1. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ya, e na olo na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ya ngoi kɔi ti ngbondoni nɛ?

 E NA olo na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ya ngoi kɔi ti ngbondoni! Na lo mɛ ya, bi zu, e ndo hũ tɛnɛ mɛndó Ngbangɔ tɛnɛ ndo ti na seni. Na ndakisa, e ndo hũ “gbia ti Nɔrdi” ná ti “Sudi” ndo tiri to na lo ti lengɔ gbia na ndo lɛ gigi. (Da. 11:40 nɔtɛ) E ndo hũ kwa mɛ aba pangɔ tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia ndo li tɛrɛ lo na ndo lɛ gigi zu, wa amiliɔ̃ tɛ azi ndo ye mangɔ nzɔ̃ pa ni. (Yis. 60:22; Mat. 24:14) Wa e ndo lua nga atɛ ti nyingɔ gba “na ngoi mɛ alengbi.”​—Mat. 24:45-47.

2. Ye mɛ elengbi ti kpãngɔ bɛ e na ndoni nɛ, wa ayɔ ya e hĩnga nɛ?

² Yehova ndo ngbã bo lá kwɛ zangɔ e ya, e gbɔ̃ nda akpale ti ngbondoni mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na bi mɛ na gangɔ. (Mas. 4:18; Da. 2:28) Elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, ngoi mɛ kota pɛnɔ na bandangɔ ko, e na hĩngangɔ aye zu mɛ e na gwɛ̃ ti hĩngangɔ ti nɛngɔ ya, e ngbã kpengbani na ya nyingɔ, wa e du nga na mangbi na ya ngoi niko ti pɛnɔ. Kanda elengbi ti hĩngangɔ ya, ta e hĩnga ambanga aye mɛndɛ̃ na ndo bi mɛ na gangɔ ma. Na ya tɛnɛ mɛ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ uzu na ndo aye mɛ ato e ya, elɛkɛ akpale mɛndɛ̃ mɛndó e ha na ndo ambanga ye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na ngoi ti kota pɛnɔ. Na pɛni e na bangɔ ambanga  ye mɛndɛ̃ mɛ e hĩnga na ndo bi mɛ na gangɔ nga na se mɛ To e ti ndozu na lingɔ na kpale.

AYE MƐ TA E HĨNGA MA

3. Tɛnɛ mɛ e tɛnɛ na ndo ngoi mɛ Yehova na gbanzingɔ azi ya, ta ala lua nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti lingɔ ge popo tɛrɛ e ma nɛ, wa nda mɛ e tɛnɛ ngaso nɛ?

³ Ndó gã e ndo tɛnɛndó ya, ngoi mɛ kota pɛnɔ na bandangɔ ko, ta zo mɛ zanga mbilimbili na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti vɔrɔngɔ Yehova, nga na songɔ na ngoi ti to ti Armagedona ma. E tɛnɛ ngaso na lo mɛ ya, azi ná aye mɛndó ali tɛrɛ lo na ngoi ti kpengba ngu ando fa aye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na ngoi tɛ e na bi mɛ na gangɔ. Na ndakisa e tɛnɛ tɛnɛ niko na lo mɛ ya, Yehova kangandó nyɔ kota ngɔ na ngoi tɛ Noa, kwɛ kɔi, lo nga na “kangangɔ lége” ti azi ya, ta ala fa loyengɔ na lo tɛ lo, wa ala lua nga songɔ kwá na ngoi mɛ kota pɛnɔ na bandangɔ ma.—Mat. 24:​37-39.

