Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 9

“Yandeni omilalo dha nyata”

“Yandeni omilalo dha nyata”

‘Dhipageni ano uuhalu weni wopavi mboka tau longo mune ngashika omilalo dha nyata, okwaahenuuyogoki, uuholume nuuhalu uuwinayi nolwiho. Nokuli olwiho olwo olupe lumwe lwesimaneko lyiimenka.’ — AAKOLOSSA 3:5, yelekanitha NW.

1, 2. Bileam okwa kambadhala ngiini okweetela Aaisraeli omupya?

OMUYULI GWOOHI ohayi pehala mpoka ta vulu okuyula nuupu oohi ndhoka a hala. Oha hogolola uukulya mboka ta tula kokandjolo, e te ka umbile momeya. Oha kala a tegelela neidhidhimiko oohi dhi lye. Uuna ohi ya li ko e tayi kwatwa, ohe yi hili mo momeya.

2 Momukalo gwa faathana, aantu nayo ohaya vulu okuyulwa. Pashiholelwa, sho Aaisraeli ya li pokuthika mEvi lyEuvaneko, oya yungu ontanda molushandja lwaMoab. Omukwaniilwa gwaMoab, okwa li u uvanekele omulumentu gwedhina Bileam kutya ote mu pe iimaliwa oyindji, ngele okwa thingi Aaisraeli. Bileam okwa mono po omukalo moka Aaisraeli ya li taya vulu okwiiyetela yo yene omupya. Okwa hogolola nuukeka shoka te ke ya yula nasho. Okwa tumu aakiintu aagundjuka ya ye montanda yAaisraeli, ya ka heke aalumentu Aaisraeli ya lale nayo. — Numeri 22:1-7; 31:15, 16; Ehololo 2:14.

3. Aaisraeli oya yulwa ngiini kuBileam?

3 Mbela ompangela yaBileam oya pondola tuu? Eeno, oshoka aalumentu Aaisraeli omayuvi “oya yi momilalo dha nyata naakadhona Aamoabi.” Oya tameke wo okulongela iikalunga, mwa kwatela oshikalunga oshitondithi, shomilalo, Baal Peor. Oshizemo, aalumentu Aaisraeli 24 000 oya sile poongamba dhEvi lyEuvaneko. — Numeri 25:1-9, yelekanitha NW.

4. Omolwashike aalumentu Aaisraeli omayuvi ya yi momilalo dha nyata?

4 Omolwashike Aaisraeli oyendji ya li ya pukithwa kuBileam? Oya li owala taya dhiladhila komahalo gawo e taya dhimbwa ashihe shoka Jehova e ya ningila. Oya li ye na omatompelo ogendji gokukala aadhiginini kuKalunga. Okwa li e ya mangulula muupika muEgipiti. Okwe ya palutha wo mombuga nokwe ya thikitha nombili poongamba dhEvi lyEuvaneko. (Aahebeli 3:12) Ihe nonando ongawo, aalumentu Aaisraeli oya li ya hekelwa momilalo dha nyata. Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “Inatu yeni momilalo dha nyata, ngaashi yamwe yomuyo ya ningi; onkee oya yonwa po.” — 1 Aakorinto 10:8, yelekanitha NW.

5, 6. Oshike tatu ilongo kwaashoka sha ningwa molushandja lwaMoab?

5 Otu li popepyeelela nokuthika muuyuni uupe. Onkee ano, natse otwa fa owala Aaisraeli mboka ya li poongamba dhEvi lyEuvaneko. (1 Aakorinto 10:11) Muuyuni mbuka tu li, aantu oya pikwa unene nayi komilalo ye vulithe Aamoab. Eihumbato ndyono otali vulu okunwetha mo nuupu oshigwana shaJehova. Osha yela kutya omwigo ngoka Omuhindadhi ha longitha hagu pondola mokukwata ko aapiya yaJehova, omilalo dha nyata. — Numeri 25:6, 14; 2 Aakorinto 2:11; Judas 4.

6 Ipula to ti: ‘Mbela onda hala okwiiyuvitha nawa pakathimbo nenge oku ka kala nomwenyo sigo aluhe, nda nyanyukwa muuyuni uupe?’ Mbela kashi li pandunge okuvulika koshipango shaJehova shoka tashi ti: ‘Yandeni omilalo dha nyata’? — 1 Aakorinto 6:18, yelekanitha NW.

OMILALO DHA NYATA OSHIKE?

