TƐNƐ TI MANDANGƆ 40
BIA 30 Tata na ngai, Nzambe na ngai, mpe moninga na ngai
Yehova “ndo so na azi ko la bɛ la fa kã”
“Lo ndo so na azi ko la bɛ la fa kã; lo ndo gbe nga kã tɛ la.”—NZ. 147:3.
NA NDUNU NI
Bɛ Yehova ndo sɔ nvɛ̃ni gba na lo tɛ azi ko la aɔ̃ kã ka bɛ la. Tɛnɛ mɛ na fangɔ na e se mɛ lo ndo so na e na ya pɛnɔ, wa ni nga na zangɔ e ya e wamba bɛ azi mɛndɛ̃.
1. Dangɔ bɛ tɛ Yehova na ndo awa kwa tɛ lo du nɛ?
YE MƐ Yehova ndo hũ na ngoi mɛ lo ndo ba awa vɔrɔngɔ lo zu mɛ ge lɛ sese nɛ? Lo hĩnga ngoi mɛ e ndo du na dengɔ bɛ nga na ngoi mɛ e ndo du na sɔngɔ bɛ. (Nz. 37:18) Na ngoi mɛ lo ndo hũ e ndo li zu mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya e li kwa hɛ̃ lo abɛse du ya bɛ e fa kã ko, lo ndo du na dengɔ bɛ! Hãngɔ ni zingɔ, lo ndo du na gwɛ̃ ti zangɔ e nga na wambangɔ bɛ e.
2. Ye mɛ Yehova ndo li na lo tɛ azi ko la bɛ la fa kã nɛ, wa nzɔ̃ kpale mɛ elengbi ti luangɔ na ndoni nɛ?
2 Nzembo 147:3 tɛnɛ na lo tɛ Yehova ya, lo ndo ‘gbe kã’ tɛ azi ko la bɛ la fa kã. Vɛrse mɛ kambisa se mɛ Yehova ndo za e na songo zu na ngoi mɛ bɛ e fa kã. Ye mɛ elengbi ti lingɔ se e du na gwɛ̃ ya Yehova za e nɛ? E ba se lɛlo mɛ. Mɔnganga mɛ hĩnga kwa nzɔ̃ni lengbi ti lingɔ aye gba ti nɛngɔ ya lo za zo mɛ ɔ̃ kã ya lo ma nzɔ̃ni. Kanda ti nɛngɔ ya, zo niko ma nzɔ̃ni ko, ayɔ ya lo landa malako tɛ mɔnganga na seni. Na ya tɛnɛ mɛ, e na hũngɔ tɛnɛ mɛ Yehova tɛnɛ kaya Ngbangɔ na lo tɛ azi mɛ ndo hũ pɛnɔ na ya bingangɔ li, wa e nga na hũngɔ ngasia la elengbi ti kpãngɔ na kwa awangɔ zu mɛ lo ndo hɛ̃ e na songo.
YEHOVA NDO HŨ E KA LƐ LO NGBONDONI
3. Nda mɛ ambanga azi mɛndɛ̃ ndo du na dangɔ bɛ ya, ta ani na valɛrɛ gba ma nɛ?
3 E ge ya gigi mɛ ta songo da ma, wa na vundu zu ta azi gba ndo hũ ya, ani na valɛrɛ ma. Nyita wali Helen a tɛnɛ ya: “Mbi maindó kaya ndasewa mɛ ta awa dũngɔ mbi na songo ma. To mbi ndó wa kakulu lo wa lo ndo tɛnɛndó ngoi zu hɛ̃ mbi ya, ta mbi na valɛrɛ ma.” Ngama Helen, ngoi mɛndɛ̃ ando li ye ti siɔni tɛrɛ mɔ ando tɛnɛ siɔni na ili mɔ bere mɔ ndo hũ ya, ta ando ye mɔ ma. Se kpale ti ngaso si na mɔ ko, mɔ lengbi ti tingɔ na dangɔ bɛ ya, ta azi mɛndɛ̃ ndo kpã lɛ la na ndo mɔ ma.
