1. Dangɔ bɛ mɛ elengbi ti dungɔ na ni na ndo lingɔ sambela nɛ?

 E NA nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ kɔi mɛ ngbondoni​—dɔngɔ dã na Wa lingɔ ndozu ná tise na lége ti lingɔ sambela. Da bɛ mɔ na lo olo mɛ: Elengbi ti kambisangɔ hɛ̃ Yehova sɔngɔ bɛ tɛ e, na yanga zu, nga na ngoi zu zangangɔ ya e tisa lo uzu. Elengbi ti lingɔ hɛ̃ lo sambela abɛse du ya e ka ndo mbeto ti pitalo bere ka da bɔlɔkɔ, wa e kpã bɛ e ya lo na mangɔ sambela tɛ e. Lingɔ sambela du nzɔ̃ ye mɛ Yehova hɛ̃ e.

2. Ngasia la, Davidi ndo fandó ya sambela du ye kɔi mɛ ngbondoni ka tɛ lo nɛ?

² Ka tɛ gbia Davidi, lingɔ sambela dundó ye kɔi mɛ ngbondoni. Lo gondandó Yehova na bia ya: “Zia ya sambela tɛ mbi du mabere ta yɔmbɔ mɛ alɛkɛ ni nzɔ̃ni ka gbɛ lɛ mɔ.” (Nz. 141:1, 2) Na ngoi tɛ gbia Davidi, ta yɔmbɔ mɛndó anganga nzapa ndo zɔ ko, ni dundó santo wa ala ndo lɛkɛndó ni nzɔ̃ni nvɛ̃ni. (Kob. 30:34, 35) Na hakangɔ sambela tɛ lo na ta yɔmbɔ ko, Davidi yendó tɛnɛngɔ ya, uzu ti nɛngɔ ya lo li sambela, lo ndo gbɔ̃ndó li lo nzɔ̃ni na ndo tɛnɛ mɛ lo na tɛnɛngɔ na ya sambela mɛ lo ye lingɔ ni hɛ̃ To lo ti ndozu. Adu nga ye mɛ elengbi ti lingɔ la. E ndo du na gwɛ̃ ya Yehova sepala na sambela tɛ e.

3. Ye mɛ ayɔ ya e li na ngoi mɛ e ndo li sambela hɛ̃ Yehova nɛ, wa na lo nɛ?

³ Na ngoi mɛ e ndo li sambela hɛ̃ Yehova ko, ayɔ ya e li ni na tɔndɔngɔ lo. Da bɛ mɔ na suma ti kpɛ̃nɛ mɛndó Ezekiele, Danyele, na Yoanɛ ahũ. Asuma niko na ɔngbi, kanda ni tɛnɛ bo tɛnɛ ti ye kɔi. Ni tɛnɛ bo tɛnɛ tɛ Yehova ya, lo du gbia kɔi mɛ na ndima gba. Yisaya “hũndó Yehova du ka ndo ngɛndɛ gbia mɛ ni ndozu nvɛ̃ni.” (Yis. 6:1-3) Ezekiele hũndó Yehova du  ndo likalo (pusu pusu) tɛ lo ti ndozu mɛ tɛrɛ ni ndo “za . . . nga mabere gɔngɔ” agini lo. (Ezk. 1:26-28) Danyele hũ “Zo mɛndó da Gã” ayu bɔngɔ ti mbufuni, wa Lo du ndo ngɛndɛ gbia mɛ mɛnga wá ndo za ka da. (Da. 7:9, 10) Wa Yoanɛ hũ ngandó Yehova du ndo ngɛndɛ gbia mɛ gɔngɔ (kɔngɔ) mɛ ndo si ka lɛ ndozu agini ni “gɔngɔ ni ndo sũ nga ma tɛ́nɛ mɛ ili ni la emerodɛ.” (Suma 4:2-4) Ndima mɛ lo na ni ndo fa ya, lingɔ sambela adu ngbondoni nvɛ̃ni, wa ayɔ ya e ndo li hɛ̃ lo sambela na tɔndɔngɔ. Wa e ba na olo mɛ aye mɛ ayɔ e li sambela na lo ni.

