Hũnda tɛ awa dingɔ mbeti
Tɛnɛ mɛ “Mɔ na batangɔ ala,” mɛ kaya Nzembo 12:7, ni mangbi na “awa pɛnɔ” mɛ kaya (vɛrse 5) bere “tɛnɛ tɛ Yehova” mɛ kaya (vɛrse 6)?
Tɛnɛ mɛ atɛnɛ kaya vɛrse mɛ ndo fa azi.
Kaya Nzembo 12:1-4, e di ya, “azi ti mbilimbili awɛ ka popo tɛ azi mɛ na dungɔ lɛ ngɛ̃́.” Na olo zia e ba vɛrse 5-7.
“ ‘Na lo mɛ ya, awa pɛnɔ adu azi mɛ ndo gulu ala
Na lo ti pɛnɔ mɛ awa yɛlɛ na ni
Yehova tɛnɛ ya, mbi na longɔ ti nɛngɔ ya, mbi onzi akpale niko.’
‘Mbi na songɔ na ala ka bɛ ti azi ko la ndo hɛ̃ la pɛnɔ.’
Adu tɛnɛ mɛ Yehova mɛ santo la tɛnɛ
Ala du ngama falanga mɛ akuni ya ni abi kaya wá ti sese mɛ alɛkɛ ni fãni mbalambala.
Mɔ na batangɔ ala, o Yehova;
Mɔ na batangɔ kɔi kɔi tɛ ala tee ka ndasewa mɛ na landangɔ ti bwai na bwai.”
Vɛrse 5 afa azi mɛ Nzapa ndo hũ ala ngama awa pɛnɔ. Lo na batangɔ ala.
Vɛrse 6 di tɛnɛ ya “tɛnɛ tɛ Yehova du vuru ni,” ‘ngama falanga mɛ akuni ya ni.’ Adu dangɔ bɛ mɛ awakristo ti mbilimbili ndo ye ni.—Nz. 18:30; 119:140.
Na olo e ba vɛrse mɛndɛ̃, Nzembo 12:7: “Mɔ na batangɔ ala, Ee Yehova; mɔ na batangɔ kɔi kɔi tɛ ala tee ka ndasewa mɛ na landangɔ bwai na bwai.” Tɛnɛ mɛ “ala” ndo fa nɛ?
Na lo mɛ ya, vɛrse 7 kambisa kpale mɛ aba “tɛnɛ tɛ Yehova” ko, azi mɛndɛ̃ ndo du na dangɔ bɛ ya ni ndo fa atɛnɛ mɛ Nzapa tɛnɛ. Kanda e hĩnga ya, Nzapa nvɛ̃ni la ‘batandó’ Ngbangɔ wa lo li ngandó kpengbani ya, ta awakula agbɛ̃ ni ma. Kanda ni ti mbilimbili na ndenge mɛ Yehova bata na azi tɛ lo.—Yis. 40:8; 1 Pet. 1:25.
Kanda ni du nga biani ya, Nzapa ndo bata azi mɛ atɛnɛ tɛnɛ tɛ ala na ya vɛrse 5. Yehova ndo ngbã lá kwɛ batangɔ nga na songɔ na “awa pɛnɔ” nga na azi mɛ ndo “gulu ala.”—Yobo 36:15; Nz. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Ni la tɛnɛ mɛ, “ala” mɛ tɛnɛ tɛnɛ ni kaya vɛrse 7 ndo fa ana?
Na ngoi mɛ ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ, “ala” kaya Nzembo ko, ando ye fangɔ azi.
Kaya Nzembo 12:1 Davidi tɛnɛ tɛnɛ tɛ “awakwa tɛ Yehova ti mbilimbili” mɛndó azi ti siɔni ndo handa ala. E di kaya vɛrse mɛ landa ya, Yehova na longɔ ndozu ti nɛngɔ ya, lo gbɛ̃ azi ko la ndo handa azi ti mbilimbili. Mbeti ti Nzembo aza e, e kpã bɛ e na ndo Yehova na lo mɛ ya, lo na longɔ ndozu ti songɔ na azi tɛ lo ta sãnga ma tɛnɛ tɛ lo adu vuruni.
Ni la vɛrse 7 tɛnɛ ya, Yehova na batangɔ “ala” afa awa pɛnɔ ko la asiɔ azi ndo gulu ala.
Asalelandó tɛnɛ mɛ “ala” kaya vɛrse mɛ agbinyangbi ni na yanga ti Ebre. Mbeti ti Grɛkɛ ti Septante asalela tɛnɛ mɛ “e” fãni sɛ kaya vɛrse 7, ni lengbi na azi ti mbilimbili mɛ ndo hũ pɛnɔ wa ando gulu nga ala. Na ndani, vɛrse 7 tɛnɛ ya, Yehova na batangɔ “kɔi kɔi tɛ azi “ ti mbilimbili “ka popo tɛ azi,” ko la ndo zi lége ya, kanyaka du da. (Nz. 12:7, 8) Vɛrse 7 ti Targum mɛ na yanga ti Aramɛnyɛ e di ni ngaso: “Mɔ, Ee Yehova, mɔ na batangɔ azi ti mbilimbili, mɔ na batangɔ ala ka bɛ ti andasewa mɛ na landangɔ tɛ asiɔ azi. Na ya akpale zu, asiɔ azi ndo ɔ mabere ngã ti ndiba mɛ ndo onzi mɛ̃nɛ tɛ aya azi.” Tɛnɛ mɛ di fa ya, ta Nzembo 12:7 ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ aba tɛnɛ tɛ Nzapa ma.
Ni la, vɛrse mɛ ndo hɛ̃ nzɔ̃ dangɔ bɛ hɛ̃ “azi ti mbilimbili”wa Nzapa na songɔ na ala.