4. Na bangɔ Nzembo 34:18, kapa mɛ Yehova ko hɛ̃ e nɛ?
4 Abɛse du ya, azi mɛndɛ̃ ndo li ye ti siɔni tɛrɛ mɔ ko, mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova ndo ye mɔ, wa lo ndo mu nga mɔ na valɛrɛ gba. Lo ndo du “dã na azi mɛ bɛ la fa kã.” (Di Nzembo 34:18.) Se mɔ ndo hũ ya, ta mɔ na “valɛrɛ ma” ko, hĩnga ya, Yehova ndo hũ aseliye tɛ mɔ ti nzɔ̃ni wa lo ndo benda nga mɔ ka tɛ lo. (Yn. 6:44) Lo ndo du ngoi zu dã ti zangɔ e na lo mɛ ya e du ngbondoni ka lɛ lo.
5. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo se mɛndó Yezo li na kpale tɛrɛ azi nɛ?
5 Elengbi ti mandangɔ hĩngangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova na lége ti se lɛlo tɛ Yezo. Ngoi mɛndó Yezo ge lɛ sese ko, lo hũndó azi mɛ afɔ̃ la ndo hũ ala ya, ta ala na valɛrɛ ma, wa lo lindó ye tɛrɛ ala na vundu zu. (Mat. 9:9-12) Ngoi mɛndó wali kɔi mɛ na kpengba ngã ti mɛ̃nɛ na dangɔ bɛ ti songɔ ga gbɔ̃ nyɔ bɔngɔ tɛ Yezo ko, Yezo wambandó bɛ lo wa lo hɛ̃ndó lo sia wali na lo ti loyengɔ tɛ lo. (Mar. 5:25-34) Yezo landandó se lɛlo tɛ To lo na ndenge ti lengbingɔ. (Yn. 14:9) Ni la, mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova ndo hũ mɔ ngbondoni ka lɛ lo, wa lo ndo hũ nga aseliye tɛ mɔ ti nzɔ̃ni, lo ndo hũ loyengɔ tɛ mɔ nga na songo mɛ mɔ na ni na lo tɛ lo.
6. Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se mɔ du na dangɔ bɛ ya, ta mɔ na valɛrɛ ma nɛ?
6 Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se mɔ ngbã bo lá kwɛ mangɔ tɛrɛ mɔ ya, ta mɔ na valɛrɛ ma nɛ? Di avɛrse ti ya Ngbangɔ mɛ na zangɔ mɔ, mɔ hũ ya Yehova ndo hũ mɔ na valɛrɛ gba, wa gbɔ̃ nga li mɔ na ndo ni. b (Nz. 94:19) Ta mɔ haka tɛrɛ mɔ na azi mɛndɛ̃ ma, wa ta mɔ kpã nga lɛ mɔ gba na ndo ye mɛ ta mɔ na likoki ti lingɔ ni ma. Ta Yehova ndo yɔ ka ti mɔ ya, mɔ li ye mɛ aɔ ngunu tɛ mɔ ma. (Nz. 103:13, 14) Se du ya, zo kɔi gbɔ̃ndó mɔ na ndo ngunu wa lo gbɛ̃ mɔ na kpale mɛ aba pite ko, ta mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ fotɛ gba na lo ti ye mɛndó zo niko li tɛrɛ mɔ ma. Se ali ye ti ngaso tɛrɛ mɔ ko, ta ni du fotɛ tɛ mɔ ma! Hĩnga ya, Yehova ndo fa ngbanga ndo azi ko la ndo li afɔ̃ la siɔni, wa lo ndo za azi ko la ali kpale ti siɔni tɛrɛ ala. (1 Pet. 3:12) Sandra, mɛndó agbɛ̃ lo na nyi fɔ̃ tɛrɛ lo tɛnɛ ya: “Mbi ndo hũndandó Yehova ngoi zu ya lo za mbi, mbi hũ aseliye tɛ mbi ti nzɔ̃ni ngama se mɛ lo ndo hũ na ni.”
