1-2. Kpengba kpale mɛndó ngoi mɛndɛ̃ awa kwa tɛ Yehova ti mbilimbili atengbi na ni nɛ?

 AKPALE ti siɔni alengbi ti singɔ na e na mbala kɔi, wa ni lengbi ti gbinyangbingɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e. Na ndakisa, aluandó nyita Luis a na ngã kɔi ti kãsɛrɛ mɛ kpengbani. Dɔktɛrɛ pandó hɛ̃ lo ya, lo ngbã bo na anzɛ yakere ti nɛngɔ ya lo kpi. Monika ná kɔ lo ndo lindó kwa tɛ Yehova gba ndoni kɔi. Kanda lá kɔi ko, apandó hɛ̃ Monika ya, kɔ lo mɛ biazo kaya bombi na dɔngɔ nɔ ti siɔni ti gbɛ mbingɔ ali ndɛ abulu gba zangangɔ ya, lo hĩnga ni. Ayɔndó ya, nyita wali Olivia mɛ mɔdo, azia yada tɛ la na lo ti kpengba yá mɛndó angbã yakere ali tɛrɛ lo. Na ngoi mɛndó lo diri ko, kpengba ya ni agbɛ̃ndó da tɛ ala zu. Na mbala kɔi, dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Luis, Monika ná Olivia agbinyangbindó mbala kɔi. Mɔ lengbi ti kambisangɔ kpale mɛndó ala tengbi na ni? Mɔ ka tengbi nga na kpale ti siɔni mɛ agbinyangbi dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ?

² Abɛse e du awa kwa tɛ Yehova ko, e ndo tengbi nga na kpale ti pɛnɔ nga ma se tɛ azi zu. Ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti tengbingɔ na botemeli tɛ azi mɛ ndo kɛ̃ tɛrɛ e. Abɛse ta Yehova ndo gbanzi ya, pɛnɔ asi na e ma ko, lo ko kapa ya ni na zangɔ e. (Yis. 41:10) Na lége ti lisalisi tɛ lo, elengbi ti batangɔ dengɔ bɛ tɛ e, mungɔ ekateli ti nzɔ̃ni, nga na ngbãngɔ mbilimbili ka tɛ lo abɛse kpale ti pɛnɔ mɛ e tengbi na ni adu ti ngasia. Na ya tɛnɛ mɛ, e na bangɔ ndenge siɔ mɛ Yehova ndo za e na ya ngoi ti pɛnɔ. E nga na bangɔ aye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, lo za e.

 YEHOVA NA BATANGƆ MƆ

3. Ngoi mɛ e ndo tengbi na kpengba kpale ko, ye mɛ ndo du kpengba ya, e li nɛ?

³ Kpengba kpale. Na ngoi mɛ e ndo tengbi na kpale ti pɛnɔ ko, alengbi ti dungɔ kpengbani ya, e du na bingangɔ li ti nzɔ̃ni, wa e mu nga ekateli ti nzɔ̃ni. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, na ngoi niko ko, elengbi ti mangɔ pɛnɔ ná sɔngɔ bɛ kpengbani ka bɛ e, wa kɔdɛ lengbi nga ti wɛngɔ li e. Elengbi ti tingɔ nga ma zo mɛ ayu ndo ka gbɛ ngɔngɔ ta lo ndo hĩnga lége mɛ lo lengbi ti ɔngɔ da ma. Ba se mɛ ayata wali sɛ mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ la uzu ama na tɛrɛ la na ngoi mɛ ala tengbi na kpale ti pɛnɔ. Olivia tɛnɛ ya, “Na ngoi mɛndó kpengba yá gbɛ̃ da tɛ e ko, kɔdɛ wɛndó li mbi, ta mbi ndo hĩngandó ye mɛ mbi lengbi ti lingɔ ma.” Monika mɛ kɔ lo ndo li siɔ kpale na gbɛ mbingo atɛnɛ ya: “Mbi mandó sɔngɔ bɛ kpengbani, wa ni hɛ̃ndó mbi kã ka bɛ mbi. Kpale ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mbi ti bi kɔi kɔi atindó kpengbani nvɛ̃ni. Ta mbi ndo dandó bɛ mbi ya, kpale ti ngaso alengbi ti singɔ na mbi ma. Ye mɛ Yehova ko kapa ti lingɔ so zangɔ e na ngoi mɛ kɔdɛ kpɛ li e nɛ?

