1. Ngasia la e hĩnga ya, Yehova ye ya, e dɔ dã na lo nɛ?

 YEHOVA yɔ ka ti e ya, e dɔ dã na lo. (Zaki 4:8) Lo ye dungɔ Nzapa tɛ e, To e, nga kwa e. Lo ndo hɛ̃ gbinya ti asambela tɛ e, lo ndo za nga e ya, e gbe bɛ na ya kpengba kpale. Lo ndo ha e na lo, wa lo ndo bata nga e na lége ti linɔ tɛ lo. Kanda aye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e dɔ dã na Yehova nɛ?

2. Ngasia la elengbi ti dɔngɔ dã na Yehova nɛ?

² Elengbi ti dɔngɔ dã na Yehova na lége ti lingɔ sambela hɛ̃ lo, dingɔ Tɛnɛ tɛ lo, nga na gbɔ̃ngɔ li e na ndo ni. Se e li ngaso ko, e na yengɔ lo gba, wa e nga na hɛ̃ngɔ lo sia kɔli ngoi zu. Ni nga na tongɔ e ya, e tɔndɔ lo, wa e hɛ̃ nga lo gonda mɛ alengbi na lo. (Suma 4:11) Se e hĩnga Yehova nzɔ̃ni, e na kpãngɔ bɛ e na ndo lo, nga na linɔ mɛ lo kpã ti nɛngɔ ya, aza e.

3. (a) Ngasia la Zabulu ndo gi lége ti gbɛ̃ngɔ mangbi tɛ e ná Yehova nɛ? (b) Na bangɔ Nzembo 31:13, 14 ye mɛ na zangɔ e ya, ta e zia Nzapa tɛ e ná linɔ tɛ lo ma nɛ?

³ Zabulu ndo li zu ti nɛngɔ ya, ni kangbi popo tɛ e ná Yehova, gba ni na ngoi mɛ e tengbi na tara. Lo ndo li ni ngasia? Lo ndo li ya, yɛkɛ yɛkɛ e zia kpãngɔ bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo. Kanda elengbi ti batangɔ tɛrɛ e na akpale ti ngaso. Se du ya, e du na loyengɔ ti kpengbani ka tɛ Yehova, wa e kpã bɛ e zu na ndo lo ko, ta e na ziangɔ Nzapa tɛ e ná linɔ tɛ lo ma.​—Di Nzembo 31:13, 14.

4. Aye mɛ ndɛ e na mandangɔ nɛ?

⁴ Na ya tɛnɛ mɛ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ ti akpengba kpale taa mɛ elengbi ti tengbingɔ na ni mɛ ando lo ka tɛ azi mɛ ta ala ndo vɔrɔ Yehova ma; ni lengbi ti lingɔ ya, ta e di e kpã bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo ma. Ngasia la ni lengbi ti kangbingɔ popo  tɛ e ná Yehova nɛ? Wa aye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e nwɔ atara niko tɛ Satana nɛ?

5. Ngasia la akpengba kpale alengbi ti lingɔ ya, ta e diri e kpã bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo ma nɛ?

⁵ Ngoi mɛndɛ̃ e ndo tengbi na akpengba kpale mabere botemeli tɛ azi ti ndasewa tɛ e, bere kwa tɛ e ndo wɛ. Ngasia la akpengba kpale ti ngaso alengbi ti lingɔ ya, yɛkɛ yɛkɛ ta e di e kpã bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo ma, wa akangbi nga popo tɛ e na lo nɛ? Se du ya, e tengbi na kpengba kpale mɛ ali angoi gba ko, ni lengbi ti lingɔ ya, ta e du na nzɔ̃ dangɔ bɛ ma, bere elengbi ti nzɛ̃ngɔ. Satana ndo salela ngoi niko ti tongɔ e, e ti na kitɛ ya, ta Yehova ndo ye tɛrɛ e ma. Zabulu ndo li nga ya, e hũ ya, na lo tɛ Yehova ná linɔ tɛ lo la e ndo hũ pɛnɔ. Kpale ti ngaso asi ngandó na ambanga aya Izraɛlɛ na ngoi ti gã ka Ezipito. Na ebandeli, ala yendó na bɛ la kɔi ya, Yehova pɔna Moizɛ ná Aarona ya, ala si na ani ka gbɛ ngba. (Kob. 4:29-31) Kanda na gesi, na ngoi mɛndó Farao bakisa kwa na ndo kwa tɛ la ko, ala bandandó tɛnɛngɔ siɔni na lo tɛ Moizɛ ná Aarona, ala pandó hɛ̃ la ya: “Na lo tɛ ĩ, bɛ Farao ná azi tɛ lo akɛ̃ e, wa ĩ kpã zama na bɛ ti la ya , ala kpɔ na e.” (Kob. 5:19-21) Ala tɛnɛndó siɔni na lo tɛ awa kwa tɛ Nzapa ti mbilimbili. Adundó ye ti vundu nvɛ̃ni! Se du ya, ali na olo angoi gba mɔ ndo gbe bɛ mɔ na ya kpale ti pɛnɔ, ngasia la mɔ lengbi ti ngbãngɔ lá kwɛ kpãngɔ bɛ mɔ na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo nɛ?