7. Ngasia la akpale mɛndó e tengbi na ni gã lengbi ti zangɔ e na ya kwa tɛ Yehova nɛ?
7 Ta kitɛ da ma ya, Yehova lengbi ti salelangɔ mɔ ti nɛngɔ ya, mɔ za azi mɛndɛ̃. Lo hɛ̃ mɔ ndima ti lengɔ kwa ndoni kɔi na lo kaya kwa ti fangɔ tɛnɛ. (1 Kɔr. 3:9) Na lo ti kpengba kpale mɛ mɔ tengbi na ni, ni lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ hĩnga nda mɛ azi ndo hũ pɛnɔ. Mɔ lengbi ti lingɔ aye gba ti zangɔ na ala. Helen, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo ka uzu luandó lisalisi ka tɛ ayata, wa ndɛ lo mɛ ko, lo mu ekateli ti zangɔ azi mɛndɛ̃. Lo tɛnɛ ya: “Ndó uzu ko, mbi ndo mandó tɛrɛ mbi ya mbi zanga tina, kanda Yehova li ya, mbi ma tɛrɛ mbi ya ando ye mbi wa lo ndo salela nga mbi ti nɛngɔ ya mbi za azi mɛndɛ̃.” Helen na dengɔ bɛ ti lingɔ kwa ngama wa sungɔ lége ti ngoi zu.
GWƐ̃ TƐ YEHOVA DU YA E YE SE TƐ LO TI KANGƆ LƐ NA NDO SIƆ KPALE
8. Tɛnɛ mɛ Yehova tɛnɛ hɛ̃ e kaya mbeti ti Yisaya 1:18 nɛ?
8 Ambanga awa kwa tɛ Yehova ndo du na sɔngɔ bɛ na lo ti aye mɛndó ala li gã abɛse du uzu ti ala mungɔ batisimɔ bere na pɛ mungɔ batisimɔ tɛ la. Kanda ta bɛ e lengbi ti lingɔ na ni ma ya, Yehova ndo ye e gba, ni la lo tondó Nyi lo Yezo ga kpi na lo tɛ e ti nɛngɔ ya, lo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e. Lo ye ya, e ye kado niko. Yehova ndo to e, e ye ya, na pɛ “lɛkɛngɔ kpale” c ka popo tɛ e ná lo ko, ta lo ndo bata akpale tɛ e ti siɔni ma. (Di Yisaya 1:18.) E ndo hɛ̃ Yehova To e ti songo sia kɔli na lo mɛ ya, lo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e ti gã! Bo na ya ngoi niko ko, ta bɛ lo ndo li bɛ na aye ti nzɔ̃ni mɛndó e li ma.—Nz. 103:9, 12; Aeb. 6:10.
9. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, ta e ngbã bo lá kwɛ kpãngɔ lɛ e na ndo siɔ kpale mɛndó e li gã ma nɛ?
