1. Hũnda mɛ afɔ̃ e ti kalasi bere ti kwa alengbi ti hũndangɔ na e nɛ?

 NA NGOI mɛ afɔ̃ mɔ ti kalasi bere ti kwa ndo hũnda mɔ na ndo ye kɔi mɛ aba kpale ti ya Ngbangɔ, mɔ ndo ma tɛrɛ mɔ ngasia? Ni ndo hɛ̃ mɔ mbɛtɔ bere sɔngɔ bɛ? Azi gba so popo tɛ e ndo ma tɛrɛ la ngaso. Kanda se azi hũnda e na ndo ti ngaso ko, ni ndo za e ya, e hĩnga dangɔ bɛ tɛ la nga na aye mɛ ala ndo ye lo ni, ni ndo hɛ̃ e lége ti pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ la. Azi mɛndɛ̃ ndo hũnda ndo ti sãna so gingɔ e na tɛnɛ. Kanda ta ni lengbi ti kamwisangɔ e ma na lo mɛ ya, apandó hɛ̃ la akpale ti nvɛ̃nɛ na lo tɛ e. (Aw. 28:22) Hãngɔ ni zingɔ, e na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ya “ndangba bi,” ngoi ti siɔni mɛ ta azi ndo ye “dungɔ na mangbi” ma, nga “awa sãna.”​—2 Tim. 3:1, 3.

2. Nda mɛ dungɔ na wo bɛ adu ngbondoni nɛ?

² Mɔ lengbi ti hũndangɔ tɛrɛ mɔ ya, ‘Ngasia la mbi lengbi ti hɛ̃ngɔ gbinya hɛ̃ zo mɛ ndo tɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ mbi na wo bɛ zangangɔ ya, mbi ma ngɔnzɔ nɛ?’ Ye mɛ na zangɔ mɔ nɛ? Dungɔ na wo bɛ na zangɔ mɔ. Ta zo ti wo bɛ ndo ma ngɔnzɔ iɔ ma, wa lo ndo fɔ̃ bɛ lo na ngoi mɛ lo tengbi na kpengba kpale. (Mas. 16:32) Ti bɛta tɛnɛ ko, ta ando du ngoi zu woni dungɔ na wo bɛ ma. Ngasia la mɔ lengbi ti tingɔ na seliye niko nɛ? Ngasia la mɔ lengbi ti hɛ̃ngɔ gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni na ngoi mɛ atɛnɛ siɔni na lo tɛ mɔ nɛ? Se mɔ du to bere ta ti ndasewa, ngasia la mɔ lengbi ti zangɔ ayati mɔ ya, ala ti na seliye  niko wa ala ndo hɛ̃ gbinya na wo bɛ zu nɛ? Zia e ba se mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ni.

3. Nda mɛ ta dungɔ na wo bɛ adu tulangɔ ma, kanda adu dungɔ na ngunu nɛ? (2 Timɔte 2:24, 25)

³ Dungɔ na wo bɛ ta afa ya, mɔ du wa tulangɔ ma, kanda mɔ du wa ngunu. Ando yɔ ngunu ti nɛngɔ ya, zo du so kpɔ na ngoi mɛ lo tengbi na kpale ti pɛnɔ. Wo bɛ adu kɔi ti “ale ti Nyingɔ vurú.” (Gal. 5:22, 23) Na ngoi ti gã ko, tɛnɛ ti grɛkɛ mɛ agbinyangbi ni na “wo bɛ” ando fandó punda ti gbɛ ndo mɛ akã lo tee lo ti punda ti kɔdɔrɔ. Binga li mɔ ĩ, punda ti gbɛ ndo ati nzɔ̃ punda ti kɔdɔrɔ. Abɛse lo ti punda ti kɔdɔrɔ mɛ nzɔ̃ni ko, ta ngunu tɛ lo awɛ ma. Na lo mɛ ya, e du azi ko, ngasia la elengbi ti dungɔ na wo bɛ nga na ngunu nɛ? Ta elengbi ti lingɔ ni na ngunu tɛ e nvɛ̃ni ma. Ayɔ ya, e li sambela hɛ̃ Yehova ti nɛngɔ ya, Nyingɔ vurú tɛ lo aza e, e ti na seliye niko ti nzɔ̃ni. E na se lɛlo tɛ azi gba mɛndó ala ti na seliye niko. Na ndakisa Atɛmwɛ tɛ Yehova gba ahɛ̃ndó gbinya na wo bɛ zu hɛ̃ azi mɛndó ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ la, ni za azi gba ya, ala ti na dangɔ bɛ mɛndɛ̃ na ndo Atɛmwɛ tɛ Yehova. (Di 2 Timɔte 2:24, 25.) Ngasia la mɔ lengbi ti lingɔ ya, seliye ti wo bɛ adu ngunu tɛ mɔ nɛ?

4. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na omɛ aba dungɔ na wo bɛ ka tɛ Yisaka nɛ?

⁴ Ngbangɔ na ase lɛlo gba mɛ afa nda mɛ dungɔ na wo bɛ adu ngbondoni. E mu se lɛlo tɛ Yisaka. Na ngoi mɛndó lo si ka kɔdɔrɔ ti Gerar mɛ ka tɛ azi ti Filistia ko, azi ti kɔdɔrɔ niko mɛndó na siɔ bɛ avĩndó libulu mɛ awa kwa tɛ to lo agɛ̃. Na se lɛ tiringɔ to na azi niko ti nɛngɔ ya, lo mu ye mɛndó lo na likoki ti mungɔ ko, Yisaka mundó ndasewa tɛ lo adiri na ni ka ndo mɛndɛ̃, wa lo gɛ̃ndó libulu mɛndɛ̃ ti fãnani. (Eb. 26:12-18) Kanda azi ti Filistia adirindó apa fãni mɛndɛ̃ ya, ngu ti ndo niko adu nga tɛ la. Abɛse ngaso ko, Yisaka lindó kpale so kpãngɔ siriri. (Eb. 26:19-25) Aye mɛndó aza lo ya, lo du so kpɔ abɛse azi mɛndɛ̃ ndo gindó lo na tɛnɛ nɛ? Ta kitɛ da ma ya, lo landandó se lɛlo tɛ awa dũngɔ lo, lo mandandó se mɛndó Abrahama ndo li kpale na siriri, nga na seliye ti “wo bɛ nga na fɔngɔ bɛ” tɛ Sara.​—1 Pet. 3:4-6; Eb. 21:22-34.

5. Ye mɛ afa ya, awa dũngɔ ayangambi alengbi ti zangɔ ayati la ya, ala ti na wo bɛ nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi

⁵ Awa dũngɔ ayangambi, ĩ lengbi nga ti hangɔ ayati ĩ na dungɔ na seliye niko na lége ti se lɛlo tɛ ĩ. Adu ye mɛ awa dũngɔ Maxence, mɛ na bulu 17 ali la. Lo ndo tengbindó na azi mɛ ndo li aye na sãna so hɛ̃ngɔ lo ngɔnzɔ ka kalasi nga kaya kwa ti fangɔ tɛnɛ. Awa dũngɔ lo ahandó na lo se ti dungɔ na seliye ti wo bɛ. Ala pa ya, “Maxence gbɔ̃ ndani ya, na ngoi mɛ ando gi e na tɛnɛ ko, ando yɔ ya, zo du na ngunu ti nɛngɔ ya, lo gbe bɛ lo, wa ta lo diri na siɔ tɛnɛ ma.” Ye ti dengɔ bɛ adu ya, dungɔ na wo bɛ ati seliye kɔi mɛ ndo hɛ̃ Maxence ngunu.

6. Ngasia la lingɔ sambela alengbi ti zangɔ e ya, e ti na wo bɛ nɛ?

⁶ Aye mɛ elengbi ti lingɔ se azi mɛndɛ̃ atɛnɛ siɔni na lo ti ili Nzapa tɛ e bere Ngbangɔ nɛ? Na dungɔ ngbondoni ya, e yɔ ka ti Yehova ya, lo hɛ̃ e Nyingɔ vurú nga na ndara tɛ lo. Wa na gesi se e hũ ya, ta e hɛ̃ gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni ma mɛ? E li sambela hɛ̃ Yehova na lo ti kpale ni ti nɛngɔ ya, e hɛ̃ gbinya ti nzɔ̃ni se kpale ti ngaso adi li tɛrɛ lo. Wa Yehova na hɛ̃ngɔ e Nyingɔ vurú tɛ lo ti nɛngɔ ya, e gbe bɛ e, wa e du na wo bɛ.

