihaya dhiladhila kutya oya tamekela peni. Ohaya kala ye yi tegelela nondjuulukwe, noye yi tala ko yi li ethimbo lyokukala noyaandjawo, lyokulya iikulya iiwanawa nolyokupaathana omagano. Odhoshili kutya otu hole yaandjetu nookuume ketu, na Jehova okwa hala aapiya ye ya kale haya paathana omagano. Ihe Aakorinto aatiyali 9:7, otayi ti: “Kalunga oku hole ngoka ta gandja nenyanyu.” Jehova ina hala tu kale hatu pe sha yalwe owala pomathimbo gi ikalekelwa. Aapiya yaJehova oye hole okugandja omagano nokukala pamwe nookuume kawo nosho wo nomaukwanegumbo gawo pethimbo kehe momumvo, nokaapu na okutegelela ya shunithilwe sha. Ohaya gandja, molwaashoka oye hole yalwe. — Lukas 14:12-14.

Okutseya mpoka pwa tamekela iituthi yontumba, otaku vulu oku tu kwathela tu tseye shoka tu na okuyanda

8. Mbela aayanekelinyothi oya li ya pe Jesus omagano sho opo a valwa? Shi yelitha.

8 Opo aantu ya ambidhidhe edhiladhilo lyokugandja omagano pOkrismesa, oyendji ohaya ti kutya aalumentu yatatu aanandunge, oya li ya faalele okahanona Jesus omagano moshigunda. Odhoshili kutya Jesus okwa li a talelwa po kaalumentu yontumba, noya li ye mu faalele omagano. Pethimbo lyOmbiimbeli, aantu oya li haya faalele omuntu ngoka a simana omagano. (1 Aakwaniilwa 10:1, 2, 10, 13) Ihe mbela owe shi tseya ngaa kutya Ombiimbeli otayi ti kutya aalumentu mboka oya li aayanekelinyothi, aantu mboka haya kutha ombinga muumpulile noihaya longele Jehova? Kakele kaashono, kaya li ya talele po Jesus moshigunda, sho opo a valwa. Pehala lyaashono, oya li ye mu talele po konima sho e li “okanona” haka zi megumbo. — Mateus 2:1, 2, 11.

OMBIIMBELI OTAYI TI SHIKE KOMBINGA YOMASIKU GOMAVALO?

9. Omadhano gomavalo goolye ga popiwa mOmbiimbeli?

9 Esiku okanona taka valwa, ohali kala linyanyudha. (Episalomi 127:3) Ihe shoka itashi ti kutya otu na okudhana omasiku gomavalo. Dhiladhila kwaashika: MOmbiimbeli omwa popiwa owala omadhano gaali gomavalo. Limwe olyaFarao, Omuegipiti, nekwawo olyomukwaniilwa Herodes Antipas. (Lesha Genesis 40:20-22; Markus 6:21-29.) Aapangeli mbaka kaya li aapiya yaJehova. Odhoshili kutya mOmbiimbeli inamu popiwa nando omulongeli gwaJehova a dhana evalo lye.

10. Aakriste yonale oya li ya tala ko ngiini omadhano gomavalo?

10 Embo The World Book Encyclopedia olya ti kutya Aakriste yonale “oya li ya tala ko okudhana evalo lyagumwe ku li omukalondjigilile gwoshipagani.” Omikalondjigilile ndhoka odha li dhi ikolelela komaitaalo giifundja. Pashiholelwa, Aagreka yonale oya li yi itaala kutya omuntu kehe oha kala a gamenwa koshishitwa shopambepo, shoka sha li po sho ta valwa. Oya li wo haya dhiladhila kutya oshishitwa shoka oshi na ekwatathano noshikalunga shoka sha valwa mesiku limwe nomuntu ngoka. Kakele komaitaalo goshipagani ngoka, omasiku gomavalo nago oga kwatathana nuuyanekelinyothi nosho wo nokutengeneka shoka tashi ka ningilwa omuntu monakuyiwa.

11. Jehova oha kala e uvitile ngiini okugandja kwetu?

11 Aantu oyendji oye uvite kutya esiku lyevalo lyawo olyi ikalekelwa, noye na okuulukilwa ohole nolupandu mesiku ndyoka. Ihe otatu vulu okuulukila aakwanezimo nookuume ketu ohole momukokomoko gwomumvo, pehala lyoku shi ninga owala mesiku lyontumba lyokondandalunde. Jehova okwa hala tu kale aluhe tu na olukeno nohatu gandja. (Lesha Iilonga 20:35.) Otu na okukala hatu mu pandula esiku kehe, omolwomagano gomwenyo ngoka e tu pa, ihe hamesiku owala moka twa valwa. — Episalomi 8:3, 4; 36:9.