9 Se du ya bɛ mɔ ndo sɔ gba na lo ti aye mɛndó aɔ ko, li zu mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya mɔ kpã lɛ mɔ na ndo omɛ mɔ ndo li na olo, kanda ta na ndo ye mɛndó aɔ wɛ ma. E ba se lɛlo tɛ Toma Polo. Lo ndó na sɔngɔ bɛ na lo mɛ ya, lo ndo hɛ̃ndó awakristo pɛnɔ, kanda lo hĩnga ya, Yehova ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo. (1 Tim. 1:12-15) Lo ngbã bondó lá kwɛ dangɔ bɛ lo na siɔ kpale tɛ lo ti gã? Ta kitɛ da ma ya, lo kɛ̃ndó lingɔ ngaso, kwɛ kɔi na se mɛndó lo kɛ̃ aye nga na ndima zu mɛndó ndo hɛ̃ lo ngama zo ti Farisai. (Fil. 3:4-8, 13-15) Kanda Polo ngbã bondó lá kwɛ dungɔ na ge ge ge na ya kwa tɛ lo nga kpãngɔ lɛ lo na ndo aye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na bi mɛ na gangɔ. Ngama Polo, ta elengbi ti gbinyangbingɔ kpale mɛndó aɔ ma. Kanda elengbi ti gondangɔ Yehova na ndo akpale mɛ e ndo tengbi na ni na olo, nga kpãngɔ lɛ e na ndo aye ti nzɔ̃ni mɛ lo ko kapa ti hɛ̃ngɔ e na bi mɛ na gangɔ.
10. Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se du ya, mɔ lindó kpale kɔi mɛ ahɛ̃ azi mɛndɛ̃ kã ka bɛ la nɛ?
10 Mɔ lengbi ti mangɔ sɔngɔ bɛ na lo ti tɛnɛ bere ye kɔi mɛndó mɔ li tɛrɛ azi mɛndɛ̃ mɛndó afa kã ka bɛ la. Ye mɛ lengbi ti zangɔ mɔ nɛ? Mɔ lengbi ti lingɔ zu ti nɛngɔ ya, mɔ lɛkɛ kpale na yɔngɔ pardɔ̃ ka tɛ lo na bɛ mɔ kɔi. (2 Kɔr. 7:11) Hũnda Yehova ya lo za azi ko la mɔ li ye mɛ ahɛ̃ la kã ka bɛ la. Lo lengbi ti zangɔ mɔ ná azi mɛ mɔ hɛ̃ la kã ka bɛ la ya, ĩ gbe bɛ ĩ, wa ĩ ngbã lá kwɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na siriri.
11. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo se lɛlo tɛ Prɔfeta Yona nɛ? (Ba nga limɔ ti koko mbeti.)
11 Lua awangɔ na ndo yungɔ ndo tɛ mɔ ti gã, wa zia ya, Yehova salela mɔ na ya alége mɛ lo pɔna. E ba se lɛlo tɛ prɔfeta Yona. Na se lɛ gwengɔ ka Ninive kɔdɔrɔ mɛndó Nzapa to lo ka da ko, Yona mu tɛ lo ndó lége mɛndɛ̃. Yehova hɛ̃ndó Yona tumbu, wa Yona luandó wangɔ na ndo yungɔ ndo tɛ lo. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Ta Yehova ziandó salelangɔ Yona ngama prɔfeta ma. Yehova di hɛ̃ndó lo nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya lo gwe ka Ninive, wa lo yendó gwengɔ. Ta lo ziandó ya, sɔngɔ bɛ mɛndó lo ma na ndo yungɔ ndo tɛ lo ti gã agbanzi lo na yengɔ lingɔ kwa mɛndó Yehova hɛ̃ lo ma.—Yona 3:1-3.