4. E ndo hũ ndɛ ya, kpengba ngu mɛndó ani na ngoi tɛ Noa adu mabere prɔfesi? Kambisa.

⁴ Elengbi ti hũngɔ ya, kpale mɛndó ali tɛrɛ lo na ngoi ti kpengba ngu adu prɔfesi? Ipɔ. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, ta Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ni ma. a Ti bɛta kpale ko, Yezo haka bi ti gangɔ tɛ lo “na ngoi tɛ Noa”, kanda ta lo tɛnɛ ya, ye zu kondó la ali tɛrɛ lo na ngoi tɛ Noa ko, ni na lingɔ tɛrɛ lo na ngoi mɛ na gangɔ ma; mabere ngoi mɛndó Yehova kanga nyɔ kota ngɔ na ngoi tɛ Noa. Abɛse du ngaso ko, ta ni lengbi ti gbanzingɔ e na luangɔ wangɔ na  ndo kpale mɛndó ali tɛrɛ lo na ngoi tɛ Noa ná kpengba ngu mɛndó ani ma.

5. (a) Ngasia la, Noa fandó ya, lo na loyengɔ uzu ti nɛngɔ ya, kpengba Ngu ni nɛ? (Aebreo 11:7; 1 Petro 3:20) (b) Na omɛ aba kwa tɛ e ti fangɔ tɛnɛ, ngasia la, akpale mɛ ndɛ e ndo tengbi na ni amangbi na ngoi tɛ Noa nɛ?

⁵ Ngoi mɛndó Noa ma tɛnɛ mɛndó Yehova tɛnɛ hɛ̃ lo ya, ni na hongɔ kɔdɔrɔ na ngoi tɛ lo na kpengba ngu ko, lo fandó loyengɔ wa lo kĩndó kota ngɔ. (Di Aebreo 11:7; 1 Petro 3:20.) Kwɛ kɔi, azi ko la ndo ma tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa ko, ayɔ ya ala kpã ye mɛ ala ndo manda na kwa. (Aw. 3:17-20) Petro ilindó Noa ya, “wa fangɔ tɛnɛ ti mbilimbili.” (2 Pet. 2:5) Kanda nga ma se mɛ e lo ti mandangɔ na pɔsɔ mɛ aɔ ko, ta e hĩnga ma bere Noa fandó tɛnɛ hɛ̃ azi zu mɛndó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ngoi tɛ lo uzu ti nɛngɔ ya, kpengba ngu ni. Ndɛ lo mɛ ko, na ge ge ge zu, e ndo li nga kpengbani ti fangɔ tɛnɛ hɛ̃ azi zu ti ndo lɛ gigi. Abɛse e li kpengbani ngasia ko, ta e na kokangɔ fangɔ tɛnɛ hɛ̃ azi zu ti lɛ gigi uzu ti nɛngɔ ya, ndangba bi ga ma. Na lo nɛ?

6-7. Nda mɛ e tɛnɛ ya, ta e na tengbingɔ na azi ti lɛ gigi zu na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ uzu ti nɛngɔ ya, ndangba bi ga ma nɛ? Kambisa.

⁶ E gbɔ̃ li e na ndo tɛnɛ mɛ Yezo tɛnɛ na ndo kwa tɛ e ti fangɔ tɛnɛ. Lo tɛnɛndó ya, apa gbanda Nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa “na lɛ sese zu ya, azi zu ama tɛnɛ ni uzu, wadila sese awɛ.” (Mat. 24:14) Prɔfesi niko ndo ti ndɛ na seni na ndenge mɛ ta dɛndó li tɛrɛ lo ngaso uzu ma. Ndɛ lo mɛ ko, ando pa nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ gbia na yanga ɔngɔ 1 000, wa na lége ti sitɛ tɛ e ti jw.org ko, azi gba ti lɛ gigi alengbi ti mandangɔ kpale mɛ aba Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa.

