Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 18

BIA 1 Bizaleli ya Yehova

Kpã bɛ mɔ na ndo bɛ ti vundu “tɛ wa fangɔ ngbanga ti ndo lɛ gigi zu”!

Kpã bɛ mɔ na ndo bɛ ti vundu “tɛ wa fangɔ ngbanga ti ndo lɛ gigi zu”!

“Ta wa fangɔ ngbanga ti ndo lɛ gigi zu na lingɔ ye mɛ mbilimbili ma?”​—EB. 18:25.

NA NDUNU NI

Tɛnɛ mɛ e na mandangɔ ndɛ na bakisangɔ loyengɔ tɛ e ti hĩngangɔ ya, Yehova na fangɔ bɛ ti vundu nga na mbilimbili na ngoi mɛ lo na songɔ na azi mɛ azanga mbilimbili.

1. Tɛnɛ ti sangɔ ngunu bɛ mɛndó Yehova tɛnɛ hɛ̃ Abrahama nɛ?

 ABRAHAMA ná To lo ti ndo zu tɛnɛndó tɛnɛ na ndo kpale mɛ, wa ta bɛ lo ndo lindó na ni ma. Na lége tɛ angelo, Nzapa pandó hɛ̃ Abrahama ya, lo na ongɔ kɔdɔrɔ ti Sodoma ná Gomora. Kpale ni giandó kɔdɛ tɛ kɔli niko ti mbilimbili. Lo hũndandó Nzapa ya: “Mɔ na kpɔngɔ nvɛ̃ni azi ti mbilimbili ndoni kɔi na asiɔ azi? . . . Ta wa fangɔ ngbanga ti ndo lɛ gigi zu na lingɔ ye mɛ mbilimbili ma?” Na yɔngɔrɔ bɛ zu, Yehova hɛ̃ndó kwa lo ti kpɔ̃ bɛ lo wangɔ kɔi mɛ ni ndo za e, wa ndo wamba nga bɛ e zu: Ta Nzapa na kpɔngɔ azi ti mbilimbili bɛ gbɔ ma.​—Eb. 18:23-33.

2. Ye mɛ alengbi ti tongɔ e ye ya, fangɔ ngbanga tɛ Yehova ndo du mbilimbili nga ti vundu nɛ?

2 Nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, se tɛ Yehova ti fangɔ ngbanga adu ti mbilimbili nga ti vundu nɛ? Na lo mɛ ya, e hĩnga ya “Yehova ndo hũ kpale mɛ ka bɛ” azi. (1 Sam. 16:7) Na ndenge mɛndɛ̃, lo hĩnga nzɔ̃ni bɛ zo kɔi kɔi.” (1 Ba. 8:39; 1 Nt. 28:9) Adu tɛnɛ ti mbilimbili mɛ ndo kamwisa. Fangɔ ngbanga tɛ Yehova adu ti ndara mɛ aɔ ma dã ma hĩngangɔ ndo tɛ e. Ni la, na lége ti nyingɔ vuru, toma Polo tɛnɛndó na lo tɛ Yehova Nzapa ya: “Ta elengbi ti gbɔ̃ngɔ nda fangɔ ngbanga tɛ lo ma!”​—Roma 11:33.

3-4. Ngoi mɛndɛ̃ ahũnda mɛ e ndo hũnda na tɛrɛ e nɛ, wa ye mɛ e na mandangɔ na ya tɛnɛ mɛ nɛ? (Yn. 5:28, 29)

3 Abɛse ngaso ko, ngoi mɛndɛ̃ elengbi nga ti dungɔ na ahũnda ngama se mɛndó Abrahama hũnda na ni. Ni lengbi ti dungɔ ahũnda ngama: ‘Ta nzɔ̃ kapa da na lo tɛ azi na ndo bi mɛ na gangɔ ngama tɛ azi mɛndó Nzapa fa ngbanga tɛ ala ka Sodoma ná Gomora ma? Ambangani ka popo tɛ ala na dungɔ na likoki ti songɔ ndoni kɔi na . . . azi mɛ azanga mbilimbili”?’​—Aw. 24:15.