4. Ye mɛ atɛnɛ ti kɔzoni ti sambela mɛ kaya Matie 6:9, 10 aha na e nɛ?

⁴ Di Matie 6:9, 10. Kaya Diskur ti ndo lɛ ngomba, Yezo handó na ava lo se mɛ ala lengbi ti lingɔ na sambela mɛ ndo hɛ̃ Nzapa dengɔ bɛ. Na pɛ tɛnɛngɔ ya “ĩ ba se mɛ ale ĩ ndosambela na ni lo mɛ” ko, lo tɛnɛndó atɛnɛ mɛ ni mangbi na dangɔ bɛ tɛ Yehova: tɔndɔngɔ ili Lo mɛ santo; gangɔ ti Lo lɛ-ngɔ Gbia tɛ lo mɛ na kpɔngɔ awa kula tɛ lo zu; nga na anzɔ̃ lo mɛ lo ko kapa ni ti lɛkɛngɔ lɛ sese nga hɛ̃ngɔ hɛ̃ azi nzɔ̃ du. Na ngoi mɛ e ndo kpã atɛnɛ olo mɛ na ya sambela tɛ e ko, e ndo fa ya e na gwɛ̃ ya dangɔ bɛ tɛ Yehova ati na seni.

5. Adu nzɔ̃ni ya e li sambela na ndo alo tɛ e nvɛ̃ni?

⁵ Na ya eteni ti sɛ ti sambela ti ndakisa, Yezo fa ya elengbi ti lingɔ sambela na ndo alo tɛ e nvɛ̃ni. Elengbi ti yɔngɔ ka ti Yehova ya, lo hɛ̃ e tɛ tɛ e ti bí kɔi kɔi; lo ka lɛ lo ndo siɔ ye tɛ e; lo bata e na ya atara tɛ Satana wa lo hã nga e ka gbɛ ti Satana lo zi. (Mat. 6:11-13) Na ngoi mɛ e ndo yɔ aye niko ka ti lo ko, e ndo hĩnga ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e zu ka bɛ ti lo, wa e na gwɛ̃ ya lo sepala na e.

6. Ayɔ bo ya e li sambela na ndo aye mɛndɛ̃ mɛ ta ni kaya sambela ti ndakisa ma? Kambisa.

⁶ Ta Yezo yɔndó ka ti ava lo ya, ale ala ndo diri ndo tɛnɛ kɔi kɔi ti sambela ngoi zu ma. Na ya asambela mɛndɛ̃ mɛndó lo li hɛ̃ Yehova ko, lo yɔndó aye ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛndó lo na gwɛ̃ ni. (Mat. 26:39, 42; Yn. 17:1-26) Kwɛ kɔi, elengbi nga ti lingɔ sambela hɛ̃ Yehova na lo ti aye mɛ e na gwɛ̃ni. Na ngoi mɛ e du na gwɛ̃ ti mungɔ ekateli kɔi ko, e yɔ ka ti Yehova ya  lo za e na ndara. (Nz. 119:33, 34) Na ngoi mɛ a hɛ̃ e kumba kɔi mɛ kpengbani ko, ayɔ ya e yɔ ndara ka ti lo. (Mas. 2:6) Awa dũngɔ ayangambi alengbi ti lingɔ sambela na lo tɛ ayati la, wa ayangambi lengbi nga lingɔ sambela na lo tɛ awa dũngɔ la; ayɔ ya ale e li nga sambela na lo tɛ azi mɛ e ndo manda na la Ngbangɔ, na azi zu mɛ e ndo pa nzɔ̃ pa hɛ̃ la. Adu biani ya ta elengbi ti lingɔ sambela bo na ndombali yɔngɔ ye ka ti Yehova ma.

