1. Na bangɔ Aebreo 12:1, ye mɛ ayɔ ya e li ti nɛngɔ ya, e kpɛkpɛ tɛ e tee ka ndani ti nɛngɔ ya, e lua dungɔ lɛ ngɛ̃́ nɛ?

 NGBANGƆ haka dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e awakristo na kpɛngɔ kpɛ. Wakristo ko la, lo kpɛkpɛ tee lo si ka ndani na ndenge ti nzɔ̃ni ko, lo na luangɔ mbana gɛrɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka. (2 Tim. 4:7, 8) E zu elengbi ti lingɔ kpengbani ti nɛngɔ ya, e ngbã lá kwɛ kpɛngɔ kpɛ, na lo mɛ ya, angbã yakere e si ka ndani. Toma Polo mɛndó lo kpɛkpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tee ndani ko, lo fa e na aye mɛ alengbi ti zangɔ e ya, e kpɛ nga kpɛ tee e si ka ndani. Lo vɔrɔ bɛ e ya, “e zia alo zu mɛ ndogbanzi e ya, ta e [kpɛkpɛ] na seni ma . . . , ko kpɛ mɛ Nzapa akpã e ya e kpɛ ko, ale e kpɛ kpɛ ni na [ge ge ge].”​—Di Aebreo 12:1.

2. Ziangɔ alo zu mɛ ndo gbanzi e ya, ta e kpɛkpɛ na seni ma alengbi na nɛ?

² Ngoi mɛndó Polo su ya, “e zia alo zu mɛ ndo gbanzi e ya, ta e [kpɛkpɛ] na seni ma” ko, lo yendó pangɔ ya, ta wakristo na kumba mɛ lo lengbi ti yɔngɔ ma? Ĩpɔ, ta dangɔ bɛ tɛ lo la ma. Lo yendó tɛnɛngɔ ya, e zia aye zu mɛ azanga tina. Aye ti ngaso alengbi ti diringɔ na e gesi nga na hɛ̃ngɔ e nzɛ̃ngɔ. Ti nɛngɔ ya, e gbe bɛ e ko, ayɔ ya, e hĩnga akpale ni, wa e zia nga ni. Kanda e na akumba mɛndɛ̃ mɛ ta elengbi ti ziangɔ ni ma, na lo mɛ ya, se e li ngaso ko, ta e na kokisangɔ masengami ti ngbãngɔ lá kwɛ kpɛngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ma. (2 Tim. 2:5) Akumba niko mɛ ayɔ ya, e yɔ ni nɛ?

3. (a) Na bangɔ Galatia 6:5, kumba mɛ ayɔ ya e yɔ nɛ? (b) Ye mɛ e na mandangɔ so ya tɛnɛ mɛ nɛ, wa na lo nɛ?

³ Di Galatia 6:5, NWT. Polo fa aye mɛ elengbi ti yɔngɔ. Lo su ya, “zo na zo na yɔngɔ kumba tɛ lo.” Polo yendó tɛnɛngɔ tɛnɛ ti kumba mɛ zo na zo na ni ka gbɛlɛ Nzapa, kanda ta zo mɛndɛ̃ lengbi ti yɔngɔ ni na pɛnda fɔ̃ lo ma. Na ya tɛnɛ mɛ, e na mandangɔ  aye mɛ kaya “kumba” tɛ e nga na se mɛ elengbi ti yɔngɔ ni. E nga na hũngɔ kumba mɛ azanga tina mɛ e ndo yɔ, wa e nga na hũngɔ se mɛ elengbi ti ziangɔ ni. Yɔngɔ kumba tɛ e nvɛ̃ni nga na ziangɔ yɔngɔ akumba mɛ azanga tina na zangɔ e ya, e kpɛ kpɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tee ka ndani.