4 Zia e ba aye mɛ e hĩnga na ndo songɔ kwá. E lo ti gbɔ̃ngɔ nda akpale mɛndɛ̃ ti fãnani mɛ aba “songɔ kwá ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́” nga na “songɔ kwa ti fangɔ ngbanga.” a (Di Yoanɛ 5:28, 29.) Gbɔ̃ngɔ nda akpale ni ahɛ̃ agbinyangbi mɛndɛ̃ mɛ e na mandangɔ na ya bɛ li tɛnɛ ti ndɛ nga na bɛ li tɛnɛ mɛ na gangɔ. Na lo ti fangɔ ngbanga ti mbilimbili tɛ Yehova ko, e na bangɔ aye mɛ ta e hĩnga ma na aye mɛ e hĩnga.

AYE MƐ TA E HĨNGA MA

5. Tɛnɛ mɛndó mbeti tɛ e ndo tɛnɛ na lo tɛ azi mɛndó Yehova kpɔ ala ka Sodoma na Gomora nɛ?

5 Na ngoi ti uzu tee ndɛ, ambeti tɛ e ndo kambisa akpale gba na ndo fangɔ ngbanga tɛ Yehova na ndo azi mɛ azanga mbilimbili. E ndo tɛnɛndó ya, azi mɛndó Yehova nvɛ̃ni kpɔ ala ngama azi ti Sodoma na Gomora ko, ta ala na nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá na ndo bi mɛ na gangɔ ma. Kanda, mandangɔ nga lingɔ sambela na ndo kpale ni ato e ya, e hũnda tɛrɛ e na ndo mɛ, elengbi nvɛ̃ni ti yengɔ kpale ni na bɛ e kɔi?

6. Ase lɛlo mɛndɛ̃ mɛ ndo fa ya, Yehova na sambisangɔ azi mɛ azanga mbilimbili nɛ, wa ye mɛ ta e hĩnga ma nɛ?

6 Zia e ba ambanga agbinya mɛ ni kwɛ kɔi na ndo kpale niko. Avɛrse gba ti ya Ngbangɔ ndo tɛnɛ tɛnɛ ti fangɔ ngbanga tɛ Yehova na ndo azi mɛ azanga mbilimbili. Na ndakisa, Yehova kpɔndó azi zu, bo Noa na ndasewa tɛ lo ndó la so na ngoi ti kpengba ngu. Lo salela ngandó aya Izraɛlɛ ti nɛngɔ ya, ala kpɔ azi ti kɔdɔrɔ 7 mɛndó kaya akɔdɔrɔ ti kapa. Yehova salela ngandó angelo kɔi ti nɛngɔ ya, lo kpɔ asoda 185 000 ti Asiri bo na bi kɔi gɛgɛrɛ. (Eb. 7:23; Mib. 7:​1- 3; Yis. 37:​36, 37) Na bangɔ akpale mɛ, Ngbangɔ ye nvɛ̃ni kambisangɔ hɛ̃ e ya, Yehova kpɔndó azi niko ti bwai wa ta lo ko nga kapa ti songɔ na ala ma? Ipɔ ta se ni la ma. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ngaso nɛ?

7. Ye mɛ ta e hĩnga ma na ndo azi mɛndó Yehova kpɔ ala na ngoi ti kpengba ngu nga na azi ti Kanana nɛ? (Ba limɔ ti koko mbeti.)

