TƐNƐ TI MANDANGƆ 43
BIA 90 Tólendisanaka
Se mɛ elengbi ti nwɔngɔ na kitɛ tɛ e
“Ĩ gi hĩngangɔ ye zu se du ya ni du mbilimbili.”—1 TƐS. 5:21.
NA NDUNU NI
E na bangɔ se mɛ elengbi to nwɔngɔ na kitɛ tɛ e mɛ lengbi ti gbɛ̃ngɔ kwa mɛ e ndo li hɛ̃ Yehova.
1-2. (a) Ambanga hũnda mɛ awa kwa tɛ Yehova ndo hũnda na tɛrɛ la nɛ? (b) Ye mɛ e na mandangɔ na ya tɛnɛ mɛ nɛ?
NGOI mɛndɛ̃ e zu e ndo ti na kitɛ a ka bɛ e. Na ndakisa, da bɛ mɔ na palanga kɔi mɛ Tɛmwɛ wa lo ndo hũnda tɛrɛ lo na ndo se du ya, Yehova ndo kpã nvɛ̃ni lɛ lo na ndo ni. Ngoi mɛndɛ̃ lo ndo binga bɛ lo ya ta lo lengbi ti mungɔ batisimɔ ma. Wa da bɛ mɔ na nyita kɔi, na ngoi mɛndó lo dɛ palanga ko, lo pɔnandó kpãngɔ kwa tɛ Yehova na ndo ti uzu na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo na se lɛ pɔnangɔ dungɔ na falanga gba. Na ngoi mɛ lo ti kangba ko, ta lo na falanga gba ti nɛngɔ ya, lo kokisa gwɛ̃ tɛ lo ná ti ndasewa tɛ lo ma. Lo lengbi ti tingɔ na kitɛ na lo ti ekateli mɛndó lo mu na ngoi mɛndó lo dɛ palanga. Da nga bɛ mɔ na tɛnɛ tɛ nyita wali mɛ ti bange wa ta lo dɛ na ngunu gba ma. Lo ti na nzɛ̃ngɔ na lo mɛ ya, ta lo di dɛ na ngunu ti lingɔ aye mɛ lo na gwɛ̃ ti lingɔ ni ma. Mɔ ka mɔ hũnda tɛrɛ mɔ na ando mɛ: ‘Yehova ndo hũ nvɛ̃ni mbi? Aye zu mɛndó mbi zia ni na lo tɛ Yehova ko, lo ndo hũ ni na tina? Mbi lengbi ti ngbãngɔ lá kwɛ lengɔ kwa hɛ̃ Yehova?’
2 Se ta e lua gbinya ti ahũnda niko ma ko, ni lengbi ti lingɔ ya, ta e du na loyengɔ ti kpengbani na mbage tɛ Yehova ma, bere ni lengbi ti tongɔ e ya, e zia vɔrɔngɔ lo. Na ya tɛnɛ mɛ e na mandangɔ andia ti ya Ngbangɔ mɛ lengbi ti zangɔ e se du ya e ti na kitɛ. Ti (1) Yehova ndo kpã lɛ lo na ndo e, ti (2) Na lo ti ekateli tɛ e mɛndó e mu gã, wa ti (3) Ngoi mɛ e ndo ngbã lá kwɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova.
YE MƐ LENGBI TI ZANGƆ E SE DU YA E NA KITƐ KA BƐ E
3. Ye mɛ elengbi ti lingɔ na ngoi mɛ e na ahũnda mɛ ndo gia e nɛ?
3 Lége ti nzɔ̃ni ti wɔ̃ngɔ na kitɛ tɛ e adu na gingɔ agbinya ti ahũnda tɛ e kaya tɛnɛ tɛ Nzapa. Se e li ngaso ko, loyengɔ tɛ e na mbage tɛ Yehova nga na mangbi tɛ e na lo ná ayata na tingɔ kpengbani wa “e na dɔngɔ longɔ kpengbani na ya loyengɔ.”—1 Kɔr. 16:13.