6. Wangɔ mɛ e lua ka tɛ prɔfeta Habakuku na omɛ aba gbengɔ bɛ na ya kpengba kpale nɛ?

⁶ Zi bɛ mɔ hɛ̃ Yehova na ya sambela, wa kpã bɛ mɔ ya, lo na zangɔ mɔ. Prɔfeta Habakuku tengbindó na akpengba kpale gba. Na ya ngoi kɔi, lo tindó na kitɛ ya, ta Yehova ndo kpã lɛ lo na ndo ni ma. Na lo ni la, lo zindó bɛ lo, lo kambisa sɔngɔ bɛ tɛ lo hɛ̃ Yehova na ya sambela. Lo pandó hɛ̃ Yehova ya: “Oo Yehova, tee kawa la mbi na dɛngɔ kɔngɔ so yɔngɔ ya, mɔ za mbi, kanda ta mɔ ndo ma mbi ma nɛ? . . . Nda mɛ mɔ ndo zi lége hɛ̃ kpale ti mɔbulu nɛ?” (Hab. 1:2, 3) Yehova hɛ̃ndó gbinya ti sambela tɛ wa kwa tɛ lo mɛndó alo kaya bɛ lo. (Hab. 2:2, 3) Na pɛ gbɔ̃ngɔ li lo na seni nvɛ̃ni na ndo se mɛndó Yehova ndo so na azi tɛ lo na kwá ko, Habakuku dirindó lua dengɔ bɛ. Lo yendó na bɛ lo kɔi ya, Yehova ndo kpã lɛlo na ndo lo, wa Yehova nga na zangɔ lo ya, lo gbe bɛ lo. (Di Habakuku 3:17-19.) Wangɔ mɛ ni lengbi ti hɛ̃ngɔ mɔ nɛ? Na ngoi mɛ mɔ tengbi na tara ko, li sambela hɛ̃ Yehova, kambisa hɛ̃ lo sɔngɔ bɛ tɛ mɔ. Na gesi gi ya, lo za mɔ. Se mɔ li ngaso ko, mɔ lengbi ti yengɔ na bɛ mɔ kɔi ya, Yehova na hɛ̃ngɔ mɔ ngunu ti nɛngɔ ya, mɔ gbe bɛ mɔ. Wa se lo za mɔ ko, loyengɔ tɛ mɔ na mbage tɛ lo na tingɔ kpengbani.

7. Dangɔ bɛ mɛndó azi ti ndasewa tɛ Shirley aye tongɔ lo ya, lo ti na ni nɛ, wa ye mɛndó aza lo ya, ta loyengɔ tɛ lo na mbage tɛ Yehova agbɛ̃ ma nɛ?