4. Na bangɔ Filipɛ 4:6, 7, ye mɛ Yehova ko kapa ya, lo na lingɔ na e nɛ?

⁴ Ye mɛ Yehova ko kapa ti lingɔ na lo tɛ e. Lo ko kapa ya, ni na hɛ̃ngɔ e siriri mɛ Ngbangɔ ndo ili ni ya “siriri tɛ Nzapa.” (Di Filipɛ 4:6, 7.) Siriri niko ndo fa bɛta siriri ti bingangɔ li nga na ti bɛ mɛ e ndo ma na lo ti mangbi ti nzɔ̃ni mɛ na popo tɛ e ná Yehova. Siriri niko “aɔ kɔdɛ tɛ azi” afa ya, ta kɔdɛ ti ala gbɔ̃ngɔ ndani da ma. Na ndakisa, mɔ ka mɔ mandó siriri ti bɛ na pɛ lingɔ sambela hɛ̃ Yehova na lo ti kpale kɔi? Ni la ndo ili ni ya, “siriri tɛ Nzapa.”

5. Ngasia la, siriri tɛ Nzapa ndo bata bingangɔ li tɛ e, nga na bɛ e nɛ?

⁵ Vɛrse niko di tɛnɛ ya, siriri tɛ Nzapa na ‘batangɔ bɛ mɔ nga na bingangɔ li tɛ mɔ.’ Tɛnɛ mɛ agbinyangbi ni na “batangɔ” adu tɛnɛ mɛ ndo salela na lo tɛ asoda mɛ ndo li kwa ti batangɔ gbata ti nɛngɔ ya, ta awa kula amu ni ma. Azi mɛ ndo du kaya kɔdɔrɔ ni, ala ndo la langɔ na siriri na lo mɛ ya, ala hĩnga ya, asoda ndo bata ala. Kwɛ kɔi na ngoi mɛ siriri tɛ Nzapa ndo bata bɛ e nga na bingangɔ li tɛ e ko, e ndo du na siriri ti bɛ nga na bingangɔ li ti nzɔ̃ni na lo mɛ ya, e hĩnga ya, ando bata e. (Nz. 4:8) Nga ma Hanna, abɛse du ya, ta kpale tɛ e agbinyangbi na mbala kɔi ma ko, elengbi ti dungɔ na siriri ti bɛ. (1 Sam. 1:16-18) Wa na ngoi mɛ e ndo du na siriri ti bɛ ko, na dungɔ woni ya, e gbɔ̃ li e nzɔ̃ni wa e mu nga ekateli ti nzɔ̃ni.

6. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e lua siriri tɛ Nzapa nɛ?

⁶ Ye mɛ ayɔ ya e li. Nga ma se mɛ azi mɛ ndo du kaya gbata ndo tengbi na kpengba kpale wa  ala ndo ili mbala kɔi asoda mɛ ndo bata ala ya, ala za ni ko, Kwɛ kɔi se e tengbi nga na kpengba kpale ko, ayɔ ya, e hũnda Yehova ya lo za e. Mɔ lengbi ti lingɔ ni ngasia? Li sambela hɛ̃ Yehova tee ka mɔ lua siriri tɛ lo. (Luka 11:9; 1 Tɛs. 5:17) Luis, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo uzu ko, lo kambisa se mɛ lo ná ya lo Ana, agbe bɛ la na ngoi mɛndó apa hɛ̃ lo ya, lo ngbã bo na anzɛ yakere ti nɛngɔ ya, lo kpi. Lo pa ya: “Na ya ngoi ti ngaso ko, ando du nvɛ̃ni kpengbani mungɔ ekateli na omɛ aba dungɔ lɛ ngɛ̃́ nga na aye mɛndɛ̃. Kanda lingɔ sambela ngoi zu azandó e ya, e du na siriri.” Luis ná ya lo Ana apa ya, ala ndo lindó sambela na bɛ la kɔi nga ngoi zu, ala ndo yɔndó ka ti Yehova ya, lo hɛ̃ ani siriri ti bɛ ná ti bingangɔ li nga na ndara ti nɛngɔ ya, ani mu ekateli ti nzɔ̃ni. Wa ala hũndó se mɛ Yehova za na ala. Se du ya, mɔ tengbi na kpengba kpale ko, li sambela ngoi zu wa Yehova na hɛ̃ngɔ mɔ siriri ti bɛ ti nɛngɔ ya, abata bingangɔ li tɛ mɔ.​—Roma 12:12.