7 Ta e hĩnga se mɛndó Yehova fa na ngbanga tɛ zo kɔi kɔi ma, wa ta e hĩnga bere azi mɛndó kpili aluandó lége ti mandangɔ hĩngangɔ Lo nga na gbinyangɔ bɛ ala ma. Na omɛ aba ngoi ti kpengba ngu ko, Ngbangɔ ndo tɛnɛ na lo tɛ Noa ya, lo du “wa pangɔ nzɔ̃ pa ti mbilimbili.” (2 Pet. 2:5) Kanda ta ni ye tɛnɛngɔ ya, bo na ngoi mɛndó Noa ndo kĩ kota ngɔ la na ngoi niko bondó la lo lengbi ti gwengɔ pangɔ hɛ̃ azi ti lɛ sese zu ya, ala na kpingɔ na kpengba ngu ma. Kwɛ kɔi, ta e hĩnga bere asiɔ azi mɛndó ndo du ka Kanana aluandó lége ti mandangɔ kpale tɛ Yehova nga gbinyangbingɔ se du tɛ ala ma.

Noa ná ndasewa tɛ lo ndo kĩ kota ngɔ. Ta e hĩnga ma, bere Noa fandó tɛnɛ hɛ̃ azi zu bo na ngoi mɛndó lo ndo kĩ kota ngɔ uzu ti nɛngɔ ya kpengba ngu ni. (Ba paragrafɛ ti 7)


8. Ye mɛ ta e hĩnga ma na ndo azi ti Sodoma na Gomora nɛ?

8 Ye mɛ na singɔ na azi mɛndó akpili ka Sodoma na Gomora nɛ? Lota mɛ zo ti mbilimbili ngandó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ngoi niko. Wa e hĩnga bere Lota pandó nzɔ̃ pa hɛ̃ azi niko zu? Ipɔ. Biani ala ndó asiɔ azi, kanda ala zu hĩngandó kangbingɔ ye mɛ nzɔ̃ni na ye mɛ siɔni? Ta seni la ma. Kanda hĩnga ya, butu butu tɛ azi ti lɛ kɔdɔrɔ ni zu agindó lége ti lingɔ azi mɛndó aga ka tɛ Lota siɔni na ndo ngunu. Ngbangɔ pa ya, butu butu tɛ azi “bandangɔ na ndo palanga ti kɔli tee ka tɛ kangba” agwendó. (Eb. 19:4; 2 Pet. 2:7) E hĩnga nvɛ̃ni na seni ya, Yehova Nzapa mɛ na bɛ ti vundu ahɛ̃ kɔi kɔi tɛ ala tumbu ti kwá mɛ azanga nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá? Ipɔ, ta e tɛnɛ ngaso ma. Yehova fandó na Abrahama yangondo ya, ta azi bɛ 10 mɛ mbilimbili ndó ka kɔdɔrɔ niko ma. (Eb. 18:32) Biani ta ala ndo mbilimbili ma, wa Yehova hɛ̃ndó ala tumbu na landangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ala. Elengbi ti tɛnɛngɔ ya, ta bɛ zo kɔi ka popo tɛ ala na luangɔ tangɔ li gɛrɛ ti “songɔ” ndoni kɔi na azi mɛ “azanga mbilimbili” ma? Ipɔ, ta elengbi ti tɛnɛngɔ ngaso ma!

