1. Ye mɛndó aza Abrahama ya, lo ngbã lá kwɛ dungɔ na nzɔ̃ dangɔ bɛ ya, ni na dũngɔ nyi nɛ?

 YEHOVA kondó kapa hɛ̃ Abrahama ya, lo na dũngɔ nyingambi, wa azi ti gigi zu na luangɔ nzɔ̃ sulu na lo tɛ lo. (Eb. 15:5; 22:18) Na lo mɛ ya, Abrahama ndó na loyengɔ ti kpengbani na mbage tɛ Nzapa ko, lo yendó na bɛ lo kɔi ya, kapa niko na tingɔ na seni. Abɛse ngaso ko, ngoi mɛndó Abrahama ti na bulu 100 wa ya lo ti na bulu 90 ko, ta lo ná ya lo adɛ dũndó nyingambi ma. (Eb. 21:​1-7) Ngbangɔ tɛnɛ ya: “Abɛse ta [Abrahama] ndó na ye mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ lo nzɔ̃ dangɔ bɛ ma ko, na lo ti loyengɔ, lo tindó na nzɔ̃ dangɔ bɛ ya, ni na tingɔ kotara azi ti ndasewa gba nga ma se mɛndó apa hɛ̃ lo ya: “Ndasewa tɛ mɔ na tingɔ ngaso.” (Roma 4:​18, NWT) Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ Abrahama atindó na seni. Lo dũndó nyingambi mɛndó lo ndo kũ: lo tindó to Yisaka. Nda mɛndó Abrahama na loyengɔ ya, Yehova na kokisangɔ kapa niko nɛ?

2. Nda mɛndó Abrahama ye na bɛ lo kɔi ya kapa tɛ Nzapa na tingɔ na se ni nɛ?

² Na lo mɛ ya, Abrahama ndó na mangbi ti kpengbani na Yehova ko, lo “yendó na bɛ lo kɔi ya, kapa” tɛ Nzapa na tingɔ na seni. (Roma 4:21) Yehova yendó Abrahama, wa lo ilindó Abrahama ya, lo zo ti mbilimbili na lo ti loyengɔ tɛ lo. (Zaki 2:23) Nga ma se mɛ atɛnɛ na ni kaya mbeti ti Roma 4:18 ko, Abrahama ndó na loyengɔ nga na nzɔ̃ dangɔ bɛ. Zia e ba na olo tɛnɛ mɛndó toma Polo tɛnɛ kaya shapitrɛ 5 ti mbeti ti Roma na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e.

3. Tɛnɛ mɛ Polo tɛnɛ na olo na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ nɛ?

 ³ Polo kambisa nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, ‘ta nzɔ̃ dangɔ bɛ ndo bi kamɛnɛ lɛ zo ma.’ (Roma 5:5) Lo kambisa nga hɛ̃ e se mɛ elengbi ti lingɔ ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e awakristo ati kpengbani. Ngoi mɛ e na kambisangɔ tɛnɛ mɛ kaya mbeti ti Roma 5:1-5 ko, binga li mɔ na ndo se mɛ nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ na lo ti bi mɛ na gangɔ na tingɔ kpengbani na ya ngoi olo. Tɛnɛ mɛ ndɛ e na mandangɔ na kambisangɔ se mɛ elengbi ti lingɔ ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e adi ti kpengbani fãni mɛndɛ̃ ɔngɔ omɛ e na ni ndɛ. Ti uzu, zia e ba nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ e na ni, mɛ Polo pa ya, ta ni ndo bi kamɛnɛ lɛ zo ma.