⁷ Kanda Yezo pa ngandó hɛ̃ ava lo ya, ta ala na “fɔnɔngɔ na ya akɔdɔrɔ zu” bere ala na pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ zo kɔi kɔi uzu ti nɛngɔ ya, ngoi ti fangɔ ngbanga tɛ Nzapa lengbi ma. (Mat. 10:23; 25:31-33) Atɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ ndo ti na seni ndɛ na ngoi tɛ e. Ndɛ lo mɛ ko, amiliɔ̃ tɛ azi ndo du kaya kɔdɔrɔ mɛ agbanzi kwa ti fangɔ tɛnɛ ka da. Hãngɔ ni zingɔ, azi gba ndo dũ ayangambi ɔngɔ 100 na ya miniti kɔi kɔi. E ndo li zu mɛ elengbi ti lingɔ ti pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ “azi ti lɛ sese zu, ti ale zu nga na ti yanga kɔdɔrɔ zu.” (Suma 14:6) Kanda ti bɛta kpale ko, ta e na kokangɔ pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ zo kɔi kɔi ti lɛ sese zu uzu ti nɛngɔ ya, ndangba bi ga ma.

8. Ahũnda mɛ elengbi ti hũndangɔ na ndo fangɔ ngbanga tɛ Yehova na bi mɛ na gangɔ nɛ?

⁸ Na ndo akpale mɛ e lo ti tɛnɛngɔ tɛnɛ ni, elengbi ti hũndangɔ ando mɛ: Ye mɛ na singɔ na azi mɛ ta ala lua nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti mangɔ nzɔ̃ pa uzu ti nɛngɔ ya, ngoi ti kota pɛnɔ abanda ma nɛ? Yehova na fangɔ ngbanga tɛ ala ngasia? (Yn. 5:19, 22, 27; Aw. 17:31) Vɛrse mɛ gbɔ̃ bɛli tɛnɛ mɛ apa ya, “ta gwɛ̃ tɛ Yehova du ya, zo kɔi kpi ma.” Wa lo ye ya, “azi zu gbinya bɛ la.” (2 Pet. 3:9; 1 Tim. 2:4) Kanda e hĩnga ya, ta Yehova dɛ tɛnɛ hɛ̃ e ye mɛ lo na lingɔ ti nɛngɔ ya, e hĩnga gbinya ti ahũnda niko ma. Wa ta e na gbɔ̃ngɔ lo na ndo ngunu ti nɛngɔ ya, lo kambisa hɛ̃ e aye mɛ lo ndo li nga na aye mɛ lo na lingɔ ma.

9. Tɛnɛ mɛ Yehova kambisa hɛ̃ e kaya Ngbangɔ nɛ?

⁹ Yehova tɛnɛ hɛ̃ e aye mɛ lo na lingɔ kaya Ngbangɔ. Na ndakisa, Ngbangɔ tɛnɛ hɛ̃ e ya, Yehova na songɔ na azi mɛ “azanga mbilimbili” mɛndó ta ala lua nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti mangɔ nzɔ̃ pa wa ala gbinyangbi dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la ma. (Aw. 24:15; Luka 23:​42, 43) Ni si na ahũnda mɛndɛ̃ ti ngbondoni.

10. Ahũnda mɛndɛ̃ mɛ elengbi ti hũndangɔ nɛ?

¹⁰ Azi zu ko la na kpilingɔ na ngoi ti kota pɛnɔ, na kpilingɔ ti bwai zangangɔ ya, ala lua songɔ kwá? Ngbangɔ kambisa yangondo ya, azi zu ko la akɛ̃ tɛnɛ tɛ Yehova na kpilingɔ na  ngoi ti to ti Armagedona, wa ta ala na songɔ ma. (2 Tes. 1:6-10) Wa ye mɛ na singɔ na azi mɛ kpili na lo ti kpengba kpale mɛ ndo si na bɛ lo, aksidã, bere azi mɛndɛ̃ akpɔ la nɛ? (Mos. 9:11; Zek. 14:13) Ambanga zi mɛndɛ̃ ka popo tɛrɛ azi mɛ “zanga mbilimbili” na songo kaya gigi ti fãnani? Ta e hĩnga ma.

