1. Kpengba kpale mɛndó Yozɛfɛ tengbi na ni nɛ, wa ye mɛndó lo li nɛ?

 YOZƐFƐ mɛ nyi Yakobo tengbindó na kpale ti pɛnɔ nvɛ̃ni. Wali kɔi pandó hɛ̃ lo ya, “Du na mbi.” Wali niko adundó ya Potifare gbia tɛ lo. Yozɛfɛ kɛ̃ndó lingɔ ni. Azi mɛndɛ̃ alengbi ti pangɔ ya, ‘Nda mɛndó Yozɛfɛ kɛ̃ lingɔ ni nɛ?’ Ta Potifare ndo so ndoko ma. Hãngɔ ni zingɔ, Yozɛfɛ ndó mbɛ ti ya da tɛ la; wali niko lengbindó ti gbɛ̃ngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo se lo kɛ̃ lingɔ ye mɛ lo yɔ ka ti lo. Yozɛfɛ kɛ̃ndó na bɛ lo kɔi bombingɔ tɛrɛ lo na wali niko abɛse lo ndo kpãndó katɛ lo ndozu ngoi zu. Na lo nɛ? Yozɛfɛ pa ya: “Ngasia la mbi lengbi ti lingɔ siɔ kpale ti kotani ngaso, wa mbi li nga siɔ kpale tɛrɛ Nzapa nɛ?”​—Eb. 39:7-12.

2. Ngasia la Yozɛfɛ hĩngandó ya, tingɔ kɔmbɛ adu siɔ kpale ka tɛ Nzapa nɛ?

² Ngasia la Yozɛfɛ hĩngandó ya, Nzapa ndo hũ tingɔ kɔmbɛ mabere “siɔ kpale ti kotani” nɛ? Abulu bere ngbangbo sɛ na gesi la, aya Izraɛlɛ aluandó Andia tɛ Moizɛ mɛ kɔi ka popo ni apandó yangondo ya, “Ta mɔ lengbi ti tingɔ kɔmbɛ ma.” (Kob. 20:14) Yozɛfɛ hĩngandó Yehova nzɔ̃ni, na lo ni la, lo gbɔ̃ndó nda ni ya, ta bɛ Yehova ndo de na kpale ti tingɔ kɔmbɛ ma. Na ndakisa, Yozɛfɛ hĩngandó nzɔ̃ni ya, Yehova li libala na lo tɛ kɔli kɔi nga na wali kɔi. Ngoi mɛndɛ̃ lo ma ngandó tɛnɛ ti ye mɛndó Yehova li fãni sɛ ti bantangɔ na ndima tɛ tara lo Sara na ngoi mɛndó akɔli mɛndɛ̃ aye bombingɔ tɛrɛ la na lo. Nzapa li ngandó ngaso so bantangɔ na Rebaka ya Isaka. (Eb. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Yozɛfɛ gbɔ̃ndó li lo na ndo akpale niko, ni la, lo hĩngandó ye mɛ adu nzɔ̃ni nga na ye mɛ adu siɔni ka lɛ Nzapa. Na lo mɛ ya, Yozɛfɛ ndo yendó Nzapa gba ko, lo ye ngandó andia tɛ lo mɛ aba dungɔ mbilimbili,  wa lo li ngandó zu ti tɔndɔngɔ ni na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo.

3. Aye mɛ ndɛ e na mandangɔ nɛ?

³ Mɔ ndo ye dungɔ mbilimbili? Ta kitɛ da ma, mɔ ndo ye ni. Kanda e zu, e du azi ti zangangɔ lengbingɔ, se ta e du na kpengba lɛ ma ko, se mɛ azi ti gigi ndo ba na kpale ti dungɔ mbilimbili alengbi ti gbɛ̃ngɔ kɔdɛ tɛ e. (Yis. 5:20; Roma 12:2) Ni la, e na bangɔ bere dungɔ mbilimbili alengbi na nɛ nga na anzɔ̃ kpale mɛ zo lengbi ti luangɔ se lo du mbilimbili. Na gesi, e na bangɔ aye taa mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e ye andia tɛ Yehova fãni mɛndɛ̃ gba.