7, 8. Omilalo dha nyata oshike, nomolwashike dhi li oshinima sha kwata miiti?

7 Aantu oyendji kunena kaye na nando uuhwenge nokaye na ko nasha noompango dhaKalunga kombinga yomilalo. PaMbiimbeli, omilalo dha nyata odha kwatela mo omilalo pokati kaantu inaaya hokana paveta. Odha kwatela mo omilalo pokati kaantu yuukashikekookantu wa faathana nopokati kaantu niinamwenyo. Omilalo odha kwatela mo okuya momilalo dho dhenedhene, okulathathana kiilyo yoluvalo, okweenda konima omulumentu nenge omukiintu nosho wo okugumaguma iilyo yoluvalo yomuntu ngoka inamu hokana naye. — Tala eyelitho eti-23.

8 Ombiimbeli otayi popi sha yela kutya ngele gumwe ota tsikile nomilalo dha nyata, ke na okukala mo megongalo. (1 Aakorinto 6:9; Ehololo 22:15) Shimwe ishewe, omuntu ngoka ha yi momilalo dha nyata ini isimaneka naantu ihaya kala we ye mu inekela. Omilalo ndhoka ohadhi eta aluhe omaupyakadhi. Ohadhi ningitha omuntu a kale u uvite e na ondjo, nolundji ohadhi eta omategelelo inaaga halika, omaupyakadhi mondjokana, omikithi nenge eso nokuli. (Lesha Aagalati 6:7, 8.) Ngele omuntu okwa kuutumba, e ta dhiladhila kombinga yiilanduliko mbyoka hayi zi momilalo dha nyata, ita ka kala a hala okuya mo. Ihe olundji omuntu oha dhiladhila owala kokugwanitha po omahalo ge, uuna ta ningi oshinima shoka tashi mu fala momilalo dha nyata. Olundji oshinima shoka osha kwatela mo okutala omathano giipala.

OMATHANO GIIPALA OHAGA FALA MOMILALO DHA NYATA

9. Omolwashike omathano giipala ga nika oshiponga?

9 Omathano giipala oga ningwa nelalakano lyokupendutha omahalo getu gopamilalo. Omathano ngono oga ha kunena. Oge li kehe pamwe, ngaashi miifo, momambo, moongalo, kotiivii nosho wo kointaneta. Aantu oyendji ohaya dhiladhila kutya omathano giipala oshinima sha nathangwa, ihe oga nika oshiponga noonkondo. Otaga vulu okuningitha omuntu a kale a pikwa komilalo noku kwatwe komahalo omawinayi. Ngele omuntu oha tala omathano giipala, ohashi mu ningitha a tameke okwiidhanena kiilyo yoluvalo. Oha kala e na omaupyakadhi mondjokana nenge ondjokana ye yi teke nokuli. — Aaroma 1:24-27; Aaefeso 4:19; tala eyelitho eti-24.

Oshi li pandunge okukala wa kotoka, uuna to longitha ointaneta

10. Ekotampango ndyoka li li muJakob 1:14, 15, otali tu kwathele ngiini tu yande oluhondelo?

10 Osha simana okutseya kutya ohashi ende ngiini tu hililwe momilalo dha nyata. Natu tale kelondodho ndyoka li li muJakob 1:14, 15, tali ti: “Omuntu oha makelwa kuuhalu we mwene, mboka tau mu hekaheka e tau mu yulu. Uuhalu ngele wa ningi uusimba, otau vala uulunde; nuulunde ngele wa koko, otau vala eso.” Uuna omadhiladhilo ga puka ge ya momwenyo gwoye, ga vudha mo meendelelo. Ngele owi itsu momathano ga nyata ombaadhilila, punguluka nziya! Dhima okompiuta nenge wu lundulukile kopolohalama yilwe. Ino etha wu kwatwe komahalo ga puka. Oshoka otage ke ku tona oonkondo noito ka vula oku ga pangela. — Lesha Mateus 5:29, 30.

