1. Mbeti mɛndó Toma Petro su na lége ti Nyingɔ vurú uzu ti nɛngɔ ya, lo kpi nɛ?

 TOMA Petro hĩngandó ya, angbã yakere ni kpi. Lo lindo kwa hɛ̃ Yehova na mbilimbili zu na ya abulu gba. Lo hɛ̃ndó ti lo na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ ndoni kɔi na Yezo. Lo ndó la zo ti uzu mɛ apa nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛ ta ala du ayuda ma, na gesi lo tingandó kɔi tɛ ayata ti ya bombi tɛ adonzi. Kanda lo ndó na kumba mɛndɛ̃ ti lingɔ. Na bulu ti 62-64 N.E. ko, Yehova salelandó lo ya, lo su ambeti sɛ ti Ngbangɔ, 1 Petro ná 2 Petro. Wa mbeti niko ndo kambisa nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ lo ti nɛngɔ ya, aza awakristo na pɛ kwá tɛ lo.​—2 Pet. 1:12-15.

2. Mbeti tɛ Petro akokisa gwɛ̃ mɛ ngasia?

² Petro sundó mbeti mɛ na ya ngoi mɛndó ayata kɔli ná ayata wali ndo hũndó “apɛnɔ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃.” (1 Pet. 1:6) Asiɔ azi ndo lindó zu ti nɛngɔ ya, hangɔ lo ti nvɛ̃nɛ nga na dɔngɔ nɔ ti bí ali ge ya bombi. (2 Pet. 2:1, 2, 14) Hãngɔ ni zingɔ, awakristo ko la ndo du ka Yeruzalemɛ ko, angbã yakere ala na hũngɔ se mɛ “nda aye zu na kɔngɔ”—angbã yakere asoda ti Roma na gangɔ gbɛ̃ngɔ kɔdɔrɔ niko ná akpale ni zu. (1 Pet. 4:7) Ta kitɛ da ma ya, mbeti mɛndó Petro su ko, azandó ayata ti ngoi tɛ lo ti nɛngɔ ya, ala hĩnga se mɛ ala lengbi ti gbengɔ bɛ la na ya tara nga na se mɛ ala lengbi ti lɛkɛngɔ tɛrɛ la na lo ti kpengba kpale mɛ ka gbɛlɛ la. b

3. Nda mɛ elengbi ti mandangɔ mbeti tɛ Petro nɛ?

³ Petro sundó mbeti niko to hɛ̃ awakristo ti siɛklɛ ti uzu, kanda Yehova lindó kpengbani ya, mbeti niko li kaya popo ti  ambeti mɛ kaya Ngbangɔ. Ni lengbi nga ti zangɔ e ndɛ. (Roma 15:4) Ndɛ lo mɛ ko, e ndo du na ya gigi mɛ azi gba na seliye ti bí, wa elengbi nga ti lingɔ kpengbani ya, e ngbã mbilimbili na mbage tɛ Yehova. Angbã yakere e tengbi na kota pɛnɔ mɛ aɔ pɛnɔ mɛndó ayuda tengbi na ni. Ambeti sɛ mɛndó Petro su ko, ni na awangɔ ti ngbondoni na lo tɛ e. Ni na zangɔ e ya, e ngbã lá kwɛ kũngɔ bi tɛ Yehova, ta e kpɛ mbɛtɔ tɛ azi ma, wa e du na songo ti kpengbani na popo tɛrɛ e. Ni nga na zangɔ abiazi mɛ na kumba ti kokisangɔ gwɛ̃ tɛ ayata ti ya bombi ti nɛngɔ ya, ala ngbã lá kwɛ kpengbani.

4. Nga ma se ko la atɛnɛ na ni kaya 2 Petro 3:3, 4, ye mɛ alengbi ti nzɛ̃ngɔ na lo yengɔ tɛ e nɛ?

⁴ E ndo du ndoni kɔi na azi mɛ ta ala ndo du na loyengɔ na ndo aprɔfesi ti ya Ngbangɔ ma. Awa kula alengbi ti héngɔ e na lo mɛ ya, ali abulu gba, e ndo pa hɛ̃ azi ya, nda gigi mɛ na kɔngɔ. Ala ndo tɛnɛ ya, ta nda gigi mɛ na kɔngɔ ma. (Di 2 Petro 3:3, 4.) Kanda, se du ya, zo kɔi ti ndasewa tɛ e, fɔ̃ e ti kwa bere ti kalasi bere zo mɛ e fa tɛnɛ hɛ̃ lo atɛnɛ tɛnɛ niko hɛ̃ e ko, ni lengbi ti nzɛ̃ngɔ na loyengɔ tɛ e. Tɛnɛ mɛndó Petro tɛnɛ na ya mbeti tɛ lo alengbi ti zangɔ e.

