Na ya bi mɛ lo ti ɔngɔ agbia ti gigi, azi ti siãsi, nga na azi ti tɛkinoloji atɛnɛ tɛnɛ gba na ndo ngunu mɛ ɔrdinatɛrɛ na ni ti lingɔ kwa nga ma zo mɛ ndo ili ni na francais ya intelligence artificielle (IA). Ala tɛnɛ ya adu nvɛ̃ni kɔdɛ kɔi mɛ nzɔ̃ni, kanda ala ndo kpɛ mbɛtɔ ya azi lengbi ti bandangɔ lingɔ ni na kwa na ndenge ti siɔni.

•   “Ndɛ lo mɛ ko, intelligence artificielle du kɔi ti atɛkinoloji ti kpengbani, ni lenngbi ti lɛkɛngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ azi ti bi kɔi kɔi . . . Kanda ni lengbi ti lingɔ ya e ti na mbɛtɔ na lo ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e. Ni lengbi ti gbɛ̃ngɔ ye mɛ bo zo la li ni, bere ye mɛ ayɔ ya abata sekele ni, nga na lingɔ ya ta azi di kpã bɛ la ndo agbia ti guvɛrnɛma mɛ azi ndo pɔna ala na lége ti vɔtɛ ma.”—Kamala Harris, gbɛnyɔ gbia ti kɔdɔrɔ ti Etats-Unis, 04/05/2023.

•   “Linɔ kɔi tɛ amonganga nga na azi mɛ ndo ba sãte tɛ azi ti lɛ gigi zu mɛ monganga Frederik Federspiel, ndo ba ndoni ” ala sundó ngaso na ya mbɛti kɔi mɛndó si na 09/05/2023, ka BMJ Global Health ya: intelligence artificielle lengbi ti hɛ̃ngɔ gbinya ti nzɔ̃ni na lo mɛ ba sãte tɛ azi, kanda ni lengbi nga ti gbɛ̃ngɔ sãte nga na bingangɔ li tɛ azi. a

•   “Azi gba ndo salela kɔdɛ niko ti kangbingɔ na apa ti nvɛ̃nɛ. Angbã yakere luangɔ kwa na tingɔ pɛnɔ. Azi mɛndɛ̃ ti tɛkinoloji ati na mbɛtɔ ya, na ya bi mɛ na gangɔ kɔdɛ niko lengbi ti singɔ na kpengba lo na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ azi.”—The New York Times, 01/05/2023.

 Na ya bi mɛ na gangɔ e na hĩngangɔ bere azi na salelangɔ kɔdɛ niko na lo ti nzɔ̃ kpale tɛ azi bere ta na lo ti nzɔ̃ kpale tɛ azi ma. Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ nɛ?

 Ngbangɔ kambisa nda mɛ ta ye mɛ azi ti tɛkinoloji ndo si na ni alengbi ti hɛ̃ngɔ azi nzɔ̃ lo ngoi zu ma.

1.  1. Abɛse na ngoi mɛ azi ndo du na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni ko, ta ala lengbi ti hũngɔ siɔ lo mɛ aye mɛ ala ndo si na ni alengbi ti singɔ na ni na lo tɛ azi ma.

   •   “Alége mɛndɛ̃ ndo du nzɔ̃ni ka lɛ azi, kanda agwe ngbĩi ka ndani ko, asi na kwá.”—Masese 14:12.

2.  2. Ta zo lengbi ti hĩngangɔ na seni ma bere ye mɛ ni si na ni, azi na salelangɔ ni na ndenge ti nzɔ̃ni bere na ndenge ti siɔni.

   •   “Mbi na ziangɔ [kwa tɛ mbi] hɛ̃ zo mɛ na gangɔ pɛko mbi. Kanda na la hĩnga bere lo na dungɔ wa ndara bere wa buba na? Lo na dungɔ na lo gbia na ndo aye tɛ mbi zu mɛ mbi lua ni ge lɛ gigi na lége ti ngunu nga na ndara tɛ mbi. Ye niko zu adu gɛgɛrɛ.”—Mosakoli 2:18, 19.

 Mbɛtɔ ti ngaso ndo fa yangondo nda mɛ e na gwɛ̃ ya Wa lingɔ e adɔ̃ e na nɔ.

 Wa lingɔ e ko kapa ya, ta ni na zingɔ lége ya azi bere ye kɔi mɛ azi ti tɛkinoloji si na ni agbɛ̃ sese bere azi ma.

•   “Sese na ngbãngɔ bwai na bwai.”—Mosakoli 1:4.

•   “Azi ti mbilimbili na mungɔ lɛ sese wa ala na dungɔ ka da bwai na bwai.”—Nzembo 37:29.

 Na lége ti Ngbangɔ Wa lingɔ e fa e na lége mɛ na hɛ̃ngɔ e siriri nga na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ zanga mbɛtɔ na bí mɛ na gangɔ. Ti nɛngɔ ya mɔ hĩnga tɛnɛ mɛndɛ̃ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ ko, di tɛnɛ mɛ “Nini ekoki kosalisa biso tozala na bomoi ya malamu na mikolo ezali koya?” nga na “Elikya ya solosolo mpo na mikolo ezali koya.”