4. Ngasia la elengbi ti “gingɔ hĩngangɔ aye zu nɛ”? (1 Tɛsalonikɛ 5:21)
4 Di 1 Tɛsalonikɛ 5:21. Hĩnga ya Ngbangɔ kambisa hɛ̃ e ya, “e gi hĩngangɔ ye zu.” Ngasia la elengbi ti lingɔ ni nɛ? Ngoi mɛ e hũ ya, ta e ye kpale kɔi ngaso ma ko, elengbi ti gingɔ hĩngangɔ tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na ndoni. E mu ndakisa tɛ palanga kɔli mɛ lo ndo hũnda tɛrɛ lo na ndo ya, bere Nzapa ndo hũ lo ngbondoni ka lɛ lo. Lo lengbi bo ti hũngɔ mbala kɔi ya, dangɔ bɛ tɛ ni du biani? Ipɔ, lo lengbi ti “gingɔ hĩngangɔ kpale zu” nga na hĩngangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova na ndo akpale niko.
5. Ngasia la elengbi ti “mangɔ” agbinya mɛ Yehova ndo hɛ̃ na ndo ahũnda tɛ e nɛ?
5 Ngoi mɛ e ndo di tɛnɛ tɛ Nzapa ko, e ndo “ma” tɛnɛ mɛ Yehova ndo tɛnɛ hɛ̃ e. Kanda ayɔ ya, e li aye gba na ngoi ko la e ndo di Ngbangɔ se e ye ya, Yehova hɛ̃ e gbinya na ndo ahũnda tɛ e. E na gwɛ̃ ti luangɔ nga na mandangɔ akpale gba kaya Ngbangɔ mɛ na zangɔ e ya, e lua agbinya ti ahũnda tɛ e. Elengbi ti gingɔ abɛli tɛnɛ ni kaya mbeti mɛ linɔ tɛ Yehova ndo si na ni. (Mas. 2:3-6) E na gwɛ̃ ti lingɔ sambela hɛ̃ Yehova wa e yɔ nga ka ti lo ya, lo za e, e lua gbinya ti ahũnda tɛ e. Elengbi nga ti gingɔ andia ti ya Ngbangɔ nga na kpãngɔ na kwa aye mɛndɛ̃ mɛ lengbi ti zangɔ e na ndo akpale tɛ e. E nga na luangɔ nzɔ̃ kpale na ndo pandɛ tɛ azi mɛ Ngbangɔ kambisa tɛnɛ tɛ ala mɛndó ala tengbi na kpale kwɛ kɔi na tɛ e.
6. Ngasia la, gwengɔ bombi lengbi ti zangɔ e ya, e nwɔ akitɛ tɛ e nɛ?
6 Elengbi nga ti mangɔ tɛnɛ mɛ Yehova ndo tɛnɛ hɛ̃ e na ngoi mɛ e ndo gwe bombi. Se du ya e ndo gwe bombi ngoi zu ko, elengbi ti mangɔ adiskur nga na agbinya tɛ ayata mɛ alengbi ti zangɔ e ya, e nwɔ akitɛ tɛ e. (Mas. 27:17) Zia e ba na olo se mɛ elengbi ti nwɔngɔ na kitɛ tɛ e.