a pɛ songɔ kwá mɛndó Prɔfeta Yona so kaya susu ko, Yehova di dirindó to lo ka Ninive ya, lo gwe pa nzɔ̃ pa tɛ ni kai (Ba paragrafɛ ti 11)
YEHOVA NDO HƐ̃ E NYINGƆ VURÚ TƐ LO TI NƐNGƆ YA AWAMBA BƐ E
12. Ngasia la Yehova ndo hɛ̃ e siriri na ngoi mɛ e tengbi na kpale kɔi mɛ ahulu li e nɛ? (Filipɛ 4:6, 7)
12 Na lége ti nyingɔ vurú, Yehova ndo wamba bɛ e na ngoi mɛ e ndo hũ pɛnɔ na ya bingangɔ li tɛ e bere na ngoi mɛ e tengbi na kpengba kpale. E ba kpale mɛndó Ron ná Carol tengbi na ni. Na kamwangɔ zu, nyi la mɛ na bulu 39 hondó tɛrɛ lo. Ala tɛnɛ ya: “E tengbindó na akpengba kpale gba, kanda omɛ aɔ ni zu. Na ya abi gba, ta e ndo landó langɔ ma, ni la e ndo lindó sambela hɛ̃ Yehova, wa e luandó siriri ti bɛ mɛ atɛnɛ tɛnɛ ni kaya mbeti ti Filipɛ 4:6, 7.” (Di.) Se du ya mɔ tengbi na tara mɛ kpengbani ko, mɔ lengbi ti kambisangɔ ni na ya sambela hɛ̃ Yehova ngoi zu mɛ mɔ ye. (Nz. 86:3; 88:1) Hũnda ngoi zu nyingɔ vurú tɛ Yehova. Wa lo na zangɔ mɔ na ni.—Luka 11:9-13.
13. Ngasia la Nyingɔ vurú lengbi ti zangɔ e ya, e ngbã lá kwɛ vɔrɔngɔ Yehova na mbilimbili nɛ? (Efɛzɛ 3:16)
13 Kpengba pɛnɔ kɔi anzɛ̃ na mɔ? Nyingɔ vurú lengbi ti zangɔ mɔ ya mɔ ngbã lá kwɛ vɔrɔngɔ Yehova na mbilimbili. (Di Efɛzɛ 3:16.) E ba kpale mɛndó asi na nyita wali Flora. Lo ná kɔ lo lindó kwa ti misiɔnɛrɛ ndoni kɔi, na pɛni kɔ lo zangandó mbilimbili ka tɛ lo, wa ala hondó libala tɛ la. Lo tɛnɛ ya: “Mbi mandó sɔngɔ bɛ kpengbani na lo ti zangangɔ mbilimbili tɛ lo wa ta mbi lengbindó ti dangɔ bɛ mbi na ye mɛndɛ̃ ma. Mbi lindó sambela hɛ̃ Yehova ya, lo za mbi na nyingɔ vurú tɛ lo ti nɛngɔ ya, mbi gbe bɛ mbi na ya kpale mɛ mbi tengbi na ni. Yehova hɛ̃ndó mbi ye mɛ mbi na gwɛ̃ ni ti nɛngɔ ya, mbi nwɔ kpengba kpale mɛndó mbi tengbi na ni mɛndó mbi ndo hũ ya ta mbi lengbi ti nwɔngɔ ni ma.” Flora hũndó ya Nzapa za lo ti nɛngɔ ya lo kpã bɛ lo gba na ndo lo, wa lo ye na bɛ lo kɔi ya, Nzapa na zangɔ lo na ya apɛnɔ tɛ lo zu. Lo tɛnɛ ya: “Tɛnɛ mɛ kaya mbeti ti Nzembo 119:32 kambisa na seni nvɛ̃ni se mɛ Yehova za na lo, vɛrse niko tɛnɛ ya: ‘Mbi na landangɔ lége ti andia tɛ mɔ, na lo mɛ ya, ni lua ndo ka bɛ mbi.’”
14. Ngasia la elengbi ti zingɔ lége ya, nyingɔ vurú tɛ Nzapa ali kwa na ndo e nɛ?
14 Na pɛ hũndangɔ Yehova ya, lo hɛ̃ mɔ nyingɔ vurú tɛ lo, ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ nɛ? Li aye mɛ lengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ lua nyingɔ vurú tɛ Nzapa. Ni fa gwengɔ bombi nga na pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛndɛ̃. Kpã bɛ mɔ na ndo Yehova, wa ndo di nga tɛnɛ tɛ lo ngoi zu. (Fil. 4:8, 9) Na ngoi mɛ mɔ ndo di ko, su andakisa tɛ azi mɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ la mɛndó ala tengbi na pɛnɔ, wa gbɔ̃ nga li mɔ na se mɛndó Yehova za na ala ya, ala gbe bɛ la. Sandra, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo ka uzu hũndó pɛnɔ na lo mɛ ya, lo tengbindó na akpengba kpale gba na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo. Lo tɛnɛ ya: “Se lɛlo tɛ Yozefu asandó ngunu bɛ mbi. Ta lo ziandó ya, apɛnɔ nga na zangangɔ mbilimbili mɛndó lo tengbi na ni agbɛ̃ mangbi tɛ lo ná Yehova ma.”—Eb. 39:21-23.