7. Ngasia la gbɔ̃ngɔ ambanga avɛrse mɛndɛ̃ ka li e alengbi ti zangɔ e ya, e tɛnɛ tɛnɛ na ndenge ti nzɔ̃ni nɛ? (Mas. 15:1, 18)

⁷ Ambanga avɛrse mɛndɛ̃ ti ya Ngbangɔ alengbi ti zangɔ e na ngoi mɛ e tengbi na kpale kɔi mɛ adu pɛnɔ ya, e du na wo bɛ. Nyingɔ vurú tɛ Nzapa alengbi ti zangɔ e ya, e da bɛ e  na avɛrse mɛndɛ̃. (Yn. 14:26) Na ndakisa, wangɔ mɛ kaya mbeti ti Masese alengbi ti zangɔ e ya, e du na wo bɛ. (Di Masese 15:1, 18.) Mbeti niko ti ya Ngbangɔ akambisa nga anzɔ̃ kpale mɛ elengbi ti luangɔ se du ya, e gbe bɛ e na ya kpale kɔi mɛ kpengbani.—Mas. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Nda mɛ adu ngbondoni ya, e gi hĩngangɔ ye mɛ ato zo kɔi ya, lo tɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ e nɛ?

⁸ Dungɔ na kɔdɛ ti hĩngangɔ ndo alengbi nga ti zangɔ e. (Mas. 19:11) Zo mɛ na kɔdɛ ti hĩngangɔ ndo ko, lo ndo fɔ̃ bɛ lo na ngoi mɛ atɛnɛ siɔni a lo ti loyengɔ tɛ lo. Ambanga ahũnda mɛndɛ̃ ko, ni nga ma kota tɛ̃nɛ mɛ asɛ ka gbɛ tɛ, bo li ni yakere la ndo si ge gigi. Kwɛ kɔi ngoi mɛ azi ndo hũnda e na ndo ko, ta ala ndo si na akpale zu mɛ ka gbɛ bɛ la ma, dangɔ bɛ tɛ la ndo ɔndɛ tɛrɛ lo. Na lo ni la, uzu ti e hɛ̃ngɔ gbinya ko, na dungɔ nzɔ̃ni ya, ta bɛ e li na ni ma ya, ta e hĩnga ye mɛ ato zo ya, lo hũnda ndo ti ngaso ma.​—Mas. 16:23.

9. Ngasia Gedeon fandó ndara na ngoi mɛndó azi ti ndasewa ti Efraimɛ atɛnɛ siɔni na lo tɛ lo nɛ?

⁹ Ba gbinya mɛndó Gedeon hɛ̃ azi ti ndasewa ti Efraime. Na ngɔnzɔ zu, ala hũndandó lo na nda mɛ ta lo ili la ya, ala ga gwe to ndoni kɔi na lo, wa ala nwɔ awa kula ti Izraɛlɛ ma. Ye  mɛndó ato ala ya, ala ma ngɔnzɔ ti ngaso nɛ? Adundó yakɛ? Abɛse adu ngasia ko, na ndara zu Gedeon kpãndó tɛrɛ lo na ndo tɛ la, wa lo hɛ̃ndó ala gbinya na wo bɛ zu. Ye mɛndó si na gesi nɛ? Na mangɔ ngaso ko, “ngɔnzɔ tɛ ala azundó.”​—Bas. 8:1-3.

10. Ye mɛ na zangɔ e ya, e hĩnga gbinya mɛ e na hɛ̃ngɔ azi mɛ ndo tɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ e nɛ? (1 Pet. 3:15)

¹⁰ Se du ya, fɔ̃ e ti kalasi bere kwa e kɔi atɛnɛ siɔni na lo ti ndia ti ya Ngbangɔ mɛ e ndo landa bere loyengɔ tɛ e, ye mɛ e na lingɔ nɛ? E na lingɔ kpengbani ti kambisangɔ nda loyengɔ tɛ e hɛ̃ lo, wa e na lingɔ ni na ndenge mɛ na hɛ̃ngɔ zo niko ndima, wa e fa nga ya, e ndo tɔndɔ lo. (Di 1 Petro 3:15.) Na dungɔ nzɔ̃ni ya, e ba hũnda tɛ zo niko nga ma lége ti hĩngangɔ aye mɛ ka bɛ lo na se lɛ hũngɔ ni mabere hũnda ti siɔni bere ti gingɔ tɛnɛ. Abɛse du ya, zo niko hũnda e na lo ti nɛ ko, na dungɔ nzɔ̃ni ya, e li kpengbani e hɛ̃ lo gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni nga na tɔndɔngɔ. Ngoi mɛndɛ̃, gbinya tɛ e na tongɔ lo ya, lo diri lo ba dangɔ bɛ tɛ lo. Abɛse du ya, se tɛ lo ti tɛnɛngɔ tɛnɛ adu siɔni ko, ale e du na mɔkanɔ ti hɛ̃ngɔ gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni nga na songo.—Roma 12:17.

