Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 38

Apalanga, ĩ na dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ ngasia?

Apalanga, ĩ na dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ ngasia?

“Kɔdɛ ti hĩngangɔ ndo na batangɔ mɔ.”​—MAs. 2:11.

BIA 135 Yehova alobi: ‘Zalá mayele, mwana na ngai’

NA NDUNU NI a

1. Kumba ti kpengbani mɛndó Yehoashe, Uzia, na Yosiya alua na ngoi mɛndó ala dɛ apalanga nɛ?

 E MU ya, mɔ ti gbia na ndo awa kwa tɛ Nzapa na ngoi mɛ mɔ dɛ palanga nvɛ̃ni! Mɔ na salelangɔ lo-gbia ná ndima tɛ mɔ ngasia? Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ apalanga gba mɛndó ala ti agbia ti Yuda. Na ndakisa, Yehoashe tindó gbia na ngoi mɛndó lo na bulu 7, Uzia tindó gbia na ngoi mɛndó lo na bulu 16, wa Yosiya tindó gbia na ngoi mɛndó lo na bulu 8. Adundó kumba kɔi ti kotani nvɛ̃ni! Abɛse ta ni dundó woni ma ko, Yehova ná azi mɛndɛ̃ azandó ala ya, ala li aye ti nzɔ̃ni gba na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la.

2. Nda mɛ adu ngbondoni ya, e manda pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃ tɛ Yehoashe, Uzia, Yosiya?

2 Ta e du agbia ma, abɛse ngaso ko, elengbi ti mandangɔ akpale gba na ya pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Yehoashe, Uzia ná Yosiya. Ala mundó ekateli ti nzɔ̃ni ná ti siɔni. Na lége ti se lɛlo tɛ la, e na hũngɔ nda mɛ ayɔ ya, e pɔna akwa ti nzɔ̃ni, e du na zungɔ na tɛrɛ wa e ngbã lá kwɛ dɔngɔ dã na Yehova.

PƆNA AKWA TI NZƆ̃NI

Mɔ lengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Yohoshe na landangɔ wangɔ tɛ akwa tɛ Yehova mɛ kpengbani na ya nyingɔ (Ba paragrafɛ ti 3, 7) c

3. Ye mɛ fa ya, Yehoashe ndo landandó wangɔ tɛ wa kãngɔ lo Yehoyada nɛ?

3 Yehoashe mundó ekateli ti ndara, landa se lɛlo tɛ lo. Ngoi mɛndó gbia Yehoashe dɛ palanga ko, lo mundó ekateli ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni. Tata tɛ lo kpindó, ni la kota nganga nzapa ti mbilimbili Yehoyada ndó la akã lo. Kota nganga Nzapa akãndó lo nga ma nyi lo nvɛ̃ni na hangɔ lo na tɛnɛ tɛ Yehova. Na lo ti se lɛlo ti nzɔ̃ni tɛ kota nganga Nzapa ko, Yehoashe mundó ekateli ti vɔrɔngɔ Yehova nga na kpãngɔ sambela tɛ lo na ndo ti uzu. Yehoashe lɛkɛ ngandó Tepelo tɛ Yehova.​—2 Nt. 24:1, 2, 4, 13, 14.

