1-2. Nda mɛ ngoi mɛndɛ̃ adia ti ya Ngbangɔ alengbi ti tingɔ ngbondoni ka tɛ e na ngoi mɛ kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e agbinyangbi nɛ?

 NA BI ti libala tɛ la, kɔli ná wali mɛ ali libala fãnani ndo landa na likebi zu diskur kɔi mɛ awangɔ ni alo kaya Ngbangɔ mɛ aba dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ azi mɛ ali libala. Ndia mɛ wa lingɔ diskur ndo kambisa hɛ̃ la ko, ta ni du fãnani na lo tɛ la ma. Kanda bandangɔ na bi niko ko, ndia niko ati fãnani nga ngbondoni na lo tɛ la. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, ni ba la.

² Ni nga ngaso na lo tɛ awakristo mɛ abanda dũngɔ ayangambi. Na ya abulu gba, ngoi mɛndɛ̃ ala mandó adiskur gba mɛ aba kãngɔ ayangambi. Kanda na olo la, adiskur niko ati ngbondoni gba ka tɛ la. Na lo mɛ ya, ala na dũngɔ yingambi wa, ala nvɛ̃ni na kãngɔ lo. Ni du kota kumba nvɛ̃ni! Ni la, na ngoi mɛ akpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e agbinyangbi ko, ambɛge andia mɛ e hĩnga ni nzɔ̃ni ando ti ngbondoni ka lɛ e. Na lo ni la, awa kwa tɛ Yehova ndo di tɛnɛ tɛ lo “bi zu ” na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la nga ma se mɛndó ayɔ ka ti agbia ti Izraɛlɛ ya, ala ndo di wa ala ndo gbɔ̃ nga li la na ndo andia ni.​—Mib. 17:19.

3. Aye mɛ e na mandangɔ so ya tɛnɛ mɛ nɛ?

³ Awa dũngɔ ayangambi, ĩ na ndima kɔi mɛ aɔ andima zu mɛ awakristo alengbi ti luangɔ, hangɔ ayati ĩ na hĩngangɔ Yehova. Kanda ta kwa tɛ ĩ angbã bo hangɔ ayati ĩ na kpale mɛ aba Nzapa ma. Ayɔ ya, ĩ za ayati ĩ aye Lo na bɛ la zu. Ye mɛ ĩ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ayati ĩ aye Yehova na bɛ la zu nɛ? Na ya tɛnɛ  mɛ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo awangɔ siɔ mɛ alengbi ti zangɔ awa dũngɔ ayangambi. (2 Tim. 3:16) E nga na bangɔ nzɔ̃ kpale mɛ awakristo mɛ awa dũngɔ ayangambi alengbi ti luangɔ se ala kpã awangɔ ti ya Ngbangɔ na kwa.

4. Wangɔ ti uzu mɛ alengbi ti zangɔ awa dũngɔ ayangambi ya, ala za ayati la aye Yehova na bɛ la zu nɛ? (Zaki 1:5)

⁴ Wangɔ ti uzu: Zia ya, Yehova dɔ mɔ na nɔ. Yɔ ka ti Yehova ya, lo hɛ̃ mɔ ndara ti nɛngɔ ya, mɔ za ayati mɔ ati na songo tɛ lo ka bɛ la. (Di Zaki 1:5.) Yehova la, du zo mɛ aɔ azi zu na omɛ aba hɛ̃ngɔ wangɔ ti kãngɔ ayangambi. E tɛnɛ ngaso na ndombali akpale gba. E ba akpale sɛ. Ti uzu, Yehova du wa dũngɔ ayangambi mɛ lo na experiãsɛ gba. (Nz. 36:9) Ti sɛ, awangɔ tɛ lo ndo hɛ̃ bo lá kwɛ nzɔ̃ kpale.​—Yis. 48:17.

5. (a) Aye mɛ linɔ̃ tɛ Yehova asi na ni so zangɔ awa dũngɔ ayangambi nɛ? (b) Na pɛ bangɔ video, awangɔ mɛ mɔ lua ka tɛ nyita kɔli Amorim ná ya lo na ndenge mɛ ala kã na ayati la nɛ?

⁵ Na lége ti tɛnɛ tɛ lo nga na linɔ tɛ lo ko, Yehova ndo hɛ̃ atɛ ti nyingɔ gba mɛ alengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ za ayati mɔ aye Lo. (Mat. 24:45) Na ndakisa mɔ lengbi ti luangɔ atɛnɛ mɛ: “Lisalisi mpo na mabota,” mɛndó ando si kaya Lamuka! Mɔ lengbi nga ti tãngɔ ni kaya sitɛ tɛ e ti jw.org. Hãngɔ ni zingɔ, avideo gba mɛ ndo si kaya jw.org nga na interviews mɛ alengbi ti zangɔ awa dũngɔ ayangambi ya, ala salela wangɔ tɛ Yehova na omɛ aba kãngɔ ayati la. *​—Mas. 2:4-6.