YEHOVA NA LINGƆ YA, MƆ DU KPENGBANI

7. Ngoi mɛ e tengbi na kpengba kpale, elengbi ti mangɔ tɛrɛ e ngasia?

⁷ Kpengba kpale. Na ngoi mɛ e ndo tengbi na kpengba kpale ko, elengbi ti lingɔ ye, mangɔ tɛrɛ e, bere gbɔ̃ngɔ li e na ndenge mɛ ta e ndo li na ni gã ma. E na tingɔ nga ma tɛ ngɔ mɛ mopo ndo mu gwe na ni ndo kɔti nga ndo ga. Ana atɛnɛ ya, lo mandó tɛrɛ lo na ndenge ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ na pɛ kwá tɛ Luis. Lo tɛnɛ ya: “Mbi ti ndo na zɛ̃ngɔ, wa mbi ndo hɛ̃ndó tɛrɛ mbi nvɛ̃ni fotɛ. Mbi ndo ma nga ndó ngɔnzɔ na ndenge mɛ Luis kpi.” Na ya ngoi mɛndɛ̃ Ana ndo mandó ngɔnzɔ kpengbani se ayɔ ya, lo mu ekateli na ndo kpale mɛndó Luis la ndo li ni na seni. Mbanga ala mɛndɛ̃, lo ndo hũndó mabere lo ka lɛ tɛ wa mopo ndo gwe na lo ndo ga bere ndo kɔti. Ngasia la Yehova ndo za e na ngoi mɛ kpale ti ngaso ndo ɔ li e nɛ?

8. Nga ma se ko la Yisaya 33:6, atɛnɛ na ni, tɛnɛ mɛ Yehova tɛnɛ mɛ ato e ya, e ye lo ni nɛ?

⁸ Ye mɛ Yehova li. Lo ko kapa ya, ni na hɛ̃ngɔ e ngunu. (Di Yisaya 33:6.) Na ngoi mɛ yá ya kpengbani ko, ni lengbi ti mungɔ masuwa gwengɔ na ni na ndo kɔti bere ndo ga. Ti nɛngɔ ya ta yá amu masuwa agwe na ni na ndo kɔti bere na ndo ga ma ko, ando kpã nageoires niko ka tɛrɛ masuwa mbage na mbage ka gbɛ ngu ti nɛngɔ ya, agbɔ̃ masuwa. Kwɛ kɔi Yehova ndo li ya, e du kpengbani, na ngoi mɛ e ndo ngbã lá kwɛ na lingɔ kwa hɛ̃ lo na mbilimbili zu na ya ngoi ti pɛnɔ.