Aakriste yashili ohaya pe yalwe omagano, molwaashoka ye ya hole

12. Ongiini esiku lyokusa li vule esiku lyokuvalwa?

12 Omuuvithi 7:1, otayi ti: “Edhina lya simana oli vule omugwayo gwa nika nawa, nesiku lyokusa oli vule esiku lyokuvalwa.” Ongiini esiku lyokusa li vule esiku lyokuvalwa? Uuna opo twa valwa, ihatu kala twa ninga sha monkalamwenyo, kutya nduno oshiwanawa nenge oshiwinayi. Ihe ngele otwa longitha onkalamwenyo yetu mokulongela Jehova nokuningila yalwe uuwanawa, ohatu iningile “edhina lya simana” nenge ewanawa, na Jehova ote ke tu dhimbulukwa nokuli nongele twa si. (Job 14:14, 15) Aapiya yaJehova ihaya dhana omavalo gawo nenge lyaJesus. Shoka Jesus e tu lombwela tu kale hatu ningi, okudhana owala Edhimbuluko lyeso lye. — Lukas 22:17-20; Aahebeli 1:3, 4.

MPOKA PWA TAMEKELA O-EASTER

13, 14. Oshituthi sho-Easter oshi na ekwatathano nashike?

13 Opu na oshituthi shimwe hashi ithanwa Easter mOshiingilisa. Oshituthi shoka hasho Opaasa ndjoka aantu oyendji haya dhana yi itaala kutya otaya dhimbulukwa eso lyaJesus. Uuna aantu taya dhana o-Easter, ohaya ti kutya aniwa otaya dhimbulukwa eyumuko lyaJesus. Ihe paushili wo wene, okudhana o-Easter oku na ekwatathano naOstara, oshikalungakiintu shomuAnglo-Saxon, shoka aniwa shi li oshikalunga shokoongulasha noshopiitemamvula. Embo The Dictionary of Mythology olya yelitha kutya oshikalunga shoka osha li wo oshikalunga sholuvalo. Omikalondjigilile dhimwe ndhoka hadhi ningwa po-Easter, odhi na ekwatathano nasho. Pashiholelwa, o-Encyclopædia Britannica oya ti kutya omayi “oga kala haga longithwa ge li endhindhiliko lyomwenyo neyumuko.” Shimwe ishewe, momalongelokalunga goshipagani, uulimba owa kala hawu longithwa wu li endhindhiliko lyoluvalo. Osha yela kutya o-Easter kayi na nando ekwatathano neyumuko lyaJesus.

14 Mbela Jehova oha kala a nyanyukwa, uuna a tala aantu taya lumbakanitha omikalondjigilile dhomalongelokalunga giifundja neyumuko lyOmwana? Hasho nando. (2 Aakorinto 6:17, 18) Uushili owo kutya Jehova ine tu lombwela nando tu dhane eyumuko lyaJesus.

OMIKALONDJIGILILE DHI NA KO NASHA NOOSA

15. Omolwashike Aakriste yashili haya yanda omikalondjigilile dhontumba, ndhoka hadhi ningwa ngele omuntu a si?

15 Aakriste yashili ohaya yanda omikalondjigilile odhindji ndhoka hadhi ningwa, uuna omuntu a si. Ngele omuntu a si, aalilisa yamwe ohaya lala uusiku awuhe ya tonata. Pefumviko, aakwanezimo yopopepi yanakusa ohaya umbile omavi nenge oongala mombila, manga inaayi filwa. Opu na wo omikalondjigilile dhilwe ndhoka hadhi ningwa konima yomasiku, yoomwedhi nenge yomimvo, ngele omuntu a si. Aantu ohaya ningi iinima ayihe mbyoka, molwaashoka oyi itaala kutya oonakusa otaya vulu oku ya kwathela nenge oku ya etela oshiponga. Ihe Ombiimbeli otayi longo kutya aasi “itaa tseya sha nando.” Onkee ano, mboka ya hala okwiikaleka mohole yaKalunga, itaya ka kutha ombinga momikalondjigilile ndhoka dhi na ekwatathano nokusimaneka oonakusa. — Omuuvithi 9:5, 10.