4. Dangɔ bɛ ti siɔni mɛ azi gba ndo du na ni na omɛ aba dungɔ mbilimili nɛ?

⁴ Azi gba ndo da bɛ la ya, zo mɛ mbilimbili adu zo mɛ wa yakɛ, lo ndo hũ bo azi mɛndɛ̃ siɔni ka lɛlo, nga na zo mɛ ndo hũ ya, lo ɔ azi mɛndɛ̃. Kanda ta Nzapa ndo ye bɛ seliye niko ma. Na ngoi mɛndó Yezo ge lɛ sese ko, lo pamelandó agbia ti sambela ti ngoi tɛ lo mɛndó ala nvɛ̃ni ndo kpã andia na omɛ aba dungɔ mbilimbili. (Mos. 7:16; Luka 16:15) Zo ko la ndo li aye mɛ Yehova yɔ na omɛ aba dungɔ mbilimbili ko, ta lo ndo hũ ya, ni ɔ azi mɛndɛ̃ ma.

5. Na bangɔ Ngbangɔ, dungɔ mbilimbili alengbi na nɛ? Hɛ̃ lɛlo kɔi.

⁵ Dungɔ mbilimbili adu seliye kɔi mɛ nzɔ̃ni nvɛ̃ni. Dungɔ mbilimbili afa lingɔ aye mɛ adu nzɔ̃ni ka lɛ Yehova Nzapa. Kaya Ngbangɔ tɛnɛ mɛ: dungɔ mbilimbili, ando fa dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ amangbi na andia tɛ Yehova mɛ aba seliye ti nzɔ̃ni. Na ndakisa, Yehova pandó hɛ̃ awa dɛngɔ buze ya, ala du na “kilo ti hangɔ na ye ti mbilimbili.” (Mib. 25:15) Tɛnɛ ti Hebre mɛ agbinyangbi ni na “mbilimbili” alengbi nga ti gbinyangbingɔ ni na “dungɔ mbilimbili.” Na lo ni la, wa kristo ko la ye dungɔ mbilimbili ka lɛ Nzapa ko, ayɔ ya lo du mbilimbili na ya akpale zu ti buze tɛ lo. Zo mɛ ndo du mbilimbili ko, ta bɛ lo de na ngoi mɛ ando li akpale mɛ azanga mbilimbili tɛrɛ azi mɛndɛ̃ ma. Ti ‘lingɔ aye zu mɛ ndo hɛ̃ Yehova dengɔ bɛ’ ko, zo mɛ mbilimbili ndo gi hĩngangɔ se mɛ Yehova ndo ba na aye mɛ lo ndo li.​—Kɔl. 1:10.

6. Nda mɛ elengbi ti kpãngɔ bɛ e na ndo andia tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni nɛ? (Yisaya 55:8, 9)

⁶ Ngbangɔ tɛnɛ ya, Yehova la du zo mɛ mbilimbili ndo lo ka tɛ lo. Na lo ni la, ando ili lo ya, “ndo mɛ mbilimbili ndo du da.” (Yir. 50:7) Na lo mɛ ya, Yehova la du Wa lingɔ aye zu ko, bo lo la lo du zo mɛ alengbi ti kpãngɔ ndia na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni. Yehova du zo ti lengbingɔ, na lo ni la, se mɛ lo ndo ba na kpale mɛ nzɔ̃ni ná omɛ siɔni aɔ tɛ e madãma, zangangɔ lengbingɔ mɛ e na ni ndo gbɛ̃ se tɛ e ti bangɔ na ye mɛ nzɔ̃ni ná omɛ siɔni. (Mas. 14:12; di Yisaya 55:8, 9.) Abɛse ngaso ko, elengbi ti landangɔ andia tɛ Nzapa mɛ aba aye mɛ nzɔ̃ni ná omɛ siɔni, na lo mɛ ya, a li e na yika yika tɛ lo. (Eb. 1:27) Wa e ndo ye lingɔ ngaso. Songo mɛ e na ni na lo tɛ To e ti ndozu ndo li ya, e li zu ti landangɔ se lɛlo tɛ lo.​—Ef. 5:1.

