Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 50

BIA 135 Yehova alobi: ‘Zalá mayele, mwana na ngai’

Awa dũngɔ ayangambi ĩ za ayati ĩ ala ti na loyengɔ ti kpengbani

Awa dũngɔ ayangambi ĩ za ayati ĩ ala ti na loyengɔ ti kpengbani

“Ĩ ye na bɛ ĩ kɔi aye mɛ nzɔ̃ni, ye mɛ ndo de bɛ Nzapa nga na ye mɛ bɛtani.”​—ROMA 12:2.

NA NDUNU NI

Na ya tɛnɛ mɛ e na bangɔ ye mɛ awa dũngɔ ayangambi lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ala ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ aba Nzapa nga na Ngbangɔ ndoni kɔi na ayati la, nga zangɔ ala ya, ala ti na loyengɔ ti kpengbani.

1-2. Ngasia lá awa dũngɔ ayangambi lengbi ti mangɔ tɛrɛ la na ngoi mɛ ayati la ndo hũnda ala na ando mɛ aba loyengɔ tɛ e nɛ?

 GBA tɛ azi ndo hĩnga ya, dungɔ awa dũngɔ ayangambi ndo yɔ kwa gba nvɛ̃ni. Se du ya mɔ du wa dũngɔ ayangambi ko, ta kitɛ da ma ya mɔ na lingɔ kwa kpengbani ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ ayati mɔ ti kpengbani wa Yehova nga na sepalangɔ na ni. (Mib. 6:6, 7) Ngoi mɛ ala ti akangba, ala na bandangɔ hũndangɔ ĩ na ando mɛ aba loyengɔ tɛ e ti kpengbani mɛ ndo lo na ndo Ngbangɔ.

2 Mɔ lengbi ti dangɔ bɛ mɔ ya, ayati mɔ ndo hũnda ando gba na lo mɛ ya, ta ala na loyengɔ na mbage tɛ Nzapa nga na Ngbangɔ ma. Kanda ngoi mɛ ala ndo ti akangba ko, ayangambi na dungɔ na gwɛ̃ ti hũndangɔ ando ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ la ti kpengbani. (1 Kɔr. 13:11) Ni la, ta ala na dungɔ na rɛsɔ̃ bɛ yakere ti kpɛngɔ mbɛtɔ ma. Ĩ lengbi ti bangɔ ando zu mɛ ayati ĩ ndo hũnda na omɛ aba loyengɔ tɛ e ngama lége ti zangɔ ala ya ala ti na bingangɔ li ti nzɔ̃ni.

3. Aye mɛ e na mandangɔ na ya tɛnɛ mɛ nɛ?

3 Na ya tɛnɛ mɛ, e na bangɔ se mɛ awa dũngɔ ayangambi lengbi ti zangɔ ayati la ti nɛngɔ ya: ti (1) loyengɔ tɛ la ti kpengbani, ti (2) ala tɔndɔ andia ti ya Ngbangɔ, wa ti (3) ala kambisa loyengɔ tɛ la hɛ̃ azi mɛndɛ̃. Lingɔ ngaso, e nga na mandangɔ adangɔ bɛ ti nzɔ̃ni mɛ ndo to ayangambi ya, ala hũnda ando niko ti ngaso nga na akwa mɛndɛ̃ ti ya ndasewa mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ awa dũngɔ ayangambi lége ti kambisangɔ nda loyengɔ tɛ la hɛ̃ ayati ala.

ZA AYATI MƆ YA ALA TI NA LOYENGƆ TI KPENGBANI NA MBAGE TƐ NZAPA NGA NA NGBANGƆ

4. Ahũnda mɛ nyingambi lengbi ti hũndangɔ nɛ, wa na lo nɛ?

4 Awa dũngɔ ayangambi mɛ awakristo, ĩ hĩnga ya, ta ayati ĩ na dungɔ na loyengɔ na mbage tɛ Nzapa bo na lo mɛ ya ĩ nga na loyengɔ ma. Ta ando dũ zo na loyengɔ ti nɛngɔ ya, lo vɔrɔ Yehova ma. Ni du nga ngaso na lo tɛ ayangambi tɛ ĩ. Yɛkɛ yɛkɛ, nyingambi lengbi ti hũndangɔ tɛrɛ lo na ando mɛ: ‘Ngasia la mbi lengbi ti hĩngangɔ ya, Nzapa da nɛ? Mbi lengbi nvɛ̃ni ti kpãngɔ bɛ mbi na ndo tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ?’ Ni la Ngbangɔ ndo sa ngunu bɛ e ya “e du na bingangɔ li ti nzɔ̃ni” wa “e ye nga akpale zu.” (Roma 12:1; 1 Tɛs. 5:21) Ngasia la ĩ lengbi ti zangɔ ayati ĩ ti nɛngɔ ya loyengɔ tɛ la ti kpengbani nɛ?