6. Tɛnɛ mɛ to ti ndasewa kɔi atɛnɛ na lo ti awangɔ mɛ lo ná ya lo ndo lua ka tɛ Yehova ná linɔ tɛ lo nɛ?

⁶ Awa dũngɔ ayangambi gba ahɛ̃ Yehova sia kɔli na lo ti aye mɛ lo ndo za na ala na lége ti linɔ tɛ lo. Nyita kɔli kɔi mɛ ili lo la Joe atɛnɛ ya: “Kãngɔ ayangambi taa ya, ala mai na ya mbilimbili ko, ta adu ye ti wele ma. Mbi ná ya mbi, e ndo li sambela hɛ̃ Yehova ngoi zu ya, lo za e. Wa ngoi gba, e ndo hũ ya, atɛnɛ ná avideo ando si na ngoi mɛ nzɔ̃ni nvɛ̃ni ti nɛngɔ ya, aza e na ya kpale kɔi mɛ e tengbi na ni. E ndo kpã bɛ e ngoi zu na ndo awangɔ tɛ Yehova.” Joe ná ya lo agbɔ̃ nda ni ya, atɛnɛ ná avideo ndo za ayati la ya, ala adɔ dã na Yehova.

7. Nda mɛ adu ngbondoni ya, awa dũngɔ ayangambi ali kpengbani adu se lɛlo ti nzɔ̃ni nɛ? (Roma 2:21)

 ⁷ Wangɔ ti sɛ: Du se lɛlo ti nzɔ̃ni. Ayangambi ndo ba na seni aye mɛ awa dũngɔ ala ndo li, wa ala ndo landa nga ni. Ti biani ko, ta awa dũngɔ ayangambi adu azi ti lengbingɔ ma. (Rom. 3:23) Abɛse ngaso ko, awa dũngɔ ayangambi ti ndara ndo li zu ti nɛngɔ ya, ala zia se lɛlo ti nzɔ̃ni hɛ̃ ayati la. (Di Roma 2:21.) Na lo tɛ ayangambi, to ti ndasewa kɔi atɛnɛ ngaso mɛ: “Ayangambi adu mabere éponge mɛ abi kaya ngu, ni na nyɔngɔ ngu ni.” Lo di tɛnɛ ya: “Se ta e nvɛ̃ni e ndo li aye mɛ e ndo ha na la ma ko, ala na tɛnɛngɔ ni hɛ̃ e.” Na lo ni la, se e ye ya, ayati e aye tɛrɛ Yehova ko, ayɔ ya songo tɛ e nvɛ̃ni na mbage tɛ Yehova adu kpengbani, wa ala ndo hũ nga ni yangondo.

8-9. Awangɔ mɛ mɔ lua na ndo tɛnɛ mɛ Andrew ná Emma atɛnɛ nɛ?

⁸ Awa dũngɔ ayangambi alengbi ti hangɔ ayati na yengɔ Yehova na alége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃. Ma tɛnɛ mɛ nyita kɔli Andrew mɛ na bulu 17 atɛnɛ: “Awa dũngɔ mbi ndo kambisandó hɛ̃ mbi ngoi zu nda mɛ lingɔ sambela adu ngbondoni. Bi zu, to mbi ndo lindó sambela ndoni kɔi na mbi abɛse du ya, mbi nvɛ̃ni mbi li sambela wɛ. Awa dũngɔ e ndo pandó hɛ̃ e ngoi zu ya: ‘Ĩ lengbi ti lingɔ sambela hɛ̃ Yehova ngoi zu mɛ bɛ e ĩ ye, abɛse adu fãni kɛ̃.’ Kambisangɔ hɛ̃ e nda mɛ lingɔ sambela du ngbondoni na ndenge ti ngaso agbɔ̃ndó bɛ mbi nvɛ̃ni, wa na olo ta adu pɛnɔ ti nɛngɔ ya, mbi li sambela hɛ̃ Yehova ma, na lo mɛ ya, mbi ndo hũ lo mabere to mbi.” Awa dũngɔ ayangambi, ta ĩ hũ ni ya, adu ye ti wele ma, se mɛ se lɛlo ti songo tɛ ĩ na mbage tɛ Yehova alengbi dungɔ na ngunu na ndo ayati ĩ.

