Hũnda tɛ awa dingɔ mbeti
Ngasia la, elengbi ti gbɔ̃ngɔ nda ndia mɛ kaya Balevi 19:16 mɛ atɛnɛ ya, “Ta mɔ lengbi ti kpãngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ fɔ̃ mɔ na kaka ma” nɛ? Wa wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo vɛrse niko nɛ?
Yehova yendó ya, aya Izraɛlɛ adu asanto. Nda mɛndó lo tɛnɛ hɛ̃ la ya: “Ta mɔ lengbi ti nɔngɔ nɔ na popo tɛ azi so kalangɔ lo tɛrɛ afɔ̃ mɔ ma. Ta mɔ lengbi ti kpãngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ fɔ̃ mɔ na kaka ma. Mbi du Yehova.”—Le. 19:2, 16.
Tɛnɛ mɛ: “Ta mɔ lengbi ti kpãngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ fɔ̃ mɔ na kaka ma” akambisa na seni nvɛ̃ni tɛnɛ mɛ alo kaya Ngbangɔ mɛ asu ni na yanga ti Ebreo. Kanda ni lengbi na nɛ? Buku kɔi mɛ ndo kambisa akpale mɛ aba mbeti ti Balevi atɛnɛ ya: “Adu kpengbani ti gbɔ̃ngɔ nda ambɛge tɛnɛ . . . ti vɛrse ni; na lo mɛ ya, adu pɛnɔ hĩngangɔ ye mɛ tɛnɛ niko mɛ asu na yanga ti Ebreo [mɛ atɛnɛ tɛnɛ ni so ndo lo], se agbinyangbi ni mbala kɔi (littéralement) ko, alengbi na, ‘ta mɔ du ka ndo lɛ ni, tɛrɛ ni, dã na ni ma.’”
Azi mɛndɛ̃ mɛ ndo manda kpale ti Ngbangɔ, ala ndo da bɛ la ya, tɛnɛ ti vɛrse ti 16, ni na mangbi na vɛrse ti 15 mɛ atɛnɛ ya: “Ta ĩ lengbi ti fangɔ ngbanga na zangangɔ mbilimbili ma. Ta mɔ lengbi ti pɔnangɔ lɛ na ngoi mɛ mɔ ndo fa ngbanga tɛ wa yɛlɛ ná wa ye ma. Mɔ na fangɔ ngbanga tɛ fɔ̃ mɔ na mbilimbili.” (Le. 19:15) Na bangɔ dangɔ bɛ tɛ azi niko mɛ ndo manda akpale ti Ngbangɔ ko, ndia mɛ kaya vɛrse ti 16 mɛ atɛnɛ ya, ta mɔ lengbi ti “dɔngɔ longɔ ka ndo lɛ, ka tɛrɛ, bere dã na dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ fɔ̃ mɔ ma,” alengbindó ti fangɔ ya, ta awa kwa tɛ Nzapa alengbindó ti lingɔ ye mɛ ahɛ̃ afɔ̃ la pɛnɔ ma, na ndakisa, na ngoi mɛ ala ndo fa ngbanga tɛ zo, ngoi mɛ ala ndo dɛ buze, bere ala ndo li ye kɔi ngaso ti ndasewa. Ta ala lengbi ti lingɔ ye mɛ azanga mbilimbili na ndombali nzɔ̃ kpale tɛ ala nvɛ̃ni ma. Adu biani ya, ta elengbi ti lingɔ aye ti ngaso ma, kanda, ndenge mɛndɛ̃ ti nzɔ̃ni mɛ elengbi ti gbɔ̃ngɔ na nda ndia mɛ kaya vɛrse mɛ da.
E ba tɛnɛ ti ebandeli ti vɛrse ti 16. Nzapa gbanzindó awa kwa tɛ lo ya, “Ta mɔ lengbi ti nɔngɔ nɔ na popo tɛ azi so kalangɔ lo tɛrɛ afɔ̃ mɔ ma.” Adu biani ya, tɔngɔ sasa na ili zo alengbi nga ti singɔ na siɔ kpale, kanda kalangɔ lo tɛrɛ zo adu siɔni nvɛ̃ni. (Mas. 10:19; Mos. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Zaki 3:6) Wa kala ngɔ lo adu zo mɛ ndo tɛnɛ nvɛ̃nɛ na ndo zo kɔi na dangɔ bɛ ti gbɛ̃ngɔ ndima tɛ lo. Na ya akpale mɛndɛ̃ ko, lo lengbi ti tɛnɛngɔ tɛnɛ ti nvɛ̃nɛ na lo tɛ zo, se lo li ngaso ko, ni lengbi ti kpãngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo na ya kpengba kpale. E da bɛ e na tɛnɛ tɛ kɔli mɛndó akala lo tɛrɛ Nabote, wa lo pa ngandó nvɛ̃nɛ na ndo lo, ye mɛndó ali ti nɛngɔ ya, abolo Nabote na tɛnɛ la. (1 Ba. 21:8-13) Wa ka langɔ lo tɛrɛ zo alengbi ti kpãngɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ zo ngoi mɛndɛ̃ na ya kpengba kpale nga ma se mɛ asu na ni kaya eteni ti sɛ ti Balevi 19:16.
Se zo kala lo tɛrɛ fɔ̃ lo ko, afa ya bɛ lo akɛ̃ fɔ̃ lo. Wa 1 Yoanɛ 3:15 atɛnɛ ya: “Se zo ko la bɛ lo akɛ̃ nyita lo wa kristo ko, lo nga ma wa hongɔ azi, ko wa ĩ hĩnga ya, ta wa hongɔ azi ndo lua du ti kaka ma.” Ta bɛ e ali na ni ma ya, na pɛ verse ti 16 ko, Balevi 19:17 atɛnɛ ya: “Ta mɔ lengbi ti yinangɔ nyita mɔ ka bɛ mɔ ma.”
Ndia mɛ kaya Balevi 19:16 ahɛ̃ awa kristo wangɔ mɛ kpengbani. Ale e du na kpengba lɛ ya, ta e du na dangɔ bɛ ti siɔni na ndo afɔ̃ e bere e kala lo tɛrɛ ala ma. Se du ya, e ka la lo tɛrɛ zo na lo mɛ ya, ta e ndo ye tɛrɛ lo ma, bere na lo mɛ ya, e na gwɛ̃ ti aye tɛ lo ko, ni lengbi ti fangɔ ya, e kɛ̃ tɛrɛ lo. Ayɔ ya, awa kristo akɛ̃ seliye niko.—Mat. 12:36, 37.