NGOI MƐ MƆ TI NA KITƐ YA, TA YEHOVA NDO KPÃ LƐLO NDO MƆ MA
7. Hũnda mɛ azi mɛndɛ̃ ndo hũnda na tɛrɛ ala nɛ?
7 Mɔ ka mɔ hũnda tɛrɛ mɔ na ndo mɛ, ‘Yehova ndo hũ bo mbi biani?’ Se mɔ hũ ya ta mɔ du Ngbondoni ma ko, mɔ na tingɔ na dangɔ bɛ ya, ta mɔ lengbi ti tingɔ kwa zo mɛ wa lingɔ ye mɛ ka ndozu na omɛ ge lɛ sese ma. Gbia Davidi ma ngandó tɛrɛ lo ngaso. Lo kamwandó na hĩngangɔ ya, Yehova ndo hĩnga dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo kɔi kɔi wa lo hũndandó ya: “Ee Yehova zo du na ti nɛngɔ ya mɔ da bɛ mɔ na lo na, nyi zo mɛ lengbi ti kpingɔ mɔ lengbi ti kpãngɔ bɛ mɔ na ndo lo?” (Nz. 144:3) Elengbi ti luangɔ gbinya mɛ ka wa?
8. Na bangɔ 1 Samwele 16:6, 7, 10-12, ngasia la Yehova ndo kpã lɛ lo ndo azi nɛ?
8 Ngbangɔ ha na e ya, Yehova ndo hũ azi mɛ afɔ̃ la ndo da na bɛ la ya, ta ala du ngbondoni ma. Na ndakisa, Yehova tondó Samuel ka da tɛ Yese ya, lo hĩni nyi lo kɔi na kpɔ̃ ti nɛngɔ ya, lo ti gbia ti Izraɛlɛ na bi mɛ na gangɔ. Yese ilindó ayati lo mbalambala ka popo tɛ ayati lo mwambe lo fa na Samuel, kanda ta lo ilindó Davidi mɛ ndangba nyi lo ma. b Biani Davidi ndó la Yehova pɔna lo. (Di 1 Samwele 16:6, 7, 10-12.) Yehova hĩngandó ye mɛ ka gbɛ bɛ Davidi, wa lo hĩngandó ya lo ye ni mawoma.
9. Nda mɛ mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova ndo kpã likebi tɛ lo na ndo mɔ nɛ? (Ba nga limɔ.)
9 Gbɔ̃ li mɔ na ndo se mɛ Yehova ndo fa ya, lo ndo kpã lɛ lo na ndo mɔ. Lo ndo hɛ̃ mɔ awangɔ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛ alengbi na akpale mɛ mɔ ndo tengbi na ni. (Nz. 32:8) Ngasia la lo lengbi ti lingɔ ngaso se du ya, ta lo hĩnga mɔ nzɔ̃ni ma nɛ? (Nz. 139:1) Ngoi mɛ mɔ ndo kpã awangɔ mɛ lo ndo hɛ̃ mɔ na kwa, wa mɔ ndo hũ nga se mɛ lo za na mɔ ko, mɔ na yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya lo ndo kpã lɛ lo ndo mɔ. (1 Nt. 28:9; Aw. 17:26, 27) Yehova ndo hũ aye zu mɛ mɔ ndo li na ya kwa tɛ lo nga na tɔndɔngɔ lo. Lo ndo hũ aseliye tɛ mɔ ti nzɔ̃ni wa lo ye nga tingɔ kwa mɔ. (Yir. 17:10) Lo nga na tingɔ na dengɔ bɛ gba se du ya, mɔ ye nga tingɔ kwa lo.—1 Yn. 4:19.
“Se mɔ gi [Yehova] ko, lo na ziangɔ ya, mɔ hũ lo.”—1 Nt. 28:9 (Ba paragrafɛ ti 9) c