4. Ye mɛ mbeti ti Roma 5:1, 2 tɛnɛ tɛnɛ na lo ni nɛ?

⁴ Di Roma 5:1, 2. Polo sundó atɛnɛ mɛ lo to hɛ̃ ayata mɛ kaya bombi ti Roma. Ayata kɔli ná ayata wali ti ya bombi niko, amandandó mbilimbili mɛ aba Yehova, ná Yezo, ala fa ngandó loyengɔ tɛ la na kwa na ndenge mɛndó ala ti awakristo. Nzapa “yendó ala ya, ala du mbilimbili na lo ti loyengɔ tɛ la,” wa lo hĩni ngandó ala na kpɔ̃ ti nyingɔ vurú. Ala luandó nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ ni du ti biani.

5. Nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ awakristo mɛ ahĩni la na kpɔ̃ na ni nɛ?

⁵ Na gesi, Polo su ngandó mbeti to hɛ̃ awakristo ti Efɛzɛ mɛ ahĩni ala na kpɔ̃ ti nyingɔ na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛndó Nzapa hɛ̃ ala. Nzɔ̃ dangɔ bɛ niko adu kɔi ti ‘ndũ ye mɛ abata na lo tɛ azi mɛ ahĩni ala na kpɔ̃ ti nyingɔ.’ (Ef. 1:18) Wa Polo fa ngandó na ayata ti Kɔlɔsɛ ndo mɛ nzɔ̃ dangɔ bɛ niko na lingɔ na tɛrɛ lo. Lo tɛnɛ hɛ̃ la ya, ‘abata ni ka ndozu.’ (Kɔl. 1:4, 5) Awakristo mɛ ahĩni ala na kpɔ̃ na nzɔ̃ dangɔ bɛ ti luangɔ songɔ kwá ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka ka ndozu ndo mɛ ala na lengɔ gbia ndoni kɔi na Kristo.​—1 Tɛs. 4:13-17; Suma 20:6.

6. Tɛnɛ mɛndó nyita kɔli kɔi mɛ ahĩni lo na kpɔ̃ tɛnɛ na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ lo nɛ?

⁶ Awakristo mɛ ahĩni ala na kpɔ̃ ndo hũ nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ ala ngbondoni nvɛ̃ni. Nyita Frederick Franz mɛ ka popo tɛ azi mɛ ahĩni la na kpɔ̃ atɛnɛ se mɛ lo ndo ma na tɛrɛ lo na lo ti  nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ lo, lo pandó ya: “Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e adu ye ti biani, wa ni na tingɔ na seni na lo tɛ zo kɔi na kɔi mɛ ka popo tɛ azi 144 000 ti linɔ tɛ azi mɛ yakere.” Na 1991, na pɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na mbilimbili zu abulu gba ko, nyita Franz pandó ya: “Ngoi zu, e ndo hũ nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e ya, adu ngbondoni nvɛ̃ni. . . . Hũngɔ ya, e ndo kũ ni na bɛ e ndozu ko, ni ndo ti na valɛrɛ gba ka lɛ e. E dã ti kũngɔ ni, abɛse ayɔ ya, e kũ ni na ya amiliɔ̃ ti abulu. Mbi ndo hũ nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e ka lɛ mbi ngbondoni gba nvɛ̃ni ɔngɔ ti uzu.”

7-8. Nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ elengbi ti dungɔ na ni nɛ? (Roma 8:20, 21)

⁷ Azi gba mɛ ndo le kwa hɛ̃ Yehova ndɛ ko, ta ala na nzɔ̃ dangɔ bɛ kwɛ kɔi ma. Ala na nzɔ̃ dangɔ bɛ nga ma omɛndó Abrahama na ni—luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka ge lɛ sese ka gbɛ Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa. (Aeb. 11:​8-10, 13) Polo sundó mbeti na lo ti nzɔ̃ kpale mɛ ndo kũ azi mɛ na nzɔ̃ dangɔ bɛ niko. (Di Roma 8:20, 21.) Ngoi mɛndó mɔ manda kpale na ndo kapa mɛ Ngbangɔ ko na ndo bi mɛ na gangɔ ko, ye mɛndó abenda likebi tɛ mɔ gba nɛ? Adu hĩngangɔ ya, lá kɔi gbanda ko, mɔ na tingɔ zo mɛ na tɛrɛ ti lengbingɔ, wa ta mɔ na lingɔ siɔ kpale fãni mɛndɛ̃ ma? Bere mɔ tindó na dengɔ bɛ na ngoi mɛ mɔ hĩnga ya, azi tɛ mɔ mɛndó akpili, na diringɔ lɛ la ngɛ̃́ fãni mɛndɛ̃ ge lɛ sese mɛ na tingɔ paradizo? Na “lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ” mɛ Nzapa hɛ̃ ko, e na aye gba mɛ elengbi ti kpãngɔ lɛ e na ndo ni na bi mɛ na gangɔ.”