⁹ Zia e ba nga se lɛlo tɛ Emma. Na ngoi mɛndó to lo asundola ala ko, lo ndo na nyongo tɛ azi wa ayɔndó ya, ta la afuta nyongo ni na pɛnda lo. Emma tɛnɛ ya: “Na ya ngoi gba ta mama tɛ e ndó na falanga ma, kanda, lo ndo kambisandó hɛ̃ e ngoi zu se mɛ Yehova ndo bata, wa lo ndo za nga awa kwa tɛ lo ti mbilimbili. Mbi ndo hũndó na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mama ya, lo ndo kpã bɛ lo zu ka tɛ Yehova. Mama ndo kpãndó aye mɛ lo ndo ha na e na kwa.” Wangɔ mɛ awa dũngɔ ayangambi alengbi ti luangɔ nɛ? Ĩ lengbi ti dungɔ se lɛlo ti nzɔ̃ni na lo tɛ ayati ĩ abɛse na ya kpengba kpale.​—Gal. 6:9.

10. Alége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛndó awa dũngɔ ayangambi mɛ azi ti Izraɛlɛ alengbi ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na ayati la nɛ? (Kolimbola Mibeko 6:6, 7)

¹⁰ Wangɔ ti taa: Ndo tɛnɛ tɛnɛ na ayati mɔ ngoi zu. Yehova hɛ̃ndó nyɔ hɛ̃ aya Izraɛlɛ ya, ala ndo ha na ayati ala akpale mɛ aba ni ngoi zu. (Di Kolimbola Mibeko 6:6, 7.) Awa dũngɔ ayangambi niko ndó na alége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na ayati la so zangɔ ala ya, ala ye Yehova. Na ndakisa, nyingambi ti kɔli alengbindó ti lekisangɔ ngoi gba ndoni kɔi na to lo ka yaka so lungɔ bere kɔngɔ le tɛ. Nyingambi ti wali lengbi ngandó ti lingɔ ngaso na ngoi mɛ lo ná mama tɛ lo ndo fũ bɔngɔ ndoni kɔi, bere ala ndo li kwa ti ya da. Na lo mɛ ya, awa dũngɔ ayangambi ndo lindó kwa ngoi gba ndoni kɔi na ayati la ko, ala lengbindó ti tɛnɛngɔ tɛnɛ ti aye gba. Na ndakisa, ala lengbindó ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo aseliye tɛ Yehova ti nzɔ̃ni, nga na se mɛ lo ndo za na ndasewa tɛ la.

11. Lége kɔi ti nzɔ̃ni mɛ awa dũngɔ ayangambi mɛ awakristo alengbi ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na ayati la nɛ?

¹¹ Kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ndɛ aɔngbi na ti uzu. Na ya akɔdɔrɔ gba, ta awa dũngɔ ayangambi ná ayati la alengbi ti lekisangɔ ngoi gba ndoni kɔi na bɛla ma. Ngoi mɛndɛ̃ awa dũngɔ ayangambi ndo gwe kwa, ayati la agwe kalasi. Na lo ni la, se awa dũngɔ ayangambi aye tɛnɛngɔ tɛnɛ na ayati la ko, ayɔ ya, ala gi ngoi ti nɛngɔ ya, ala li ni. (Ef. 5:15, 16; Fil. 1:10) Sambela ti ndasewa ndo hɛ̃ ala lége ti nɛngɔ ya, ala li  ni. Alexander nyita kɔli kɔi mɛ palanga atɛnɛ ya: “Tata tɛ e ndo lɛkɛ akpale zu na seni ti nɛngɔ ya, e li bombi ti ndasewa, lo ndo li nga zu ya, ta ye kɔi agbɛ̃ ngoi niko ma. Na pɛ bombi ni, e ndo tɛnɛ tɛnɛ ti aye mɛ ngbondoni.”