4. Ngoi mɛ e ndo ye wa e ndo tɔndɔ nga ndia tɛ Yehova ko, nzɔ̃ kpale mɛ e ndo lua nɛ? (Masese 2:1, 10-12)

4 Se du ya, awa dũngɔ mɔ bere zo mɛndɛ̃ aha na mɔ yengɔ Yehova nga na lingɔ aye na bangɔ ndia tɛ lo ko, hĩnga ya, ala ndo hɛ̃ mɔ ye kɔi mɛ ngbondoni. (Di Masese 2:1, 10-12.) Ala lengbi ti hangɔ mɔ na ye na lége gba. E ba se mɛndó tata tɛ nyita wali Katy azandó lo ya, lo ndo mu ekateli ti nzɔ̃ni. Uzu ti nɛngɔ ya, to lo gwe zia lo ka kalasi ko, ala ndo lindó tɛxtɛ du jour bi zu. Lo tɛnɛ ya, “Lingɔ tɛxtɛ du jour ndo zandó mbi ya, mbi li aye ti nzɔ̃ni na ngoi mɛ mbi ndo tengbi na akpengba kpale ti bi kɔi kɔi.” Se mɔ ndo hũ ya, awangɔ tɛ awa dũngɔ mɔ ndo gbanzi mɔ na lingɔ aye na se mɛ bɛ mɔ ye ko, ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ nɛ? Ye mɛ lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ tɔndɔ ala nɛ? Nyita wali Anastssie ndo da bɛ lo ya, awa dũngɔ lo ndo mundó ngoi ti kambisangɔ nda mɛ ayɔ ya, lo tɔndɔ ndia mɛ ala kpã. Lo tɛnɛ ya, “Ni zandó mbi, mbi gbɔ̃ ndani ya, ta la ndo kpã ndia niko ti nɛngɔ ya, agbanzi mbi na lingɔ aye mɛ mbi ye ma, kanda ti nɛngɔ ya abata mbi na lo mɛ ya, ala ndo ye mbi.”

5. Aye mɛ mɔ ndo li alengbi ti lingɔ ya, awa dũngɔ mɔ nga na Yehova ama tɛrɛ la ngasia? (Masese 22:6; 23:15, 24, 25)

5 Awa dũngɔ mɔ na dungɔ na dengɔ bɛ na ngoi mɛ mɔ ndo ma awangɔ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti ya Ngbangɔ mɛ ala ndo hɛ̃ mɔ. Omɛ di du ngbondoni gba, Nzapa na mangɔ dengɔ bɛ, wa mɔ na tingɔ na mangbi ti kpengbani na Nzapa. (Di Masese 22:6; 23:15, 24, 25.) Ta ni du ye ti nzɔ̃ni mɛ alengbi ti tongɔ e ya, e landa se lɛlo tɛ Yehoashe na ngoi mɛndó lo dɛ palanga ma?

6. Ngoi mɛ Yoyada kpi ko, Yehoashe mandó wangɔ tɛ na, wa kpale mɛndó ni si na ni nɛ? (2 Ntango 24:17, 18)

6 Lua wangɔ na ndo ekateli ti siɔni tɛ Yehoashe. Na pɛ kwá tɛ Yehoyada ko, Yehoashe pɔnandó akwa ti siɔni, wa ala tondó lo ya, lo li aye ti siɔni. (Di 2 Ntango 24:17, 18.) Lo yendó mangɔ wangɔ tɛ ayangambi tɛ agbia ti Yuda mɛndó ta la ndo ye tɛrɛ Yehova ma. Lo lengbindó ti dungɔ yɔngɔrɔni na ala na lo mɛ ya, ala ndo lindó aye ti siɔni. (Mas. 1:10) Kanda lo ziandó ya, seliye tɛ akwa lo ti siɔni agbɛ̃ lo. Wa na ngoi mɛndó Zekaria mɛ kuya Yehoashe atara ya, ni hɛ̃ lo wangɔ ko, Yehoashe hondó lo. (2 Nt. 24:20, 21; Mat. 23:35) Adundó yungɔ ndo ti siɔni nvɛ̃ni! Dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Yehoashe abandandó nzɔ̃ni nvɛ̃ni, kanda na gesi, lo tindó aposta nga wa kpɔngɔ azi. Na ndani awa kwa tɛ lo nvɛ̃ni ahondó lo. (2 Nt. 24:22-25) Se lo ngbãndó lá kwɛ mangɔ Yehova ná azi mɛ ndo ye lo ko, ale dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo akɛsɛnɛndó na omɛ lo ti na ni! Wangɔ mɛ mɔ lengbi ti luangɔ na ndo se lɛlo tɛ lo nɛ?