⁸ Abese nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e adu ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka ka ndozu bere ge lɛ sese ko, ni du ti ndima, wa ni ndo hɛ̃ nga e dengɔ bɛ. Mbeti mɛndɛ̃ mɛ Polo su ko, ni kambisa se mɛ kpale ni na lingɔ tɛrɛ lo. Zia e ba mbeti mɛ lo su na lo ni. Tɛnɛ tɛ lo na lingɔ ya, loyengɔ tɛ e ati kpengbani, wa nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e na tingɔ biani.

9-10. Nga ma se mɛ Polo fa na ni kaya ndakisa tɛ lo, ye mɛ awakristo alengbi ti kũngɔ nɛ? (Roma 5:3, 4) (Ba nga alimɔ.)

⁹ Di Roma 5:​3, 4. Polo su ya, ngoi mɛ e ndo hũ pɛnɔ ko, alengbi ti lingɔ ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ  e ati kpengbani. Ngoi mɛndɛ̃ ni lengbi ti kamwisangɔ mɔ. Kanda hĩnga ya, azi zu ko la ndo ye Yezo ko, ala lengbi ti tengbingɔ na pɛnɔ. E mu ndakisa tɛ toma Polo. Lo tɛnɛndó hɛ̃ azi mɛ kaya bombi ti Tɛsalonikɛ ya: “Ngoi mɛndó e dɛ ka popo tɛ ĩ ko, e pia ndo e pa hɛ̃ ĩ ya, azi na hɛ̃ngɔ e pɛnɔ, ko e hũ nga ndo pɛnɔ biani nga ma se mɛ ĩ hĩnga na ni.” (1 Tɛs. 3:4) Wa lo su ngandó mbeti to hɛ̃ azi ti Kɔrinto ya: ‘Aya bua e ye ya ĩ hĩnga ya, e hũndó pɛnɔ sĩ nvɛ̃ni ka sese ti Azia. Pɛnɔ ni anɛndó tɛrɛ e . . . e handó gbengɔ bɛ e gba, ko e ndo dandó bɛ e ya, ta e na ngbãngɔ lɛ e ngɛ̃́ ma.”​—2 Kɔr. 1:8; 11:23-27.

¹⁰ Awakristo alengbi nga ti tengbingɔ na pɛnɔ ti ngaso ndɛ. (2 Tim. 3:12) Wa mɔ mɛ? Mɔ tengbi na tara na lo mɛ ya, mɔ na loyengɔ na ndo Yezo wa mɔ ti nga va lo? Ngoi mɛndɛ̃ akwa mɔ ná azi ti ndasewa tɛ mɔ ndo hé mɔ bere ala ndo li kakulu lo tɛrɛ mɔ. Ngoi mɛndɛ̃ azi mɛ ĩ na ala ndo le kwa ndoni kɔi bere afɔ̃ mɔ ti kalasi ahɛ̃ndó mɔ pɛnɔ na lo ti mbilimbili tɛ mɔ? (Aeb. 13:18) Mɔ ndo tengbi na botemeli mɛ alo ka tɛ azi ti guvɛrnɛma na lo mɛ ya, mɔ ndo pa nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛndɛ̃? Abɛse pɛnɔ mɛ e ndo tengbi na ni adu ti ngasia ko, Polo sundó ya, elengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ. Na lo nɛ?