11-12. (a) Ahũnda mɛ elengbi ti hũndangɔ na tɛrɛ e uzu ti hɛ̃ngɔ gbinya kɔi nɛ? (Ba nga limɔ) (b) Hɛ̃ se lɛlo mɛ afa ya, hũndangɔ ndo alengbi ti zangɔ e ya, e tɛnɛ tɛnɛ nzɔ̃ni na azi mɛndɛ̃.

¹¹ Na ndakisa, se du ya, fɔ̃ e ti kwa ahũnda e nda mɛ ta e ndo li fɛtɛ ti anivɛrsɛrɛ ma ko, hũnda tɛrɛ mɔ na ndo mɛ: Lo ndo da bɛ lo ya, ando gbanzi e na lengɔ wele bere mungɔ mbó? Bere lo ndo da bɛ lo ya, se ta e li anivɛrsɛrɛ ma ko, e na gbɛ̃ngɔ mangbi mɛ ka popo tɛ azi ti kwa? Elengbi ti zungɔ na bɛ lo na pangɔ hɛ̃ lo ya, e ndo sepala gba na ndenge mɛ lo ndo kpã lɛlo na ndo gwɛ̃ tɛ afɔ̃ lo mɛndɛ̃ ti kwa abɛse tɛ e nga, e nga na gwɛ̃ ti lingɔ ya, mangbi ti ngaso adu na popo tɛ awa kwa zu. Tɛnɛngɔ ngaso alengbi ti hɛ̃ngɔ lége ya, e ná lo e tɛnɛ tɛnɛ na ndenge ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni na ndo tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na omɛ aba lingɔ fɛtɛ ti anivɛrsɛrɛ.

¹² Elengbi nga ti lingɔ ngaso na ngoi mɛ zo kɔi ahũnda e na hũnda mɛ kpengbani. Fɔ̃ e kɔi ti kalasi lengbi ti tɛnɛngɔ ya, ale Atɛmwɛ tɛ Yehova agbinyangbi dangɔ bɛ tɛ la na omɛ aba bombingɔ tɛrɛ tɛ kɔli ná kɔli bere wali ná wali. Lo tɛnɛ ngaso na lo mɛ ya, ta lo hĩnga na seni nvɛ̃ni dangɔ bɛ tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova na ndo kpale niko ma? Bere lo tɛnɛ ngaso na lo mɛ ya, zo kɔi ti ndasewa tɛ lo bere kwa lo kɔi adu libala ti ngaso? Bere lo ndo da bɛ lo ya, e ndo kɛ̃ tɛrɛ azi mɛ ndo li libala ti ngaso? Elengbi ti pangɔ hɛ̃ lo ya, e ndo tɔndɔ wa e ndo ye nga azi zu, e ndo hĩnga nga ya, zo na zo na likoki ti pɔnangɔ aye mɛ bɛ lo ye. b (1 Pet. 2:17) Na gesi elengbi ti kambisangɔ hɛ̃ lo se mɛ tɔndɔngɔ andia ti ya Ngbangɔ ndo hɛ̃ e anzɔ̃ kpale.

13. Ngasia la mɔ lengbi ti zangɔ zo mɛ ndo tɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ mɔ na mbage tɛ Nzapa nɛ?