⁷ Ngbã lá kwɛ lingɔ aye mɛ na lingɔ ya, mɔ dɔ dã na Yehova. Zia e ba se mɛ lingɔ ngaso aza Shirley, nyita wali kɔi mɛ wa sungɔ lége ti ngoi zu mɛ ndo du ka kɔdɔrɔ ti Papouasie-Nouvelle-Guinée, na ngoi mɛndó lo tengbi na kpengba kpale. b Ndasewa tɛ nyita wali Shirley, adundó ndasewa tɛ awa yɛlɛ, ngoi mɛndɛ̃, ta luangɔ tɛ ti tɛngɔ ando dundó ye ti wele ma. Zo kɔi ti ndasewa tɛ la yendó tongɔ lo ya, lo zia kpãngɔ bɛ lo na ndo Yehova. Lo pandó hɛ̃ lo ya: “Mɔ ndo tɛnɛ ya, Nyingɔ vurú tɛ Nzapa ndo za mɔ, kanda zangɔ mɛ Nyingɔ vurú ni ndo za na mɔ wa? Ndasewa tɛ ĩ adu ndasewa ti yɛlɛ, mɔ ndo gbɛ̃ ngoi tɛ mɔ ti gwengɔ fangɔ tɛnɛ.” Shirley tɛnɛ ya: “Mbi hũndandó tɛrɛ mbi nvɛ̃ni na ndo ya: ‘Nzapa ndo kpã lɛlo na ndo e bere ta lo ndo kpã lɛlo  na ndo e ma?’ Ni la, mbi lindó sambela mbala kɔi hɛ̃ Yehova, mbi kambisandó hɛ̃ lo sɔngɔ bɛ tɛ mbi. Ta mbi ziandó dingɔ Ngbangɔ ná fangɔ tɛnɛ ma, mbi ngbãndó lá kwɛ pangɔ nzɔ̃ pa nga na gwengɔ bombi.” Ta aningandó ma, nyita wali Shirley hũndó ya, Yehova ndo kokisa gwɛ̃ ti ndasewa tɛ la, ta ala ndo zanga aye ti tɛngɔ ma, wa ala nga na dengɔ bɛ. Shirley tɛnɛ ya: “Mbi hũndó ya, Yehova ndo hɛ̃ gbinya ti asambela tɛ mbi.” (1 Tim. 6:6-8) Se du ya, mɔ ngbã lá kwɛ lingɔ aye mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ dɔ dã na Yehova ko, ta mɔ na zingɔ lége ya, akitɛ bere akpengba kpale akangbi popo tɛ mɔ ná Yehova ma.

8. Ye mɛ lengbi ti singɔ na ayata mɛ na kumba ge ya linɔ tɛ Yehova nɛ?

⁸ Na lége ti televisiɔ̃, radio nga na internet ko, awa kula tɛ e ndo pa nvɛ̃nɛ bere ndo panza siɔ tɛnɛ na ili ayata mɛ na kumba ge ya linɔ tɛ Yehova. (Nz. 31:13) Agbɔ̃nɔ ayata mɛndɛ̃ wa abi ala ka bɔlɔkɔ mabere azi mɛ awa mɔbulu. Awakristo ti siɛklɛ ti uzu atengbi ngandó na kpale ti ngaso na ngoi mɛndó akala lo tɛrɛ toma Polo, wa agbɔ̃ndó lo abi lo ka bɔlɔkɔ. Ye mɛndó awakristo li nɛ?

9. Ye mɛndó ambanga ayata mɛndɛ̃ ali na ngoi mɛndó agbɔ̃ Polo ka bɔlɔkɔ nɛ?

⁹ Ambanga awakristo mɛndɛ̃ aziandó hɛ̃ngɔ ti la hɛ̃ Polo na ngoi mɛndó lo ka bɔlɔkɔ ka Roma. (2 Tim. 1:8, 15) Na lo nɛ? Ala ndo mandó kamɛnɛ na lo tɛ Polo na lo mɛ ya, azi ndo hũndó lo ya lo du wa mɔbulu? (2 Tim. 2:8, 9) Bere ala ndó na mbɛtɔ, wa ala ndo kpɛ ngandó ya, ta ani tengbi na botemeli ti ngaso ma? Abɛse adundó na lo ti nɛ la ala li ngaso ko, da bɛ mɔ na se mɛndó Polo ma na tɛrɛ lo na lo tɛ ala. Polo gbendó bɛ lo na ya akpale ti siɔni nvɛ̃ni, wa lo kpã ngandó dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo na ya kaka na lo tɛ ala. (Aw. 20:18-21; 2 Kɔr. 1:8) Zia ya, ta e du mabere ayata nikondó akɛ̃ zangɔ Polo na ya ngoi ti pɛnɔ ma! Aye mɛ ta bɛ e lengbi ti lingɔ na ni ma na ngoi mɛ ayata mɛ na kumba ge ya bombi atengbi na botemeli nɛ?

10. Ye mɛ ta bɛ e lengbi ti lingɔ na ni ma na ngoi mɛ ayata mɛ na kumba atengbi na botemeli nɛ, wa na lo nɛ?

 ¹⁰ Da bɛ mɔ na nda mɛ e ndo tengbi na botemeli nga na zo mɛ ndo si na ni. Mbeti ti 2 Timɔte 3:12 atɛnɛ ya: “Azi zu ko la ndo ye lingɔ ye mɛ ndo de na bɛ Nzapa, na lo mɛ ya, ala na Yezo ati bo kɔi ko, azi na giangɔ la [bere ala na tengbingɔ na botemeli].” Na lo ni la, ta elengbi ti kamwangɔ ma, se Satana ndo hɛ̃ azi mɛ na kumba ge ya linɔ tɛ Yehova pɛnɔ. Gwɛ̃ tɛ lo du ya, ni gbɛ̃ mbilimbili tɛ ayata niko na mbage tɛ Yehova, wa e ti na mbɛtɔ.​—1 Pet. 5:8.