4. Nda mɛ ta tɔndɔngɔ kapa mɛ e ko ti vɔrɔngɔ Yehova bwai na bwai, adu kpengbani ma nɛ? (Ba nga limɔ.)

⁴ Kapa mɛ e ko ti vɔrɔngɔ Yehova bwai na bwai. Ngoi mɛndó e hɛ̃ tɛrɛ e hɛ̃ Yehova ko, e kondó kapa hɛ̃ lo ya, e na vɔrɔngɔ lo, e nga na lingɔ se bɛ lo. Ayɔ ya, e tɔndɔ kapa mɛ e ko hɛ̃ lo. Lingɔ ye mɛ e nvɛ̃ni e kokapa ni adu kota kumba, kanda ta ni du kumba mɛ kpengbani ma. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, Yehova lindó e ya, e li aye mɛ lo ndo ye. (Suma 4:11) Lo kpãndó gwɛ̃ ti hĩngangɔ nga na vɔrɔngɔ lo ka bɛ e, wa lo li ngandó e na yikayika tɛ lo. Ni la, e na likoki ti dɔngɔ dã na lo, wa e na dengɔ bɛ ti lingɔ se bɛ lo. (Nz. 40:8) Hãngɔ ni zingɔ, ngoi mɛ e ndo li se bɛ Nzapa, wa e ndo landa nga se lɛlo tɛ Nyi lo ko, ni ndo ‘wamba bɛ’ e.​—Mat. 11:28-30.

5. Ye mɛ lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ tɔndɔ kapa mɛ mɔ ko ti vɔrɔngɔ Yehova nɛ? (1 Yn. 5:3)

 ⁵ Aye mɛ alengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ yɔ kumba tɛ mɔ nɛ? Aye sɛ. Ti uzu, ngbã lá kwɛ lingɔ ya, songo tɛ mɔ na lo tɛ Yehova ati kpengbani. Mɔ lengbi ti bingangɔ li mɔ na ndo aye ti nzɔ̃ni zu mɛ lo li, mɛ lo ndo li, nga na omɛ lo na lingɔ na lo tɛ mɔ na bi mɛ na gangɔ, gbɔ̃ nga li mɔ na ndo anzɔ̃ sulu zu mɛ mɔ lua na mbage tɛ lo. Se songo tɛ mɔ na lo tɛ Nzapa ndo mai ko, na dungɔ woni ya, mɔ tɔndɔ lo. (Di 1 Yoanɛ 5:3.) Ti sɛ, landa se lɛlo tɛ Yezo. Lo longandó lingɔ se bɛ Nzapa na lo mɛ ya lo ndo lindó sambela hɛ̃ Yehova ya, lo za ni, wa lo ndo kpãndó lɛ lo na ndo mbana gɛrɛ mɛ ka gbɛlɛ lo. (Aeb. 5:7; 12:2) Mabere se tɛ Yezo, e li sambela hɛ̃ Yehova ya, lo hɛ̃ e ngunu, wa e kpã nga kaya bingangɔ li tɛ e nzɔ̃ dangɔ bɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka. Na maingɔ na ya songo tɛ Nzapa nga na landangɔ se lɛlo tɛ Nyi lo ko, mɔ na dungɔ na likoki ti kokisangɔ kapa tɛ mɔ.

6. Nda mɛ ayɔ ya, e kokisa gwɛ̃ ti ndasewa tɛ e nɛ? (Ba nga limɔ.)

⁶ Kumba mɛ mɔ na ni ka ndasewa. Na ya kpɛngɔ kpɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ko, ayɔ ya, e ye Yehova ná Yezo aɔ azi ti ndasewa tɛ e. (Mat. 10:37) Ta ni fa ya, e zia kokisangɔ kumba mɛ e na ni ka ndasewa ma, wa e hũ mabere ni ndo gbanzi e na lingɔ kwa hɛ̃ Yehova ná Yezo ma. Na ɔngbingɔ, lingɔ kwa hɛ̃ Yehova ná Yezo adu kokisangɔ kumba mɛ e na ni ka ndasewa tɛ e. (1 Tim. 5:4, 8) Se e li ni ko, e na dungɔ na dengɔ bɛ gba. Gwɛ̃ tɛ Yehova du ya, azi ti ndasewa adu na dengɔ bɛ na ngoi mɛ kɔli ná wali ndo yengbi, wa ala ndo du nga na tɔndɔngɔ, ngoi mɛ awa dũngɔ ayangambi ndo ye ayati la, wa ala ndo li nga ye tɛrɛ la na songo, nga na ngoi mɛ ayangambi ndo du na tɔndɔngɔ na mbage tɛ awa dũngɔ ala.​—Ef. 5:33; 6:1, 4.