9. Ngasia la, ambeti tɛ e ti bolukiluki alengbi ti zangɔ e ya, e du na bokatikati nɛ?

⁹ Ye mɛ ayɔ ya e li. Se kpengba kpale ako ndo mɔ ko, li kpengbani mɔ bata mɔmɛsɛnɔ tɛ mɔ ti nyingɔ, mabere gwengɔ bombi singɔ kwa ti fangɔ tɛnɛ, nga lingɔ sambala. Ti bɛta kpale  ko, ta mɔ na dungɔ na makoki ti lingɔ aye nga ma se mɛndó mɔ ndo li na ni uzu ma, kanda hĩnga ya, ta Yehova ndo yɔ ya, mɔ li ye mɛ aɔ ngunu tɛ mɔ ma. (Luka 21:1-4) Kaya mɔmɛsɛnɔ tɛ mɔ ti nyingɔ ko, ta bɛ mɔ li na mandangɔ Ngbanga tɛ mɔ nvɛ̃ni nga na gbɔ̃ngɔ li mɔ na ndo aye mɛ mɔ ndo manda ma. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, na lége ti linɔ tɛ lo, Yehova ndo hɛ̃ e awangɔ ti nzɔ̃ni mɛ na zangɔ e ya, e bata dangɔ bɛ tɛ e na ngoi mɛ e na ya tara. Ti nɛngɔ ya, mɔ lua aye mɛ mɔ na gwɛ̃ ni ko, mɔ lengbi ti salelangɔ ambeti ti bolukiluki mɛ akpã ni na yanga tɛ mɔ, JW Library, Index des publications des Témoins de Jéhovah, nga na Buku ya bolukiluki mpo na Batatoli ya Yehova. Monika, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo uzu atɛnɛ ya, ngoi zu mɛndó sɔngɔ bɛ ɔndo lo ko, lo ndo lindó bolukiluki mbala kɔi. Na ndakisa lo lindó bolukiluki ti tɛnɛ mɛ “ngɔnzɔ.” Ngoi mɛndɛ̃ lo ndo gindó tɛnɛ mɛ “zangangɔ mbilimbili” bere “mbilimbili.” Na gesi lo ndo dindó ni ngbĩi lo ma siriri ti bɛ. Lo pa ya: “Na ngoi mɛ mbi ndo banda lingɔ bolukiluki tɛ mbi ko, mbi ndo mandó sɔngɔ bɛ kpengbani. Kanda ngoi mɛndó mbi ndo di ni ko, yekɛyekɛ mbi gbɔ̃ndó ndani ya, Yehova hĩnga nzɔ̃ni nvɛ̃ni se mɛ mbi ndo ma na tɛrɛ mbi, wa lo ndo za mbi.” Se Yehova za mɔ ngaso ko, ni lengbi ti lingɔ ya, ta bɛ mɔ titiri ma tee ka mɔ lua siriri ti bɛ.​—Nz. 119:143, 144.

YEHOVA NA ZANGƆ MƆ

10. Ngasia la, elengbi ti mangɔ tɛrɛ e na pɛ kpale mɛ agbɛ̃ bingangɔ li tɛ e nɛ?

¹⁰ Kpengba kpale. Na pɛ akpengba kpale mɛ ndo si na e ko, ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti tingɔ na nzɛ̃ngɔ na ya mi nga na ya bingangɔ li. Elengbi ti dungɔ mabere zo mɛ wa kpɛngɔ kpɛ mɛ lo mɛsɛnɛ na kpɛngɔ kpɛ na ya akilomɛtrɛ gba, wa na olo ta lo lengbi ti kpɛngɔ ngaso ma na lo mɛ ya, gɛrɛ lo ko, lo ndo nɔnɔ na zɛ̃. Alengbi ti dungɔ pɛnɔ ya, e li aye mɛndó e ndo li uzu, bere gwɛ̃ ti lingɔ aye mɛndó e ndo sepala lingɔ ni uzu alengbi ti wɛngɔ ya e. Nga ma Eliya, ngoi mɛndɛ̃, elengbi ti hũngɔ ya, adu kpengbani ti nɛngɔ ya e lo ndozu, wa e na gwɛ̃ ti langɔ langɔ. (1 Ba. 19:5-7) Ye mɛ Yehova ko kapa ya, ni na lingɔ ti nɛngɔ ya ni za e na ngoi mɛ e ma tɛrɛ ya, e na nzɛ̃ngɔ nɛ?

11. Lége mɛndɛ̃ mɛ Yehova ndo za na e nɛ? (Nzembo 94:18)

¹¹ Ye mɛ Yehova li. Lo ko kapa ya, lo na zangɔ e. (Di Nzembo 94:18.) Nga ma se ko la, wa kpɛngɔ kpɛ mɛ gɛrɛ lo ko ndo du na gwɛ̃ ti lisalisi ti nɛngɔ ya, lo nɔnɔ nzɔ̃ni ko, elengbi nga ti dungɔ na gwɛ̃ ti lisalisi tɛ Yehova ti nɛngɔ ya,  e du kpengbani na ya kwa tɛ lo. Na ya ngoi niko ko, Yehova tɛnɛ hɛ̃ e ya: “Mbi du Yehova Nzapa tɛ mɔ, mbi gbɔ̃ ti mɔ ti kɔti, mbi du zo mɛ ndo tɛnɛ hɛ̃ mɔ ya, ‘Ta mbɛtɔ gbɔ̃ mɔ ma. Mbi na zangɔ mɔ.’” (Yis. 41:13) Gbia Davidi aluandó lisalisi niko. Na ngoi mɛndó lo tengbi na apɛnɔ nga awa kula tɛ lo ko, lo tɛnɛndó hɛ̃ Yehova ya: “Ti mɔ ti kɔti ndo za mbi.” (Nz. 18:35) Wa ngasia la, e ndo lua lisalisi tɛ Yehova nɛ?