7. Azi mɛ mɔ lengbi ti pɔnangɔ ala ya, ala du akwa mɔ na?

7 Kɔi ti wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo se lɛlo tɛ Yehoashe adu ya, ale e pɔna akwa ti nzɔ̃ni mɛ ala lengbi ti zangɔ e ya, e du na seliye ti nzɔ̃ni, akwa mɛ ndo ye Yehova wa ala nga na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ lo dengɔ bɛ. Ta elengbi bo ti pɔnangɔ akwa mɛ e ná ala na bulu kɔi ma. Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, Yehoashe dɛndó nyingambi yakere na bangɔ bulu tɛ Yehoyada, kanda ta ni gbanzindó ala ya, ala du akwa ma. Na omɛ aba pɔnangɔ akwa ko, hũnda tɛrɛ mɔ na ndo mɛ: ‘Ala lengbi ti zangɔ mbi ya, mbi du na loyengɔ ti kpengbani ka tɛ Yehova? Ala ndo li zu mɛ ala lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ala tɔndɔ andia tɛ Nzapa, wa ala ndo sa nga ngunu bɛ mbi ya mbi li nga ngaso? Ala ndo ye tɛnɛngɔ tɛnɛ mɛ aba Yehova nga na mbilimbili ti ya Ngbangɔ? Ala ndo ye pangɔ hɛ̃ mbi tɛnɛ na poloso ti nɛngɔ ya, a hɛ̃ mbi dengɔ bɛ, bere ala ndo hɛ̃ mbi wangɔ na mbilimbili zu se alengbi?’ (Mas. 27:5, 6, 17) Ti bɛta kpale ko, se ta akwa mɔ ndo ye Yehova ma ko, ta tina ti mɔ dungɔ kwa la da ma. Kanda se du ya, ala ndo ye Yehova ko, ala na zangɔ mɔ ngoi zu, ta mɔ zia ala ma.​—Mas. 13:20.

8. Se du ya, e ndo salela Internet, ahũnda mɛ elengbi ti hũndangɔ na tɛrɛ e nɛ?

8 Ndɛ lo mɛ ko, lége kɔi ti nzɔ̃ni ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na azi ti ndasewa ná akwa e adu Internet. Kanda ambanga azi ndo salela ni so kpãngɔ afoto, avideo, nga na aye mɛ ala vɔ̃ bere ala li so kamwisangɔ na azi mɛndɛ̃. Se du ya, mɔ ndo salela Internet ko, hũnda tɛrɛ mɔ na ando mɛ: ‘Mbi ndo li aye so kamwisangɔ azi mɛndɛ̃? Mbi ndo li ye na mɔkanɔ ti sangɔ ngunu bɛ azi mɛndɛ̃ bere mbi ndo li ni ti fangɔ ya, mbi ɔ ala? Mbi ndo zia ya, se mɛ azi mɛndɛ̃ ndo salela internet na ndenge ti siɔni agbɛ̃ bingangɔ li tɛ mbi, tɛnɛ tɛ mbi nga na seliye tɛ mbi? Nyita kɔli Nathan Knorr mɛndó kaya bombi tɛ Adonzi ahɛ̃ndó wangɔ mɛ: “Ta mɔ gi lingɔ ye so hɛ̃ngɔ azi dengɔ bɛ ma. Se mɔ gi lingɔ ngaso ko, ngbĩi azi zu na kɛ̃ngɔ mɔ. Li aye so hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ, wa azi zu mɛ ndo ye lo na sepalangɔ na mɔ.”

DU NA ZUNGƆ NA TƐRƐ

9. Ye mɛndó Yehova za Uzia ya, lo li nɛ? (2 Ntango 26:1-5)

9 Uzia mundó ekateli ti nzɔ̃ni, landa se lɛlo tɛ lo. Na ngoi mɛndó lo dɛ palanga ko, Gbia Uzia ndó na zungɔ na tɛrɛ. Lo mandandó “kpɛngɔ Nzapa,” wa Yehova sulundó lo na ya abulu 68 ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo. (Di 2 Ntango 26:1-5.) Uzia nwɔndó awa kula tɛ lo gba, wa lo lindó zu ti nɛngɔ ya, abata Yerusalɛmɛ nzɔ̃ni. (2 Nta. 26:6-15) Ta kitɛ da ma ya, Uzia mandó dengɔ bɛ na ndo ye zu mɛ Nzapa za lo ya, lo li.​—Mos. 3:12, 13.