9. Ye mɛ ta e hĩnga ma ndo Salomo nɛ?

9 Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ azi mɛndó ala mbilimbili uzu wa na gesi ala ti azi mɛ azanga mbilimbili. Gbia Salomo du nga kɔi tɛ azi ni. Lo hĩngandó Yehova nga na se ti vɔrɔngɔ lo, kanda na gesi Salomo ziandó vɔrɔngɔ Yehova, wa lo bandandó vɔrɔngɔ anzapa ti nvɛ̃nɛ. Siɔ kpale tɛ lo hɛ̃ndó Yehova ngɔnzɔ, wa ni si ngandó na pɛnɔ hɛ̃ aya Izraɛlɛ na ya abulu gba. Adu biani ya, na pɛ kwá tɛ gbia Salomo ko, Ngbangɔ pa ya, “aɔndó lo ndoni kɔi na akotara lo” ná azi mɛndɛ̃ ti mbilimbili ngama Gbia Davidi. (1 Ba. 11:5-9, 43; 2 Ba. 23:13) Na lo mɛ ya Ngbangɔ pa ya, aɔndó Salomo ndoni kɔi na azi ti mbilimbili ko, ni fa ya Yehova na songɔ na lo na ngoi mɛ na gangɔ? Ta Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ni ma. Azi gba ndo da bɛ la ya, Salomo na songɔ na lo mɛ ya Ngbangɔ pa ya, “zo ko la kpi wɛ ko, lo futa yongo ti siɔ kpale tɛ lo.” (Roma 6:7, NWT) Biani, kanda ta ni ye fangɔ ya, azi zu ko la kpili la na songɔ ma. Ta ni ye fangɔ nga ya, zo ko la kpi ko, lo bo na likoki ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ fãni mɛndɛ̃ ma. Songɔ kwá adu kado mɛ alo ka tɛ Nzapa tɛ e ti songo. Lo ndo hɛ̃ ni hɛ̃ azi mɛ na nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti vɔrɔngɔ lo ti bwai na bwai. (Yobo 14:13, 14; Yn. 6:44) Salomo nga na luangɔ nzɔ̃ kado niko? Bo Yehova kɔi la hĩnga gbinya ni, ta e, e hĩnga ni ma. Kanda na ndenge mɛndɛ̃ e hĩnga ya, Yehova na lingɔ ye mɛ mbilimbili.

AYE MƐ E HĨNGA

10. Dangɔ bɛ tɛ Yehova na ndo kpɔngɔ azi du nɛ? (Ezekiele 33:11) (Ba nga limɔ.)

10 Di Ezekiel 33:11. Yehova pa hɛ̃ e se mɛ lo ndo ma na tɛrɛ lo na ndo fangɔ ngbanga tɛ azi. Kwɛ kɔi na se mɛndó Ezekiel su na ni ko, toma Petro tɛnɛ ya, “ta Yehova ye ya . . . zo kɔi kpi ma.” (2 Pet. 3:9) Tɛnɛ ni ndo sa ngunu bɛ e ti hĩngangɔ ya, ta Yehova ndo li bo ye iɔ iɔ ti kpɔngɔ azi zu mbala kɔi ma. Na lo mɛ ya, lo na bɛ ti vundu ko, lo ndo fa ni na ngoi zu mɛ alengbi.

Na lo ti songɔ kwá tɛ azi mɛ azanga mbilimbili ko, gba tɛ azi na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti mandangɔ hĩngangɔ Yehova (Ba paragrafɛ ti 10)


11. Azi mɛ ta na songɔ ma na, wa e hĩnga ni ngasia?

11 Ye e hĩnga na ndo azi mɛ ta ala na luangɔ songɔ kwá ma nɛ? Ngbangɔ hɛ̃ bo nyi ndakisa yakere na ndo kpale ni. b Yezo pandó ya, ta Yuda Mokerota na songɔ ma. (Mar. 14:21; ba nga Yn. 17:12 ba nga tɛnɛ ti nɔtɛ ti vɛrse ni.) Na sãna nga na bɛ lo kɔi, Yudasi lindó zu ti temelangɔ Yehova ná Nyi lo Yezo. (Ba Marko 3:29 nga nɔtɛ ti vɛrse ni.) Kwɛ kɔi, Yezo tɛnɛndó na lo tɛ agbia ti sambela mɛndó ndo temɛla lo ya, ta ala na luangɔ nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá ma. (Mat. 23:33) Wa toma Polo sundó na lo tɛ aaposta mɛ akɛ̃ gbinyangɔ bɛ ala ya, ta ala na luangɔ songɔ kwa ma.​—Aeb. 6:4-8; 10:29.