AYE MƐ E HĨNGA

11. Ye ti uzu mɛ Yehova na bangɔ ti nɛngɔ ya, lo fa ngbanga na ndo azi na ngoi ti to ti Armagedona nɛ?

¹¹ E hĩnga aye gba na ndo kpale mɛ na gangɔ. Na ndakisa, e hĩnga ya na ngoi ti Armagedona ko, na lingɔ kpale tɛrɛ azi na bangɔ se mɛndó ala li na ye tɛrɛ ayata Kristo. (Mat. 25:40) Azi mɛ na fangɔ ngbanga tɛ la mabere tɛ angasã gbaga na zangɔ awakristo mɛ ahĩni ala na kpɔ̃ nga na Yezo kristo. E hĩnga nga ya, ambanga ayata kristo na dungɔ ge lɛ sese uzu ti nɛngɔ ya, kota pɛnɔ banda, wa ala na gwengɔ ndozu nyi ngoi yakere uzu ti nɛngɔ ya, to ti Armagedona banda. Na lo mɛ ya, ambanga ayata kristo dɛ ge lɛ sese ko, azi mɛ na nzɔ̃ bɛ na luangɔ nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ, ti zangɔ ala, nga na hɛ̃ngɔ ti la na ya kwa mɛ ala ndo li. (Mat. 25:31, 32; Suma 12:17) Nda mɛ kwa niko du ngbondoni nɛ?

12-13. Na pɛ gbɛ̃ngɔ ti “Babilɔnɛ mɛ kota kɔdɔrɔ” ye mɛ azi mɛ hũ ni na lingɔ nɛ?

¹² Ndenge mɛ agbɛ̃ na “Babilɔnɛ mɛ kota kɔdɔrɔ” na tongɔ azi tɛnɛ ya, Atɛmwɛ tɛ Yehova pandó tɛnɛ niko ngoi yɔngɔrɔni. Ngoi mɛ gbanda kota pɛnɔ na bandangɔ wa na gbɛ̃ngɔ Babilɔnɛ mɛ kota kɔdɔrɔ ko, ngoi mɛndɛ̃ azi mɛ na hũngɔ na yengɔ ya, Atɛmwɛ tɛ Yehova bandandó tɛnɛngɔ tɛnɛ mɛ gã. Ambanga azi ko la na hũngɔ ndenge mɛ agbɛ̃ na Babilɔnɛ mɛ kota kɔdɔrɔ na ngoi ti kota pɛnɔ ko, ala na tingɔ na loyengɔ na mbage tɛ Yehova?​—Suma 17:5; Ezk. 33:33.

¹³ Ni li ngandó tɛrɛ lo ngaso ka Ezipito na ngoi tɛ Moizɛ. E hĩnga ya, ngoi mɛndó aya Izraɛlɛ asi ka Ezipito ko, “azi ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃” agandó li kaya popo tɛrɛ ala. Ambangani ka popo tɛrɛ la bandandó fangɔ loyengɔ na mbage tɛ Yehova na ngoi mɛndó ala hũ apɛnɔ sui kɔi mɛndó Moizɛ tɛnɛ tɛnɛ ni ati na seni. (Kob. 12:38) Se akpale ti ngaso angbã bo lá  kwɛ lingɔ tɛrɛ lo na pɛ gbɛ̃ngɔ ti Babilɔnɛ mɛ kota kɔdɔrɔ ko, elengbi ti dangɔ bɛ e ya, azi na lingɔ popo tɛrɛ e gba uzu ti nɛngɔ ya, ndangba bi ga? Ta seni la ma! E ye landangɔ seliye tɛ To e ti ndozu, “Nzapa mɛ na bɛ ti vundu nga na songo, ta lo ndo ma ngɔnzɔ iɔ ma, lo sĩ na songo ti mbilimbili lo nga mbilimbili.” b​—Kob. 34:6.