5. Ye mɛ awa dũngɔ ayangambi lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ala za ayati la ti na loyengɔ ti kpengbani na ndo Ngbangɔ nɛ? (Roma 12:2)

5 Sa ngunu bɛ ayati mɔ ya, ala nvɛ̃ni hĩnga mbilimbili mɛ Ngbangɔ ndo ha. (Di Roma 12:2.) Ngoi mɛ ayati mɔ hũnda ando ko, hũ ya ni du libaku ti fangɔ na ala se mɛ ala lengbi ti luangɔ agbinya ti ahũnda niko na salelangɔ ambeti mɛ: Index des Publications des Témoins de Jéhovah nga na Buku ti bolukiluki tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova. Kaya buku ti bolukiluki niko lo na tãngɔ bɛli tɛnɛ mɛ “Biblia” lo lengbi nga ti gingɔ bɛli tɛnɛ mɛ atɛnɛ ya “Ekomami na elimɔ santu ya Nzambe” ti nɛngɔ ya, lo lua aye mɛ ndo fa ya ta Ngbangɔ du bo Buku kɔi ti nzɔ̃ni mɛ azi la su ni ma, kanda ni du “tɛnɛ tɛ Nzapa.” (1 Tɛs. 2:13) Na ndakisa, lo lengbi ti lingɔ bolukiluki kaya ambeti tɛ e ti nɛngɔ ya lo hĩnga akpale gba mɛ aba azi ti Asiri ti gã mɛndó adu gbata ti Ninive. Ndó uzu ko, ambanga azi mɛ hĩnga kpale ti ya Ngbangɔ gba tɛnɛ ya, ta gbata ti Ninive ndó da ma. Kanda na 1850, azi mɛ ndo li bolukiluki luandó kaya sese aye mɛ ndo fa ya, gbata ti gã ti Ninive ndó da. Ni fa ya, Ngbangɔ ndo tɛnɛ mbilimbili. (Sef. 2:13-15) Ti nɛngɔ ya, nyingambi hĩnga se mɛndó gbɛ̃ngɔ ti Ninive akokisa na prɔfesi ti ya Ngbangɔ ko, lo lengbi ti bangɔ bɛli tɛnɛ mɛ “Mɔ hĩngandó ni?” mɛ kaya Linɔngi ti Sinzili ti 11/2021. Se lo haka aye mɛ lo manda kaya mbeti tɛ e ná aye mɛ lo manda kaya ambeti ti gigi ko, na lingɔ ya lo ti na loyengɔ ti kpengbani na ndo Ngbangɔ.

6. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi lengbi ti zangɔ ayati la ya, ala hũ aye mɛ ndo fa ya, Ngbangɔ ndo tɛnɛ mbilimbili nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi. (Ba nga limɔ.)