NGOI MƐ MƆ TI NA KITƐ NA NDO EKATELI TI ZANGANGƆ NDARA MƐNDÓ MƆ MU GÃ
10. Ngoi mɛ e ndo gbɔ̃ li e na ndo ekateli tɛ e ti gã, ahũnda mɛ elengbi ti hũndangɔ na tɛrɛ e nɛ?
10 Ngoi mɛndɛ̃ ambanga azi lengbi ti hũndangɔ tɛrɛ la na ndo bere ala mundó ekateli ti nzɔ̃ni. Ngoi mɛndɛ̃ ala mu ekateli ti ziangɔ kwa tɛ ala ti nzɔ̃ni bere buze mɛndó lengbi ti hɛ̃ngɔ ala falanga gba ti nɛngɔ ya, ala le kwa ti ngoi zu hɛ̃ Yehova. Na olo ko, ngoi ɔ alengbi dungɔ abulu ɔngɔ 10. Ala lengbi nga ti gbɔ̃ngɔ li la na ndo ambanga azi mɛndɛ̃ mɛndó apɔna lingɔ ye mɛ akɛsɛnɛ na tɛ la, wa na olo ala ti na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ ti nzɔ̃ni nga na falanga gba. Na pɛni ala banda hũndangɔ tɛrɛ ala na ndo ya: ‘Aye zu mɛndó mbi zia na lo tɛ Yehova ko, lo ndo hũ ni ngbondoni? Bere mbi lengbi ti lingɔ kwa kpengbani ti nɛngɔ ya, mbi lua falanga gba na olo?’
11. Nda mɛ wa sungɔ mbeti ti Nzembo 73 tindó na nzɛ̃ngɔ nɛ?
11 Se du ya, mɔ ndo hũnda nga tɛrɛ mɔ na ando ti ngaso ko, ba se mɛndó wa sungɔ Nzembo 73 ama na tɛrɛ lo. Lo hũ azi mɛndɛ̃ mɛ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni, na ye gba wa ta ala nga na sɔngɔ bɛ ma. (Nz. 73:3-5, 12) Ngoi mɛ lo hũ ya azi niko na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni ko, lo ti na dangɔ bɛ ya, ge ge ge tɛ ni ti lengɔ kwa hɛ̃ Yehova azanga tina. Wa lo tindó na “sɔngɔ bɛ bi kɔi mɔbimba” na lo ti bingangɔ li mɛ ndo hɛ̃ nzɛ̃ngɔ. (Nz. 73:13, 14) Ye mɛ lo li na ngoi mɛ lo ti na bingangɔ li ti siɔni nɛ?
12. Ye mɛndó za wa sungɔ mbeti ti Nzembo 73:16-18, ya lo nwɔ nzɛ̃ngɔ tɛ lo nɛ?
12 Di Nzembo 73:16-18. Wa sungɔ mbeti ti Nzembo tindó na siriri ti bɛ na ngoi mɛndó lo gwe kaya da tɛ Yehova. Kai lo tindó na bingangɔ li ti vuruni. Lo gbɔ̃ndó ndani ya, azi ko la na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni ndɛ ko, ta ala na nzɔ̃ dangɔ bɛ na ndo bi mɛ na gangɔ ma, wa ni lindó ya ta lo nzɛ̃ ma. Lo hĩngandó ya kpãngɔ bɛ uzu na ndo Yehova adu ekateli ti nzɔ̃ni mɛndó lo mu. Ni la, lo mundó ekateli ti ngbãngɔ la kwɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova.—Nz. 73:23-28.
13. Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se du ya, mɔ ndo du na sɔngɔ bɛ na ndo ekateli mɛndó mɔ mu gã nɛ? (Ba nga limɔ.)
13 Kwɛ kɔi, mɔ lengbi ti luangɔ siriri ti bingangɔ li na lége ti lisalisi ti tɛnɛ tɛ Nzapa. Ngasia? Da bɛ mɔ na aye ti nzɔ̃ni mɛ mɔ na ni, nga na nzɔ̃ sulu tɛ Yehova, hĩnga ya, azi ko la ta ala ndo vɔrɔ Yehova ma ko, ta ala ndo lua lisalisi tɛ lo ma. Azi ko la kɛ̃ vɔrɔngɔ lo ko, ta ala nga na kwa ti nzɔ̃ni ma, ta ala nga na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ngbondoni ma na lo mɛ ya ta ala na nzɔ̃ dangɔ bɛ na lo ti bi mɛ na gangɔ ma. Tɛ mɔ ko, ta mɔ bo na akado ti nzɔ̃ni mɛ Yehova ndo hɛ̃ mɔ na olo ma, kanda Yehova ko nga kapa ti hɛ̃ngɔ mɔ aye mɛndɛ̃ ti nzɔ̃ni gba na bi mɛ na gangɔ. (Nz. 145:16) Ni la, e ba kpale mɛ: Elengbi ti hĩngangɔ se mɛ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e na dungɔ na ni se du ya, e ndo mu bo aekateli mɛ akɛsɛnɛ? Biani: Azi ko la ndo du na songo tɛ Nzapa nga na songo tɛ afɔ̃ ala ko, ta ala ndo zanga aye ti nzɔ̃ni ma.