7. Nda mɛ ayɔ ya, e landa andia nɛ? Hɛ̃ lɛlo kɔi.

⁷ E ndo lua anzɔ̃ kpale gba na ngoi mɛ e ndo landa andia tɛ Yehova na omɛ aba nzɔ̃ ye ná siɔ ye. Mɔ hĩnga nda ni? Binga li mɔ ĩ: Ye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo se du ya, bankɛ kɔi kɔi akpã ndia tɛ lo nvɛ̃ni na omɛ aba tó ti falangɔ mɛ lo na chagengɔ hɛ̃ azi nɛ? Ni na singɔ na mɔbulu. Bere mɔnganga kɔi kɛ̃ landangɔ andia ti yangondo na omɛ aba hɛ̃ngɔ zo yɔrɔ bere se ti sarangɔ na ngã mɛ? Ni na lingɔ ya, zo mɛ lo ndo hɛ̃ lo yɔrɔ akpi. Ti biani, tɔndɔngɔ andia ti yangondo mɛ zo lengbi ti kpãngɔ bɛ lo  na ndo ni, a ndo bata zo. Kwɛ kɔi, andia tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná siɔni ndo bata nga e.

8. Anzɔ̃ kpale mɛ azi mɛ ndo ye mbilimbili na luangɔ nɛ?

⁸ Yehova ndo sulu azi ko la ndo li kpengbani ti tɔndɔngɔ andia tɛ lo. Lo ko kapa ya: “Azi ti mbilimbili na mungɔ lɛ sese, wa ala na dungɔ da bwai na bwai.” (Nz. 37:29) Mɔ lengbi ti gbɔ̃ngɔ li mɔ na ndo se mɛ siriri, mangbi nga na dengɔ bɛ na dungɔ da na ngoi mɛ azi zu na landangɔ andia tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná siɔni? Yehova ye ya, mɔ du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ngaso. Ti biani, adu ngbondoni ya, e zu, e ye mbilimbili! Ngasia la elengbi ti lingɔ ya, songo mɛ e na ni na lo ti mbilimbili ati kpengbani nɛ? Zia e ba aye taa mɛ elengbi ti lingɔ.

9. Ye ti uzu mɛ na zangɔ e ya, e ye mbilimbili nɛ?

⁹ Ye ti uzu: Ye Zo mɛ wa hɛ̃ngɔ andia. Ti nɛngɔ ya, e ye mbilimbili ko, ayɔ ya, songo mɛ e na ni na lo tɛ Zo mɛ wa hɛ̃ngɔ andia na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni ati gba. Se e ye Yehova gba ko, e nga na yengɔ landangɔ andia tɛ lo na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e. E mu se lɛlo kɔi: Se Adamu ná Eva ndo yendó Yehova gba ko, alengbindó ti dungɔ woni ya, ala tɔndɔ ndia tɛ lo.​—Eb. 3:1-6, 16-19.

10. Ye mɛndó Abrahama li ti nɛngɔ ya, lo hĩnga Yehova nzɔ̃ni nɛ?

¹⁰ Ta gwɛ̃ tɛ e du ya, e li siɔ kpale nga ma se mɛndó Adamu ná Eva ali na ni ma. Elengbi ti kpɛngɔ sɔ̃ niko se du ya, e ndo manda akpale gba mɛ aba Yehova, e ndo sepala na aseliye tɛ lo, wa e ndo li nga kpengbani ti hĩngangɔ se tɛ lo lingɔ na aye. Se e li ngaso, e na yengɔ Yehova gba. E mu se lɛlo tɛ Abraham. Lo ndo yendó Yehova na bɛ lo kɔi. Abɛse na ngoi mɛndó ta lo ndo gbɔ̃ nda ekateli kɔi mɛ Yehova mu na seni ma ko, ta lo ndo tɔmbɔkɔndó tɛrɛ Yehova ma. Na se lɛ lingɔ ngaso, lo ndo lindó kpengbani ti hĩngangɔ Yehova nzɔ̃ni. Na ndakisa, na ngoi mɛndó lo hĩnga ya, Yehova mu ekateli ti gbɛ̃ngɔ Sodoma ná Gomora ko, Abrahama kpɛndó mbɛtɔ ya, “wa fangɔ ngbanga ti lɛ sese zu” na kpɔngɔ anzɔ̃ azi ná asiɔ azi ndoni kɔi. Abrahama hũndó ya, ta alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo ma, na lo ni la, na zungɔ na tɛrɛ zu, lo hũndandó Yehova na ndo. Yehova hɛ̃ndó lo gbinya na yɔngɔrɔ bɛ zu. Abrahama gbɔ̃ndó ndani ya, Yehova ndo ba bɛ azi zu, ta lo lengbi ti bombingɔ anzɔ̃ azi ná asiɔ wa lo hɛ̃ la tumbu ma.​—Eb. 18:20-32.