6 Ĩ za ayati ĩ ala hũ ye mɛ ndo fa ya Ngbangɔ ndo tɛnɛ mbilimbili. Awa dũngɔ ayangambi, ĩ gi alége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti tɛnɛngɔ tɛnɛ ndoni kɔi na ayati ĩ na omɛ aba Ngbangɔ nga na omɛ aba loyengɔ tɛ la na mbage tɛ Nzapa. Lége kɔi mɛ ĩ lengbi ti lingɔ na ni adu na ngoi mɛ ĩ ndo ba ndoni kɔi ná ayati ĩ aye mɛ lo lɛkɛ, ĩ gwe nga na ala ka ngɔngɔ so bangɔ akɛkɛ nga ka Biro ti kotani tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova. Ngoi mɛ ĩ gwe ti bangɔ musée niko, ĩ ba ni ka lɛ foto bere ka lɛ TV ko, mɔ lengbi ti bendangɔ likebi tɛ la na ndo apandɛ ti aye mɛndó li tɛrɛ lo gã bere aye mɛ lengbi ti lingɔ ya, ala ti na loyengɔ ti kpengbani ya Ngbangɔ ndo tɛnɛ mbilimbili. Nyi mɔ hĩnga ya, asu ili Nzapa ka ndo tɛ̃nɛ ti gã mɛ ali bulu 3 000 mɛ ndo ili ni ya, tɛ̃nɛ ti Moabɛ? Akpã kopi ti tɛ̃nɛ ti Moabɛ ka musée ti Louvre ka Paris mɛ ka France. Akpã nga kopi ti tɛ̃nɛ niko ti Moabɛ ka biro ti kotani tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova ka Warwick mɛ ndo du ka Etas-unis ti nɛngɔ ya, azi ndo ba ye mɛ aba “Ngbangɔ nga na ili Nzapa.” Tɛ̃nɛ niko ti Moabɛ kambisa ya Gbia Mesha atɔmbɔgɔndó tɛrɛ aya Izraɛlɛ. Ni mangbi na tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ. (2 Ba. 3:4, 5) Ngoi mɛ nyi mɔ ndo hũ ya, atɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ ndo ti na seni ko, loyengɔ tɛ lo na tingɔ kpengbani.​—Haka ni na 2 Ntango 9:6.

Za ayati mɔ ya, ala ti na loyengɔ ti kpengbani na ndo Nzapa nga na ndo Ngbangɔ na kambisangɔ hɛ̃ la aye mɛndó aɔ mɛ ndo fa ya, Ngbangɔ ndo tɛnɛ mbilimbili (Ba paragrafɛ ti 6)


7-8. (a) Ye mɛ elengbi ti mandangɔ na ndo aye ti nzɔ̃ni mɛ Nzapa li mɛ e ndo e hũ nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi. (Ba nga limɔ.) (b) Ahũnda mɛ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ya ala ti na loyengɔ ti kpengbani na ndo Wa lingɔ aye nɛ?

7 Awa dũngɔ ayangambi, ĩ sa ngunu bɛ ayati ĩ ala ndo gbɔ̃ li la na ndo aye mɛ Yehova li. Ngoi mɛ mɔ ná ayati mɔ ĩ ndo nɔnɔ kaya ngɔngɔ bere kaya jardin ko, benda likebi tɛ la na ndo aye ti kpɛ̃nɛ mɛ ĩ lengbi ti hũngɔ mɛ Yehova li. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, aye niko ndo fa ya zo kɔi ti ndara la li ni. Na ndakisa, aye gba mɛ e ndo hũ mɛ Nzapa li ando hũ ni mabere nda kako ngɔnza (spirale). Wa azi ti siãsi amandandó akpale gba na ndo aye niko na pɛ abulu gba. Nicola Fameli mɛ zo ti biologie kambisa ya, ngoi mɛ ando dikɔ aye niko ti kpɛ̃nɛ zu mɛ e ndo hũ ko, ambangani lengbi ti dungɔ na agrupɛ gba. Se abombi aye niko zu ko, ni la ndo ili ni ya grupɛ ti fibonacci. Alengbi ti bangɔ aye ti kpɛ̃nɛ niko na ndo aye gba. Na ndakisa, atongolo mɛ ndo ili ni ya galaksi, aye zu mɛ kako tɛrɛ la da ngama angɔnza, akube ti akɛkɛ, nga na flɛrɛ mɛ ndo ili ni ya tournesol. a

8 Na ngoi mɛ ayati mɔ na bandangɔ mandangɔ akpale ti siãsi ka kalasi ko, ala na hĩngangɔ ya, aye zu ndo nɔ nɔ na tɔndɔngɔ andia ni. Na ndakisa, akɛkɛ gba ndo mai kwɛ kɔi, punda ya ni ndo si ná akota kpange ti ni, wa ni kangbi tɛrɛ lo na akpange ti ni ti yakere ka tɛrɛ ni, ni nga na akube. Wa elengbi ti hũngɔ akpale ti ngaso ka tɛrɛ aye gba mɛ ge lɛ sese. Kanda zo mɛ hɛ̃ ndia ti nɛngɔ ya, aye niko ti kpɛ̃nɛ nɔnɔ na seni na? Zo mɛ li aye niko ti kpɛ̃nɛ zu mɛ e ndo hũ na? Ngoi mɛ ayati mɔ gbɔ̃ li la na ndo aye mɛ Nzapa li ko, ni na zangɔ ala ya, ala ti na loyengɔ ti kpengbani na ndo aye zu mɛ Nzapa li. (Aeb. 3:4) Ngoi mɛndɛ̃, mɔ lengbi hũndangɔ lo na ndo mɛ, “Se du ya, Nzapa la li e ta elengbi ti hũngɔ nzɔ̃ni ya lo la hɛ̃ e wangɔ ti nɛngɔ ya e du na dengɔ bɛ ma?” Mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ ya Nzapa hɛ̃ e Ngbangɔ ti fangɔ na e se mɛ elengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Zo mɛ li aye ti nzɔ̃ni zu mɛ e ndo hũ na? (Ba paragrafɛ ti 7-8)