12. Ye mɛ e hĩnga na ndo bɛ ti vundu tɛ Yehova nɛ? Hɛ̃ ase lɛlo.

12 Kanda, ye mɛ e hĩnga na ndo bɛ ti vundu tɛ Yehova nɛ? Ngasia la lo ndo fa ya, “ta lo ye ya zo kɔi kpi ma nɛ”? Zia e ba se mɛndó lo fa bɛ ti vundu hɛ̃ azi mɛndó ali siɔ kpale ti kotani. Gbia Davidi lindó siɔ kpale ti kotani, lo tindó kɔmbɛ, wa lo ho ngandó zo. Kanda, Davidi gbinyandó bɛ lo, wa na lo ti bɛ ti vundu tɛ Yehova ko, lo kandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo. (2 Sam. 12:1-13) Gbia Manase lindó asiɔ kpale gba na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo, kanda Yehova fandó bɛ ti vundu, wa lo ka ngandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ Manase na lo mɛ ya, lo gbinyandó bɛ lo. (2 Nt. 33:9-16) Ase lɛlo mɛ ndo fa na e ya, Yehova ndo fa bɛ ti vundu ngoi zu ko la lo hũ nzɔ̃ni ti lingɔ ni. Lo na songɔ na azi na lo mɛ ya, ala hĩnga siɔ kpale mɛndó ala li wa ala gbinya nga bɛ ala.

13. (a) Nda mɛndó Yehova fa bɛ ti vundu na azi ti Ninive nɛ? (b) Tɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ na gesi na lo tɛ azi ti Ninive nɛ?

13 E hĩnga nga kpale na ndo bɛ ti vundu tɛ Yehova na se mɛndó lo fa ni hɛ̃ azi ti Ninive. Nzapa pandó hɛ̃ Yona ya: “Siɔ kpale tɛ ala asi tee ge tɛ mbi.” Kanda ngoi mɛndó ala gbinya bɛ ala na ndo siɔ kpale tɛ ala ko, na songo zu Yehova kandó lɛ lo na ndo ni. Lo na bɛ ti vundu sĩ ɔngɔ tɛ Yona. Nzapa pandó hɛ̃ prɔfɛta Yona mɛndó ati na ngɔnzɔ ya, “ta azi ti Ninive hĩnga ɔngbingɔ ye mɛ nzɔ̃ni na ye mɛ siɔni ma.” (Yon. 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Na gesi, Yezo salelandó ndakisa niko ti hangɔ na bɛ ti vundu tɛ Yehova nga na fangɔ ngbanga tɛ lo ti mbilimbili. Wa lo pa nga ya, azi ti Ninive mɛ agbinya bɛ ala ko, “ala na songɔ na bi ti fangɔ ngbanga.”​—Mat. 12:41.

14. “Songɔ kwá ti fangɔ ngbanga” tɛ azi ti Ninive alengbi na nɛ?

14 Bi ti “fangɔ ngbanga” mɛ wa la azi ti Ninive na songɔ wa? Yezo tɛnɛndó tɛnɛ ti “songɔ kwá ti fangɔ ngbanga” ni na ndo bi mɛ na gangɔ. (Yn. 5:29) Lo ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ aba Lo-lengɔ Gbia tɛ lo ti bulu koto na ngoi mɛ “azi ti mbilimbili ná azi mɛ azanga mbilimbili” na songɔ. (Aw. 24:15) Na lo tɛ “azi mɛ azanga mbilimbili” ko, ala na songɔ kwá ti fangɔ ngbanga. Ni ye fangɔ ya, na ngoi mɛ ala na songɔ ko, Yehova ná Yezo na bangɔ azi mɛ na tɔndɔngɔ nga na kpãngɔ na kwa aye mɛ ala manda. Azi ti Ninive mɛ na kɛ̃ngɔ vɔrɔngɔ Yehova na pɛ songɔ kwá tɛ ala ko, ta lo na batangɔ ala na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ma, wa lo na kpɔngɔ ala ti bwai. (Yis. 65:20) Kanda ala ko la na pɔnangɔ vɔrɔngɔ Yehova na pɛ songɔ kwá tɛ ala ko, ala na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti bwai na bwai!​—Da. 12:2.