11. Ngasia la Abrahama fandó ya, lo ndo ye Yehova wa lo ndo kpã nga bɛ lo na ndo lo nɛ?

¹¹ Tɛnɛ mɛndó Abrahama ná Yehova tɛnɛ na omɛ aba kɔdɔrɔ ti Sodoma ná Gomora agbɔ̃ndó bɛ lo nvɛ̃ni. Ta kitɛ da ma, lo tindó na songo nga na tɔndɔngɔ gba na lo tɛ To lo ti ndozu. Abulu gba na gesi, Abrahama tengbindó na kpengba kpale kɔi mɛndó adu pɛnɔ ya, lo kpã bɛ lo na ndo Yehova. Yehova yɔndó ka ti lo ya, lo hɛ̃ nyi lo Isaka mbeka hɛ̃ ni. Kanda Abrahama hingandó akpale gba mɛ aba Yehova, na lo ni la, ta lo hũndandó Yehova na ndo kɔi ma. Abrahama lɛkɛ bondó aye so tɔndɔngɔ Yehova. Binga li mɔ na ndo se mɛndó lo ma na pɛnɔ ka bɛ lo na ngoi mɛndó lo ndo lɛkɛ aye so tɔndɔngɔ na ndia ni! Ta kitɛ da ma, lo ka gbɔ̃ndó li lo nzɔ̃ni nvɛ̃ni na ndo aye mɛndó lo hĩnga na lo tɛ Yehova. Lo hĩngandó ya, ta Yehova lengbi ti lingɔ bɛ fãni kɔi ye mɛ azanga songo bere azanga mbilimbili ma. Toma Polo tɛnɛ ya, Abrahama yendó na bɛ lo kɔi ya, Yehova na ngunu ti diringɔ na nyi lo Isaka lɛ lo ngɛ̃́ fãni mɛndɛ̃. (Aeb. 11:17-19) Hãngɔ ni zingɔ, Yehova kondó kapa ya, Isaka na tingɔ to azi ti ndasewa gba, wa na ngoi niko ko, ta Isaka dɛ dũndó nyingambi kɔi ma.  Abrahama ndo yendó Yehova, na lo ni la, lo kpandó bɛ lo ya, To lo ti ndozu na lingɔ kpale na mbilimbili. Abɛse adundó ye ti pɛnɔ na lo tɛ lo ko, loyengɔ tondó lo ya, lo tɔndɔ Yehova.​—Eb. 22:1-12.

12. Ngasia la elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Abrahama nɛ? (Nzembo 73:28)

¹² Ngasia la elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Abrahama nɛ? Nga ma lo, ayɔ ya, e ngbã lá kwɛ mandangɔ akpale mɛ aba Yehova. Se e li ngaso, e na dɔngɔ dã na lo, wa e nga na yengɔ lo gba. (Di Nzembo 73:28.) E na wangɔ bingangɔ li tɛ e, wa e na bandangɔ lingɔ aye na landangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova. (Aeb. 5:14) Wa ngoi mɛ zo kɔi na tongɔ e ya, e li ye kɔi mɛ siɔni ko, e na kɛ̃ngɔ. E na kɛ̃ngɔ dangɔ bɛ zu mɛ na tongɔ e ya, e li ye mɛ na hɛ̃ngɔ To e ti ndozu pɛnɔ, wa agbɛ̃ nga mangbi tɛ e ná lo. Ye mɛndɛ̃ mɛ elengbi ti lingɔ so fangɔ ya, e ndo ye mbilimbili nɛ?

