Azi gba ndo nyɔ samba na ngoi mɛ sɔngɔ bɛ aɔ ndo la, na ngoi mɛ ala ndo hũ ya, ani ngbã na bɛ ani bere ani nzɛ̃. Mɔ ndo du na seliye ti nyɔngɔ samba gba? Se adu ngaso, ngasia la mɔ lengbi ti hĩngangɔ ya, mɔ ndo nyɔ samba ɔngɔ ndo ni bere mɔ ti mbɛ ti samba nɛ? Atɛnɛ mɛ ge gbɛnda ni na zangɔ mɔ ya, mɔ hĩnga se mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ya, mɔ zia nyɔngɔ samba ɔngɔ nyɔ kpɔ̃ ni.

•  Nyɔngɔ samba zangangɔ ɔngɔ maka afa nɛ?

•  Aye mɛ ndo fa ya, zo ndo nyɔ samba gba nɛ?

•  Akpale kũ mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ zia nyɔngɔ samba gba

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Ta mɔ du ka popo tɛ azi mɛ aye nyɔngɔ samba gba ma.”—Masese 23:20.

 Alengbi na nɛ? Ta Ngbangɔ gbanzi nyɔngɔ samba ma. (Mosakoli 9:7) Kanda ni fa ɔngbi mɛ na popo ti nyɔngɔ samba ɔngɔ nyɔ kpɔ̃ ni, nga na nyɔngɔ ni na bokatikati. (Luka 21:34; Efɛzɛ 5:18; Tito 2:3) Abɛse du ya, ta mɔ ti mbɛ ti samba ma ko, nyɔngɔ samba gba na lingɔ ya, mɔ mu ekateli ti siɔni wa mɔ gbɛ̃ sãte tɛ mɔ nga na mangbi tɛ mɔ ná azi mɛndɛ̃.—Masese 23:29, 30.

 Agbia tɛ leta ndo hĩnga nyɔngɔ samba mɛ alengbi ti singɔ na kpengba pɛnɔ ná omɛ alengbi ti singɔ na pɛnɔ ti nyi yakere, ala ndo hĩnga ni na bangɔ nɔmbrɛ ti kɔpɔ ti samba mɛ zo ndo nyɔ bi kɔi kɔi bere na ya pɔsɔ kɔi. Ta azi zu ndo li aye kwɛ kɔi na ngoi mɛ ala nyɔ samba ma, ngoi mɛndɛ̃ ando du ngbondoni ya, ta zo nyɔ samba ma. Azi ti linɔ ti ONU mɛ ndo ba kpale ti sãte atɛnɛ:

 “Kɔpɔ kɔi bere sɛ gɛgɛrɛ ti samba, alengbi ti dungɔ gba:

•   Na ngoi mɛ mɔ ndo kpɛ na kamiɔ̃ bere mɔ ndo salela masini.

•   Na ngoi mɛ wali na ngɔ bere lo ndo hɛ̃ nyingambi mɛ.

•   Na ngoi mɛ mɔ ndo mɔ mu yɔrɔ.

•   Na ngoi mɛ mɔ ndo mɔ mu yɔrɔ tɛ mbunzu mɛ ta ayɔ ya, zo nyɔ samba ma.

•   Na ngoi mɛ tɛrɛ mɔ kɛ̃ samba bere ta mɔ ndo koka ni ma.”

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “E gi alége tɛ e wa e ba nga ni na seni.”—Bileli 3:40.

 Hĩnga ya: Mɔ lengbi ti batangɔ tɛrɛ mɔ na ya kpengba ngã mɛ zo ndo lua na lo ti nyɔngɔ samba se du ya, mɔ gbinyangbi seliye tɛ mɔ ti nyɔngɔ samba. Akpale mɛ e na bangɔ ni na zangɔ ya, mɔ hĩnga bere mɔ ndo nyɔ samba gba.

•   Ti nɛngɔ ya, mɔ du na dengɔ bɛ, ayɔ ya, mɔ nyɔ samba. Ti nɛngɔ ya, mɔ du na dengɔ bɛ, mɔ du ndoni kɔi na azi mɛndɛ̃ ko, ando yɔ ya, mɔ nyɔ samba uzu. Bere mɔ ndo nyɔ samba ti nɛngɔ ya, mɔ onzi sɔngɔ bɛ tɛ mɔ.

•   Mɔ mɛsɛnɛ na nyɔngɔ samba gba. Mɔ ndo nyɔ samba gba ngoi zu. Mɔ ndo nyɔ akpengba samba, wa ando yɔ ya, mɔ nyɔ ni gba ti nɛngɔ ya, mɔ ma ya, mɔ nyɔ ye.

•   Samba ndo si na kpengba lo hɛ̃ mɔ ka ndasewa bere ka ndo ti kwa. Na ndakisa mɔ ndo onzi falanga tɛ mɔ na ndo samba.

•   Mɔ ndo mu ekateli ti siɔni mɛ alengbi ti singɔ na kpengba kpale se du ya, mɔ nyɔ samba, mɔ lengbi ti mungɔ ekateli ti kpɛngɔ na kamiɔ̃, gwengɔ gbɔ̃ngɔ ngu ka lɛ tɛ bere salelangɔ masini na pɛ nyɔngɔ samba.