OOHANGO NDHOKA DHA HOKIWA KUKALUNGA

16, 17. Oshike tu na okukaleka momadhiladhilo, uuna tatu ningi omalongekidho gohango?

16 Oshituthihango oshinima hashi nyanyudha. Oohango ohadhi dhanwa momikalo odhindji dha yoolokathana muuyuni. Olundji aantu ihayi ipula kutya omikalondjigilile dhoohango odha tamekela peni. Onkene, otashi vulika kaaye shi kutya omikalondjigilile dhimwe odha za komaitaalo gomalongelokalunga goshipagani. Ihe Aakriste mboka taya ningi omalongekidho gohango yawo, oye na okushilipaleka kutya otayi nyanyudha Jehova. Ngele oya kala ye shi kutya omikalondjigilile ndhoka hadhi ningwa poohango odha za peni, otaya ka vula okuninga omatokolo omawanawa. — Markus 10:6-9.

17 Omikalondjigilile dhimwe dhopoohango odha talika ko hadhi etele aaihokani ‘elago.’ (Jesaja 65:11,yelekanitha OB-1954.) Pashiholelwa, miitopolwa yimwe aantu ohaya umbile aafuko olwiishi nenge iinima yilwe ya fa mpoka. Oyi itaala kutya uuna aafuko ye shi ningilwa, otaya ka kala ye na oluvalo, ombili, omwenyo omule nonokutya otashi ke ya gamena koombepo dhuuwinayi. Ihe Aakriste oye na okukala ya kotoka, opo ya yande omikalondjigilile ndhoka dha kwatathana nelongelokalunga lyiifundja. — Lesha 2 Aakorinto 6:14-18.

18. Omakotampango gOmbiimbeli galwe geni haga kwathele, uuna tashi ya poohango?

18 Aakriste mboka taya longekidha ohango yawo, ohaya kala ya hala yi kale tayi nyanyudha, tayi simanekitha Jehova noyi tyapulwe kukehe gumwe ngoka ta ka kala po. Mboka ya hiywa pohango yOmukriste, itaya ka popya oohapu kaadhi li pahole, dhi na ko nasha nomilalo nenge tadhi umbu omihe aafuko nenge mboka ye li po. (Omayeletumbulo 26:18, 19; Lukas 6:31; 10:27) Omukriste oku na okuyanda okuulika mohango ye kutya ‘oku hole iinima mbyoka aantu taye yi itangele,’ nenge iikala yokwiiyulika. (1 Johannes 2:16) Ngele oto longekidha ohango, shilipaleka kutya oto ke yi dhimbulukwa nenyanyu. — Tala eyelitho eti-28.

MPOKA PWA TAMEKELA OKUDHENGA UUHALASA KUMWE

19, 20. Okudhenga uuhalasa kumwe okwa ziilila peni?

19 Aantu oye hole okudhenga uuhalasa kumwe, uuna ye li poohango nenge piituthi yilwe. Uuna taye wu dhenge kumwe, gumwe gwomuyo oha popi oohapu dhomahaleloyambeko, omanga yalwe ye wu yelula pombanda. Aakriste oye na okutala ko ngiini oshinima shono?

20 Embo International Handbook on Alcohol and Culture olya ti kutya okudhenga uuhalasa kumwe, otashi vulika kwa za komukalondjigilile gwonale gwoshipagani “moka oshikunguluki oshiyapuki sha li hashi yambelwa iikalunga.” Shoka osha li hashi ningwa “okuhalela yamwe omayambeko, pehala lyokulongitha omautumbulilo ngaashi: ‘Kala nomwenyo omule’ nenge ‘kala wu na uukolele.’” Pethimbo lyonale, aantu oya li haya yelutha uuhalasa wawo, taya pula iikalunga yawo yi ya yambeke. Ihe Jehova iha yambeke aantu momikalo dha tya ngaaka. — Johannes 14:6; 16:23.

‘MBOKA YE HOLE KALUNGA, OYE TONDE UUWINAYI’

21. Iituthi yimwe yini Aakriste ye na okuyanda?

21 Uuna to tokola kutya oto ka kutha ombinga moshituthi shontumba nenge hasho, dhiladhila kutya otashi humitha komeho iikala neihumbato lini. Pashiholelwa, iituthi yimwe otashi vulika ya kwatela mo oondanisa dha nika iihulo, okunwa sha pitilila nokuli noluhondelo. Iituthi ya tya ngawo, otashi vulika wo yi humithe komeho uushenge nenge ombepo yuukwashigwana. Ngele otwa kutha ombinga miituthi mbyoka, mbela otatu ku ulika ngaa shili kutya otu tonde shoka Jehova e tonde? — Episalomi 1:1, 2; 97:10, OB-1954; 119:37.