ZA AYATI MƆ ALA HĨNGA NDA MƐ ADU NGBONDONI TƆNDƆNGƆ ANDIA TI YA NGBANGƆ MƐ ABA NZƆ̃NI NÁ SIƆNI

9. Ye mɛ ndo li ya, ayangambi ndo hũnda ndo mɛ aba andia ti ya Ngbangɔ nɛ?

9 Se du ya, ayati mɔ ndo hũnda ando mɛ aba andia ti ya Ngbangɔ ko, li kpengbani mɔ hĩnga nda mɛ ala ndo hũnda ando niko. Se ngoi mɛ kpale ndo si, ta ala ndo kpã bɛ la na ndo tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ ma, bere ta ala ndo hĩnga se mɛ ala lengbi ti kambisangɔ na loyengɔ tɛ la hɛ̃ azi mɛndɛ̃ ma? Na ya akpale niko sɛ, mɔ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ya ala sepala na andia ti ya Ngbangɔ na mandangɔ ndoni kɔi na ala Buku Du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ bwai na bwai! b

10. Ngasia la mɔ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ya, ala gbɔ̃ li la na ndo mangbi tɛ la ná Yehova nɛ?

10 Za ayati mɔ ala du na mangbi ti nzɔ̃ni ná Yehova. Ngoi mɛ mɔ ndo manda Ngbangɔ ndoni kɔi na ayati mɔ ko, za ala kpã lɛ la gba na ndo ahũnda ná alimɔ mɛ kaya buku Du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ bwai na bwai! (Mas. 20:5) Na ndakisa kaya shapitrɛ 8 ahaka Yehova ngama kwa zo kɔi mɛ na kpengba lɛ mɛ ndo da na bɛ fɔ̃ lo aye mɛ lengbi ti batangɔ lo wa alengbi nga ti hɛ̃ngɔ lo nzɔ̃ kpale. Na pɛ tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo 1 Yoanɛ 5:3 ko, mɔ lengbi ti hũndangɔ ayati mɔ na ndo mɛ: “hĩngangɔ ya, Yehova du kwa zo kɔi ti nzɔ̃ni, ngasia la elengbi ti bangɔ aye mɛ lo ndo yɔ ya e li nɛ?” Hũnda niko lengbi ti dungɔ woni, kanda ni lengbi ti zangɔ ayati mɔ ala hũ ya, andia tɛ Nzapa ndo fa songo tɛ lo.​—Yis. 48:17, 18.

11. Ngasia la mɔ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ya, ala hĩnga nda mɛ adu nzɔ̃ni tɔndɔngɔ atɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo ha nɛ? (Masese 2:​10, 11)

11 Kambisa hɛ̃ ala nda mɛ kpãngɔ andia ti ya Ngbangɔ na kwa ando du na lo ti nzɔ̃ kpale tɛ e. Ngoi mɛ ĩ ndo di Tɛnɛ tɛ Nzapa bi kɔi kɔi ndoni kɔi na ayati mɔ ko, mɔ lengbi ti kambisangɔ se mɛ andia ti ya Ngbangɔ lengbi ti zangɔ ndasewa tɛ mɔ. Mɔ lengbi ti salelangɔ ngoi niko ti zangɔ ayati mɔ gbɔ̃ ndani ya, adu nzɔ̃ni na lo tɛ e ya, e li kwa kpengbani wa e ndo tɛnɛ ngoi zu mbilimbili? (Aeb. 13:18) Mɔ lengbi nga ti kambisangɔ hɛ̃ ala nda mɛ kpãngɔ andia ti ya Ngbangɔ na kwa ndo bata e na ya mi nga na ya bingangɔ li. (Mas. 14:29, 30) Se ayati mɔ hĩnga nda mɛ adu nzɔ̃ni tɔndɔngɔ atɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo ha ko, ala na yengɔ tɔndɔngɔ ni na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ala.​—Di Masese 2:10, 11.