5. Se e hũ ya, kɔngɔ ti nda gigi mɛ adɛ yɔngɔni ko, ye mɛ na zangɔ e ya e, du na yɔngɔrɔ bɛ na lo ti kɔngɔ ti nda gigi nɛ? (2 Petro 3:8, 9)

⁵ Ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti hũngɔ ya, ta Yehova na kokisangɔ kapa tɛ lo ti kɔngɔ nda gigi mɛ iɔ ma. Kanda tɛnɛ tɛ Petro alengbi ti zangɔ e ya, e du na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni wa e hĩnga ya, se mɛ Yehova ndo ba na ngoi akɛ̃sɛnɛ madãma na tɛ azi. (Di 2 Petro 3:8, 9.) Ka tɛ Yehova ko, bi kɔi adu mabere bulu 1000. Hãngɔ ni zingɔ, lo na yɔngɔrɔ bɛ na lo mɛ ya, ta lo ye ya zo kɔi kpi ma. Kanda se ngoi tɛ lo alengbi gbanda ko, gigi mɛ na wɛngɔ. Na olo ko, e na nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ azi zu ti lɛ sese, uzu ti nɛngɔ ya, ngoi tɛ Yehova ga.

6. Ngasia la elengbi “ti batangɔ kaya bingangɔ li tɛ e” bi tɛ Yehova nɛ? (2 Petro 3:11, 12)

⁶ Petro sa ngunu bɛ e ya, “ale [e] ndo kũ bi ti gangɔ tɛ Nzapa.” (Di 2 Petro 3:11, 12.) Ngasia la, elengbi ti lingɔ ni nɛ? E na lingɔ ni nzɔ̃ni se du ya, e ndo gbɔ̃ li e bi zu na ndo anzɔ̃ kpale mɛ e na luangɔ ka gigi ti fãnani se alengbi. Binga li mɔ na se mɛ mɔ ndo wɛ mbó ti nzɔ̃ni, mɔ ndo tɛ ye ti nzɔ̃ni, mɔ ndo yamba azi ti ndasewa tɛ mɔ ná akwa mɔ mɛ aso na pɛ kwá, wa mɔ ndo kambisa nga hɛ̃ azi mɛndó ali asiɛklɛ gba se mɛ aprɔfesi ti ya Ngbangɔ ati na se ni. Se mɔ da bɛ mɔ na akpale niko, se mɔ binga li mɔ na ndo ni ko, ni na zangɔ mɔ ya, mɔ kũ ngoi niko na yɔngɔrɔ bɛ, wa mɔ nga na yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, e na ndangba bi. “hĩngangɔ uzu” kpale mɛ e na tengbingɔ na ni na ndo bi mɛ na gangɔ ko, ni na lingɔ ya, ‘e du na kpengba lɛ ya, ta asiɔ zi ahanda e’ na hangɔ lo ti nvɛ̃nɛ ma.​—2 Pet. 3:17.

7. Ye mɛ mbɛtɔ tɛ azi alengbi ti lingɔ na e nɛ?

⁷ Na lo mɛ ya, e hĩnga ya, bi tɛ Yehova dɛ dã ko, e na gwɛ̃ ti lingɔ zu mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e pa nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛndɛ̃. Kanda ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti dungɔ na mbɛtɔ ti lingɔ ni. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, e na mbɛtɔ na ndo ye mɛ azi na kanisangɔ na ndo e, bere ye mɛ ala na lingɔ tɛrɛ e. Ye mɛndó si na Petro la. Na bi mɛndó afa ngbanga tɛ Yezo ko, Petro akpɛndó mbɛtɔ wa lo bɛrɛndó ya, ta lo du va Yezo ma, lo bɛrɛ nga ya, ta ni hĩnga lo ma fãni gba! (Mat. 26:69-75) Kanda na gesi va lo niko tɛnɛndó tɛnɛ na lo tɛ lo na ge ge ge zu ya: “Ta ĩ kpɛ azi ma, ta ĩ kpã nga bɛ ĩ ngbũ ma.” (1 Pet. 3:14) Tɛnɛ tɛ Petro ato e, e ye ya, elengbi ti nwɔngɔ mbɛtɔ tɛ azi.