10. Ye mɛndó asi na Uzia nɛ?

10 Lua wangɔ na ndo ekateli ti siɔni tɛ Uzia. Gbia Uzia ndó na kumba ti hɛ̃ngɔ azi mɛ̃ndɛ andia. Ngoi mɛndɛ̃ ni tondó lo ya, lo ti na dangɔ bɛ ya, lo lengbi ti lingɔ aye zu mɛ bɛ lo ye? Na vundu zu, lá kɔindó ko, Uzia mundó ekateli ti lingɔ ka tepelo tɛ Yehova ti nɛngɔ ya, lo zɔ ta yɔmbɔ ka ndo mɛ ando hɛ̃ na mbeka, ye mɛndó ta agbia alengbi ti lingɔ ma. (2 Nt. 26:16-18) Kota nganga nzapa Azaria ayendó lonzingɔ lo, kanda Uzia tindó na ngɔnzɔ kpengbani. Na vundu zu, na pɛ vɔrɔngɔ Yehova na mbilimbili abulu gba ko, lo lindó ye kɔi ti siɔni nvɛ̃ni, wa Yehova hɛ̃ndó lo tumbu, lo tindó wa ndiba. (2 Nt. 26:​19-21) Se lo ngbãndó mbilimbili ko, ale dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo aɔngbindó na omɛ lo ti na ni!

Na nɛngɔ ya, e gu li bɛ e na lo ti kpale mɛ e li ko, e hɛ̃ gonda zu hɛ̃ Yehova (Ba paragrafɛ ti 11) d

11. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e du na zungɔ na tɛrɛ nɛ? (Ba nga limɔ.)

11 Na ngoi mɛndó Uzia ti na lo-gbia gba ko, bɛ lo lindó na ni ya, Yehova la hɛ̃ lo ngunu ná aye zu mɛ lo na ni. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ nɛ? Ta bɛ e li na ni ma ya, aye ti nzɔ̃ni mɛ e na ni, nga na akumba zu mɛ e na ni ko, Yehova la ndo hɛ̃ e. Na nɛngɔ ya, e gu li bɛ e na ndo kwa mɛ e ndo li ko, e li ya, gonda zu agwe ka tɛ Yehova. b (1 Kɔr. 4:7) Wa na zungɔ na tɛrɛ zu, e hĩnga ya, e du azi ti zangangɔ lengbingɔ, e nga na gwɛ̃ ya alonzi e. Nyita kɔli kɔi mɛ na bulu ɔngɔ 60 asu ya: “Mbi manda kɛ̃ngɔ hɛ̃ngɔ tɛrɛ mbi nvɛ̃ni ndima gba. Se mbi li ye kɔi ti siɔni wa alonzi mbi ko, mbi ndo li kpengbani ti nɛngɔ ya, mbi gbinyangbi wa mbi li zu mɛ mbi lengbi ti lingɔ na lo tɛ Yehova.” Ti tɛnɛngɔ bɛta tɛnɛ ko, ngoi mɛ e tɔndɔ Yehova wa e ndo du nga na zungɔ na tɛrɛ ko, e na dungɔ na dengɔ bɛ na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e.​—Mas. 22:4.

NGBÃ LÁ KWƐ DƆNGƆ DÃ NA YEHOVA

12. Ngoi mɛndó Yosiya dɛ palanga ko, ngasia la lo gindó Yehova nɛ? (2 Ntango 34:1-3)

12 Yosiya mundó ekateli ti nzɔ̃ni, landa se lɛlo tɛ lo. Yosiya bandandó gingɔ Yehova na ngoi mɛndó lo dɛ na bulu 16. Lo yendó hĩngangɔ Yehova nga na lingɔ se bɛ lo na ndenge ti nzɔ̃ni. Abɛse ngaso ko, ta kpale zu adundó woni na lo tɛ gbia niko ti palanga ma. Aya Izraɛlɛ gba ndo vɔrɔndó anzapa ti nvɛ̃nɛ, wa ayɔndó ya, Yosiya du na ge ge ti nɛngɔ ya, lo bata sambela ti vuruni. Lo ndó na ge ge ge biani! Uzu ti nɛngɔ ya Yosiya ti na bulu 20 ko, lo bandandó karangɔ anzapa ti nvɛ̃nɛ ti asambela mɛndɛ̃.​—Di 2 Ntango 34:1-3.