12. Ngasia la to kɔi za nyi lo ti nɛngɔ ya, lo kpã andia ti ya Ngbangɔ na kwa nɛ?

12 Steve, to kɔi mɛ ndo du ka France kambisa se mɛ lo ná ya lo za na nyi la ti kɔli Ethan ti nɛngɔ ya, lo gbɔ̃ ndani ya, Yehova ndo hɛ̃ e andia na lo mɛ ya lo ndo ye e. “E ndo hũnda lo na ando mɛ, nda mɛ Yehova ndo yɔ ya, e tɔndɔ andia tɛ lo nɛ? Ngasia la ni ndo fa ya, lo ndo ye e nɛ? Ye mɛ lengbi ti singɔ se ta e kpã andia tɛ lo na kwa ma nɛ?’” Atɛnɛ niko zandó Ethan ya lo ti na loyengɔ ti kpengbani ka mbage tɛ Yehova, wa lo hũ ya atɛnɛ tɛ Yehova zu mɛ lo ndo tɛnɛ adu mbilimbili. Steve di tɛnɛ ya: “Gwɛ̃ tɛ e adundó ti zangɔ Ethan lo hũ ya, ndara ti ya Ngbangɔ adu ngbondoni ɔngɔ ndara tɛ azi.”

13. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi lengbi ti hangɔ ayati la ya, ala ndo kpã awangɔ ti ya Ngbangɔ na kwa nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi.

13 Ha ayati mɔ se mɛ ala lengbi ti kpãngɔ awangɔ ti ya Ngbangɔ na kwa. Lége kɔi mɛ mɔ lengbi ti lingɔ na ni adu na ngoi mɛ nyi mɔ ndo di buku kɔi mɛ aba kalasi. Mbeti niko lengbi ti tɛnɛngɔ ya, azi mɛ ndo hɛ̃ tɛrɛ la na ya kpale ti bí bere azi mɛ ndo du na ngɔnzɔ kpengbani alengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ ala. Mɔ lengbi ti hũndangɔ nyi mɔ ya, lo gbɔ̃ li lo na ndo se mɛ Yehova ndo ma na tɛrɛ lo na ngoi mɛ azi ndo li bere ala ndo tɛnɛ atɛnɛ niko ti ngaso. (Mas. 22:24, 25; 1 Kɔr. 15:33; Fil. 4:8) Ni lengbi ti zangɔ nyingambi ya lo hũ nda mɛ adu ye ti ndara tɔndɔngɔ Yehova, wa se wa hangɔ lo na kalasi bere afɔ̃ lo ti kalasi hũnda dangɔ bɛ tɛ lo na ndo buku niko ko, ni na zingɔ lége ya lo kambisa nda loyengɔ tɛ lo hɛ̃ ala.

HA AYATI MƆ SE MƐ ALA LENGBI TI KAMBISANGƆ LOYENGƆ TƐ LA HƐ̃ AZI MƐNDƐ̃

14. Akpale mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ apalanga awakristo mbɛtɔ nɛ, wa na lo nɛ?

14 Ngoi mɛndɛ̃, wakristo mɛ palanga lengbi ti dungɔ na mbɛtɔ ti kambisangɔ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ loyengɔ tɛ ala. Lo lengbi ti mangɔ mbɛtɔ na ngoi mɛ ando ha na ala kpale ti evolusiɔ̃ mɛ ndo kambisa ya, dungɔ lɛ ngɛ̃́ si na bɛ lo ka kalasi. Na lo nɛ? Awa hangɔ mbeti lengbi ti tɛnɛngɔ ya evolusiɔ̃ du bɛtani ta adu bo tɛnɛ gɛgɛrɛ ma. Se mɔ du wa dũngɔ ayangambi, ngasia la mɔ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ala ye na bɛ la kɔi ya andia ti ya Ngbangɔ du mbilimbili nɛ?