8. Ye mɛ na zangɔ e ya, ta e kpɛ mbɛtɔ tɛ azi ma nɛ? (1 Petro 3:15)

 ⁸ Ye mɛ na zangɔ e ya, e nwɔ mbɛtɔ tɛ azi nɛ? Petro tɛnɛ ya: “Ale ĩ tɔndɔ Yezo Kristo mɛ gbia tɛ ĩ.” (Di 1 Petro 3:15.) Ale ta bɛ e li na ni ma ya, Yezo Kristo adu gbia tɛ e, wa lo nga na ngunu mɛ kpengbani. Se mɔ lua nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ ti pangɔ nzɔ̃ pa, kanda mɔ na mbɛtɔ ti pangɔ ni ko da bɛ mɔ na Gbia tɛ e. Da bɛ mɔ na ndenge mɛ lo ndo le gbia ka ndozu wa amiliɔ̃ tɛ aangelo aginda lo. E hĩnga ya, “Nzapa ahɛ̃ [Yezo] nguru ya, lo du Gbia ti ndo aye zu mɛ ka yayu, ko [lo] du nga gbia ti ndo omɛ ge lɛ sese” “wa lo na dungɔ ndoni kɔi na ĩ ngoi zu nga ka sese wɛ na ni.” (Mat. 28:18-20) Tɛnɛ tɛ Petro ndo sa ngunu bɛ e ya, e du “ngoi zu dã” ti kambisangɔ loyengɔ tɛ e. Mɔ na yengɔ kambisangɔ loyengɔ tɛ mɔ hɛ̃ afɔ̃ mɔ ti kalasi bere akwa mɔ, bere mɔ na yengɔ fangɔ tɛnɛ na lége ti nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ? Gbɔ̃ li mɔ uzu na ndo ngoi mɛ mɔ lengbi ti lingɔ na ni, lɛkɛ tɛnɛ mɛ mɔ na tɛnɛngɔ. Li sambela hɛ̃ Yehova, wa kpã bɛ mɔ zu na ndo lo ya, lo za mɔ ti nɛngɔ ya, ta mɔ kpɛ mbɛtɔ tɛ azi ma.​—Aw. 4:29.

9. Ngasia la, Petro zangandó songo lá kɔi nɛ? (Ba nga limɔ)

⁹ Petro ha na e se mɛ elengbi ti fangɔ na songo. Lo ndó da na ngoi mɛndó Yezo tɛnɛ ya: “Ĩ ma fãna ndia mɛ mbi lu hɛ̃ ĩ lo mɛ, ale ĩ ndo yengbi, ale ĩ ndoyengbi nga ma se mɛ mbi ye na  ĩ.” (Yn. 13:34) Na gesi Petro kɛ̃ndó tɛngɔ ye ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali mɛ ta ala du ayuda ma na lo mɛ ya, lo ndo kpɛndó awakristo mɛ ayuda. Toma Polo tɛnɛ tɛnɛ ti seliye niko tɛ Petro mabere “sasa kɔi,” bere seliye tɛ wa poloso. (Gal. 2:11-14) Petro yendó tɛnɛ tɛ Polo, wa lo lua ngandó wangɔ na ndoni. Na ya mbeti sɛ mɛndó Petro su ko, ta lo tɛnɛ bondó ya, e du na songo na lo tɛ ayata kɔli ná ayata wali ma, kanda ale e fa nga ni na lége ti kwa tɛ e.

10. “Ye mɛ alengbi ti zangɔ e ya ta e fa songo ti poloso na ayata kɔli ná ayata wali” ma nɛ? (1 Petro 1:22)