7. Ngasia la, mɔ lengbi ti lingɔ ye mɛ Yehova yɔ ka ti mɔ ya, mɔ li ka ndasewa nɛ?

⁷ Ngasia la, ĩ lengbi ti kokisangɔ kumba tɛ ĩ nɛ? Abɛse mɔ du to ti ndasewa bere ta ti ndasewa bere nyingambi ko, landa ndara ti ya Ngbangɔ na se lɛ landangɔ bingangɔ li tɛ mɔ nvɛ̃ni, kutimɛ bere bingangɔ li tɛ azi mɛ ala ndo hũ ya, ani hĩnga ndo gba. (Mas. 24:3, 4) Salela ambeti mɛ ndo kambisa tɛnɛ ti ya Ngbangɔ nzɔ̃ni. Ni na awangɔ ti nzɔ̃ni mɛ ndo fa se ti salelangɔ na andia ti ya Ngbangɔ. Na ndakisa kaya bɛli tɛnɛ mɛ “Lisalisi mpo na libota” mɔ na luangɔ atɛnɛ ti nzɔ̃ni mɛ ndo kambisa kpengba kpale mɛ azi mɛ li libala, awa dũngɔ ayangambi nga na akangba ndo tengbi na ni ndɛ. b Du na ekateli ti tɔndɔngɔ tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ, abɛse du ya, ta azi mɛndɛ̃ mɛ kaya ndasewa tɛ mɔ ndo tɔndɔ ni ma. Se mɔ li ngaso ko, ndasewa tɛ mɔ na luangɔ anzɔ̃ kpale gba, wa Yehova na sulungɔ mɔ.​—1 Pet. 3:1, 2.

8. Ngasia la, ekatɛli tɛ e alengbi ti tambwisangɔ e nɛ?

⁸ Kumba mɛ e ndo lua na lo ti ekateli mɛ e mu. Yehova hɛ̃ e nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ ti pɔnangɔ lingɔ aye mɛ bɛ e ye, wa lo ye nga ya, e mu ekateli ti nzɔ̃ni mɛ na hɛ̃ngɔ e anzɔ̃ kpale. Kanda se e mu ekateli ti siɔni ko, ta lo na batangɔ e na ndo kpale ti siɔni mɛ ekateli niko alengbi ti singɔ na ni ma. (Gal. 6:7, 8) Ayɔ ya, e yɔ kumba ti aye zu mɛ ekateli ti siɔni mɛ e mu asi na ni, tɛnɛ tĩ siɔni mɛ e tɛnɛ bere dɔngɔ nɔ tɛ e ti siɔni asi na ni. Bangɔ kpale mɛ e nvɛ̃ni e li ko, lisosoli tɛ e alengbi ti giangɔ e. Kanda hĩngangɔ ya, e nvɛ̃ni la, e du agbia ti ekateli tɛ e ko, ni lengbi ti tongɔ e ya, e kambisa siɔ kpale tɛ e, e lɛkɛ yungɔ ndo tɛ e, wa ta e diri e li ni fãni  mɛndɛ̃ ma. Lingɔ ngaso na zangɔ e ya, e ngbã na ya kpɛngɔ kpɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́.

9. Aye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se du ya, mɔ mu ekateli kɔi ti siɔni nɛ? (Ba nga limɔ.)

⁹ Ngasia la mɔ lengbi ti yɔngɔ kumba niko nɛ? Ye mɛ elengbi ti lingɔ se du ya, e mundó ekateli kɔi ti siɔni nɛ? Hĩnga ya, ta zo lengbi ti gbinyangbingɔ kpale mɛndó aɔ wɛ ma. Na lo ni la, ta mɔ gbɛ̃ ngoi ná ngunu na hɛ̃ngɔ tɛrɛ mɔ fotɛ bere hɛ̃ngɔ fotɛ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ na lo ti ekateli tɛ mɔ ti siɔni ma. Na se lɛ lingɔ ngaso ko, ye yungɔ ndo tɛ mɔ, li aye ti nzɔ̃ni mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, mɔ sepala na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ mɔ na ni na olo. Se mɔ ma sɔngɔ bɛ na lo ti asiɔ ye mɛndó mɔ li gã ko, na zungɔ na tɛrɛ zu, li sambela hɛ̃ Yehova, wa yɔ ka ti lo ya, lo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ. (Nz. 25:11; 51:3, 4) Yɔ ka ti azi mɛ mɔ li siɔ kpale tɛrɛ la ya, ala ka lɛ la na ndo siɔ ye tɛ mɔ, wa se alengbi ko, yɔ nga ka ti abiazi ti ya bombi ya, ala za mɔ. (Zaki 5:14, 15) Lua awangɔ na ndo siɔ kpale tɛ mɔ, wa li ya ta mɔ diri mɔ li ni fãni mɛndɛ̃ ma. Se mɔ li ngaso ko, mɔ na yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova na fangɔ bɛ ti vundu tɛ lo na mɔ, lo na hɛ̃ngɔ mɔ aye zu mɛ mɔ na gwɛ̃ ni.​—Nz. 103:8-13.