13. Se du ya, mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ hɛ̃ Yehova wa mɔ mu nga batisimɔ, ngasia la ni na zangɔ mɔ na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ nɛ?

13 Abɛse mɔ dɛ palanga ko, mɔ lengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Yosiya na mandangɔ akpale gba na ndo Yehova nga na aseliye tɛ lo. Se mɔ li ngaso ko, mɔ na yengɔ hɛ̃ngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ hɛ̃ lo. Ngasia la kapa mɛ mɔ na kongɔ hɛ̃ Yehova na zangɔ mɔ na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ nɛ? Nyita Luke mɛndó mu batisimɔ na ngoi mɛndó lo na bulu 14, atɛnɛ ya, “Bandangɔ na olo ko, kwa tɛ Yehova lá na mungɔ ndo ti uzu na ya dungɔ lɛ ngɛ̃ tɛ mbi, wa mbi na lingɔ aye zu mɛ bɛ lo ndo sepala na ni.” (Mar. 12:30) Se du ya, mɔ na gwɛ̃ ti lingɔ nga ngaso ko, hĩnga ya, mɔ nga na luangɔ dengɔ bɛ!

14. Ngasia la, Johan ná Rachel alanda ndakisa tɛ gbia Yosiya nɛ?

14 Ambanga kpengba kpale mɛ apalanga mɛ Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova ndo tengbi na ni nɛ? Johan, mɛndó mu batisimɔ na ngoi mɛndó lo na bulu 12 ko, lo tɛnɛ ya, afɔ̃ lo ti kalasi ndo kpãndó ka tɛ lo ndozu ya, lo nyɔ manga. Ti nɛ ngɔ ya, lo lua ngunu ti nwɔngɔ na tara niko ko, lo ndo dandó bɛ lo ngoi zu ya, dungɔ na mɔmɛsɛnɔ ti nyɔngɔ manga alengbi ti gbɛ̃ngɔ sãte tɛ lo, wa agbɛ̃ nga mangbi tɛ lo ná Yehova. Rachel, mɛndó amu batisimɔ na ngoi mɛndó lo na bulu 14 ko, lo tɛnɛ ya, ye mɛ ndo za mbi ya mbi nwɔ akpengba kpale mɛ mbi ndo tengbi na ni ka kalasi adu ya: “Mbi ndo li zu ti nɛngɔ ya, mbi hĩnga mangbi mɛ ka popo tɛrɛ aye mɛ mbi ndo hũ ná aye mɛ mbi ndo manda nga na tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ. Na ndakisa liteya ti Histoire mɛ aha na e, alengbi ti zangɔ mbi ya, mbi da bɛ mbi na tɛnɛ kɔi ti ya Ngbangɔ bere prɔfesi kɔi. Se e ná zo kɔi e tɛnɛ tɛnɛ ko, ngoi mɛndɛ̃ mbi ndo da bɛ mbi na vɛrse kɔi bere sɛ mɛ mbi lengbi ti dingɔ hɛ̃ lo.” Ngoi mɛndɛ̃ kpengba kpale tɛ mɔ akɛsɛnɛ na tɛ gbia Yosiya, kanda mabere lo, mɔ lengbi ti fangɔ ya, mɔ na ndara, mɔ nga mbilimbili. Se mɔ nwɔ akpengba kpale mɛ mɔ ndo tengbi na ni ndɛ ko, ni na lingɔ ya, mɔ nwɔ akpengba kpale mɛ mɔ na tengbingɔ na ni na bi mɛ na gangɔ.