11. Wangɔ mɛ e lua na ndo se lɛlo tɛ Onezifɔrɛ nɛ? (2 Timɔte 1:16-18)

¹¹ Na mbilimbili zu, ngbã lá kwɛ zangɔ ayata mɛ na kumba, wa ta mɔ zia ala ma. (Di 2 Timɔte 1:16-18.) Na siɛklɛ ti uzu, Onezifɔrɛ lindó ye mɛ aɔngbi na tɛ azi mɛndɛ̃ na ngoi mɛndó abi Polo ka bɔlɔkɔ. Polo pandó na lo tɛ lo ya: “Ta kamɛnɛ agbɔ̃ lo na lo ti bɔlɔkɔ mɛ mbi li ma.” Onezifɔrɛ gindó Polo, wa ngoi mɛndó lo lua lo ko, lo gindó lége ti zangɔ lo. Na lingɔ ngaso, Onezifɔrɛ kpãndó dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo nvɛ̃ni na ya kaka na lo tɛ Polo. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ nɛ? Ta e zia ya, kpɛngɔ mbɛtɔ tɛ azi ali ya, e kɛ̃ zangɔ ayata e mɛ atengbi na botemeli ma. Na se lɛ lingɔ ngaso, ayɔ ya, e li zu so zangɔ ala. (Mas. 17:17) Ala na gwɛ̃ ti songo nga na lisalisi tɛ e.

12. Wangɔ mɛ se lɛlo tɛ ayata ti Rusie ahɛ̃ e nɛ?

¹² Binga li mɔ na se mɛ ayata ti Rusie ndo za ayata mɛndɛ̃ mɛ agbɔ̃nɔ la ka bɔlɔkɔ. Na ngoi mɛ ayata mɛ agbɔ̃nɔ la ndo gwe so sambangɔ ngbanga ka da ngbanga ko, ayata mɛndɛ̃ ndo gwe ndoni kɔi na ala so fangɔ ya, ani na mbage tɛ la. Wangɔ mɛ ni lengbi ti hɛ̃ngɔ e nɛ? Na ngoi mɛ ando kala lo tɛrɛ ayata mɛ na kumba, ando gbɔ̃nɔ ala ka bɔlɔkɔ, bere ala ndo tengbi na botemeli ko, ta mɔ zia ya, ni hɛ̃ mɔ mbɛtɔ ma. Ndo li sambela na lo tɛ la, za azi ti ndasewa tɛ la, wa gi nga lége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti nɛngɔ ya, mɔ za ala.​—Aw. 12:5; 2 Kɔr. 1:10, 11.

13. Ngasia la se mɛ azi ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ e, alengbi ti lingɔ ya, ta e kpã bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo ma nɛ?

¹³ Ngoi mɛndɛ̃ azi ti ndasewa tɛ e mɛ ta ala du Atɛmwɛ ma, afɔ̃ e ti kwa, bere ti kalasi ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ e na lo mɛ ya, e ndo pa nzɔ̃ pa bere e na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ amangbi na andia tɛ Yehova. (1 Pet. 4:4) Ala lengbi ti pangɔ hɛ̃ e ya: “Mbi ndo ye mɔ, kanda ta mbi ndo ye sambela tɛ ĩ Atɛmwɛ ma, ni na andia ti kpengbani mɛ ta amangbi na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ndɛ ma.” Azi mɛndɛ̃ lengbi ti tɛnɛngɔ siɔni na lo tɛ e, na ndo se mɛ e ndo ba na azi mɛ abi la gigi, ala lengbi ti pangɔ ya: “Ngasia la ĩ lengbi ti tɛnɛngɔ ya, ĩ ndo yengbi nɛ?” Atɛnɛ ti ngaso alengbi ti tongɔ e ya, e ti na kitɛ na ndo andia tɛ Yehova. Elengbi ti bandangɔ hũndangɔ tɛrɛ e ya: ‘Ye mɛ Yehova yɔ ya, e li, ta aɔ nyɔ kpɔ̃ ni ma? Ta andia mɛ linɔ tɛ lo ndo hɛ̃ e adu andia ti kpengbani ma?’ Se du ya, mɔ tengbi na kpale ti ngaso, ngasia la mɔ lengbi ti ngbãngɔ dã na Yehova ná linɔ tɛ lo nɛ?