13. Ngasia la elengbi ti landangɔ mbilimbili nɛ? (Masese 15:9)

¹³ Ye ti sɛ: Li kpengbani bi zu ti nɛngɔ ya, mɔ ye mbilimbili fãni mɛndɛ̃ gba. Ayɔ ya, zo ndo li sport ngoi zu ti nɛngɔ ya, tɛrɛ lo du kpengbani, kwɛ kɔi ayɔ nga ya, e li kpengbani ti nɛngɔ ya, songo mɛ e na ni na ndo ndia tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná siɔni ati kpengbani. Ta lingɔ ngaso na dungɔ ye ti pɛnɔ ma se du ya, e ndo li ni bi zu. Ta Yehova ndo yɔ ka ti e ya, e li aye mɛ aɔ ngunu tɛ e ma, ta lo du wa kakulu lo ma. (Nz. 103:14) Lo pa hɛ̃ e yangondo ya, “lo ndo ye azi ko la ndo landa mbilimbili.” (Di Masese 15:9.) Se e kpã mɔkanɔ ti luangɔ kumba kɔi ngaso ge ya bombi tɛ Yehova ko, e ndo li kpengbani so kokisangɔ ni. Ye mɛ ayɔ ya, e li nga na omɛ aba landangɔ mbilimbili la. Na yɔngɔrɔ bɛ zu Yehova na zangɔ e ya, e li kpengbani e lɛkɛ akpale mɛndɛ̃ yɛkɛ yɛkɛ.​—Nz. 84:5, 7.

14. Bɔngɔ ti nwa mɛ ndo bata li bɛ adu nɛ, wa nda mɛ e na gwɛ̃ ni nɛ?

¹⁴ Na songo zu, Yehova pa hɛ̃ e ya, dungɔ mbilimbili, ta adu ye mɛ alengbi ti ɔngɔ ngunu tɛ e ma. (1 Yoanɛ 5:3) Kutu, dungɔ mbilimbili ndo bata e, wa e na gwɛ̃ ya, ando bata e bi zu. Da bɛ mɔ na bɔngɔ ti to mɛ toma Polo  tɛnɛ tɛnɛ ni. (Ef. 6:14-18) Omɛ ndo batandó bɛ soda adu nɛ? Adundó ‘bɔngɔ ti nwa mɛ ndo du ka li bɛ lo’ mɛ ando fa andia ti mbilimbili tɛ Yehova na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni. Nga ma se mɛndó bɔngɔ ti nwa mɛ soda ndo yu ka li bɛ lo ndo bata bɛ lo ko, andia tɛ Yehova ti mbilimbili ndo bata nga bɛ e ti yika yika, afa aseliye mɛ kaya bɛ e. Na lo ni la, adu ngbondoni ya, bɔngɔ ti nwa mɛ ndo bata li bɛ adu nga ka popo ti abongɔ tɛ e ti to!​—Mas. 4:23.

15. Ngasia la mɔ lengbi ti yungɔ bɔngɔ ti nwa mɛ ndo bata li bɛ nɛ?

¹⁵ Ngasia la mɔ lengbi ti yungɔ bɔngɔ ti nwa mɛ ndo bata li bɛ nɛ? Mɔ na yungɔ ni se du ya, mɔ ndo kpã lɛ mɔ na ndo dangɔ bɛ tɛ Yehova na ya ekateli tɛ mɔ ti bi zu. Na ngoi mɛ mɔ ye tɛnɛngɔ tɛnɛ, mangɔ bia, lengɔ wele bere bangɔ avideo, dingɔ buku kɔi ko, hũnda tɛrɛ mɔ uzu na ndo mɛ: ‘Aye mɛ mbi ye ya, asĩ kaya bɛ mbi nɛ? Adu aye mɛ Yehova ndo ye? Bere ni du aye mɛ Yehova ndo hũ ya, ta adu mbilimbili ma, mabere pite, mɔbulu, dungɔ na kota bɛ, gingɔ nzɔ̃ kpale tɛ zo nvɛ̃ni?’ (Fil. 4:8) Se du ya, ekateli mɛ mɔ ndo mu ando mangbi na dangɔ bɛ tɛ Yehova, andia tɛ lo ti mbilimbili na batangɔ mɔ.