¹⁰ Petro tɛnɛ ya, ayɔ ya,“ĩ ye ayata ĩ awa kristo na bɛ ĩ kɔi” nga ma ayata kɔli ná ayata wali. (Di 1 Petro 1:22.) E na dungɔ na songo ko ti ngaso na ngoi mɛ e ndo “tɔndɔ kpale zu mɛ e ndo manda ge ya bombi ti mbilimbili.” Kanda mbilimbili niko aba hangɔ lo mɛ ndo fa ya “Azi zu ka lɛ Nzapa bo kwɛ kɔi.” (Aw. 10:34, 35) Elengbi ti tɔndɔngɔ ndia tɛ Yezo mɛ aba dungɔ na songo se du ya, e ndo fa songo na ayata e ti ya bombi nga na azi mɛndɛ̃. Biani elengbi ti hũngɔ ya, e dã na ambanga ni, wa e yɔngɔrɔ ni na ala mɛndɛ̃, nga ma se mɛndó kpale tɛ Yezo da. (Yn. 13:23; 20:2) Kanda tɛnɛ tɛ Petro ndo da na bɛ e ya, elengbi ti lingɔ kpengbani ya, ‘e ye ayata e awa kristo na bɛ e kɔi.’ Na lo mɛ ya, ala du azi ti ndasewa tɛ e.​—1 Pet. 2:17.

11. Yengɔ ayata “na bɛ e kɔi ando fa” nɛ?

¹¹ Petro hɛ̃ e wangɔ ya, “e ye ayata e awa kristo na bɛ e kɔi.” Na ya tɛnɛ mɛ, yengbingɔ “na bɛ kɔi” afa yengɔ zo abɛse ati kpengbani fangɔ lo na songo ko ti ngaso. Na ndakisa, ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se du ya nyita mɔ wakristo atɛnɛ tɛnɛ mɛ ahɛ̃ mɔ ngɔnzɔ̃ bere afa bɛ mɔ na kã nɛ? Elengbi ti dungɔ na dangɔ bɛ ti diringɔ na siɔni na ndo siɔni na nɛngɔ ya, e fa songo. Kanda Petro aluandó wangɔ ka tɛ Yezo ya, ta Nzapa ndo sepala na seliye ti diringɔ na siɔ kpale na ndo siɔ kpale ma. (Yn. 18:10, 11) Petro su ya: “Se zo ali ĩ siɔni ko, ta ĩ li nga lo siɔni ma Se zo guru ĩ ko, ta ĩ guru nga lo ma. Kanda ale ĩ vɔrɔ Nzapa ya, [lo] sulu zo ni ko.” (1 Pet. 3:9) Songo ti kpengbani mɛ e na ni na lo tɛ ayata kɔli ná ayata wali alengbi ti tongɔ e ya, e fa ala na songo, e hũ nga la ngbondoni abɛse ala li ye mɛ afa bɛ e na kã.

12. (a) Dungɔ na songo kpengbani na ndo ayata kɔli ná ayata wali alengbi ti zangɔ e ya, e le nɛ? (b) Ye mɛ video Préservons l’unité, un cadeau précieux mɛ asa ngunu bɛ e ya, e li nɛ?

¹² Na ya mbeti tɛ lo ti uzu ko, Petro salela nga tɛnɛ mɛ “songo ti kpengbani.” Ta songo niko ti ngaso ando vĩ bo ndo ambanga siɔ kpale ma, kanda ‘asiɔ ye ma wo ma mɛ afɔ̃ e ndo li tɛrɛ e.’ (1 Pet. 4:8) Ngoi mɛndɛ̃ Petro kpãndó hangɔ lo mɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale mɛndó Yezo ha na lo kaya bingangɔ li tɛ lo ali ndɛ abulu gba. Petro ndo dandó bɛ lo ya, ale e ka lɛ e na ndo siɔ kpale tɛ ayata e “fãni mbalambala” ta kitɛ da ma lo ndo hũ tɛ lo ndó ya, lo ndo fa songo. Kanda Yezo tɛnɛndó hɛ̃ lo ya, lo lengbi ti kangɔ lɛ lo ndo siɔ ye tɛ nyita lo “fãni sui 77” afa ya ta maka da ma. (Mat. 18:21, 22) Se du ya, mɔ na kpale kɔi mɛ mɔ hĩnga ya, ta mɔ salela wangɔ ti kangɔ lɛ na ndo siɔ ye tɛ azi mɛndɛ̃ ma ko, ta mɔ nzɛ̃ ma! Awa kwa tɛ Yehova zu ndo tengbi na kpengba kpale mɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale tɛ azi na ya ngoi mɛndɛ̃. Ye mɛ ngbondoni na olo adu ya, mɔ mu ekateli ti kpengbani ti nɛngɔ ya, mɔ ka lɛ mɔ na ndo siɔ ye tɛ afɔ̃ mɔ wa mɔ kpã nga siriri ka popo tɛ mɔ ná ala. c