7. Nda mɛ ayɔ ya e gonda Yehova na ya sambela tɛ e nɛ?

⁷ Ta bɛ e lengbi ti lingɔ na gondangɔ Yehova na ya sambela tɛ e ma. Ta zo kɔi mɛ elengbi ti gondangɔ lo ɔngɔ Yehova da ma. Lo “du nzɔ̃ni wa [lo] ndo du dã ti kangɔ lɛ lo ndo siɔ kpale.” Lo ndo du nga “na nzɔ̃ bɛ ná bɛ ti vundu, ta [lo] ndo ma ngɔnzɔ iɔ ma [lo] sĩ na songo ná mbilimbili.” (Nz. 86:5, 15) E na tina gba mɛ ndo to e ya e gonda Yehova na lo ti aseliye tɛ lo ti nzɔ̃ni nga na lo ti aye mɛ lo li.

8. Diko aye mɛ alengbi ti tongɔ e ya e hɛ̃ Yehova sia kɔli na lo ni. (Nzembo 104:12-15, 24)

⁸ Se e bɛ gondangɔ Yehova katɛ ko, ando yɔ nga ya e hɛ̃ lo sia kɔli na lo ti anzɔ̃ ye zu mɛ lo hɛ̃ e na ya sambela tɛ e. Na ndakisa elengbi ti hɛ̃ngɔ lo sia kɔli na lo ti anzɔ̃ langi ti afulɛlɛ, na lo ti alɛ tɛ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti nzɔ̃ni mɛ lo li hɛ̃ e, nga na lo tɛ anzɔ̃ akwa mɛ lo hɛ̃ e. Yehova hɛ̃ e aye niko zu ti nɛngɔ ya e du na dengɔ bɛ. (Di Nzembo 104:12-15, 24.) Kanda omɛ ɔ zu du ya, e na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ lo sia kɔli na lo ti tɛ ti nyingɔ mɛ lo ndo hɛ̃ e ngoi zu, nga na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ lo hɛ̃ e.

9. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya ta bɛ e li na hɛ̃ngɔ Yehova sia kɔli ma nɛ? (1 Tɛsalionikɛ 5:17, 18)

⁹ Alengbi ti dungɔ woni ya bɛ e li na hɛ̃ngɔ Yehova sia kɔli na ndo aye zu mɛ lo li hɛ̃ e. Ye mɛ na zangɔ e ya ta bɛ e li na hɛ̃ngɔ lo sia kɔli ma nɛ? Elengbi ti sungɔ aye mɛ e yɔ ka ti Yehova na lɛ mbɛti wa e ndo ba ni ngoi zu ti nɛngɔ ya e hĩnga omɛ Yehova hɛ̃ gbinya ni wɛ. E hɛ̃ nga lo sia kɔli na ndenge mɛ lo ndo za na e. (Di 1 Tɛsalionikɛ 5:17, 18.) Na ngoi mɛ zo kɔi hɛ̃ e sia kɔli na lo ti ye kɔi ti nzɔ̃ni mɛ e li ko, e ndo hũ ya lo ye e, wa ni ndo hɛ̃ nga e dengɔ bɛ. Kwɛ kɔi na ngoi mɛ e ndo hɛ̃ Yehova sia kɔli na lo mɛ ya lo hɛ̃ gbinya ti sambela tɛ e ko, ni ndo hɛ̃ lo dengɔ bɛ nvɛ̃ni. (Kɔl. 3:15)  Wa e di e ba aye mɛndɛ̃ mɛ ndo to e ya e hɛ̃ Nzapa tɛ e sia kɔli.