•   Azi mɛndɛ̃ ndo du na sɔngɔ bɛ na lo ti nyɔngɔ samba tɛ mɔ. Na ngoi mɛ zo kɔi tɛnɛ tɛnɛ ti kpale mɛ aba nyɔngɔ samba tɛ mɔ ko, mɔ ndo gi bo arɛzɔ̃ mbala kɔi. Mɔ ndo nyɔ samba na gbɛ mbingo bere mɔ ndo tɛnɛ nvɛ̃nɛ na lo ti nɔmbrɛ ti samba mɛ mɔ nyɔ.

•   Ta mɔ ndo koka ziangɔ nyɔngɔ samba ma. Mɔ ndo tara ziangɔ nyɔngɔ samba kanda mɔ ha gba.

 1. Kpã mɔkanɔ.

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Zo mɛ ndo li kwa kpengbani na longangɔ lingɔ aye mɛ lo ye.”—Masese 21:5.

 Mɛka lingɔ ngaso: Pɔna bi mɛ mɔ na nyɔngɔ samba na ya pɔsɔ kɔi. Kpã nɔmbrɛ ti kɔpɔ mɛ mɔ na nyɔngɔ wa ta mɔ ɔ nɔmbrɛ ni ma. Na ya pɔsɔ kɔi, pɔna abi sɛ mɛ ta mɔ nyɔngɔ samba ma.

 Linɔ kɔi ti États-unis mɛ ndo hɛ̃ azi wangɔ na omɛ aba samba atɛnɛ ya, “se mɔ kpã abi mɛ ta mɔ na nyɔngɔ samba ma ko, na lingɔ ya, ta mɔ ti mbɛ ti samba ma.”

 2. Tɔndɔ akpale mɛ mɔ kpã.

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Ĩ onzi kwa mɛ ĩ banda lingɔ.”—2 Kɔrinto 8:11.

 Mɛka lingɔ ngaso: Gi hĩngangɔ kɔ̃nɔngɔ ti kɔpɔ ti samba mɛ mɔ ndo nyɔ ti nɛngɔ ya, ta mɔ ɔ nɔmbrɛ mɛ mɔ kpã ti nyɔngɔ ma. Gi samba mɛ woni, mɛ ta ando gbɔ̃ zo ma.

 Linɔ kɔi mɛ ndo ba kpale ti samba apa ya, “gbinyangbingɔ aye abɛse ti yakere ndo li ya, zo bata tɛrɛ lo na kpengba kpale mɛ samba ndo si na ni.”

 3. Ta mɔ zia tɔndɔngɔ andia mɛ mɔ lu na tɛrɛ mɔ ma.

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Zia ya ‘Ĩi’ tɛ ĩ adu bo ĩi, wa ‘Ipɔ’ tɛ ĩ, adu bo ipɔ.”—Zaki 5:12.

 Mɛka lingɔ ngaso: Li kpengbani ti pangɔ “Ipɔ” se zo hɛ̃ mɔ samba mɛ alengbi ti lingɔ ya, mɔ ko nyɔ ndia mɛ mɔ lu na tɛrɛ mɔ.

 Linɔ mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ ni uzu adi pa ya, “se mɔ ndo kɛ̃ mbala kɔi nyɔngɔ samba ko, na dungɔ woni ya, mɔ tɔndɔ ndia tɛ mɔ.”

 4. Kpã lɛ mɔ na ndo anzɔ̃ sulu mɛ mɔ na luangɔ.

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Kɔngɔ nda kpale aɔ tɔngɔ nda ni.”—Mosakoli 7:8.

 Mɛka lingɔ ngaso: Su aye mɛ ato mɔ ya, mɔ lu ndia na tɛrɛ mɔ na lo ti nyɔngɔ samba. Ta bɛ mɔ li na kpãngɔ kaya ni anzɔ̃ kpale mabere langɔ nzɔ̃ langɔ, dungɔ na sãte ti nzɔ̃ni, salelangɔ falanga na ndenge ti nzɔ̃ni nga na dungɔ na mangbi ti nzɔ̃ni na azi mɛndɛ̃ ma. Wa ngoi mɛ mɔ ndo tɛnɛ tɛnɛ ti ekateli tɛ mɔ ko, kpã lɛ mɔ na ndo anzɔ̃ kpale kanda ta na ndo aye mɛ mɔ longa lingɔ ma.

 5. Yɔ ya, Nzapa za mɔ.

 Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ: “Na lo ti akpale zu, mbi ndo du na ngunu na lo tɛ zo mɛ ndo za mbi.”—Filipɛ 4:13.

 Mɛka lingɔ ngaso: Se du ya, se tɛ mɔ ti nyɔngɔ samba ndo hɛ̃ mɔ sɔngɔ bɛ ko, yɔ ka ti Nzapa ya, lo za mɔ. Yɔ ka ti lo ya, lo hɛ̃ mɔ ngunu mɔ gbe bɛ mɔ. a Mu nga ngoi ti gbɔ̃ngɔ li mɔ na ndo awangɔ ti ndara mɛ lo hɛ̃ kaya Ngbangɔ. Na lége ti lisalisi tɛ Nzapa ko, mɔ lengbi ti dungɔ gbia na ndo tɛrɛ mɔ nvɛ̃ni na ya kpale mɛ aba samba.