22. Oshike tashi vulu okukwathela Omukriste a tokole ngele ota ka kutha ombinga moshituthi shontumba nenge hasho?

22 Aakriste oya pumbwa okukala ya kotoka lela, opo ya yande iituthi mbyoka itaayi simanekitha Kalunga. Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Mwaashihe shoka tamu ningi, ngele tamu li nenge tamu nu, longeni ayihe nokusimanekitha Kalunga.” (1 Aakorinto 10:31; tala eyelitho eti-29.) Odhoshili kutya haituthi ayihe yi na ekwatathano noluhondelo, nomalongelokalunga giifundja nenge nuukwashigwana. Ngele oshituthi itashi yono omakotampango gOmbiimbeli, otwa pumbwa okuninga etokolo paumwene kutya otatu ka kutha ombinga musho nenge hasho. Otu na wo okudhiladhila nkene etokolo lyetu tali ka guma yalwe.

SIMANEKITHA JEHOVA MWAASHOKA TO POPI NOTO NINGI

23, 24. Ongiini tatu vulu okuyelithila aakwanezimo yetu mboka kaaye shi Oonzapo kutya omolwashike ihaatu kutha we ombinga miituthi yontumba?

23 Otashi vulika we etha po okukutha ombinga miituthi mbyoka itaayi simanekitha Jehova. Ihe yaandjeni yamwe mboka kaaye shi Oonzapo dhaJehova, otashi vulika ya dhiladhile kutya ku ya hole we nenge ino hala okukala nayo. Otashi vulika ya kale yu uvite kutya ethimbo lyomafudho, olyo owala aanegumbo haye ya pamwe. Oshike nduno to vulu okuninga po? Opu na omikalo odhindji moka to vulu oku ya shilipaleka kutya owu ya hole nowe simaneka. (Omayeletumbulo 11:25; Omuuvithi 3:12, 13) Oto vulu oku ya hiya, opo ye ku talele po poompito dhilwe.

24 Ngele aakwanezimo yoye oya hala okutseya kutya omolwashike ihoo kutha we ombinga miituthi yontumba, oto vulu okukonga uuyelele miileshomwa yetu nokepandja lyetu lyokointaneta, jw.org, mboka tawu vulu oku ku kwathela wu ya yelithile. Ino popya nayo momukalo ngoka tagu ulike kutya oya puka nenge wu ya thiminike ya kale ye na etaloko lya fa lyoye. Ya kwathela ya mone kutya owa konakona uuyelele owundji nowa ninga etokolo kungoye mwene. Uuna to shi ningi, kala wa gundjila, ‘noohapu dhoye nadhi kale aluhe oombwanawa notadhi hokitha omuntu oku ku pulakena.’ — Aakolossa 4:6.

25, 26. Ongiini aavali taya vulu okukwathela oyana ya kale ye hole omithikampango dhaJehova?

25 Osha simana kutseni atuheni okutseya kutya omolwashike ihaatu kutha ombinga miituthi yontumba. (Aahebeli 5:14) Elalakano lyetu olyo okunyanyudha Jehova. Ngele otu li aavali, otwa pumbwa okukonga ethimbo tu kwathele aanona yetu ya uve ko omakotampango gOmbiimbeli nokukala ye ga hole. Ngele oya tseya Jehova nawa, nayo otaya ka kala ya hala oku mu nyanyudha. — Jesaja 48:17, 18; 1 Petrus 3:15.

26 Jehova oha kala a nyanyukwa, uuna e tu wete tatu ningi ngaashi tatu vulu, tu mu longele momukalo gwa yogoka nogu li paushili. (Johannes 4:23) Ihe oyendji ohaya dhiladhila kutya omuntu ita vulu okukala omunashili thiluthilu muuyuni mbuka wu udha aantu ihaaya popi oshili. Mbela shoka oshoshili? Shoka otatu ke shi kundathana montopolwa tayi landula.

^ okat. 3 Oto vulu okumona uuyelele kombinga yiituthi yontumba yokondandalunde, mo-Watch Tower Publications Index, mEmbo lyokukonga uuyelele lyOonzapo dhaJehova nokepandja lyetu lyokointaneta, jw.org.