11. Nda mɛ elengbi ti mungɔ ekateli ya, e gbe bɛ e na ya apɛnɔ nɛ?

¹¹ Elengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ abɛse na ngoi mɛ e ndo hũ pɛnɔ, na lo mɛ ya, ni lengbi ti zangɔ e ya, e ti na seliye mɛndɛ̃ ti ngbondoni. Nga ma se mɛ mbeti ti Roma 5:3 tɛnɛ na ni, “pɛnɔ ndokpengba na bɛ e.” Awakristo zu na tengbingɔ na pɛnɔ, kanda ayɔ ya, ala zu agbe bɛ la. Ni la, e du na ekateli ti gbengɔ bɛ e na ya ni abɛse apɛnɔ mɛ e na tengbingɔ na ni adu ti ngasia. E na luangɔ mbana gɛrɛ na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ bo se du ya, e ndo gbe bɛ e wa e ndo ngbã nga lá kwɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova. Ta e ye dungɔ mabere azi mɛndó Yezo haka ala na le tɛ mɛ asa ka ndo tɛ̃nɛ ma. Ala ndo ye tɛnɛ tɛ Nzapa na dengɔ bɛ na ebandeli, kanda “ngoi mɛ ala tengbi na pɛnɔ bere tara ko,” ala ndo zia tɛnɛ tɛ Nzapa. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Ni du biani ya, ta botemeli ná pɛnɔ ndo hɛ̃ dengɔ bɛ ma, kanda e na luangɔ nzɔ̃ kpale na ngoi mɛ e ndo gbe bɛ e. Na ndenge mɛ ngasia?

12. Nzɔ̃ kpale mɛ e na luangɔ se du ya e gbe bɛ e na ya pɛnɔ nɛ?

¹² Toma Yakobo tɛnɛ tɛnɛ ti nzɔ̃ kpale mɛ gbengɔ bɛ na ya pɛnɔ ndo hɛ̃. Lo su ya: “Kanda ale ĩ li kpengbani ya, lɛ kpengba bɛ tɛ ĩ asi yango, wa ĩ du abɛta anzɔ̃ azi, azi mɛ lɛ [la] zi na lége tɛ Nzapa, ko ta nzɔ̃ ye kɔi azanga ĩ ma.” (Zaki 1:2-4) Zaki ndo tɛnɛ tɛnɛ ti seliye ti gbengɔ bɛ mabere ni na kumba, bere kwa kɔi mɛ ayɔ ya ni li. Kwa mɛ ayɔ ya, seliye ti gbengɔ bɛ ali nɛ? Gbengɔ bɛ alengbi ti zangɔ e ya, e ti na aseliye mabere yɔngɔrɔ bɛ, loyengɔ nga na kpãngɔ bɛ na ndo Nzapa. Kanda, e ndo lua nga anzɔ̃ kpale na ndo aye mɛndɛ̃ ti ngbondoni na ngoi mɛ e ndo gbe bɛ e na ya apɛnɔ.

13-14. Gbengɔ bɛ ndo hɛ̃ nɛ, wa mangbi mɛ kaya popo tɛrɛ ni na nzɔ̃ dangɔ bɛ nɛ? (Roma 5:4)

¹³ Di Roma 5:4. Na ya vɛrse mɛ Polo tɛnɛ ya, gbengɔ bɛ ndo li ya, “Nzapa ye zo.” Gbengɔ bɛ tɛ mɔ ndo li ya, Yehova ye mɔ. Ta afa ya, bɛ Yehova ndo de na ngoi mɛ mɔ ndo hũ pɛnɔ bere mɔ tengbi na kpengba kpale ma. Nzapa ndo ma dengɔ bɛ na lo tɛ mɔ. Gbengɔ bɛ tɛ mɔ ando li ya, lo ye mɔ. Ni du ye ti sangɔ ngunu bɛ na ngoi mɛ e ndo hĩnga ya, gbengɔ bɛ tɛ e ndo hɛ̃ Yehova dengɔ bɛ!​—Nz. 5:12.