16-17. Ngasia la Yisaya 48:18 aza e, e hĩnga ya, elengbi ti tɔndɔngɔ andia tɛ Yehova na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e bwai na bwai nɛ?

¹⁶ Ngoi mɛndɛ̃, mɔ ndo kpɛ mbɛtɔ ya, ta mɔ na kokangɔ tɔndɔngɔ andia tɛ Yehova bi zu bere bulu zu na ya dungɔ lɛ ngɛ̃ tɛ mɔ ma? Zia e ba ndakisa mɛ Yehova hɛ̃ kaya Yisaya 48:18. (Di.) Yehova ko kapa ya, mbilimbili tɛ e alengbi ti dungɔ mabere “mɔpo ti lɛ tɛ.” Da bɛ mɔ ya, mɔ lo ka nyɔ tɛ kɔi, wa mɔ ndo ba se mɛ mɔpɔ ndo ma ando zu nga na ni. Na ndo ti siriri ti ngaso, mɔ lengbi ti dangɔ bɛ mɔ ya, lá kɔi gbanda mɔpo na dɔngɔ longɔ wa ni na ziangɔ yangɔ? Ta bɛ fãni kɔi ma! Mɔ hĩnga ya, bandandó gã mɔpɔ ndo ya ka lɛ tɛ bi zu, ni na ngbãngɔ bo lá kwɛ lingɔ ngaso bulu na bulu.

¹⁷ Mbilimbili tɛ mɔ lengbi ti dungɔ nga ma pɔpo mɛ ka lɛ tɛ! Ngasia? Se mɔ ye mungɔ ekateli kɔi ko, kpã lɛ mɔ na ndo ye mɛ Yehova ye ya, mɔ li. Na gesi li ni. Abɛse du ya, ekateli ni adu ti kpengbani ngasia ko, To mɔ ti songo mɛ ka ndozu na dungɔ lá kwɛ dã na mɔ so zangɔ mɔ ya, mɔ du na ngunu ti tɔndɔngɔ andia tɛ lo bi zu na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ.​—Yis. 40:29-31.

18. Nda mɛ ayɔ ya, e kɛ̃ fangɔ ngbanga tɛ azi mɛndɛ̃ na bangɔ andia mɛ e nvɛ̃ni e kpã nɛ?

¹⁸ Ye ti taa: Zia ya, Yehova nvɛ̃ni fa ngbanga ti aye mɛ azi mɛndɛ̃ ndo li. Na ngoi mɛ e ndo li kpengbani ti tɔndɔngɔ andia tɛ Yehova na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ko, ayɔ ya, e kɛ̃ fangɔ ngbanga tɛ azi mɛndɛ̃, wa ta e hũ ya, e la e du mbilimbili e ɔ azi zu ma. Na se lɛ fangɔ ngbanga ti aye mɛ azi mɛndɛ̃ ndo li mabere e la elengbi ti kpãngɔ ndia na omɛ aba aye ti nzɔ̃ni ná ti siɔni ko, ta bɛ e li na ni ma ya, Yehova la du “wa fangɔ ngbanga [tɛ azi] ti lɛsese zu.” (Eb. 18:25) Ta Yehova hɛ̃ e kumba ti ngaso ma. Kutu Yezo pandó ya: ‘Ta ĩ fa ngbanga tɛ afɔ̃ ĩ ma, ti nɛngɔ ya, ta afa nga ngbanga tɛ ĩ ma.’​—Mat. 7:1. *