¹³ Se zo kɔi akɛ̃ dangɔ bɛ tɛ e ko, ale ta e tɛnɛ mbala kɔi ya, lo ndo ye kpale ngaso bere ngaso ma. (Tito 3:2) Na ndakisa, e mu ya, fɔ̃ mɔ kɔi ti kalasi atɛnɛ ya, adu ye ti kamanɛ yengɔ lo tɛ Nzapa. Mɔ na tɛnɛngɔ mbala kɔi ya, lo ndo ye hangɔ lo ti evolution, wa lo hĩnga kambisangɔ ni nzɔ̃ni? Ngoi mɛndɛ̃ ko, lo ndo tɛnɛ bo tɛnɛ mɛndó lo ma azi mɛndɛ̃ ndo tɛnɛ, wa ta lo hĩnga nga kpale ti evolution na seni ma. Na se lɛ kpãngɔ tembe na ndo kpale mɛ aba evolution ko, mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ hɛ̃ fɔ̃ mɔ tɛnɛ mɛ na tongɔ lo ya, lo gbɔ̃ li lo ndoni na gesi. Mɔ lengbi ti tongɔ lo kaya jw.org ti nɛngɔ ya, lo di akpale mɛ aba aye mɛ Nzapa li. Wa ngoi mɛndɛ̃ lo na yengɔ tɛnɛngɔ tɛnɛ  na mɔ na gesi. Biani se e fa tɔndɔngɔ ti ngaso na zo ko, ngoi mɛndɛ̃ ni na tongɔ lo ya, lo ye mandangɔ tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ.

14. Ngasia la Niall salelandó sitɛ ti internet tɛ e ti nɛngɔ ya, lo za na afɔ̃ lo ti kalasi ya, ala hã dangɔ bɛ ti siɔni na ndo Atɛmwɛ tɛ Yehova nɛ?

¹⁴ Palanga kɔi mɛ ili lo la Niall asalela sitɛ ti internet tɛ e so fangɔ ya, tɛnɛ mɛ azi ndo tɛnɛ na ndo Atɛmwɛ tɛ Yehova adu nvɛ̃nɛ. Lo tɛnɛ ya, “Fɔ̃ mbi kɔi ti kalasi ndo pandó hɛ̃ mbi ngoi zu ya, mbi ndo kɛ̃ akpale mɛ siãsɛ afa yangondo na lo mɛ ya, mbi ndo ye tɛnɛ mɛ Buku kɔi ti gã mɛ asĩ na apandɛ atɛnɛ na se lɛ yengɔ akpale ti fãnani.” Na lo mɛ ya, ta afɔ̃ Niall ndo zindó lége hɛ̃ lo ya, lo kambisa dangɔ bɛ tɛ lo ma ko, lo tondó ala ya, ala ba akpale mɛ kaya jw.org ka ndo mɛ asu “Siansi mpe Biblia.” Na gesi Niall hũndó ya, afɔ̃ lo ti kalasi adindó atɛnɛ niko, wa ala tindó na gwɛ̃ ti hĩngangɔ nda dungɔ lɛ ngɛ̃́. Mɔ lengbi nga ti luangɔ anzɔ̃ kpale ti ngaso.

15. Ngasia la awa dũngɔ ayangambi alengbi ti zangɔ ayati la ya, ala hɛ̃ gbinya na wo bɛ na ngoi mɛ atɛnɛ siɔni na lo ti mbilimbili nɛ?

¹⁵ Awa dũngɔ ayanga mbi alengbi ti hangɔ na ayati la se ti hɛ̃ngɔ gbinya na wo bɛ zu na ngoi mɛ atɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ la. (Zaki. 3:13) Awa dũngɔ ayangambi mɛndɛ̃ ndo diri ndo akpale niko na ngoi ti sambela tɛ la ti ndesewa. Ala ndo tɛnɛ tɛnɛ ti aye mɛ ayati la alengbi ti tengbingɔ na ni ka kalasi, wa ala ndo li elakiseli ti se mɛ ayati la alengbi ti hɛ̃ngɔ gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni nga na tɔndɔngɔ.​—Ba ãkadre “ Ĩ lɛkɛ tɛrɛ ĩ ka ndasewa.”

16-17. Ngasia la lɛkɛngɔ tɛrɛ alengbi ti zangɔ apalanga nɛ?

¹⁶ Lɛkɛngɔ tɛrɛ kaya da adu ngbondoni na lo tɛ apalanga. Ni ndo li ya, ala ti na loyengɔ ti kpengbani, na ndo aye mɛ ala ndo ye lo ni, wa ala hĩnga se ti kambisangɔ ni hɛ̃ afɔ̃ la.  Bɛli tɛnɛ mɛ “Hũnda tɛ apalanga” mɛ kaya jw.org ko, ni na ambeti mɛ apalanga alengbi ti gbɔ̃ngɔ li la na ndoni. Ali ambeti niko so zangɔ apalanga ya, loyengɔ tɛ la amai, wa ala hɛ̃ gbinya mɛ ala lengbi ti hɛ̃ngɔ azi na bangɔ tɛnɛ tɛ la nvɛ̃ni. Se ĩ manda abɛli tɛnɛ niko ndoni kɔi ka ndasewa ko, ĩ zu, ĩ na mandangɔ se ti kambisangɔ nda loyengɔ tɛ ĩ na ndenge ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni.