11. Jehova ota vulu ngiini oku tu kwathela, ngele otu na omadhiladhilo inaaga yogoka?

11 Jehova oku tu shi nawa e tu vule. Oku shi kutya inatu gwanenena. Ihe oku shi wo kutya otatu vulu okweetha po omahalo ga puka. Jehova ote tu lombwele ta ti: ‘Dhipageni ano uuhalu weni wopavi mboka tau longo mune ngashika omilalo dha nyata, okwaahenuuyogoki, uuholume nuuhalu uuwinayi nolwiho. Nokuli olwiho olwo olupe lumwe lwesimaneko lyiimenka.’ (Aakolossa 3:5, yelekanitha NW.) Nonando kashi shi oshipu okuninga, Jehova ohe tu idhidhimikile note ke tu kwathela. (Episalomi 68:19) Omumwatate gumwe omugundjuka, okwa li a kwatwa komwigo gwokutala omathano giipala nokwiidhanena kiilyo yoluvalo. Ookuume ke kosikola oya li ye wete kutya iinima mbyoka inayi puka. Ihe okwa ti: “Eiyuvo lyandje olya li lya sa nosha li sha fala ndje monkalamwenyo inaayi yogoka.” Okwa li e shi ndhindhilike kutya okwa pumbwa okupangela omahalo ge, nokwa li a vulu okweetha po omukalondjigilile ngoka omwiinayi kekwatho lyaJehova. Ngele owu na omadhiladhilo inaaga yogoka, pula Jehova e ku pe “oonkondo,” opo wu kaleke omadhiladhilo goye ga yogoka. — 2 Aakorinto 4:7; 1 Aakorinto 9:27.

12. Omolwashike kehe gumwe a pumbwa ‘okutonatela omutima gwe’?

12 Salomo okwa nyola a ti: “Tonatela omutima gwoye shi vule ayihe mbyoka yi na okutonatelwa, oshoka omo mu na ekota lyomwenyo.” (Omayeletumbulo 4:23) “Omutima” gwetu ogwo omuntu gwetu gwomeni, ngono Jehova ha mono. Shoka hatu tala, otashi vulu oku tu nwetha mo noonkondo. Omulumentu omudhiginini Job, okwa ti: “Onda ningi etokolo lya kola, ndaa tale omukadhona nde mu haluka.” (Job 31:1) Ngaashi Job, natse otwa pumbwa okukala twa kotokela shoka hatu tala nohatu dhiladhila. Ngaashi omupisalomi, ohatu galikana tatu ti: “Keelela ndje, ndaa hokwe iinima yaa na oshilonga.” — Episalomi 119:37.

DINA OKWA NINGI ETOKOLO KAALI LI PANDUNGE

13. Dina okwa li a hogolola ookuume yeni?

13 Ookuume ketu otaya vulu oku tu nwetha mo nawa nenge nayi. Ngele owa hogolola ookuume mboka haya vulika komithikampango dhaKalunga, otaye ke ku kwathela nangoye wu dhi landule. (Omayeletumbulo 13:20; lesha 1 Aakorinto 15:33.) Osha simana okuhogolola ookuume nawa, ngele tatu tala kwaashono sha ningilwa Dina, omwanakadhona gwaJakob. Okwa putukila megumbo hali longele Jehova. Dina okwa li e na omikalo omiwanawa, ihe okwa panga uukuume wopothingo naakadhona Aakaanana mboka ya li ihaaya longele Jehova. Aaisraeli oya li ye na omikalo dha yogoka, ihe Aakaanana oya li ya vuka momilalo dha nyata. (Levitikus 18:6-25) Esiku limwe sho Dina a li nookuume ke, okwa tsakanene nomulumentu gumwe omugundjuka, Omukaanana, gwedhina Shekem ngoka a li e mu hala. Shekem okwa li a talika ko “omunenentu” mezimo lyawo. Ihe ka li ha longele Jehova. — Genesis 34:18, 19.

14. Oshike sha ningilwa Dina?

14 Shekem okwa li a ningi oshinima shoka e wete shi li paunshitwe noshi li mondjila kuye. Molwaashoka okwa li a hala Dina, “okwe mu kwata koonkondo” “e ta lala naye.” (Lesha Genesis 34:1-4.) Omuyonena ngoka ogwe etele Dina uupyakadhi nosho wo yaandjawo. — Genesis 34:7, 25-31; Aagalati 6:7, 8.

15, 16. Ongiini tatu vulu okuninga aanandunge?

15 Katu na okuninga epuko lya fa lyaDina, opo tu mone kutya omithikampango dhaJehova otadhi tu etele uuwanawa. Ombiimbeli otayi ti: “Enda pamwe naanawino, u likole owino, ihe ngoka ta kala paagoya, ota likola uuwinayi.” (Omayeletumbulo 13:20) Opo wu yande omaupyakadhi nokumona iihuna, landula “ondjila kehe yo opala.” — Omayeletumbulo 2:6-9; Episalomi 1:1-3.