15. (a) Nda mɛ ta elengbi ti tɛnɛngɔ ya, ta bɛ zo kɔi na popo tɛ azi mɛndó Nzapa kpɔ ala ka Sodoma na Gomora na songɔ ma nɛ? (b) Ngasia la elengbi ti gbɔ̃ngɔ nda tɛnɛ mɛ kaya mbeti ti Yuda 7 nɛ? (Ba Ãkadre “ Yuda yendó tɛnɛngɔ ya nɛ?”)

15 Ngoi mɛndó Yezo tɛnɛ tɛnɛ ti songɔ kwá tɛ azi ti Sodoma ná Gomora ko, lo pandó ya ala na songɔ “na bi ti fangɔ ngbanga” kanda azi mɛ akɛ̃ tɛrɛ lo nga na tɛnɛ tɛ lo ko, ta ala na songɔ ma. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) Lo yendó tɛnɛngɔ ya nɛ? Na ngoi mɛndɛ̃ Yezo salelandó tɛnɛ mɛ alengbi na ndo tɛnɛ mɛ. Hĩnga ya, ngoi mɛndó Yezo tɛnɛ tɛnɛ tɛ azi ti Ninive na omɛ aba songɔ kwá na bi ti fangɔ ngbanga ko, ta lo ye bondó tɛnɛngɔ tɛnɛ tɛ azi ti Ninive ma. Ngoi mɛndɛ̃ lo ndo dandó bɛ lo na ndo tɛnɛ mɛndó lo ndo tɛnɛ na lo tɛ azi ti Sodoma na Gomora. “Bi ti fangɔ ngbanga” mɛ lo ndo tɛnɛ ni zu sɛ ko, ni kwɛ kɔi. Ngama azi ti Ninive, azi ti Sodoma na Gomora ali ngandó aye ti siɔni. Kanda azi ti Ninive aluandó lége ti gbinyangɔ bɛ la. Hãngɔ ni zingɔ, da bɛ mɔ na ndo tɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ ti “songɔ kwá ti fangɔ ngbanga.” Tɛnɛ ni na bangɔ nga “azi mɛ ndo li aye ti siɔni.” (Yn. 5:29) Alengbi ti dungɔ ngoi mɛndɛ̃ ya, nyi nzɔ̃ dangɔ bɛ da na lo tɛ azi ti Sodoma na Gomora. Biani, ambangani ka popo tɛ ala na songɔ, wa e nga na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti hangɔ ala na kpale mɛ aba Yehova ná Yezo Kristo!

16. Ye mɛ e hĩnga na ndo ekateli mɛ Yehova na mungɔ na ndo songɔ kwá tɛ zo kɔi kɔi nɛ? (Yirimia 17:10)

16 Di Yirimia 17:10. Na ya vɛrse mɛ, e di aye e hĩnga na ndo fangɔ ngbanga tɛ Yehova: lo “ndo ba dangɔ bɛ tɛ e, nga na akpale mɛ ka gbɛ bɛ e” ngoi zu. Na ngoi ti songɔ kwá na bi mɛ na gangɔ ko, lo na “hɛ̃ngɔ ni na bangɔ kwa tɛ zo na zo.” Ta Yehova na gbinyangbingɔ ekateli mɛ lo na mungɔ ma se alengbi, kanda ngoi mɛndɛ̃ lo nga na fangɔ bɛ ti vundu. Ni la, ta elengbi ti tɛnɛngɔ ya, zo zanga nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwa ma, kanda elengbi ti tɛnɛngɔ ni se du ya, e hĩnga ya kpale ni du ngaso na lo tɛ lo!