15. Ye mɛ lengbi ti zangɔ apalanga awakristo ala kpã bɛ la na ndo aye mɛ ala manda ya, ni du mbilimblili nɛ?

15 Za ayati mɔ kpã bɛ la na ndo loyengɔ tɛ ala. Ta ayati mɔ na dungɔ na kamɛnɛ ma na lo mɛ ya, ala hĩnga mbilimbili na ndo aye mɛ Nzapa li. (2 Tim. 1:8) Nda mɛ e tɛnɛ ngaso nɛ? Na lo mɛ ya, azi ti siãsi gba gbɔ̃ ndani ya, ta dungɔ lɛ ngɛ̃́ si na bɛ lo ma. Azi ti siãsi gbɔ̃ ndani ya, zo kɔi mɛ na kɔdɛ la li aye zu mɛ na dungɔ lɛ ngɛ̃́. Ni la, ta ala ndo ye mateya ti evolisiɔ̃ mɛ ndo ha ka akalasi gba mɛ ge ndo lɛ gigi ma. Loyengɔ tɛ ayati mɔ na tingɔ kpengbani se ala ndo gbɔ̃ li la na ndo ye mɛ ndo to ayata kɔli ná ayata wali mɛndɛ̃ ya, ala ye ya ta dũngɔ lɛ ngɛ̃́ si na bɛ lo ma. c

16. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi lengbi ti zangɔ ayati la ya, ala hĩnga se ti kambisangɔ nda loyengɔ tɛ la hɛ̃ azi mɛndɛ̃ na omɛ aba Wa lingɔ aye zu nɛ? (1 Petro 3:15) (Ba nga limɔ.)

16 Za ayati mɔ ala kambisa hɛ̃ azi mɛndɛ̃ nda mɛ ala ndo du na loyengɔ ka mbage tɛ Wa lingɔ aye zu. (Di 1 Petro 3:15.) Ĩ lengbi ti hũngɔ ya, adu ngbondoni dingɔ atɛnɛ niko ndoni kɔi kaya buku Mituna oyo bilenge batunakaBomoi ekelamá to ebimá yango moko?” Na gesi, ĩ tɛnɛ tɛnɛ na ndo aye mɛ nyi ĩ hũ nzɔ̃ni ti nɛngɔ ya, lo za na azi mɛndɛ̃ agbɔ̃ nda mbilimbili na ndo Wa lingɔ aye. Tɛnɛ hɛ̃ lo ya, ta ni du ngbondoni pangɔ pa na afɔ̃ lo ti kalasi ma. Sa ngunu bɛ lo ya, lo du na bingangɔ li ti nzɔ̃ni se zo ye tɛnɛngɔ tɛnɛ na lo na ndenge ti nzɔ̃ni. Na ndakisa, fɔ̃ lo kɔi ti kalasi lengbi ti tɛnɛngɔ hɛ̃ lo ya: “Mbi ndo ye tɛ mbi bo aye mɛ mbi ndo hũ, wa ta mbi dɛ hũ Nzapa ma.” Palanga wakristo lengbi ti pangɔ hɛ̃ lo ya: “Da bɛ mɔ ya, mɔ ndo nɔ nɔ kaya ngɔngɔ mɛ yɔngɔrɔni na kɔdɔrɔ, wa mɔ hũ lingu kɔi mɛ akĩ ni nzɔ̃ni na tɛnɛ̃. Mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ ya nɛ? Se du ya, zo ti kɔdɛ kɔi la kĩ lingu niko nzɔ̃ni ko, elengbi ti tɛnɛngɔ ya nɛ na lo tɛ wa lingɔ ndozu ná sese nɛ!”

Du mbilimbili nga na bingangɔ li ti nzɔ̃ni na ngoi mɛ mɔ ndo tɛnɛ tɛnɛ na afɔ̃ mɔ ti kalasi (Ba paragrafɛ ti 16-17) d


17. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi lengbi ti zangɔ ayati la ya, ala ndo gi alége ti kambisangɔ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ nda loyengɔ tɛ la mɛ alo kaya Ngbangɔ nɛ? Kambisa.