10. Ngasia la kapa mɛ ta ati na seni ma alengbi ti dungɔ kumba nɛ? (Galatia 6:4)

¹⁰ Kpãngɔ mikanɔ mɛ ta e na ngunu ti kokisangɔ ni ma. Elengbi ti hɛ̃ngɔ tɛrɛ e nvɛ̃ni pɛnɔ na kpãngɔ mikanɔ mɛ ta e na ngunu ti kokisangɔ ni ma na ngoi mɛ e ndo ha tɛrɛ e na azi mɛndɛ̃. (Di Galatia 6:4.) Se e haka tɛrɛ e ngoi zu na azi mɛndɛ̃ bere e ndo gi lingɔ aye nga ma se mɛ ala ndo li na ni ko, ni na tongɔ e ya e ti na gwɛ̃ ti aye gba, wa e banda nga lingɔ ye na dangɔ bɛ ti ɔngɔ afɔ̃ e. (Gal. 5:26) Ti nɛngɔ ya, e ɔ ala ko, e na bandangɔ lingɔ kwa kpengbani, ni na tongɔ e ya, e li aye mɛ aɔ ngunu tɛ e bere e li aye mɛ ta e na makoki ti lingɔ ni ma, na lingɔ ngaso, e ndo hɛ̃ tɛrɛ e nvɛ̃ni pɛnɔ. Binga limɔ ĩ: Ngbangɔ tɛnɛ ya, se zo ‘kpã mɔkanɔ kɔi mɛ lo na ngunu ti lingɔ ni, kanda ta ni ndo li tɛrɛ lo iɔ ma ko, alengbi ti hɛ̃ngɔ lo nzɛ̃ngɔ.’ Wa se zo kpã mɔkanɔ mɛ ta lo na ngunu ti lingɔ ni ma mɛ, lo na mangɔ tɛrɛ lo ngasia? (Mas. 13:12) Ni lengbi ti onzingɔ ngunu tɛ e nga na diringɔ na e gesi na ya kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ e ndo kpɛ.​—Mas. 24:10.

11. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e zia kpãngɔ mikanɔ mɛ aɔ ngunu tɛ e nɛ?

¹¹ Ngasia la elengbi ti ziangɔ kumba niko ti kilo nɛ? Ta Yehova ndo yɔ ya, e li aye mɛ aɔ ngunu tɛ e ma, ta lo nga na yɔngɔ ya, e li hɛ̃ lo aye mɛ aɔ ngunu tɛ e ma. (2 Kɔr. 8:12) Hĩnga ya, ta Yehova ndo haka ye mɛ mɔ ndo li hɛ̃ lo na tɛ afɔ̃ mɔ mɛndɛ̃ ma. (Mat. 25:20-23) Lo ndo hũ kwa tɛ mɔ, mbilimbili tɛ mɔ, nga na gbengɔ bɛ tɛ mɔ. Du na zungɔ na tɛrɛ, se du ya bulu tɛ mɔ, sãte tɛ mɔ, bere akpale mɛ mɔ ndo tengbi na ni na olo agbanzi mɔ ti nɛngɔ ya, mɔ li kwa hɛ̃ lo. Nga ma Barzillai, du dã ti kɛ̃ngɔ ambanga kumba mɛndɛ̃ se mɔ hũ ya, ta mɔ na ngunu ti lingɔ ni ma. (2 Sam. 19:35, 36) Mabere Moize ko, e ye ya aza e, wa e hɛ̃ nga kumba hɛ̃ azi mɛndɛ̃ se alengbi. (Kob. 18:21, 22) Hĩngangɔ ndo mɛ makoki tɛ e angbã na ni alengbi ti zangɔ e ya, ta e kpã mɔkanɔ ti gɛgɛrɛ mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ e nzɛ̃ngɔ na ya kpɛngɔ kpɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ma.