¹⁴ Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, gbengɔ bɛ tɛ Abrahama lindó ya, Yehova ye lo. Yehova hũndó lo mabere kwa lo, wa lo hũ ngandó lo ya, lo du mbilimbili. (Eb. 15:6; Roma 4:13, 22) Ni  lengbi nga ti dungɔ ngaso na lo tɛ e. Ta Yehova ndo sepala bo na kwa bere akumba gba mɛ e ndo li na lo tɛ lo ma. Yehova ndo sepala gba na ngoi mɛ e ndo du na loyengɔ wa e ndo gbe bɛ e na ya pɛnɔ. Abɛse e ti abange, bere e tengbi na kpale ti mbala kaka, bere ta e dɛ na ngunu ma ko, e zu elengbi bo ti gbengɔ bɛ e. Mɔ ndo gbe bɛ mɔ na ya pɛnɔ ndɛ, wa mɔ ngbã nga mbilimbili na mbage tɛ Yehova? Se mɔ li ngaso ko, hĩnga ya, mɔ ndo hɛ̃ Yehova dengɔ bɛ. Hĩngangɔ ya, Nzapa ndo ye e ko, ni lengbi ti hɛ̃ngɔ e ngunu mɛ kpengbani. Ni lengbi nga ti lingɔ ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e ati kpengbani.

15. Tɛnɛ mɛndó Polo tɛnɛ nɛ, wa ndo mɛ azi mɛndɛ̃ lengbi ti hũndangɔ nɛ?

¹⁵ Nga ma se mɛndó Polo kambisa na ni, gbengɔ bɛ tɛ e ndo li ya, Yehova ye e. Ba tɛnɛ mɛ Polo di tɛnɛ: ‘seliye ti gbengɔ bɛ ndo li ya, Nzapa ye zo, wa yengɔ mɛ Nzapa ndo ye na zo ndo li ya, lo ti na nzɔ̃ dangɔ bɛ.’ (Roma 5:4, 5) Bingangɔ li niko alengbi ti kamwisangɔ azi mɛndɛ̃. Na lo nɛ? Mabere se mɛ e lo ti dingɔ na ni kaya Roma 5:2, Polo ndo tɛnɛndó ngoi zu hɛ̃ awakristo ti Roma ya, ala ndó na nzɔ̃ dangɔ bɛ, ‘nzɔ̃ dangɔ bɛ ti ndima tɛ Nzapa.’ Azi mɛndɛ̃ alengbi ti hũndangɔ ndo mɛ, ‘Se du ya, awakristo ndó na nzɔ̃ dangɔ bɛ wɛ, nda mɛ Polo di tɛnɛ tɛnɛ ti nzɔ̃ dangɔ bɛ kaya mbeti tɛ lo nɛ?’

16. Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ zo ndo mai ngasia? (Ba nga limɔ.)

¹⁶ Elengbi ti gbɔ̃ngɔ nda tɛnɛ mɛ Polo ye tɛnɛngɔ na ngoi mɛ e hĩnga ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ adu ye mɛ ndo mai. Na ndakisa: Mɔ ndo da bɛ mɔ na fãni ti uzu mɛndó atɛnɛ tɛnɛ ti nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ kaya Ngbangɔ hɛ̃ mɔ? Ngoi mɛndɛ̃ na ebandeli, mɔ dɛndó kitɛ ya, ta ni na lingɔ tɛrɛ lo ma. Kanda yɛkɛ yɛkɛ na ngoi mɛ mɔ manda hĩngangɔ Yehova nzɔ̃ni nga na akapa ti ya Ngbangɔ ko, mɔ ye na bɛ mɔ kɔi ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ niko na tingɔ biani.