“WA FANGƆ NGBANGA TI NDO LƐ GIGI ZU NA LINGƆ YE MƐ MBILIMBILI”

17. Nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ azi mɛ kpili na ni nɛ?

17 Bandangɔndó la Adamu ná Eva landa Satana wa ala tɔmbɔgɔ nga tɛrɛ Yehova Nzapa ko, butu butu tɛ azi ndo kpili. “Kwá mɛ wakula tɛ e,” adũ alé gba! (1 Kɔr. 15:26) Ye mɛ na singɔ na azi niko zu nɛ? Linɔ tɛ azi 144000 mɛ ala mbilimbili na mbage tɛ Kristo ko, ala na songɔ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ azanga kwá ka ndozu. (Suma 14:1) Butu butu tɛ akɔli ná awali mɛndó ndo ye Yehova na luangɔ “songɔ kwá tɛ azi . . . ti mbilimbili,” wa se ala ngbã mbilimbili na gbɛ Lo-lengɔ Gbia ti bulu koto kɔi tɛ Kristo, nga na ngoi ti tara ti ndani ko, ala na luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti bwai na bwai ge lɛ sese. (Da. 12:13; Aeb. 12:1) Ni la, na ngoi niko ti bulu 1 000 ko, “azi mɛ azanga mbilimbili”​—afa ya, azi mɛndó ta ala vɔrɔ Yehova ma, bere “ala lindó aye ti siɔni” ko​—ala na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti gbinyangbingɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ala ti tingɔ azi ti mbilimbili. (Luka 23:42, 43) Kanda, azi mɛndɛ̃ ndó asiɔ azi, wa ala mu nga ekateli ti tɔmbɔgɔngɔ tɛrɛ Yehova nga na ndo dangɔ bɛ tɛ lo ko, lo mu ekateli ya ta ala na songɔ ma.​—Luka 12:4, 5

18-19. a) Nda mɛ elengbi ti kpãngɔ bɛ e na ndo fangɔ ngbanga tɛ Yehova na ndo azi mɛ kpili nɛ? (Yisaya 55:8, 9) (b) Yɛ mɛ e na bangɔ na pɔsɔ ti gesi nɛ?

18 Elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, ngoi zu ko la Yehova ndo fa ngbanga ndo azi, abɛse ni du ngasia ko ni du ti mbilimbili? Ĩi! Abrahama gbɔ̃ndó ndani ya, Yehova du “wa fangɔ ngbanga” ti mbilimbili ti ndo “lɛ sese zu,” wa lo na ndara nga na bɛ ti vundu. Lo hɛ̃ Nyi lo fɔrmasiɔ̃ wa lo hɛ̃ nga lo kumba ti fangɔ ngbanga tɛ azi zu. (Yn. 5:22) Yehova ná Yezo lengbi ti hĩngangɔ aye mɛ aɔndɛ tɛrɛ lo ka bɛ azi. (Mat. 9:4) Ni la, na ya akpale zu ala na lingɔ “ye mɛ mbilimbili”!

19 Zia ya, e mu ekateli ti kpãngɔ bɛ e na ndo Yehova nga na ndo ekateli tɛ lo zu. Lo hĩnga nzɔ̃ni nvɛ̃ni ye mɛ lo ndo li ɔngɔ e. E hĩnga ya, ta e du azi mɛ elengbi ti fangɔ ngbanga ma, kanda bo lo la lo lengbi! (Di Yisaya 55:8, 9.) Na lo ni la, e kpã bɛ e na ndo fangɔ ngbanga tɛ Yehova zu ná tɛ Nyilo Yezo. Wa e hĩnga nga ya, Gbia tɛ e Yezo ndo landa na seni seliye tɛ To lo na omɛ aba fangɔ ngbanga na mbilimbili nga na bɛ ti vundu. (Yis. 11:3, 4) Tɛnɛ mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ na ndo fangɔ ngbanga tɛ Nzapa na ngoi ti kota pɛnɔ nɛ? Ye mɛ ta e hĩnga ma nɛ? Wa ye e hĩnga na ndo kpale niko nɛ? Bɛli tɛnɛ ti pɔsɔ ti gesi na hɛ̃ngɔ gbinya ti ahũnda niko.

BIA 57 Tósakwela bato ya ndenge nyonso

b Ti nɛngɔ ya mɔ hĩnga kpale mɛ aba Adamu, Eva, nga na Kaina ko, ba Linɔngi ti Sinzili ti nzɛ ti 01/2013, pajɛ. 12.