19. Ngasia la Yozɛfɛ fandó ya, lo ndo kpã bɛ lo na ndo fangɔ Ngbanga tɛ Yehova nɛ?

¹⁹ Zia e ba fãni mɛ̃ndɛ se lɛlo tɛ Yozɛfɛ. Lo kɛ̃ndó fangɔ ngbanga tɛ azi mɛndɛ̃, abɛse ala lindó siɔ kpale tɛrɛ lo. Ayata lo nvɛ̃ni asɔndó lo, akandó lo mabere mbɛ, wa ala pandó hɛ̃ to  lo ya, lo kpi. Abulu gba na gesi, Yozɛfɛ tengbindó na azi ti ndasewa tɛ lo fãni mɛndɛ̃. Na olo mɛ, lo du gbia ka Ezipito, Yozɛfɛ lengbindó ti fangɔ ngbanga tɛ ayata lo, wa lo diri na siɔ kpale na se lɛ siɔ kpale. Abɛse ala fandó yangondo ya, ala ma vundu ti aye mɛndó ala li ko, ayata Yozɛfɛ ndó na mbɛtɔ ya, lo na lingɔ ala siɔni. Kanda Yozɛfɛ zundó na bɛ la na pangɔ hɛ̃ la ya: “Ta ĩ du na mbɛtɔ ma. Mbi lengbi ti mungɔ pɛnda Nzapa?” (Eb. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Na zungɔ na tɛrɛ zu, Yozɛfɛ hĩngandó ya, bo Yehova kɔi la lengbi ti fangɔ ngbanga tɛ ayata lo.

20-21. Ngasia la elengbi ti kɛ̃ngɔ mungɔ tɛrɛ e ya, e du mbilimbili e ɔ azi mɛndɛ̃ nɛ?

²⁰ Nga ma Yozɛfɛ, e ndo zia kpale zu na yamba ti Yehova. Na ndakisa, ta elengbi ti hĩngangɔ ye mɛ ato nyita kɔi ya, lo li ye kɔi ngaso ma. Ta elengbi ti hũngɔ akpale mɛ kaya bɛ lo ma; bo “Yehova kɔi la ndo hũ aye mɛ ka bɛ zo.” (Mas. 16:2) Lo ndo ye azi zu, abɛse du ya, kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ala adu ngasia. Wa Yehova sa ngunu bɛ e ya, e “zi bɛ” e. (2 Kɔr. 6:13) Ayɔ ya, e ye ayata e zu, ta e fa ngbanga tɛ la ma.

²¹ Ta elengbi ti fangɔ ngbanga tɛ azi mɛ ta ala du Atɛmwɛ tɛ Yehova ma. (1 Tim. 2:3, 4) Mɔ lengbi ti fangɔ ngbanga tɛ zo kɔi ti ndasewa tɛ mɔ na tɛnɛngɔ ya, “Ta lo na tingɔ gbanda Tɛmwɛ tɛ Yehova bɛ fãni kɔi ma”? Ipɔ. Tɛnɛngɔ ngaso na fangɔ ya, e du wa yakɛ, wa e ndo mu tɛrɛ e nvɛ̃ni ya, e du mbilimbili e ɔ ala. Yehova hɛ̃ “azi zu, na ndo kwɛ zu ge lɛ sese” lége ya, ala gbinya bɛ la. (Aw. 17:30) Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, azi mɛ ndo mu tɛrɛ la ya, ani du mbilimbili ani ɔ azi mɛndɛ̃ ko, Yehova ndo hũ ya, ta ala mbimlimbili ma.

22. Nda mɛ ayɔ ya, mɔ mu ekateli ti dungɔ mbilimbili nɛ?

²² Zia ya, songo mɛ e na ni na lo ti andia tɛ Yehova ahɛ̃ e dengɔ bɛ, wa aza e, e du nga se lɛlo ti nzɔ̃ni na lo tɛ azi mɛndɛ̃ wa aza nga ala ya, ala dɔ dã na Yehova Nzapa tɛ e. Na lo ni la, ta mɔ zia dungɔ na ‘gwɛ̃ ti mbilimbili’ ma. (Mat. 5:6) Hĩnga ya, Yehova ndo hũ ge ge ge zu mɛ mɔ ndo li ti nɛngɔ ya, mɔ tɔndɔ andia tɛ lo, wa ando hɛ̃ lo dengɔ bɛ. Abɛse du ya, lɛ gigi olo ndo gbɛ̃ bo gbɛ̃ngɔ na ya kpale ti zangangɔ mbilimbili ko, ta mɔ nzɛ̃ ma! Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, “Yehova ndo ye mbilimbili.”​—Nz. 146:8.