17. Ngasia la nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ alengbi ti ngbãngɔ lá kwɛ maingɔ na pɛ batisimɔ tɛ mɔ nɛ?

¹⁷ Abɛse na pɛ mungɔ batisimɔ tɛ mɔ ko, mɔ manda se ti hĩngangɔ Yehova nzɔ̃ni na yengɔ  lo fãni mɛndɛ̃ gba, wa nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ ati kpengbani nvɛ̃ni. (Aeb. 5:13–6:1) Ngoi mɛndɛ̃ mɔ tengbi na kpale mɛ asu kaya Roma 5:2-4. Mɔ tengbi na apɛnɔ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃, kanda mɔ gbe bɛ mɔ na ya ni, wa Yehova fa na mɔ ya, bɛ ni de na lo tɛ mɔ. Wa ni li ya loyengɔ tɛ mɔ ati kpengbani, mɔ ndo kũ na bɛ mɔ kɔi ya, aye zu mɛ lo ko kapa ni ati na seni. Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ ati kpengbani aɔ ti uzu. Ni du nvɛ̃ni bɛta kpale na lo tɛ mɔ. Ni na gbɔ̃ngɔ bɛ mɔ ngoi zu. Na ya kpale kɔi ngaso ko, ni na tambwisangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ, ni nga na gbinyangbingɔ se tɛ mɔ ti lingɔ ye tɛrɛ azi ti ndasewa tɛ mɔ, mungɔ ekateli, nga na salelangɔ ngoi tɛ mɔ.

18. Ye mɛ fa ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ na tingɔ na seni nɛ?

¹⁸ Toma Polo di tɛnɛ tɛnɛ mɛ ngbondoni mɛ aba nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ mɔ na ni na pɛ yengɔ mɛ Nzapa ye na mɔ. Tɛnɛ tɛ lo afa yangondo ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ na tingɔ na seni. Nda mɛ mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi nɛ? Na lége ti nyingɔ vurú tɛ Nzapa Polo tɛnɛndó hɛ̃ awakristo ya: ‘Ta nzɔ̃ dangɔ bɛ ndo bi kamɛnɛ lɛ zo ma, na lo mɛ ya, songo tɛ Nzapa asĩ ka bɛ e na lége ti nyingɔ vurú mɛ lo hɛ̃ e.’ (Roma 5:5) Mɔ na aye mɛ alengbi ti tongɔ mɔ ya, mɔ ye nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ Yehova hɛ̃ mɔ.

19. Ye mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e nɛ?

¹⁹ Binga li mɔ na ndo kapa mɛndó Yehova ko hɛ̃ Abrahama, nga na ndenge mɛ Nzapa ye lo, wa lo hũ nga Abrahama mabere kwa lo. Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ Abrahama atindó na seni. Ngbangɔ tɛnɛ ya: “Abrahama adu ndo na yɔngɔrɔ bɛ so kungɔ ya, kapa ni ati na seni, lo lua ndo ye mɛ Nzapa ako kapa ni hɛ̃ lo.” (Aeb. 6:15; 11:9, 18; Roma 4:20-22) Ta lo nzɛ̃ndó ma. Mɔ lengbi nga ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, se mɔ ngbã mbilimbili ko, mɔ na luangɔ mbana gɛrɛ. Mɔ na aye gba mɛ alengbi ti tongɔ mɔ ya, mɔ du na dengɔ bɛ, na lo mɛ ya, mɔ hĩnga ya nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ na tingɔ na seni, ta kamɛnɛ na gbɔ̃ngɔ mɔ ma! (Roma 12:12) Polo su ya: Zia ya Nzapa mɛ ndo hɛ̃ nzɔ̃ dangɔ bɛ ali ya, bɛ ĩ sĩ na dengɔ bɛ nga na siriri ti loyengɔ tɛ ĩ, ti nɛngɔ ya, bɛ ĩ sĩ na nzɔ̃ dangɔ bɛ ti nyingɔ vurú.​—Roma 15:13.