12. Na ngoi mɛ e ti na nzɛ̃ngɔ ko, Yehova lengbi ti salelangɔ ana ti nɛngɔ ya, lo za e nɛ?

¹² Ngoi gba e ndo lua lisalisi tɛ Yehova na ndenge mɛ lo ndo to azi mɛndɛ̃ ya, ala za e. Na ndakisa, ngoi mɛndó Davidi ma nzɛ̃ngɔ ko, kwa lo Yonatana gwendó ba lo ti nɛngɔ ya, lo za lo na ya bingangɔ li, wa lo sa nga ngunu bɛ lo. (1 Sam. 23:16, 17) Kwɛ kɔi, Yehova salelandó Elisha ti nɛngɔ ya, lo za Eliya. (1 Ba. 19:16, 21; 2 Ba. 2:2) Ndɛ lo mɛ ko, ngoi mɛndɛ̃ Yehova ndo salela azi ti ndasewa tɛ e, akwa e bere, abiazi ti nɛngɔ ya, ala za e. Kanda ngoi mɛ e ndo hũ pɛnɔ ko, ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti dungɔ na gwɛ̃ ti dungɔ e kɔi na bɛ e. Ta lingɔ ngaso adu siɔ ni ma. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e lua lisalisi tɛ Yehova nɛ?

13. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e lua lisalisi tɛ Yehova nɛ?

¹³ Ye mɛ elengbi ti lingɔ. Li kpengbani ya, mɔ nwɔ dangɔ bɛ ti dungɔ mɔ kɔi na bɛ mɔ. Se e du yɔngɔrɔni na azi mɛndɛ̃ ko, e na bandangɔ bingangɔ li e na ndo kpale tɛ e nvɛ̃ni, nga na akpale mɛ e ye lingɔ. Bingangɔ li niko ti ngaso alengbi ti lingɔ ya, ta e mu ekateli ti nzɔ̃ni ma. (Mas. 18:1) Ti bɛta kpale ko, e zu e ndo du na gwɛ̃ ti dungɔ e kɔi na bɛ e, gba ni na ngoi mɛ e ndo tengbi na kpengba kpale. Kanda se e du e kɔi na bɛ e na ya yɔngɔrɔ ngoi ko, ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti kɛ̃ngɔ lisalisi ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛ Yehova ndo hɛ̃ e. Wa na ngoi mɛ mɔ tengbi na kpengba kpale ko, ni na dungɔ kpengbani ya, mɔ ye wangɔ tɛ azi ti ndasewa, akwa mɔ, nga na tɛ abiazi. Hũ ya, adu lége mɛ Yehova ndo salela ti nɛngɔ ya, lo za mɔ.​—Mas. 17:17; Yis. 32:1, 2.

YEHOVA NA WAMBANGƆ BƐ MƆ

14. Kpale mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ e mbɛtɔ nɛ?

¹⁴ Kpengba kpale. Elengbi ti tengbingɔ na kpengba kpale mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ e mbɛtɔ. Ngbangɔ ndo kambisa tɛnɛ tɛ awa kwa tɛ Nzapa ti mbilimbili mɛndó atengbi na kpengba kpale ti mbɛtɔ nga ti pɛnɔ na lo tɛ awa kula bere na lo ti akpale mɛndɛ̃. (Nz. 18:4; 55:1, 5) Ni nga ngaso na lo tɛ e ndɛ, elengbi nga ti tengbingɔ na botemɛli ka kalasi, ka kwa nga ka ndasewa tɛ e, bere kaya guvɛrnɛma. Ngoi  mɛndɛ̃ mbɛtɔ ti kwá alengbi ti gbɔ̃ngɔ e na lo ti sãte tɛ e mɛ ati siɔni. Na ya ngoi niko ti ngaso ko, elengbi ti mangɔ tɛrɛ e ya, e zanga ngunu mabere tɛ nyingambi. Ngasia la, Yehova ndo za e na ya ngoi ti ngaso nɛ?