13. Nda mɛ ngoi mɛndɛ̃ alengbi ti dungɔ kpengbani ya, abiazi akokisa kumba mɛ Yehova hɛ̃ la ti gwengɔ bangɔ ayata nɛ?

¹³ Ta bɛ Petro ali na tɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ hɛ̃ lo na pɛ songɔ kwá tɛ lo ya: “Bata azi tɛ mbi  nzɔ̃ni” ma. (Yn. 21:16) Se mɔ du biazo ko, hĩnga ya tɛnɛ niko aba nga mɔ. Kanda alengbi ti dungɔ kpengbani ti nɛngɔ ya, biazo lua ngoi ti nɛngɔ ya, lo kokisa na kumba tɛ lo ti ngbondoni. Abiazi alengbi ti kpãngɔ kwa ti batangɔ azi ti ndasewa tɛ la na ya mi, na ya bingangɔ li nga na ya nyingɔ na ndo ti uzu. Ala lengbi nga ti fangɔ se lɛlo ti nzɔ̃ni na ayata na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ, lɛkɛngɔ adevuar, adiskur nga na lingɔ ni kaya abombi. Ambanga ni ndo le kwa kaya kɔmite ti dungɔ na mangbi na amɔnganga, ala mɛndɛ̃ ndo hɛ̃ ti la na kwa ti kingɔ ada ti Lo-lengɔ gbia. Abiazi na kumba gba nvɛ̃ni!

14. Ye mɛ alengbi ti zangɔ abiazi ya, ala bata angasã ngbaga tɛ Nzapa nɛ? (1 Petro 5:1-4)

¹⁴ Petro su mbeti to hɛ̃ abiazi ti ngoi tɛ lo ya: ĩ “Bata azi tɛ Nzapa nzɔ̃ni,” (Di 1 Petro 5:1-4.) Abiazi, e hĩnga ya, ĩ ndo ye ayata kɔli ná ayata wali, wa ĩ ndo ye nga batangɔ ala. Kanda ngoi mɛndɛ̃ ĩ lengbi ti tɛnɛngɔ ya, ĩ na kwa gba bere ĩ nzɛ̃ gba, ni la ndo li ya, ĩ ti na nzɛ̃ngɔ ti kokisa kumba tɛ ĩ. Ye mɛ ĩ lengbi ti lingɔ nɛ? Tɛnɛ hɛ̃ Yehova dangɔ bɛ tɛ mɔ zu, nga na se mɛ mɔ ye zangɔ ayata kɔli ná ayata wali. Petro tɛnɛ ya: “Ale zo ko la na nguru ti lingɔ kwa hɛ̃ azi, ali kwa na nguru mɛ Nzapa ahɛ̃ lo.” (1 Pet. 4:11) Ayata kɔli ná ayata wali ndo tengbi na akpengba kpale mɛ ngoi mɛndɛ̃ ni bo na wɛngɔ ka gigi ti fãnani. Kanda hĩnga ya, Yezo Kristo mɛ “gbia tɛ awa batangɔ angasã ngbaga,” alengbi ti zangɔ ala nzɔ̃ni ɔngɔ omɛ ĩ lengbi ti lingɔ. Lo lengbi ti lingɔ ni bandangɔ ndɛ, wa lo nga na lingɔ ni kaya gigi ti fãnani. Ye mɛ Yehova ndo yɔ ya, abiazi ali adu yengɔ ayata kɔli ná ayata wali batangɔ ala nga na tingɔ, “se lɛlo na lo tɛ angasã ngbaga.”