16 Otatu ka kala aanandunge, ngele ohatu konakona Oohapu dhaKalunga, hatu galikana kuye manga inaatu ninga omatokolo nohatu landula omayele omawanawa ngoka taga zi komupiya omudhiginini nomunandunge. (Mateus 24:45; Jakob 1:5) Odhoshili kutya atuheni otu na omaunkundi noinatu gwanenena. (Jeremia 17:9) Ihe oto ki inyenga ngiini, ngele gumwe okwe ku londodha kutya kotoka owu li pokuya momilalo dha nyata? Mbela oto ku uva nayi nenge oto ki ifupipika e to taamba ko elondodho ndyoka? — 2 Aakwaniilwa 22:18, 19.

17. Gandja oshiholelwa shankene omayele ngoka hatu pewa kAakriste ooyakwetu taga vulu oku tu kwathela.

17 Pashiholelwa, dhiladhila konkalo ndjika. Omulumentu gumwe okwa tameke okukala a hala omumwameme gumwe kiilonga nokwe mu lombwele ye ke ende mo. Omulumentu iha longele Jehova, ihe ota monika a fa e li nawa nomunambili. Omumwameme gulwe okwe mu mono e li naye nolwanima okwe mu londodha. Omumwameme ngoka ta londodhwa ote ki inyenga ngiini? Mbela ote ki ipopila nenge ota ka taamba ko elondodho ndyoka lyopandunge? Omumwameme otashi vulika e hole Jehova nokwa hala okuninga shoka shi li mondjila. Ihe ngele okwa tsikile okukala he ke enda mo nomulumentu ngoka, ota ka ‘yanda ngaa omilalo dha nyata’ nenge ‘okwiinekela omutima gwe mwene’? — Omayeletumbulo 22:3; 28:26; Mateus 6:13; 26:41.

SHOKA TATU ILONGO KOSHIHOLELWA SHAJOSEF

18, 19. Yelitha nkene Josef a yi ondapo omilalo dha nyata.

18 Josef sho a li omugundjuka, okwa li omupika muEgipiti megumbo lyaPotifar. Esiku nesiku, omukulukadhi gwamwene gwe, okwa kala te mu kondjitha a lale naye, ihe Josef okwa li e shi kutya osha puka. Josef okwa li e hole Jehova nokwa li a hala oku mu nyanyudha. Onkee ano, oshikando kehe omukulukadhi ngoka a kambadhala oku mu heka, Josef okwa tindi. Molwaashoka okwa li omupika, ka li owala ta vulu okuthiga po mwene gwe ngeya. Esiku limwe sho omukiintu gwamwene gwe a kambadhala oku mu thiminika a lale naye, okwa yi “ondapo pondje.” — Lesha Genesis 39:7-12.

19 Andola Josef okwa tamekele ta dhiladhila okuya momilalo nomukulukadhi ngoka nenge okwiitungila uugumbo kombinga ye, ando ina ya ondapo. Ihe Josef okwa li a lenga ekwatathano lye naJehova, shi vulithe iinima yilwe. Okwa lombwele omukulukadhi gwamwene gwe a ti: ‘Mwene gwandje ina keelela ndje sha shilwe, kakele koye. Ondi longe ngiini uuwinayi wu thike mpono, ndi yone kuKalunga?’ — Genesis 39:8, 9.

20. Otu shi shi ngiini kutya Jehova okwa li a panda Josef?

20 Nonando Josef okwa li kokule noyaandjawo, okwa kala aluhe omudhiginini kuJehova nokwe mu yambeke. (Genesis 41:39-49) Jehova okwa li a panda Josef, omolwuudhiginini we. (Omayeletumbulo 27:11) Otashi vulu okukala oshidhigu okukondjitha omilalo dha nyata. Ihe dhimbulukwa oohapu ndhika tadhi ti: “Omuwa oku hole mboka haa tondo uuwinayi, ota gamene aantu ye note ya hupitha miikaha yaakolokoshi.” — Episalomi 97:10.