Kpã lɛ mɔ na ndo nzɔ̃ sulu mɛ Yehova ko kapa ni (Ba paragrafɛ ti 13) d
NGOI MƐ MƆ TI NA KITƐ YA TA MƆ DU NGBONDONI KA LƐ YEHOVA MA
14. Kpale mɛ azi mɛndɛ̃ ndo tengbi na ni nɛ, wa ndo mɛ ala ndo hũnda na tɛrɛ la nɛ?
14 Ta ambanga awa kwa tɛ Yehova ndo le kwa tɛ lo gba ngama se ko ala ye lingɔ na ni ma na lo mɛ ya, ala ti abange, tɛrɛ ala ndo sɔ bere ala na ambanga kpale mɛndɛ̃ mɛ alengbi ti nzɛ̃ngɔ na ala. Na lo ni la, ala ndo hũ ya ta ani du ngbondoni ka lɛ Yehova ma. Ngoi mɛndɛ̃ ala lengbi ti hũndangɔ tɛrɛ ala ya, ‘Mbi na valɛrɛ ka lɛ Yehova?’
15. Ye mɛndó wa sungɔ mbeti ti Nzembo 71 aye na bɛ lo kɔi nɛ?
15 Wa sungɔ mbeti ti Nzembo 71 ama ngandó tɛrɛ lo ngaso. Lo lindó sambela hɛ̃ Yehova ya: “Ta mɔ zia mbi na ngoi mɛ ngunu tɛ mbi nzɛ̃ ma.” (Nz. 71:9, 18) Wa sungɔ mbeti ti Nzembo yendó na bɛ lo kɔi ya, se zo le kwa hɛ̃ Yehova na mbilimbili ko, Yehova lengbi ti zangɔ lo. Lo yendó na bɛ lo kɔi ya Yehova ndo sepala na azi zu ko la ndo li zu mɛ ala lengbi ti lingɔ na ya kwa tɛ lo na bangɔ makoki tɛ ala.—Nz. 37:23-25.
16. Na ya akpale mɛ wa la abange du ngbondoni ka lɛ Yehova nɛ? (Nzembo 92:12-15)
16 Se du ya mɔ ti bange ko, gbɔ̃ li mɔ na ndo se mɛ Yehova ndo hũ na mɔ. Lo lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ mai na ya nyingɔ abɛse mɔ ndo tengbi na kpengba kpale na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ. (Di Nzembo 92:12-15.) Zia kpãngɔ lɛ mɔ na ndo ye mɛ ta mɔ na makoki ti lingɔ ni ma, wa gbɔ̃ li mɔ na ndo ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ. Na ndakisa mɔ lengbi ti zangɔ azi mɛndɛ̃ na lége ti se lɛlo tɛ mɔ ti mbilimbili nga na se mɛ mɔ ndo kpã lɛ mɔ na ndo kɔi kɔi. Mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ se mɛ Yehova za na mɔ na ya abulu gba, nga na kapa mɛ Ngbangɔ ko ti hɛ̃ngɔ e mbana gɛrɛ na bi mɛ na gangɔ. Wa ta bɛ mɔ li na ni ma ya, sambela mɛ mɔ ndo li na bɛ mɔ kɔi alengbi ti zangɔ azi mɛndɛ̃. (1 Pet. 3:12) Abɛse du ya e tengbi na kpale ti ngasia ko, ta kitɛ da ma ya, e zu elengbi ti lingɔ ye na lo tɛ Yehova nga na lo tɛ azi mɛndɛ̃.