14-15. Nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ tɛ zo ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka na bi mɛ na gangɔ aba ngoi mɛndó lo kpi na ni, bere ndo mɛndó lo ndo du na ni? Kambisa. (Nzembo 33:4, 5)

¹⁴ Ngoi mɛndɛ̃ ambanga ayata kɔli ná ayata wali ndo tɛnɛ ya, “se zo ti ndasewa tɛ ala kɔi mɛ ta lo hĩnga Yehova ma kpi uzu ti nɛngɔ ya, kota pɛnɔ banda ko, na dungɔ nzɔ̃ni ka tɛ lo na lo mɛ ya, lo na nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti songɔ kwá.” Biani songo la ndo to zo ti nɛngɔ ya, lo tɛnɛ tɛnɛ ti ngaso. Kanda ta dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka tɛ zo aba bo ngoi mɛ lo na kpingɔ na ni ma. Yehova ndo fa ngbanga na se ti lengbingɔ, wa lo ndo mu ekateli ti mbilimbili nga na ndenge mɛ alengbi. (Di Nzembo 33:4, 5.) Elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, “wa fangɔ ngbanga ti ndo lɛ gigi zu” na lingɔ ye mɛ mbilimbili.​—Eb. 18:25.

¹⁵ Elengbi ti dungɔ na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni ya, ta dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo na bi mɛ na gangɔ aba ndo mɛ lo ndo du da ma. Ta elengbi ti dangɔ bɛ e ya, Yehova lengbi ti mungɔ amiliɔ̃ tɛ azi mɛ ndo du kaya kɔdɔrɔ mɛ ta dɛ pa nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ gbia ka da ma ya, ala du “angasã ngbandi ma”. (Mat. 25:46) Wa fangɔ ngbanga ti mbilimbili na ndo lɛ sese zu na kpãngɔ tɛrɛ lo na ndo tɛ azi na ndenge mɛ ta azi dɛ li ni  ma. Ta e hĩnga se mɛ Yehova na tambwisangɔ na kpale na ngoi ti kota pɛnɔ ma. Ngoi mɛ ala na hũngɔ aye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na ngoi ti kota pɛnɔ ko, ngoi mɛndɛ̃ na tongɔ ambangani ya, ala fa loyengɔ na mbage tɛ Yehova, wa ala nga na lingɔ ya, azi ti lɛ sese zu ahĩnga ili lo.—Ezk. 38:16.

16. Ye mɛ e lo ti mandangɔ na ndo Yehova nɛ?

¹⁶ Na lége ti mandangɔ Ngbangɔ, e hũ se mɛ Yehova ndo hũ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ azi ya, adu nvɛ̃ni ngbondoni ka lɛ lo. Lo hɛ̃ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Nyi lo ti nɛngɔ ya, e zu e du na nzɔ̃ tangɔ li gɛrɛ ti luangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka. (Yn. 3:16) E zu e hũ songo ti kpengbani mɛ Yehova fa na e. (Yis. 49:15) Lo hĩnga zo kɔi kɔi so popo tɛrɛ e na ili lo. Lo hĩnga e na seni abɛse na ngoi mɛ e kpili, lo lengbi ti songɔ na e na lo mɛ ya, lo hĩnga kpale ti yakere yakere ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e, wa aye niko zu kaya bingangɔ li tɛ lo! (Mat. 10:​29-31) E na aye mɛ ndo to e ya, e kpã bɛ e na ndo To e ti ndozu mɛ wa songo na lo mɛ ya, lo na fangɔ ngbanga tɛ e na se ti lengbingɔ, na mbilimbili nga na bɛ ti vundu.​—Zk. 2:13.

17. Ye mɛ e na mandangɔ na pɔsɔ ti gesi nɛ?

¹⁷ Na lo mɛ ya, e ti na hĩngangɔ ndo ti nzɔ̃ni ko, ayɔ ya, e li kwa tɛ e ti fangɔ tɛnɛ iɔ, ɔngɔ ti uzu. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ngaso nɛ? Wa ye mɛ ndo to e ya, e ngbã lá kwɛ pangɔ nzɔ̃ pa na ge ge ge nɛ? E na hɛ̃ngɔ agbinya ti ahũnda niko na ya tɛnɛ mɛ e na mandangɔ na pɔsɔ ti gesi.