21. Omumwatate gumwe omugundjuka okwa holele ngiini Josef?

21 Esiku kehe, oshigwana shaJehova ohashi ulike nuulaadhi kutya oshi ‘tonde uuwinayi,’ noshi ‘hole uuyuuki.’ (Amos 5:15) Kutya nduno owu na omimvo ngapi, oto vulu okukala omudhiginini kuJehova. Eitaalo lyomumwatate gumwe omugundjuka, olya li lya makelwa kosikola. Okakadhona kamwe oke mu lombwele kutya otaka yi naye momilalo, ngele okwe ka kwathele motutsa yomwaalu. Omumwatate okwa ningi po shike? Okwa holele Josef. Okwa ti: “Onda li nde shi tindi meendelelo. Molwaashoka onda kala omudhiginini, kanda li ndi ishundula.” “Uutoye . . . wokathimbo kowala” mboka hawu zi momilalo dha nyata, olundji ohawu eta omaupyakadhi nomauwehame. (Aahebeli 11:25) Okuvulika kuJehova ohaku tu etele aluhe enyanyu. — Omayeletumbulo 10:22.

ETHA JEHOVA E KU KWATHELE

22, 23. Jehova ohe tu kwathele ngiini, nonando otwa yona eyono lya kwata miiti?

22 Satana oha kambadhala okulongitha omilalo dha nyata, opo e tu yule. Oshinima shoka ohashi vulu okukala eshongo lya kwata miiti. Atuheni otashi vulika hatu dhiladhila iinima ya puka ethimbo nethimbo. (Aaroma 7:21-25) Jehova oku uvite ko onkalo ndjika, noku shi kutya ‘tse ontsi yevi.’ (Episalomi 103:14) Ongiini ngele Omukriste okwa yi momilalo dha nyata, shoka shi li eyono lya kwata miiti? Mbela ita vulu okukwathelwa? Ota vulu. Ngele omuntu okwi iyele ombedhi shili, Jehova ota vulu oku mu kwathela. Kalunga ‘ohe tu dhimine po.’ — Episalomi 86:5; Jakob 5:16; lesha Omayeletumbulo 28:13.

23 Jehova okwe tu pa wo “aantu omagano,” ano aakuluntugongalo aanahole ye tu sile oshimpwiyu. (Aaefeso 4:8, 12; Jakob 5:14, 15) Okwe ya tula po ye tu kwathele tu kale ishewe tu na ekwatathano naye. — Omayeletumbulo 15:32.

KALA WU NA “OONDUNGE”

24, 25. “Oondunge” otadhi vulu ngiini oku tu kwathela tu yande oluhondelo?

24 Opo tu ninge omatokolo gopandunge, otwa pumbwa okuuva ko nkene oompango dhaJehova hadhi tu etele uuwanawa. Inatu hala tu kale ngaashi omumati omugundjuka, ngoka a popiwa mOmayeletumbulo 7:6-23. Ka li e na “oondunge,” onkene okwa yi momwigo gwomilalo dha nyata. Inashi gwana owala okukala tu na oondunge. Ngele otu dhi na, otatu ka kambadhala okuuva ko nkene Kalunga ha dhiladhila nokutula miilonga shoka ta ti. Dhimbulukwa oohapu ndhika: “Ngoka ta likola oondunge, oku hole omwenyo gwe mwene; ngoka ta dhiginine omayele, ota kala nawa.” — Omayeletumbulo 19:8.

25 Mbela owa tompwa ngaa thiluthilu kutya omithikampango dhaKalunga odhi li mondjila? Owi itaala ngaa shili kutya ngele owe dhi tula miilonga, oto ka kala wa nyanyukwa? (Episalomi 19:7-10; Jesaja 48:17, 18) Ngele ku na uushili musho natango, dhiladhila kiinima ayihe iiwanawa mbyoka Jehova e ku ningila. “Konakona mwene, u mone, nkene Omuwa omwaanawa.” (Episalomi 34:8) Oto ka mona kutya ngele owa tsikile oku shi ninga, oto ka kala wu hole Kalunga. Kala wu hole shoka e hole, e to tondo shoka e tonde. Kala ho dhiladhila iinima iiwanawa, ano mbyoka yoshili, yo opala, yu uka, ya yogoka noyi na epopilo ewanawa. (Aafilippi 4:8, 9) Otatu vulu okukala ngaashi Josef, ngoka a li a mono uuwanawa muunongo waJehova. — Jesaja 64:8.

26. Oshike tatu ka kundathana moontopolwa mbali tadhi landula?

26 Kutya nduno owu li mondjokana nenge ku mo, Jehova okwa hala wu tyapule onkalamwenyo yoye nowu kale wa nyanyukwa. Moontopolwa mbali tadhi landula omu na uuyelele mboka tawu vulu oku ku kwathela wu pondole mondjokana.