12. Elengbi ti yɔngɔ kumba ti ekateli ti siɔni mɛ azi mɛndɛ̃ ndo mu? Kambisa.

¹² Yɔngɔ kumba ti ekateli ti siɔni mɛ azi mɛndɛ̃ ndo mu. Ta elengbi ti mungɔ ekateli na pɛnda azi mɛndɛ̃ ma, wa ta elengbi nga ti batangɔ ala na ngoi mɛ aye hɛ̃ngɔ ala tumbu na lo ti siɔ ye mɛ ala li ma. Na ndakisa, nyi kɔli bere nyi wali alengbi ti mungɔ ekateli ya, ta ni di vɔrɔ Yehova ma. Ekateli ti ngaso alengbi ti hɛ̃ngɔ awa dũngɔ ala sɔngɔ bɛ gba. Kanda awa  dũngɔ ayangambi ko ndo hɛ̃ tɛrɛ la fotɛ na lo ti ekateli ti siɔni mɛ ayati la mu ko, ala ndo hɛ̃ tɛrɛ la pɛnɔ. Ta Yehova ndo ye ya, awa dũngɔ ayangambi ayɔ kumbi ti ngaso ma.​—Roma 14:12.

13. Ye mɛ awa dũngɔ ayangambi alengbi ti lingɔ na ngoi mɛ ayati la mu ekateli ti siɔni nɛ?

¹³ Ngasia la elengbi ti ziangɔ yɔngɔ kumba ti ngaso nɛ? Hĩnga ya, Yehova hɛ̃ e likoki ti pɔnangɔ lingɔ ye na se mɛ bɛ e ye. Lo hɛ̃ lége ya, zo na zo pɔna lingɔ ye mɛ bɛ lo ye, vɔrɔngɔ lo bere ta vɔrɔngɔ lo ma. Yehova hĩnga ya ta awa dũngɔ ayangambi na tɛrɛ ti lengbingɔ ma; gwɛ̃ tɛ lo du ya, ala li ye mɛ ala lengbi ti lingɔ. Nyi mɔ nvɛ̃ni la, na yɔngɔ kumba ti ye mɛ lo pɔna lingɔ, ta du kumba tɛ mɔ ma. (Mas. 20:11) Ni fa ya, ngoi mɛndɛ̃ ta mɔ ndo zia dangɔ bɛ mɔ na yungɔ ndo tɛ mɔ na ngoi mɛndó mɔ ndo ha nyi mɔ na ye ma. Se du ngaso ko, pa hɛ̃ Yehova sɔngɔ bɛ tɛ mɔ, wa yɔ ka ti lo ya, lo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ. Lo hĩnga ya, kpale mɛndó aɔ wɛ ko, ta mɔ lengbi ti diringɔ na ni gesi bere gbinyangbingɔ ni ma. Na ya ngoi ti ngaso ko, ta lo ndo yɔ nga ya, mɔ gbanzi ayati mɔ na kɔngɔ le ti siɔ kpale mɛ ala ndo li ma. Hĩnga ya, se nyi mɔ li kpengbani ti nɛngɔ ya, lo lɛkɛ kpale na popo tɛ lo ná Yehova ko, lo na yambangɔ lo na dengɔ bɛ zu.​—Luka 15:18-20.

14. Nda mɛ hɛ̃ngɔ tɛrɛ fotɛ ngoi zu adu kumba ti kilo mɛ ayɔ ya, e kpɛ ni nɛ?

¹⁴ Hɛ̃ngɔ tɛrɛ fotɛ ngoi zu. Na pɛ lingɔ siɔ kpale ko, ta adu siɔni hɛ̃ngɔ tɛrɛ e fotɛ ma. Abɛse ngaso ko, hɛ̃ngɔ tɛrɛ fotɛ ngoi zu adu kumba ti kilo mɛ ayɔ ya, e zia yɔngɔ ni. Ngasia la elengbi ti hĩngangɔ ya, e ndo hɛ̃ tɛrɛ e fotɛ mɛ aɔ nyɔ kpɔ̃ ni nɛ? Se du ya, e pandó siɔ kpale tɛ e hɛ̃ Yehova, e gbinya bɛ e, wa e mu nga ekateli ti nɛngɔ ya, ta e di li ni ma ko, elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova ka lɛ lo na ndo ni. (Aw. 3:19) Na pɛ lingɔ aye niko ko, ta Yehova ye ya, e ngbã lá kwɛ hɛ̃ngɔ tɛrɛ e fotɛ ma. Lo hĩnga ya, hɛ̃ngɔ tɛrɛ fotɛ ngoi yɔrɔngɔ ni ndo gbɛ̃ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo. (Nz. 31:10) Se e zia ya, sɔngɔ bɛ aɔ ndo e ko, ni na lingɔ ya e zia kpɛngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e.​—2 Kɔr. 2:7.

15. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e na ngoi mɛ e ndo hɛ̃ tɛrɛ e fotɛ gba nɛ? (1 Yoanɛ 3:19, 20) (Ba nga limɔ.)

 ¹⁵ Elengbi ti ziangɔ kumba ti kilo niko ngasia? Se du ya, mɔ ndo ma bo sɔngɔ bɛ lá kwɛ ko, kpã lɛ mɔ na ndo “bɛta kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale” mɛ ndo lo ka tɛ Yehova. (Nz. 130:4) Ngoi mɛ lo ndo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ zo mɛ agbinya bɛ lo biani ko, ‘ta lo ndo da bɛ lo na ni fãni mɛndɛ̃ ma.’ (Yir. 31:34) Afa ya, ta Yehova ndo da bɛ lo na siɔ kpale mɛndó mɔ li ni gã ma. Ni la, ta mɔ da bɛ mɔ ya, Yehova kɛ̃ kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ ma. Wa se du ya, siɔ kpale mɛndó mɔ li ali ya, kumba tɛ mɔ wɛ bere agbanzi mɔ na lingɔ kumba bere kwa gba ge ya bombi tɛ lo ko, ta mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ pɛnɔ ma. Ta Yehova ndo da bɛ lo na siɔ kpale tɛ mɔ ma, ni la zia kpãngɔ lɛ mɔ na ndo ni.​—Di 1 Yoanɛ 3:19, 20.

16. Mabere awa kpɛngɔ kpɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́, ye mɛ ayɔ ya e hĩnga nɛ?

¹⁶ Kaya kpɛngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ e ndo li ko, ayɔ ya, e “kpɛ kpɛ so luangɔ mbana gɛrɛ.” (1 Kɔr. 9:24) Elengbi ti lingɔ ni se du ya, e hĩnga ɔngbi mɛ ka popo tɛ akumba mɛ ayɔ ya, e yɔ ni nga na omɛ ayɔ ya e zia yɔngɔ ni. Na ya tɛnɛ mɛ, e lo ti bangɔ ambanga akumba mɛ elengbi ti yɔngɔ ni, nga na omɛ elengbi ti ziangɔ yɔngɔ ni. Kanda elengbi nga ti dikɔngɔ akpale mɛndɛ̃. Yezo tɛnɛndó tɛnɛ ti ye mɛ elengbi ti lingɔ. Lo pandó ya, “ta ĩ hɛ̃ tɛrɛ ĩ na tɛngɔ yenga ma, ta ĩ nyɔ nga [samba] agbɔ̃ ĩ ma. Ta ĩ du na sɔngɔ bɛ na lo ti du ti lɛ sese olo ma.” (Luka 21:34) Vɛrse mɛ nga na avɛrse mɛndɛ̃ alengbi ti zangɔ e ya, e hĩnga aye mɛ elengbi ti lɛkɛngɔ na ya du tɛ e, ti nɛngɔ ya, e ngbã lá kwɛ kpɛngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́.

17. Nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, elengbi ti nwɔngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ nɛ?

¹⁷ Elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya e na nwɔngɔ kpɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ na lo mɛ ya, Yehova na hɛ̃ngɔ e ngunu mɛ e na gwɛ̃ ni. (Yis. 40:29-31) Ni la, ta mɔ diri gesi ma! Landa se lɛlo tɛ toma Polo mɛndó lo li kpengbani ti nɛngɔ ya, lo lua mbana gɛrɛ. (Fil. 3:13, 14) Ta zo mɛndɛ̃ alengbi ti kpɛngɔ kpɛ ni na pɛnda mɔ ma, kanda Yehova lengbi ti zangɔ mɔ ya mɔ nwɔ. Lo lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ yɔ kumba tɛ mɔ, wa mɔ zia yɔngɔ akumba ti kilo mɛ azanga tina. (Nz. 68:19) Na lége ti lisalisi tɛ Yehova ko, mɔ lengbi ti kpɛngɔ kpɛ na ge ge ge zu tee ndani!