14. Se azi atɛnɛ siɔni na lo tɛ e na lo mɛ ya, e ndo landa andia tɛ Yehova, ye mɛ elengbi ti lingɔ nɛ? (Nzembo 119:50-52)

¹⁴ Du na ekateli ti tɔndɔngɔ andia tɛ Yehova. Yobo dundó se lɛlo ti nzɔ̃ni na omɛ aba tɔndɔngɔ andia tɛ Yehova abɛse na ngoi mɛndó azi mɛndɛ̃ ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ lo. Kɔli kɔi mɛndó ndo hũ ya, ni du kwa Yobo ayendó tongɔ lo ya, lo hũ ya, abɛse lo ndo li anzɔ̃ ye ti ngasia ko, ta ni ndo li na Nzapa ye kɔi ma, ta Nzapa ndo kipe ni ma. (Yobo 4:17, 18; 22:3) Kanda Yobo kɛ̃ndó yengɔ nvɛ̃nɛ niko. Lo hĩngandó ya, ndia tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni ndo du ngoi zu nzɔ̃ni, wa lo ndó na ekateli ti kpengbani ti tɔndɔngɔ ni. Ta lo zindó lége ya, azi mɛndɛ̃ agbɛ̃ mbilimbili tɛ lo ma.  (Yobo 27:5, 6) Wangɔ mɛ ni lengbi ti hɛ̃ngɔ e nɛ? Ta mɔ zi lége ya, siɔ tɛnɛ mɛ azi ndo tɛnɛ na lo tɛ e ato mɔ ya, mɔ ti na kitɛ na lo ti andia tɛ Yehova ma. Gbɔ̃ li mɔ na ndo akpale mɛ asi na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ nvɛ̃ni. Ta mɔ hũ ya, mɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni na lo mɛ ya, mɔ ndo landa andia tɛ Yehova ma? Du na ekateli ti kpengbani ti hɛ̃ngɔ ti mɔ hɛ̃ linɔ tɛ Yehova nga na landangɔ andia tɛ lo. Se mɔ li ngaso ko, abɛse azi atɛnɛ siɔni na lo tɛ e ngasia ko, ta ni na kangbingɔ popo tɛ mɔ ná Yehova ma.​—Di Nzembo 119:50-52.

15. Nda mɛndó azi ti ndasewa tɛ Brizit ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ lo nɛ?

¹⁵ Zia e ba se lɛlo tɛ nyita wali Brizit mɛ ndo du ka Inde. Azi ti ndasewa tɛ lo ndo gulundó lo na lo mɛ ya, lo du wa kwa tɛ Yehova. Nyi ngoi yakere na pɛ batisimɔ tɛ lo na bulu ti 1997, kwa tɛ kɔ lo mɛndó ta lo Tɛmwɛ tɛ Yehova ma awɛndó. Na lo ni la, lo ná ya lo Brizit nga na ayangambi tɛ la ti wali amundó ekateli ti diringɔ ka ndasewa tɛ awa dũngɔ lo mɛ ndo du kaya kɔdɔrɔ mɛndɛ̃. Kanda Brizit na tengbingɔ na kpengba kpale nvɛ̃ni. Na lo mɛ ya, ta kɔ lo dɛ na kwa ma ko, ayɔndó ya, lo li kwa kpengbani ti kokisangɔ gwɛ̃ ti ndasewa tɛ lo. Hãngɔ ni zingɔ, na yɔngɔ ya, lo li bere 350 kilomɛtrɛ ti nɛngɔ ya, lo gwe bombi. Na vundu zu azi ti ndasewa tɛ kɔ lo ndo hɛ̃ndó lo pɛnɔ na lo mɛ ya, lo du tɛmwɛ tɛ Yehova. Kpale di tindó siɔni nvɛ̃ni, na lo ni la, Brizit ná ndasewa tɛ lo alondó so ya kɔdɔrɔ niko adiri ka kɔdɔrɔ mɛndɛ̃. Kai kɔ lo kpindó. Na gesi, nyi lo kɔi ti wali mɛ na bulu 12 akpindó na ngã ti kansɛrɛ. Wa ye mɛ siɔni adu ya, azi ti ndasewa tɛ nyita Brizit ndo pandó ya, adu fotɛ tɛ lo, se ta lo tindó Tɛmwɛ tɛ Yehova ma ko, ale ta akpale ti ngaso alindó tɛrɛ lo ma. Abɛse ngaso ko, lo kpãndó bɛ lo na ndo Yehova, wa lo ngbãndó dã na linɔ tɛ lo.