12. Ye mɛ ta bɛ agbia ti ndasewa alengbi ti lingɔ na ni ma na ngoi ti sambela ti ndasewa nɛ?

¹² Se mɔ du gbia ti ndasewa ko, ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, sambela ti ndasewa ahɛ̃ ayati mɔ dengɔ bɛ nɛ? Mɔ lengbi ti mandangɔ na ayati mɔ buku Sepelá na bomoi libela na libela! Mandangɔ buku niko na hɛ̃ngɔ ĩ lége ya, ĩ tɛnɛ tɛnɛ na ndenge ti nzɔ̃ni. Se mɔ ye ya, ayati mɔ akambisa sɔngɔ bɛ nga na akpale mɛ ala ndo tengbi na ni hɛ̃ mɔ ko, ta mɔ mu ngoi ti sambela ti ndasewa ati ngoi ti mɔ lonzingɔ bere tɛnɛngɔ siɔni na lo tɛ ala ma. Se ayati mɔ asi na dangɔ bɛ kɔi mɛ aɔngbi na omɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ ko, li kpengbani ya, ta mɔ ma ngɔnzɔ ma. Du na dengɔ bɛ na ndenge mɛ ala kambisa hɛ̃ mɔ na mbilimbili zu dangɔ bɛ tɛ ala, wa sa ngunu bɛ la ya, ala kambisa tɛnɛ mɛ ka bɛ la zangangɔ kpɛngɔ ye kɔi. Mɔ na zangɔ ayati mɔ nzɔ̃ni nvɛ̃ni bo na ngoi mɛ mɔ hĩnga akpale mɛ ka bɛ la.

13. Lége mɛndɛ̃ mɛ awa dũngɔ ayangambi alengbi ti zangɔ ayati la ya, ala dɔ dã na Yehova nɛ?

¹³ Awa dũngɔ ayangambi, ĩ gi lége ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ti zangɔ na ayati ĩ ya, ala dɔ dã na Yehova. Ta ayɔ bo ya, ĩ kũ ngoi ti mandangɔ Ngbangɔ ndoni kɔi na la, wa di la ĩ ha ala na akpale mɛ aba songo tɛ Yehova ma. Ba tɛnɛ mɛ mama kɔi mɛ ili lo la Lisa atɛnɛ: “E ndo za ayati e ya, ala hĩnga mangbi mɛ na popo tɛ Yehova nga na aye mɛ lo li. Na ndakisa, na ngoi mɛ mbo tɛ e ndo li aye mɛ ndo hɛ̃ ngia ko, e ndo pa hɛ̃ ayati e ya, Wa lingɔ e adu zo mɛ ndo to nga sasa, wa lo ndo ye nga ya, e du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ngaso.”

14. Nda mɛ adu ngbondoni ya, awa dũngɔ ayangambi aza ayati la apɔna akwa ti nzɔ̃ni nɛ? (Masese 13:20)

¹⁴ Wangɔ ti siɔ: Za ayati mɔ ya, ala pɔna akwa ti nzɔ̃ni. Tɛnɛ tɛ Nzapa atɛnɛ yangondo ya, akwa e alengbi ti lingɔ ya, e ti na aseliye ti nzɔ̃ni bere ti siɔni. (Di Masese 13:20.) Awa dũngɔ ayangambi, ĩ hĩnga akwa ayati ĩ? Ĩ tengbi na ala, wa ĩ Iekisa nga ngoi ndoni kɔi na ala? Aye mɛ ĩ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ĩ za ayati ĩ ya, ala pɔna akwa ka popo tɛ azi mɛ ndo ye Yehova nɛ? (1 Kɔr. 15:33) Ĩ lengbi ti zangɔ  ayati ĩ ya, ala mu ekateli ti nzɔ̃ni se ĩ ndo ili ayata mɛndɛ̃ mɛ kpengbani na ya nyingɔ ya, ala ga ĩ na ala ĩ li sambela ti ndasewa ndoni kɔi.​—Nz. 119:63.

15. Aye mɛ awa dũngɔ ayangambi alengbi ti lingɔ so zangɔ ayati la ya, ala pɔna akwa ti nzɔ̃ni nɛ?

¹⁵ E mu se lɛlo tɛ to ti ndasewa kɔi mɛ ili la Tony. Lo kambisa aye mɛ lo ná ya lo ali so zangɔ ayati la ya, ala pɔna akwa ti nzɔ̃ni: “Na ya abulu gba, mbi ná ya mbi e ndo ilindó ayata ti ya kɔdɔrɔ ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛ na bulu ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ka tɛ e. E ndo tɛndó ye ndoni kɔi, wa e ndo lindó sambela ti ndasewa ndoni kɔi na ala. Ni du lége kɔi ti nzɔ̃ni mɛ elengbi ti mandangɔ hĩngangɔ azi mɛ ndo ye Yehova, wa ala ndo vɔrɔ nga lo na dengɔ bɛ. E lua ngandó dengɔ bɛ ti yambangɔ kaya da tɛ e, awa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ nga na amisiɔnɛrɛ. Pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la, ge ge ge tɛ la nga na kpengba kwa mɛ ala ndo li na lo tɛ Yehova azandó ayati e gba ti nɛngɔ ya, ala dɔ dã na Yehova.” Awa dũngɔ ayangambi, ĩ du na ekateli ti zangɔ ayati ĩ ya, ala pɔna akwa ti nzɔ̃ni.

16. Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se nyi mɔ apa hɛ̃ mɔ ya, ta lo ye tɛ lo vɔrɔngɔ Yehova ma nɛ?

¹⁶ Wa se du ya, ge ge ge zu mɛ ĩ li ayati ĩ akɛ̃ vɔrɔngɔ Yehova mɛ? Ta ĩ hũ ya, ĩ li kwa tɛ ĩ ti awa dũngɔ ayangambi na ndenge ti siɔni ma. Yehova hɛ̃ azi zu likoki ti pɔnangɔ​—abɛse ayati ĩ nga​—afa ya, zo na zo la na pɔnangɔ vɔrɔngɔ lo bere kɛ̃ngɔ vɔrɔngɔ lo. Se nyi mɔ mu ekateli ti ziangɔ vɔrɔngɔ Yehova ko, ta mɔ zia ya, loyengɔ tɛ mɔ anzɛ̃ ma, ngoi mɛndɛ̃ lo na diringɔ gbanda lá kɔi. Da bɛ mɔ na pandɛ tɛ nyingambi ti kili kili. (Luka 15:11-19, 22-24) Nyi kɔli niko alindó aye ti siɔni gba, kanda na ndani, lo dirindó. Azi mɛndɛ̃ alengbi ti tɛnɛngɔ ya, oko adu bo pandɛ gɛgɛrɛ. “Akpale ti ngaso alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo biani na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo?” Ĩi alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo biani! Ni du ye mɛndó asi na nyingambi kɔi ti kɔli mɛ ili lo la Elie.

17. Ngasia la se lɛlo tɛ Elie asa ngunu bɛ mɔ nɛ?

¹⁷ Na omɛ aba awa dũngɔ lo ko, Elie tɛnɛ ya: “Ala lindó zu mɛ ala lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, mbi ye Yehova ná Ngbangɔ Tɛnɛ tɛ lo. Abɛse  ngaso ko, na ngoi mɛndó mbi ti na bulu bere 15 ko, mbi tindó zo ti mobulu.” Elie bandandó lingɔ asiɔ ye na ya mbingo, abɛse ge ge ge zu mɛndó awa dũngɔ lo ndo li so zangɔ lo ko, lo kɛ̃ndó mangɔ ala. Na gesi, lo londó kaya da tɛ awa dũngɔ lo, lo si, wa lo tindó na dɔngɔ nɔ ti siɔni nvɛ̃ni. Abɛse ngaso ko, ngoi mɛndɛ̃ lo ná kwa lo kɔi ndo tɛnɛndó tɛnɛ na ndo akpale ti ya Ngbangɔ. Elie tɛnɛ ya: “Na ngoi mɛndó mbi ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ aba Yehova hɛ̃ akwa mbi ko, ando tondó mbi ya, mbi binga li mbi na ndo Yehova gba. Yɛkɛ yɛkɛ, le tɛ ti nyingɔ mɛndó awa dũngɔ mbi ali kpengbani alu ka bɛ mbi, abandandó maingɔ.” Na gesi Elie dirindó fãni mɛndɛ̃ na ya mbilimbili. * Da bɛ mɔ na dengɔ bɛ mɛndó awa dũngɔ lo ama na lo mɛ ya, ala lindó kpengbani ti hangɔ na lo yengɔ Yehova na ngoi mɛndó lo dɛ yakere!​—2 Tim. 3:14, 15.

18. Mɔ ndo ma tɛrɛ mɔ ngasia na lo tɛ awa dũngɔ ayangambi mɛ ndo li kpengbani so zangɔ ayati la ya, ala ye Yehova nɛ?

¹⁸ Awa dũngɔ ayangambi, Yehova hɛ̃ ĩ kumba ti ngbondoni nga ti ndima, kumba ti kãngɔ ayangambi, mɛ ala du ndasewa tɛ azi mɛ na vɔrɔngɔ lo na bi mɛ gangɔ. (Nz. 78:4-6) Ta adu kwa kɔi mɛ woni ma, na lo ni la, e ndo hɛ̃ ĩ kota sia kɔli na lo ti ge ge ge mɛ ĩ ndo li so kãngɔ ayati ĩ! Se ĩ ngbã lá kwɛ lingɔ kpengbani ti kãngɔ ayati ĩ na landangɔ andia tɛ lo nga na zangɔ ala ya, ala ye Yehova ko, ĩ lengbi ti yengɔ na bɛ ĩ kɔi ya, ĩ ndo hɛ̃ To e ti songo mɛ ka ndozu dengɔ bɛ.​—Ef. 6:4.