YEHOVA NDO SALELA AYATA KƆLI NÁ AYATA WALI TI NƐNGƆ YA ALA WAMBA BƐ E
15. Azi mɛ lengbi ti wambangɔ bɛ e na, wa ngasia la ala lengbi ti zangɔ e nɛ? (Ba nga limɔ.)
15 Ngoi mɛ e tengbi na pɛnɔ ko, ayata lengbi ti “wambangɔ bɛ e.” (Kɔl. 4:11) Ayata kɔli ná ayata wali du lége kɔi mɛ Yehova ndo salela ti fangɔ na e songo tɛ lo. Ala lengbi ti wambangɔ bɛ e na ngoi mɛ ala lekisa ngoi ndoni kɔi na e nga na mangɔ e na ngoi mɛ e ndo kambisa hɛ̃ la se mɛ e ndo ma na tɛrɛ e. Ala lengbi ti sangɔ ngunu bɛ e na dingɔ hɛ̃ e vɛrse kɔi ti ya Ngbangɔ bere lingɔ sambela ndoni kɔi na e. d (Roma 15:4) Na ya ngoi niko, nyita kɔli bere nyita wali lengbi ti dangɔ na bɛ e, e hũ se mɛ Yehova ndo ma na tɛrɛ lo na ya kpale niko, wa ala lengbi nga ti zangɔ e ya, e ngbã lá kwɛ gbengɔ bɛ e. Ngoi gba, ala ndo za e na ya alége mɛndɛ̃ na hɛ̃ngɔ e tɛ ti tɛngɔ bere lingɔ ya, e ma tɛrɛ e nzɔ̃ni.
Abɛta akwa mɛ kpengbani na ya nyingɔ ndo zangbi na popo tɛ ala (Ba paragrafɛ ti 15)
16. Ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, azi mɛndɛ̃ za e nɛ?
16 Elengbi ti hũndangɔ azi mɛndɛ̃ ya ala za e. Ayata kɔli ná ayata wali ndo du na songo tɛ e wa ala ndo ye nga zangɔ e. (Mas. 17:17) Kanda, ngoi mɛndɛ̃ ta ala lengbi ti hĩngangɔ na seni se mɛ e ndo ma na tɛrɛ e bere ye mɛ e na gwɛ̃ ni ma. (Mas. 14:10) Se mɔ tengbi na kpale ti pɛnɔ ko, tɛnɛ ni hɛ̃ kwa mɔ ti nzɔ̃ni, wa kambisa hɛ̃ lo se mɛ mɔ ndo ma na tɛrɛ mɔ. Li ya lo hĩnga ye mɛ lengbi ti zangɔ mɔ. Mɔ lengbi ti pɔnangɔ biazo kɔi bere sɛ mɛ mɔ ndo kpã bɛ mɔ na ndo la ti nɛngɔ ya mɔ kambisa hɛ̃ la se mɛ mɔ ndo ma na tɛrɛ mɔ. Ambanga ayata wali lengbi ti pɔnangɔ kambisangɔ se mɛ ala ndo ma na tɛrɛ la hɛ̃ nyita wali mɛndɛ̃ mɛ kpengbani na ya nyingɔ.