15. Ye mɛndó aza Yosiya ya, lo li kwa tɛ Yehova na mbilimbili nɛ? (2 Ntango 34:14, 18-21)

15 Ngoi mɛndó gbia Yosiya ti na bulu 26 ko, lo bandandó lɛkɛngɔ tepelo fãni mɛndɛ̃. Na ngoi mɛndó azi ndo li kwa ko, ala luandó “buku ti ndia tɛ Yehova mɛndó lo hɛ̃ na lége tɛ Moizɛ.” Na ngoi mɛndó gbia ma tɛnɛ mɛ asu kaya buku niko ko, lo gbinyangbindó kpale mbala kɔi ti nɛngɔ ya, lo kpã andia niko na kwa. (Di 2 Ntango 34:14, 18-21.) Mɔ na yengɔ dingɔ Ngbangɔ bi zu? Se du ya, mɔ tarandó lingɔ ni wɛ ko, mɔ ndo sepala na dingɔ Ngbangɔ ni? Ye mɛ mɔ ndo li ti nɛngɔ ya, mɔ da bɛ mɔ na vɛrse mɛ alengbi ti dungɔ ngbondoni na lo tɛ mɔ nɛ? Luke mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo uzu ko, lo ndo su kaya kahier tɛ lo akpale ti ngbondoni mɛ lo ndo lua na ngoi mɛ lo ndo di Ngbangɔ. Mɔ lengbi nga ti lingɔ ngaso ti nɛngɔ ya, mɔ da bɛ mɔ na avɛrse ti ya Ngbangɔ bere awangɔ mɛ mɔ sepala na ni? Se mɔ ye mandangɔ Ngbangɔ gba ko, mɔ nga na dungɔ na gwɛ̃ ti lingɔ kwa hɛ̃ Yehova gba. Wa nga ma se mɛ tɛnɛ ti ya Ngbangɔ azandó gbia Yosiya ya, lo li aye ti nzɔ̃ni, ni nga na zangɔ mɔ ya, mɔ li ngaso.

16. Nda mɛndó Yosiya mu ekateli ti siɔni nɛ, wa wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ nɛ?

16 Lua wangɔ na ndo ekateli ti siɔni tɛ Yosiya. Na ngoi mɛndó Yosiya ti na bulu 39 ko, lo lindó ye kɔi ti siɔni mɛndó ato lo na kwá. Na nɛngɔ ya, lo hũnda dangɔ bɛ tɛ Yehova uzu ti lo lingɔ ye ko, lo lindó ye na se bɛ lo. (2 Nt. 35:20-25) Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ nɛ? Abɛse e na bulu kɛ̃, bere e bandandó mandangɔ Ngbangɔ gã bere fãnani ko, ayɔ ya, e zu e gi hĩngangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova. Na lo ni la, e yɔ ka ti lo ya, lo tambwisa e, e manda tɛnɛ tɛ lo, wa e gi wangɔ ka tɛ ayata mɛ ala kpengbani na ya nyingɔ. Ni na lingɔ ya, ta e yu ndo gba ma, wa e nga na dungɔ na dengɔ bɛ.​—Zaki 1:25.

APALANGA Ĩ LENGBI TI LUANGƆ DUNGƆ LƐ NGƐ̃́ TI DENGƆ BƐ

17. Wangɔ ti ngbondoni mɛ elengbi ti luangɔ na ndo dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ gbia Yehoashe, Yosiya ná Uzia nɛ?

17 Ngoi mɛ zo dɛ palanga ko, lo ndo du na nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ ti lingɔ aye gba. Pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Yehoashe, Uzia, ná Yosiya ndo fa ya, apalanga alengbi ti mungɔ ekateli ti nzɔ̃ni nga na dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ Yehova ndo sepala na ni. Nga ma se mɛ e hũ na ni, ta lingɔ aye ti nzɔ̃ni na ngoi mɛ zo dɛ palanga la alengbi ma. Kanda elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ la ti nzɔ̃ni nga na luangɔ awangɔ na ndo yungɔ ndo tɛ la ti nɛngɔ ya, ta e li aye nga ma tɛ la ma. Se e li ngaso ko, elengbi ti yengɔ na bɛ kɔi ya, e na dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti dengɔ bɛ.