17 Za ayati mɔ ala ndo gi alége ti kambisangɔ mbilimbili ti ya Ngbangɔ hɛ̃ azi mɛndɛ̃. (Roma 10:10) Mɔ lengbi ti hakangɔ ge ge ge mɛ lo ndo li ti kambisangɔ loyengɔ tɛ lo hɛ̃ azi mɛndɛ̃ nga na ge ge ge mɛ lo ndo li ti salelangɔ aye ti dɛngɔ na mizikɛ. Na ebandeli lo na mandangɔ abia ti woni ti nɛngɔ ya, lo ye. Na pɛni, dɛngɔ mizikɛ ni na tingɔ woni ka tɛ lo. Kwɛ kɔi, palanga wakristo lengbi ti bandangɔ na kambisangɔ loyengɔ tɛ lo hɛ̃ azi mɛndɛ̃ na ndenge ti woni. Na ndakisa, lo lengbi ti hũndangɔ fɔ̃ lo ti kalasi ya: “Mɔ hĩnga ya, ngoi zu azi ti kɔdɛ ndo li adɛsĩn ti aye mɛ Nzapa li? Zia mbi fa mɔ na kɔi ti avideo mɛ bɛli tɛnɛ ni pa ya: Ebimá kaka yango moko? Lo lengbi ti tɛnɛngɔ ya: “Se zo ti kɔdɛ ndo gonda tɛrɛ lo na lo ti aye mɛ ali wɛ la lo ba ni lo lɛkɛ ko, ta gonda ni lengbi ti gwengɔ ka tɛ wa lingɔ aye niko zu ma?” Ngoi mɛndɛ̃, hũnda niko ti woni lengbi ti tongɔ fɔ̃ lo ti kalasi ya, lo ye mandangɔ akpale gba mɛ ba Yehova.

Ĩ NGBÃ LÁ KWƐ ZANGƆ AYATI Ĩ YA ALA TI NA LOYENGƆ TI KPENGBANI

18. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi lengbi ti ngbãngɔ lá kwɛ lingɔ ya, loyengɔ tɛ ayati la ti kpengbani na ndo Nzapa nɛ?

18 E na ya gigi mɛ ta azi gba ndo fa loyengɔ na mbage tɛ Yehova ma. (2 Pet. 3:3) Na lo ni la awa dũngɔ ayangambi, ngoi ko la ĩ ndo manda Ngbangɔ ndoni kɔi na ayati ĩ ko, ĩ sa ngunu bɛ la ya ala ndo manda atɛnɛ mɛ lengbi ti tongɔ ala ya, ala du na tɔndɔngɔ na ndo tɛnɛ tɛ Nzapa nga na ndo andia tɛ lo. Za ala ya, ala ti na likoki ti gbɔ̃ngɔ li la na ndo aye ti nzɔ̃ni mɛ Yehova li. Wa za nga ala ya, ala hĩnga aprɔfesi ti ya Ngbangɔ mɛndó li tɛrɛ lo wɛ. Wa omɛ du gbondoni gba adu ya, ĩ ndo li sambela ndoni kɔi na ala wa ĩ ndo sambela nga na lo tɛ la. Se ĩ li ngaso ko, ĩ lengbi ti yengɔ na bɛ ĩ kɔi ya, Yehova na hɛ̃ngɔ ĩ mbana gɛrɛ na lo ti ge ge ge mɛ ĩ li ti zangɔ ayati ĩ ya, loyengɔ tɛ la ati kpengbani.​—2 Nt. 15:7.

BIA 133 Tósalela Yehova na bolenge na biso

a Ti nɛngɔ ya mɔ hĩnga akpale gba ko, ba kaya jw.org video mɛ bɛli tɛnɛ ni pa ya: Les merveilles de la création révèlent la gloire de Dieu: Les formes.

b Se du ya, nyi ĩ onzi mandangɔ buku Du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ bwai na bwai! ko, ĩ lengbi ti diringɔ fãni mɛndɛ̃ bangɔ ndoni kɔi na lo ambanga awangɔ nga na Eteni ti 34 mɛ ando tɛnɛ tɛnɛ na ndo andia ti ya Ngbangɔ.

c Ba LAMUKÁ! ti 09/2006 mɛ bɛli tɛnɛ ni pa ya Bozalisi ezali koteya biso nini? nga na nyi buku Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie. Ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga atɛnɛ mɛndɛ̃ ko, ba kaya jw.org avideo mɛ: Makanisi na oyo etali ndenge bomoi ebandá.

d KAMBISANGƆ NDA LIMƆ: Palanga kɔi mɛ tɛmwɛ tɛ Yehova ndo fa na kwa lo kɔi ti kalasi avideo mɛ bɛli tɛnɛ ni pa ya: Ebimá kaka yango moko?