15. Ye mɛ Yehova na lingɔ na lo tɛ e mɛ kaya Nzembo 94:19 nɛ?

¹⁵ Ye mɛ Yehova li. Lo ndo wamba bɛ e wa lo ndo zu nga na bɛ e. (Di Nzembo 94:19.) Tɛnɛ tɛ wa sungɔ Nzembo alengbi ti tongɔ e ya, e da bɛ e na tɛnɛ tɛ nyi wali mɛ na mbɛtɔ mɛ ta lo ndo koka langɔ langɔ ma na lo ti akpale ti siɔni mɛ lo tengbi na ni. Elengbi ti bingangɔ li e na ndenge mɛ to lo gwe gbɔ̃ lo ka gbɛ ti lo, wa lo yɛyɛ lo tee mɛ ka langɔ mu lo. Lo hũ ya, lo na libateli, wa to lo gbɔ̃ lo ka gbɛ ti lo ndo wamba bɛ lo. Ngoi mɛ e ndo tengbi na akpengba kpale ko, ngoi mɛndɛ̃ e ndo du na gwɛ̃ ti lisalisi tɛ To e ti ndozu ya, lo yɔ e ka gbɛ ti lo tee mɛ e ma siriri ti bɛ. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, Yehova wamba bɛ e nɛ?

16. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, Yehova wamba bɛ e nɛ?

¹⁶ Ye mɛ elengbi ti lingɔ. Lekisa ngoi gba ndoni kɔi na Yehova na lége ti lingɔ sambela hɛ̃ lo, nga na dingɔ tɛnɛ tɛ lo. (Nz. 77:1, 12-14) Se mɔ du na mɔmɛsɛnɔ niko ti ngaso ko, ye ti uzu mɛ ngoi mɛndɛ̃ mɔ na lingɔ na ngoi mɛ mɔ tengbi na pɛnɔ adu, yɔngɔ lisalisi ka tɛ To mɔ ti ndozu. Tɛnɛ hɛ̃ Yehova ye mɛ ndo hɛ̃ mɔ mbɛtɔ nga na ye mɛ ndo sɔ bɛ mɔ. Ma lo na lége ti dingɔ tɛnɛ tɛ lo, wa hũ nga se mɛ lo na wambangɔ na bɛ mɔ. (Nz. 119:28) Ngoi mɛndɛ̃ ambanga tɛnɛ ti ya Ngbangɔ alengbi ti wambangɔ bɛ mɔ na ngoi mɛ mɔ ti na mbɛtɔ. Na ndakisa, tɛnɛ mɛ kaya mbeti ti Yobo, Nzembo nga na ti Masese, nga na tɛnɛ tɛ Yezo mɛ kaya mbeti ti Matie shapitrɛ ti 6 alengbi ti sangɔ ngunu bɛ mɔ. Se mɔ li sambela hɛ̃ Yehova, wa mɔ di nga tɛnɛ tɛ lo ko, ni na wambangɔ bɛ mɔ.

17. Elengbi ti kpãngɔ bɛ e na ndo Yehova ngasia?

¹⁷ Elengbi ti kpãngɔ bɛ e ya, Yehova na dungɔ dã ti zangɔ e na ngoi mɛ e tengbi na kpengba kpale na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e. Ta e na ngbãngɔ e kɔi na bɛ e ma. (Nz. 23:4; 94:14) Yehova ko kapa ya, lo na batangɔ e, lo na lonzingɔ e kpengbani, lo na zangɔ e, wa lo nga na wambangɔ bɛ e. Na omɛ aba Yehova ko, Yisaya 26:3 atɛnɛ ya: “Mɔ na batangɔ azi ko la ndo kpã bɛ la zu na ndo mɔ, mɔ na hɛ̃ngɔ ala siriri ti bɛ mɛ ta na wɛngɔ ma, na lo mɛ ya ala kpã bɛ la na ndo mɔ.” Kpã bɛ mɔ zu ka tɛ Yehova, wa lo na salelangɔ alége zu so zangɔ mɔ. Se mɔ li ngaso ko, mɔ na luangɔ ngunu abɛse na ya ngoi ti kpengba kpale.