10. Na bangɔ mbɛti ti 1 Petro 2:21, nda mɛ ayɔ ya e hɛ̃ Yehova sia kɔli na ndenge mɛndó lo to na Yezo ge tise nɛ?

¹⁰ Di 1Petro 2:21. Ayɔ ya e hɛ̃ Yehova sia kɔli na lo mɛ ya lo tondó Nyi lo ge tise ti nɛngɔ ya lo ha e na tɛnɛ tɛ lo. Na lo ni la, mandangɔ kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Yezo ndo ha e na alo gba na ndo Yehova nga na aye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya e hɛ̃ lo dengɔ bɛ. Dungɔ na loyengɔ na ndo tɔ̃ngɔ mɛ Yezo tɔ̃ na e, ndo li ya e ti na mangbi ti nzɔ̃ni na Nzapa, wa e du nga na siriri na lo.​—Roma 5:1.

11. Nda mɛ ayɔ ya e li sambela hɛ̃ Yehova na ili Yezo nɛ?

¹¹ E ndo hɛ̃ Yehova sia kɔli na ndenge mɛ e ndo li hɛ̃ lo sambela na ili Yezo. Yehova ndo hɛ̃ e aye mɛ e ndo yɔ ka ti lo na lége tɛ Yezo. Yehova ndo ma wa lo ndo hɛ̃ nga gbinya ti sambela mɛ ali ni na ili Yezo. Yezo tɛnɛndó ya: “aye zu ko la ĩ na hũndangɔ na ili mbi ko, mbi na lingɔ ni ya azi ahũ ndima tɛ To mbi ti ndo mbi Nyi lo.”​—Yn. 14:13, 14.

12. Atina mɛndɛ̃ mɛ ndo to e ya e hɛ̃ Yehova sia kɔli nɛ?

¹² Yehova ndo ka lɛ lo ndo siɔ kpale tɛ e na lége ti mɛ̃nɛ tɛrɛ Yezo. Ngbangɔ tɛnɛ ya Yezo du “kota gbia tɛ awa lungɔ Nzapa na ye,” wa “lo du na ndo kɔti ti Gbia Nzapa.” (Aeb. 8:1) Yezo du “wa lɛngɔ kongba tɛ e ka gbɛlɛ Nzapa.” (1 Yn. 2:1) E ndo hɛ̃ Yehova kota sia kɔli na lo mɛ ya lo hɛ̃ e kota nganga nzapa mɛ lo ndo ma vundu tɛ e, wa “lo ndosambela nga Nzapa na lo tɛ e!”(Roma 8:34; Aeb. 4:15) Na lo mɛ ya, e du azi ti zangangɔ lengbingɔ ko, ta elengbi ti tɛnɛngɔ tɛnɛ hɛ̃ Yehova na lége ti sambela zangangɔ ya atɔ̃ e ma. Elengbi ti tɛnɛngɔ ya ta e na ye kɔi mɛ elengbi ti hɛ̃ngɔ Yehova na se lɛ tɔ̃ngɔ mɛndó lo tɔ̃ na e na ndenge mɛndó lo to na nyi lo ge lɛ sese ma!

13. Na bi uzu ti nɛngɔ ya lo kpi, Yezo fandó ngasia ya lo ndo ye ava lo gba nɛ?

¹³ Na bi, uzu ti nɛngɔ ya lo kpi ko, Yezo lindó sambela na pɛ yɔngɔrɔ ngoi na lo tɛ ava lo. Lo yɔndó ka ti To lo ya “bata la, so ala ti na gbɛ ti Satana.” (Yn. 17:15) Afa ya Yezo ndo yendó la gba! Angbãndó dã lo tengbi na kpale ti pɛnɔ̃, kanda lo ndo gindó bo nzɔ̃ lo tɛ ava lo.