17. Nda mɛ ta elengbi ti hakangɔ kpale tɛ e na tɛ azi mɛndɛ̃ ma nɛ?
17 Se mɔ hũ ya, ta mɔ lengbi ti lingɔ ye gba na lo tɛ Yehova ma ko, ye na bɛ mɔ kɔi ya aye zu ko la mɔ ndo li ko, ni ndo du ngbondoni ka lɛ lo, ta mɔ lengbi ti hakangɔ aye mɛ mɔ ndo li na aye mɛ azi mɛndɛ̃ lengbi ti lingɔ ma! Na lo nɛ? Na lo mɛ ya ta Yehova ndo li nga ngaso ma. (Gal. 6:4) Na ndakisa, Maria kĩndó kpɔ̃ mɛndó ndo ti ngenza gba ka tɛrɛ Yezo. (Yn. 12:3-5) Na ɔngbingɔ, wali mɛndó kɔ lo kpi bindó tisa ti falanga sɛ mɛ ta na valɛrɛ gba ma kaya kɛsɛ ka tepelo. (Luka 21:1-4) Biani Yezo hũndó tisa tɛ ala zu sɛ ya, ni fa loyengɔ tɛ ala. Yezo landandó se lɛlo tɛ To lo na ndenge ti lengbingɔ. Ni la mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova ndo hũ aye zu mɛ mɔ ndo li na lo mɛ ya, mɔ na loyengɔ wa mɔ ndo ye nga lo, ni du ngbondoni ka lɛ lo abɛse du ya, ta mɔ nvɛ̃ni mɔ ndo hũ ni na valɛrɛ ma.
18. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e nwɔ kitɛ tɛ e nɛ? (Ba nga Ãkadre mɛ bɛli ni tɛnɛ ya: “ Tɛnɛ tɛ Yehova lengbi ti zangɔ mɔ ya mɔ nwɔ akitɛ tɛ mɔ.”)
18 E zu e ndo ti na kitɛ. Kanda ngama se ko e lo ti mandangɔ na ni ko, Ngbangɔ lengbi ti zangɔ e ya e nwɔ kitɛ tɛ e. Ni la, li kpengbani mɔ nwɔ kitɛ tɛ mɔ. Wa na se lɛ dungɔ na kitɛ ko, kpã bɛ mɔ na ndo Nzapa, Yehova hĩnga mɔ nzɔ̃ni. Lo ndo sepala na kwa mɛ mɔ ndo li hɛ̃ lo, wa lo ko nga kapa ti hɛ̃ngɔ mɔ mbana gɛrɛ. Yehova ndo ye wa lo ndo kpã nga lɛ lo na ndo kwa kɔi kɔi mɛ mɔ ndo li na mbilimbili na ya kwa tɛ lo.
BIA 111 Ntina ya esengo na biso
a KAMBISANGƆ NDA TƐNƐ: Na ya tɛnɛ mɛ, e ndo tɛnɛ tɛnɛ ti dungɔ na kitɛ mɛ ndo li ya ta e hũ ya, e du ngbondoni ka lɛ Yehova ma, bere ekateli mɛndó e mu ta du ti ndara ma. Ta du kitɛ mɛ atɛnɛ tɛnɛ ni kaya Ngbangɔ mɛ ndo fa ya, e zanga loyengɔ na mbage tɛ Yehova nga na ndo kapa tɛ lo ma.
b Abɛse du ya, ta Ngbangɔ kambisa nvɛ̃ni hɛ̃ e bulu mɛndó Davidi na ni na ngoi mɛndó Yehova pɔna lo ya lo du gbia ma ko, ngoi mɛndɛ̃ lo dɛndó palanga.—Ba Linɔngi ti Sinzili 01/09/2011 p. 29 par. 2.