¹⁷ Nyita kɔi mɛ ili lo la Matthew akambisa se mɛ lingɔ ngaso azandó lo. Na ngoi ti sambela ti ndasewa tɛ la ko, Matthew ná awa dũngɔ lo amandandó akpale mɛ lo lengbi ti tengbingɔ na ni ka kalasi. Lo tɛnɛ ya: “E ndo gbɔ̃ li e na ndo hũnda mɛ afɔ̃ mbi ti kalasi alengbi ti hũndangɔ mbi, wa e ndo tarandó ndoni kɔi se mɛ mbi lengbi ti hɛ̃ngɔ la gbinya na ndenge ti nzɔ̃ni. Na ngoi mɛ mbi ndo hĩnga nzɔ̃ni aye mɛ ndo to mbi ya, mbi kambisa nda kpale kɔi ko, ta mbi ndo du na mbɛtɔ ma, wa ando du woni ya, mbi kambisa ni na wo bɛ hɛ̃ azi mɛndɛ̃.”

18. Ye mɛ mbeti ti Kɔlɔsɛ 4:6 atɛnɛ ya, ni du ngbondoni nɛ?

¹⁸ Ti tɛnɛngɔ bɛta tɛnɛ ko, ta tɛnɛngɔ mbilimbili ná kambisa akpale yangondo na tongɔ azi zu ya, ala ye mangɔ e ma. Kanda se e kambisa kpale na ndenge ti nzɔ̃ni, nga na wo bɛ ko, ngoi mɛndɛ̃ ala na mangɔ e. (Di Kɔlɔsɛ 4:6.) Kambisangɔ nda loyengɔ tɛ e adu nga ma tangɔ ndɛmbo. Ayɔ ya, e bi ndɛmbo hɛ̃ afɔ̃ e yɛkɛ nga na nyi ngunu ti nɛngɔ ya, lo mu ni wa lo ta nga ni. Kwɛ kɔi se e kambisa kpale na kɔdɛ nga na wo bɛ ko, azi na yengɔ mangɔ e nga na tɛnɛngɔ tɛnɛ na e. Se du ya, zo kɔi du na mɔkanɔ ti fangɔ ya, ni hĩnga ndo gba bere gwɛ̃ tɛ lo adu ti bingɔ kamɛnɛ lɛ e ko, ta tina ti e hɛ̃ngɔ gbinya na dungɔ da ma. (Mas. 26:4) Kanda ta azi zu ndo du ngaso ma; azi gba ndo ye mangɔ e.

19. Ye mɛ lengbi ti tongɔ e ya, e ndo kambisa nda loyengɔ tɛ e na wo bɛ nɛ?

¹⁹ Adu ngbondoni ya, e gi tingɔ na wo bɛ. Li sambela hɛ̃ Yehova ti nɛngɔ ya, lo hɛ̃ mɔ ngunu wa mɔ ti na seliye ti wo bɛ na ngoi mɛ mɔ ndo gi hɛ̃ngɔ gbinya ti kpale mɛ kpengbani bere ando tɛnɛ siɔni na lo ti loyengɔ tɛ mɔ. Hĩnga ya, hɛ̃ngɔ gbinya na wo bɛ nga na ndenge ti nzɔ̃ni alengbi ti lingɔ ya, ta e pa pa na azi ma. Seliye tɛ mɔ ti wo bɛ ná agbinya tɛ mɔ ti tɔndɔngɔ, alengbi ti tɔngɔ azi mɛ ndo ma mɔ ya, ala gbinyangbi dangɔ bɛ tɛ la na ndo e nga na ndo mbilimbili. ‘Du ngoi zu dã ti kambisangɔ’ nda loyengɔ tɛ mɔ hɛ̃ azi mɛ ahũnda mɔ na ndo, kanda li ni na ‘wo bɛ nga na tɔndɔngɔ.’ (1 Pet. 3:15) Zia ya, seliye ti wo bɛ adu ngunu tɛ mɔ!