17. Ambanga akpale mɛndɛ̃ mɛ lengbi ti gbanzingɔ e ya ta azi mɛndɛ̃ wamba bɛ e ma nɛ, wa elengbi ti nwɔngɔ ni ngasia?
17 Lekisa ngoi ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali. Na lo ti kpale ti sɔngɔ bɛ mɛ mɔ tengbi na ni ko, ngoi mɛndɛ̃ ta mɔ na dungɔ na gwɛ̃ ti lekisangɔ ngoi ndoni kɔi na azi mɛndɛ̃ ma. Na ya ngoi mɛndɛ̃, ayata kɔli ná ayata wali lengbi ti mangɔ mɔ siɔni bere ta ala pɔna tɛnɛ ti nzɔ̃ni la ala tɛnɛ hɛ̃ mɔ ma. (Zaki 3:2) Na lo ni la, ta mɔ du yɔngɔrɔni na ayata kɔli ná ayata wali ma, Yehova lengbi ti salelangɔ ala ti nɛngɔ ya, ala sa ngunu bɛ mɔ. Gavin biazo kɔi mɛ na ngã ti bingangɔ li (dépression) tɛnɛ ya: “Dungɔ lá kwɛ na mangbi ti nzɔ̃ni ná akwa mbi adu ye mɛ mbi ndo ye lingɔ ni.” Kanda Gavin li ndo kpengbani dungɔ ndoni kɔi na ayata kɔli wa lo bandandó mangɔ tɛrɛ lo nzɔ̃ni na ngoi mɛ lo li ngaso. Nyita wali mɛ ili lo la Amy tɛnɛ ya: “Na lo mɛ ya, mbi tengbindó na akpale gba na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mbi ko, ando du pɛnɔ ka tɛ mbi ti nɛngɔ ya, mbi kpã bɛ mbi na ndo azi. Kanda mbi manda yengɔ nga kpãngɔ bɛ mbi na ndo ayata kɔli ná ayata wali ngama se mɛ Yehova ndo li na ni. Mbi hĩnga ya, ni ndo hɛ̃ Yehova dengɔ bɛ wa ni ndo hɛ̃ nga mbi nvɛ̃ni dengɔ bɛ.”
YEHOVA KO KAPA YA NI NA WAMBANGƆ BƐ E NA BI MƐ NA GANGƆ
18. Ye mɛ elengbi ti kũngɔ na bi mɛ na gangɔ nɛ, wa ye mɛ elengbi ti lingɔ na olo nɛ?
18 Elengbi ti bangɔ bi mɛ na gangɔ na loyengɔ ya, Yehova na sarangɔ azi ko la ndo hũ pɛnɔ na ya bingangɔ li nga na ya mi. (Suma 21:3, 4) Na ngoi niko, apɛnɔ zu mɛ e tengbi na ni ta na “diringɔ gangɔ ka bɛ e ma.” (Yis. 65:17) Ngama se mɛ e hũ na ni Yehova ndo gbe kã tɛ e bandangɔ ndɛ. Yehova ndo hɛ̃ e aye gba ti nɛngɔ ya, awamba bɛ e wa aza nga e, ni la elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova na zangɔ e. Ta ĩ du na kitɛ bɛ yakere ma, “na lo mɛ ya lo ndo kpã lɛ lo na ndo ĩ.”—1 Pet. 5:7.
BIA 7 Yehova azali makasi na biso
a E hɛ̃ la aila mɛndɛ̃.
b Ba Ãkadre “ Yehova ndo hũ mɔ ngbondoni.”
c Ti nɛngɔ ya “e lɛkɛ kpale” ná Yehova ko, elengbi ti fangɔ ya, e gbinya bɛ e na yɔngɔ pardɔ̃ na lo ti siɔ kpale tɛ e nga na gbinyangbingɔ seliye tɛ e. Se du ya, e li siɔ kpale mɛ kotani ko, ayɔ ya e hũnda ka tɛ abiazi ti ya bombi ya ala za e.—Zaki 5:14, 15.