Davidi ndó dã na Yehova ngoi mɛndó lo dɛ palanga. Yehova yendó lo, wa lo tinganandó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti dengɔ bɛ (Ba paragrafɛ ti 18)

18. Se lɛlo tɛ azi mɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ la mɛ ndo fa ya, mɔ lengbi ti dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti dengɔ bɛ nɛ? (Ba nga limɔ.)

18 Kaya Ngbangɔ, elengbi ti tãngɔ se lɛlo tɛ apalanga mɛndó ala dã na Yehova, lo ndo yendó ala, wa ala ngandó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni. Davidi du ngandó kɔi ka popo tɛ la. Na ngoi mɛndó lo dɛ palanga, lo pɔnandó vɔrɔngɔ Nzapa, na gesi ngoi mɛndó lo ti gbia ko, lo ngbã bondó mbilimbili. Ti biani ko, lo li ngandó aye ti siɔni, kanda Yehova ngbãndó lá kwɛ hũngɔ lo ya, lo du mbilimbili. (1 Ba. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Ngoi mɛ e ndo manda tɛnɛ mɛ aba Davidi ko, se lɛlo tɛ lo alengbi ti sangɔ ngunu bɛ e ya, e vɔrɔ Yehova na mbilimbili zu. Mɔ lengbi ti pɔnangɔ pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Marko ná Timote mabere bɛli tɛnɛ ti boyekoli tɛ mɔ. Ala bandandó vɔrɔngɔ Yehova na ngoi mɛndó ala dɛ palanga, wa ala ngbã bondó lá kwɛ mbilimbili, ekateli mɛndó ala na ni ti vɔrɔngɔ Yehova alindo ya, ala du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti dengɔ bɛ.

19. Dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ ngasia la mɔ lengbi ti dungɔ na ni nɛ?

19 Se ti nzɔ̃ni mɛ mɔ ndo tambwisa na dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ ndɛ, ni ndo fa nga se mɛ mɔ na tambwisangɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ na bi mɛ na gangɔ. Se mɔ kpã bɛ mɔ zu na ndo Yehova na nyingambi tɛrɛ mɔ, na se lɛ kpãngɔ bɛ mɔ ndo kɔdɛ tɛ mɔ nvɛ̃ni ko, lo na zangɔ mɔ ya, mɔ mu ekateli ti nzɔ̃ni. (Mas. 20:24) Mɔ na dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni mɛ asĩ na dengɔ bɛ. Hĩnga ya, Yehova ndo hũ aye zu mɛ mɔ ndo li na lo tɛ lo ya, adu ngbondoni. Na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ e na ni, ye mɛ aɔ vɔrɔngɔ Yehova To e ti songo nɛ?

BIA 144 Tyá miso na yo na mbano!

a Apalanga, Yehova hĩnga ya, na lo ti akpengba kpale mɛ ĩ ndo tengbi na ni, alengbi ti dungɔ pɛnɔ ya, ĩ li aye ti nzɔ̃ni wa ĩ ngbã nga akwa lo. Ngasia la, ĩ lengbi ti mungɔ ekateli mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ nɛ? E na bangɔ se lɛlo tɛ apalanga ti kɔli taa mɛndó ati agbia ka Yuda. Ba ekateli mɛndó ala mu, wa lua nga wangɔ na ndo dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la.

b Ba Ãkadre Kebá na komikitisa ya lokuta kaya bɛli tɛnɛ mɛ, “Ezali na ntina kozala na baninga mingi na basite ya kosolola na bato?”

c KAMBISANGƆ NDA LIMƆ: Nyita wali kɔi mɛ kpengbani na ya nyingɔ ndo hɛ̃ nyita wali mɛ palanga wangɔ.

d KAMBISANGƆ NDA LIMƆ: Nyita wali kɔi mɛ na kumba ka kota bombi ndo kpã bɛ lo na ndo Yehova, wa lo ndo hɛ̃ nga lo sia kɔli na ndo ye zu mɛ lo ndo li.