14. Elengbi ti fangɔ ya e ndo ye ayata kɔli ná ayata wali ngasia?

¹⁴ Na lo mɛ ya e ndo landa se lɛlo tɛ Yezo ko, ta ayɔ bo ya e ndo tɛnɛ bo tɛnɛ ti agwɛ̃ tɛ e nvɛ̃ni na ya sambela mɛ e ndo li ma. Kanda ayɔ ya e li sambela ngoi zu na lo tɛ ayata kɔli ná ayata wali. Lingɔ ngaso ndo fa ya e ndo tɔndɔ ndia tɛ Yezo mɛ ba yengɔ azi mɛndɛ̃, wa e ndo fa nga na Yehova ya e ndo ye ayata kɔli ná ayata wali. (Yn. 13:34) Lingɔ sambela na lo tɛ la ta du gerengɔ na ngɔi gɛgɛrɛ ma. Ngbangɔ tɛnɛ ya “sambela mɛ bɛta zo ndosambela na bɛ lo kɔi ko, andodu na nguru sĩ.”​—Zk. 5:16.

15. Nda mɛ ayata kɔli ná ayata wali ndo du na gwɛ̃ ya e li sambela na lo tɛ la nɛ?

¹⁵ Ayata kɔli na ayata wali ndo du na gwɛ̃ ya e li hɛ̃ la sambela na lo mɛ ya, ala ndo tengbi na akpengba lo gba. Na ngoi mɛndɛ̃, elengbi ti yɔngɔ ka ti Yehova ya lo za ayata e mɛ tɛrɛ la ndo sɔ, ayata e mɛ ndo du ka ndo mɛ akpengba kpale mɛ ndo si na bɛ lo da, bere ka ndo mɛ azi ti kɔdɔrɔ ndo tiri to ka popo tɛrɛ la, nga na ayata e mɛ ndo hɛ̃ la pɛnɔ̃. Elengbi ti lingɔ sambela na lo tɛ ayata e mɛ ndo hɛ̃ ti la kaya kwa ti zangɔ ayata mɛ tengbi na kpengba lo. Ngoi mɛndɛ̃ mɔ ka mɔ hĩnga nyita kɔi mɛ tengbi na kpale ti pɛnɔ̃? Nda mɛ ta mɔ lengbi dingɔ ili lo na ya sambela tɛ mɔ ma nɛ?  Na ngoi mɛ e ndo yɔ ka ti Yehova ya lo za la ti nɛngɔ ya ala gbe bɛ la na ya pɛnɔ̃ ko, e ndo fa bɛta songo tɛ awakristo.

16. Nda mɛ ayɔ ya, e ndo li sambela na ndombali ayata mɛ ndo tambwisa bombi tɛ awakristo nɛ?

¹⁶ Ayata mɛ ndo tambwisa bombi ndo du na dengɔ bɛ na ngoi mɛ ala ndo hĩnga ya e ndo li sambela na lo tɛ ani, na lo mɛ ya sambela tɛ e ndo za la. Polo ndó na gwɛ̃ ya azi mɛndɛ̃ ali sambela na lo tɛ ni. Lo sundó ya: “Ĩ sambela nga hɛ̃ mbi ya, na ngoi ti pangɔ Nzɔ̃ pa ko, Nzapa ahɛ̃ mbi tɛnɛ mɛ alengbi ya mbi tɛnɛ, wa dila Nzɔ̃ pa mɛ ndo lo hɔndɛ na azi ko, mbi pa ni na kpengba bɛ.” (Ef. 6:19) Ndɛ nga lo mɛ ko, ayata mɛ ndo tambwisa bombi, ndo hɛ̃ tɛrɛ la zu zangangɔ gingɔ nzɔ̃ lo tɛ la nvɛ̃ni. Elengbi ti fangɔ ya e ndo ye la na ngoi mɛ e ndo yɔ ka ti Yehova ya lo sulu ge ge ge tɛ la.

17-18. Ngoi mɛ wa la alengbi ti yɔngɔ ge ti e ya e li sambela na lo tɛ ayata e wa, wa ye mɛ ta bɛ e lengbi ti lingɔ na ni ma nɛ?