16. Nzɔ̃ kpale mɛndó Brizit lua na ndenge mɛndó lo kpã bɛ lo na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo nɛ?

¹⁶ Bangɔ ya, Brizit ndo dundó kaya kɔdɔrɔ mɛ yɔngɔrɔ ni na bombi ko, wa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ kɔi pandó hɛ̃ lo ya, lo ndo fa tɛnɛ kaya kɔdɔrɔ mɛ lo da, wa lo ndo li bombi kaya da tɛ lo. Na ebandeli, lo hũndó ya, ni du kpengbani. Abɛse ngaso ko, lo landandó wangɔ tɛ wa  bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ. Lo pandó nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛndɛ̃, lo tambwisandó bombi kaya da tɛ lo, wa lo ndo lindó bombi ti ndasewa ndoni kɔi na ayati lo. Nzɔ̃ kpale mɛndó lo lua nɛ? Brizit bandandó mandangɔ Ngbangɔ na azi gba, wa gba ka popo tɛ la amundó batisimɔ. Na 2005 lo bandandó lingɔ kwa tɛ wa sungɔ lége ti ngoi zu. Lo kpãndó bɛ lo na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo, wa Yehova hɛ̃ndó lo mbana gɛrɛ na lo ti mbilimbili tɛ lo. Ndɛ lo mɛ ko, ayati lo ndo vɔrɔ Yehova na mbilimbili, wa abombi sɛ asindó kaya kɔdɔrɔ niko! Brizit yendó na bɛ lo kɔi ya, Yehova hɛ̃ndó lo ngunu ti nɛngɔ ya, lo nwɔ kpengba kpale, wa lo gbe bɛ lo na ya siɔ tɛnɛ tɛ azi ti ndasewa tɛ lo.

17. Ekateli mɛ elengbi ti dungɔ na ni nɛ?

¹⁷ Satana ndo ye tongɔ e ya, e hũ ya, ta Yehova na zangɔ e na ngoi mɛ e tengbi na kpengba kpale ma, wa ngbãngɔ kaya linɔ tɛ lo na lingɔ ya, dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ati siɔni nvɛ̃ni. Lo ye ya, e ti na mbɛtɔ ti kpengbani na ngoi mɛ akala lo tɛrɛ ayata mɛ na kumba ge ya bombi, ala tengbi na botemeli bere agbɔ̃nɔ la ka bɔlɔkɔ. Wa na lége ti siɔ tɛnɛ tɛ azi mɛndɛ̃ lo ye ya, e zia kpãngɔ bɛ e na ndo Yehova na nga na linɔ tɛ lo wa ta e tɔndɔ andia tɛ lo ma. Abɛse ngaso ko, e hĩnga nzɔ̃ni kɔdɛ tɛ lo, ta lo na handangɔ e ma. (2 Kɔr. 2:11) Na lo ni la, du na ekateli ti kɛ̃ngɔ nvɛ̃nɛ tɛ Satana, wa ngbã mbilimbili ka tɛ Yehova ná linɔ tɛ lo. Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, ta Yehova na ziangɔ mɔ bɛ fãni kɔi ma. (Nz. 28:7) Na lo ni la, ta mɔ zia ya, ye kɔi akangbi popo tɛ mɔ ná Yehova ma!​—Roma 8:35-39.

18. Aye mɛ e na mandangɔ na pɔsɔ ti gesi nɛ?

¹⁸ Na ya tɛnɛ mɛ, e lo ti bangɔ akpengba kpale mɛ elengbi ti tengbingɔ na ni mɛ ando lo ka tɛ azi mɛ ta ala du Atɛmwɛ tɛ Yehova ma. Kanda kpengba kpale mɛndɛ̃ alengbi nga ti longɔ ge ya bombi wa, akpã se mɛ e ndo kpã bɛ e na ndo Yehova ná linɔ tɛ lo na ya tara. Ngasia la elengbi ti gbengɔ bɛ e na ya kpale ti ngaso nɛ? E na mandangɔ ni na pɔsɔ ti gesi.