15. Ngasia la, biazo lengbi ti hĩngangɔ ya, gwengɔ bangɔ ayata adu ngbondoni nɛ? (Ba nga limɔ.)

¹⁵ William, mɛ ali kwa ti biazo na ya abulu gba agbɔ̃ ndani ya, gwengɔ bangɔ ayata (visite pastorale) adu ngbondoni gba. Na ngoi mɛ siɔ ngã ti COVID-19 abanda ko, lo ná abiazi mɛndɛ̃ ti ya bombi tɛ lo ali kpengbani amu nimɛro ti telefɔnɛ tɛ nyita kɔi kɔi ti ya grupɛ tɛ la ti fangɔ tɛnɛ, wa ala ndo ĩli ala pɔsɔ zu. Ye ti uzu mɛndó ala ndo li la, William kambisandó nda mɛ ala ndo li ngaso: “Ayata kɔli ná ayata wali gba ni ndó kaya da nga na bingangɔ li ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃, ngoi mɛndɛ̃ ta lengbindó ti dungɔ woni ya, ala hã bingangɔ li ti siɔni mɛ ndo ga ka li la ma.” Ngoi mɛ nyita kɔli bere nyita wali kɔi ati na kpengba kpale ko, William  ndo ma lo na likebi zu ti hĩngangɔ sɔngɔ bɛ tɛ lo nga na gwɛ̃ tɛ lo. Na gesi lo ndo gi ambeti nga na avideo mɛ lo salela ti nɛngɔ ya, lo sa na ngunu bɛ ayata kɔli ná ayata wali. Lo tɛnɛ ya: “Gwengɔ bangɔ ayata (visite pastorale) adu ngbondoni gba nvɛ̃ni. E ndo li kwa kpengbani ti zangɔ azi mɛ ta ala du ayata e ma ti nɛngɔ ya, ala li kwa hɛ̃ Yehova, e nga na gwɛ̃ ti lingɔ kwa kpengbani ti nɛngɔ ya, e bata angasã ngbaga wa e za nga kɔi kɔi ka popo tɛrɛ la ya, lo ngbã na ya mbilimbili.”

16. Ngasia la, elengbi ti kpãngɔ wangɔ mɛ e lua na ndo mbeti tɛ Petro na kwa nɛ?

¹⁶ E lo ti tɛnɛngɔ tɛnɛ yakere na ndo wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo mbeti sɛ mɛndó Petro su. Ngoi mɛndɛ̃ mɔ su aye na ndo kpale mɛ mɔ lengbi ti gbinyangbingɔ na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ. Na ndakisa, mɔ lengbi ti gbɔ̃ngɔ li mɔ ngoi zu na ndo sulu mɛ mɔ na luangɔ kaya gigi ti fãna ni? Mɔ kpã mɔkanɔ ti fangɔ tɛnɛ hɛ̃ afɔ̃ mɔ ti kwa bere akwa mɔ ti kalasi bere fangɔ tɛnɛ ti nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ? Mɔ gbɔ̃ li mɔ na ndo se mɛ mɔ na fangɔ songo na ayata kɔli ná ayata wali? Abiazi, ĩ mu ekateli ti batangɔ angasã ngbaga tɛ Yehova na nzɔ̃ bɛ nga na sepalangɔ na ala? Se mɔ binga li mɔ na ndo kpale mɛ nzɔ̃ni ko, mɔ na hũngɔ ndo mɛ mɔ lengbi ti lɛkɛngɔ ni, kanda ta mɔ nzɛ̃ ma. “Yezo na songo,” wa lo ye nga zangɔ mɔ ya, mɔ gbinyangbi akpale kaya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ. (1 Pet. 2:3) Petro to e, e ye ya: “Nzapa nvɛ̃ni la . . . Na lɛkɛngɔ ĩ. Kpengbangɔ na bɛ ĩ, hɛ̃ngɔ ĩ nguru, lo nga na [lonzingɔ e kpengbani].”​—1 Pet. 5:10.

17. Se e gbe bɛ e, wa e zia nga ya, Yehova ha e na ye ko, mbana gɛrɛ mɛ e na luangɔ nɛ?

¹⁷ Lá kɔindó ko, Petro hũndó ya, lo zanga tina na lo mɛ ya, lo sindó ka gbɛlɛ Nyi Nzapa. (Luka 5:8) Kanda Yehova ná Yezo azandó Petro na songo zu, wa Petro ngbãndó lá kwɛ landangɔ Yezo na yɔngɔrɔ bɛ zu. Ahɛ̃ndó lége hɛ̃ Petro ya, “lo li kaya Kɔdɔrɔ ti kaka mɛ Gbia tɛ e Yezo Klisto ndole gbia da, lo mɛ nga Wa songɔ e.” (2 Pet. 1:11) Adu ye ti kamwangɔ luangɔ mbana gɛrɛ ti ngaso! Mabere Petro, se mɔ gbe bɛ mɔ wa mɔ zia ya Yehova ha mɔ na ye ko, mɔ nvɛ̃ni na luangɔ mbana gɛrɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́. ‘Mɔ na luangɔ ye mɛndó mɔ ndo kpã bɛ mɔ na ndoni na ya lo yengɔ tɛ mɔ, afa ya Nzapa na songɔ na nyingɔ tɛrɛ mɔ.’​—1 Pet. 1:9.