¹⁷ Alengbi ti yɔngɔ ge ti e ya, e di ili zo kɔi na ya sambela tɛ e. Na ndakisa nyita wali kɔi mɛ ndo manda zo na Ngbangɔ lengbi ti yɔngɔ ka ti nyita wali mɛ lo na lo si kaya kwa ti fangɔ tɛnɛ ya lo li sambela. Se ta nyita wali mɛ na lingɔ sambela hĩnga wa mandangɔ Ngbangɔ nzɔ̃ni ma ko, na dungɔ nzɔ̃ni ya lo li ni na nda mandangɔ Ngbangɔ. Ni na zangɔ lo ya, lo li sambela na landangɔ kpale mɛ aba wa mandangɔ Ngbangɔ ni.

¹⁸ Alengbi ti yɔngɔ ka ti nyita kɔli kɔi ya lo li sambela na ngoi ti bombi bere na ngoi ti bombi ti fangɔ tɛnɛ. Ayɔ ya ale ta bɛ nyita kɔli niko li na nda mɛ ayɔ ka ti lo ya lo li sambela niko ma. Ta ayɔ ya e hɛ̃ wangɔ bere tisangɔ (mayebisi) na ya sambela mɛ e ndo li ma. Na ya angoi gba, ando hɛ̃ miniti kũ kaya programɛ ti bombi ti nɛngɔ ya aye bia ná lingɔ sambela, na lo ni la nyita kɔli mɛ a hɛ̃ lo sambela ko, ta ayɔ ya lo tɛnɛ tɛnɛ gba na ebandeli ti bombi ma.​—Mat. 6:7.

19. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ti nɛngɔ ya e du dã ti kũngɔ bi ti fangɔ ngbanga tɛ Yehova nɛ?

¹⁹ Ayɔ ya e kpã lingɔ sambela na ndo ti uzu na ya dungɔ lɛ̃ ngɛ̃́ tɛ e, na lo mɛ ya bí ti fangɔ  ngbanga tɛ Yehova a dɛ dã. Na lo ni la Yezo tɛnɛndó ya: “Ta ĩ langa langɔ ma, ale ĩ ndosambela ngoi zu, wadila ĩ lua nguru ti songɔ na ya alo zu mɛ na gangɔ.” (Luka 21:36) Se du ya e ndo li sambela ngoi zu ko, loyengɔ tɛ e na tingɔ kpengbani wa e na dungɔ dã ti kũngɔ bí ti fangɔ ngbanga tɛ Yehova.

20. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya sambela tɛ e adu mabere ta yɔmbɔ ti nzɔ̃ fiã ka tɛ Yehova nɛ?

²⁰ Ye mɛ e lo ti mandangɔ ni so ya tɛnɛ mɛ nɛ? Lingɔ sambela adu kota ndima nvɛ̃ni na lo tɛ e. Ye ti uzu mɛ elengbi ti lingɔ sambela na lo ni adu alo mɛ ni mangbi na dangɔ bɛ tɛ Yehova. Ayɔ nga ya e hɛ̃ Nzapa sia kɔli na lo mɛ ya lo tondó Nyi lo ge lɛ sese nga na lo ti anzɔ̃ lo mɛ Lo-lengɔ Gbia tɛ lo na hɛ̃ngɔ e. Elengbi nga ti lingɔ sambela na lo tɛ ayata kɔli ná ayata wali. Adu nga nzɔ̃ni ya e yɔ ka ti Nzapa ya lo hɛ̃ e aye ti mi nga na ti nyingɔ mɛ e na gwɛ̃ni. Na ngoi mɛ e ndo lɛkɛ tɛnɛ mɛ e ye tɛnɛngɔ kaya sambela uzu ti nɛngɔ ya e li niko, ni na fangɔ ya e ndo sepala na kota ndima mɛ Yehova hɛ̃ e ti lingɔ sambela. Tɛnɛ tɛ e na dungɔ mabere ta yɔmbɔ ti nzɔ̃ fiã mɛ na hɛ̃ngɔ lo​—“dengɔ bɛ.”​—Mas. 15:8.