Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 16

“Nyita mɔ na songɔ”!

“Nyita mɔ na songɔ”!

“La Yezo apa hɛ̃ [Marta] ya: ‘Nyita mɔ na songɔ.’”​—YN 11:23.

BIA 151 Akobenga

NA NDUNU NI a

1. Ngasia la, nyi kɔli kɔi afandó nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ lo na lo ti songɔ kwá nɛ?

 NYI kɔli kɔi mɛ ili lo la Matthew ndó na ngã kɔi mɛ kpengbani, ayɔndó ya, asu lo fãni gba. Ngoi mɛndó lo na bulu mbalambala ko, lo ndo bandó aemisiɔ̃ ti TV JW ndoni kɔi na azi ti ndasewa tɛ lo. Ngoi mɛ nda prɔgramɛ ni ga kɔ ko, ala hũ video ti miziki mɛ ndo fa zo kɔi ndo yamba zo ti ndasewa tɛ lo mɛ aso kwá. b Na pɛ prɔgramɛ ko Matthew gwe ka gunda awa dũngɔ lo, lo gbɔ̃ ti la wa lo tɛnɛ hɛ̃ la ya: “Tata ná Mama ĩ hũ abɛse mbi kpi ko, mbi na songɔ. Ĩ na kũngɔ mbi, wa mbi na songɔ.” Mɔ lengbi ti bingangɔ li mɔ na se mɛndó awa dũngɔ lo ama na tɛrɛ la na ngoi mɛndó ala hũ loyengɔ ti kpengbani mɛndó nyi la na ni na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá?

2-3. Nda mɛ ni du nzɔ̃ni ya, e binga li e na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá nɛ?

2 Ni du nzɔ̃ni ya, e binga li e ngoi zu na ndo kapa mɛ Ngbangɔ ko na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá na bi mɛ na gangɔ. (Yn. 5:28, 29) Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, ta e hĩnga ngoi mɛ tɛrɛ e na sɔngɔ kpengbani bere ngoi mɛ nyita e kɔi ti ndasewa bere kwa e kɔi na kpingɔ ma. (Mos. 9:11; Zaki 4:13, 14) Nzɔ̃ dangɔ bɛ tɛ e na lo ti songɔ kwá alengbi ti zangɔ e ya, e gbe bɛ e na ya pɛnɔ. (1 Tɛs. 4:13) Ngbangɔ tɛnɛ hɛ̃ e ya, To e ti ndozu ahĩnga gwɛ̃ tɛ e nzɔ̃ni, wa lo ndo ye nga e gba nvɛ̃ni. (Luka 12:7) Yehova Nzapa ahĩnga e nzɔ̃ni, na lo ni la, lo na songɔ e kaya kwá na seliye nga na bingangɔ li mɛndó e na ni. Yehova ye e mawoma, na lo ni la, lo mu ebongiseli ti nɛngɔ ya, e du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti bwai na bwai, abɛse e kpili ko, lo na songɔ na e!

3 Na ya tɛnɛ mɛ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo nda mɛ elengbi ti dungɔ na loyengɔ na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá. Na pɛni, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ ti se lɛlo ti songɔ kwá mɛ kaya Ngbangɔ mɛ alengbi ti lingɔ ya, loyengɔ tɛ e ati kpengbani na ndo tɛnɛ mɛ kaya verse mɛ agbɔ̃ bɛli tɛnɛ tɛ e ti ndɛ, verse ni pa ya: “Nyita mɔ na songɔ.” (Yn. 11:23) Na gesi e na mandangɔ se mɛ elengbi ti lingɔ ya, loyengɔ tɛ e na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá ati kpengbani.

NDA MƐ ELENGBI TI YENGƆ KAPA TI SONGƆ KWÁ

4. Ti nɛngɔ ya, e ye kapa kɔi ko, ye mɛ alengbi ti tongɔ e ya, e ye lo ni nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi.

4 Ti nɛngɔ ya e ye kapa niko ko, ayɔ ya, e ye na bɛ e kɔi ya, zo mɛ wa kongɔ kapa ni ko, lo na gwɛ̃ nga na ngunu afa ya, lo na likoki ti kokisangɔ ni. E mu Ndakisa mɛ: Da bɛ mɔ ya, kpengba yá akala da tɛ mɔ. Wa kwa mɔ kɔi aga kokapa hɛ̃ mɔ ya, ‘Mbi na zangɔ mɔ ti nɛngɔ ya, mɔ di mɔ kĩ da tɛ mɔ fãni mɛndɛ̃.’ Lo tɛnɛ tɛnɛ niko na bɛ lo kɔi, wa mɔ ye nga ya, lo na gwɛ̃ ti zangɔ mɔ. Se du ya, lo du wa kĩngɔ da ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni, wa lo nga na aye zu mɛ alengbi ti kingɔ na da,wa mɔ hĩnga nga ya, lo na likoki ti lingɔ ni ko, mɔ na kpãngɔ bɛ mɔ na ndo lo. Wa na omɛ aba kapa mɛ Nzapa ko na lo ti songo azi na kwá mɛ? Lo na gwɛ̃ nga na ngunu ti lingɔ ni?

5-6. Nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova na gwɛ̃ ti songɔ azi mɛ akpili nɛ?

5 Yehova na gwɛ̃ ti songɔ azi mɛ kpili? Ta kitɛ da ma ya, lo na gwɛ̃ ni. Na lége ti nyingɔ tɛ lo ko, lo zandó azi gba mɛ awa sungɔ Ngbangɔ ya, ala su tɛnɛ mɛ aba kapa ti songɔ azi na kwá na bi mɛ na gangɔ. (Yis. 26:19; Hos. 13:14; Suma 20:11-13) Wa ngoi mɛ Yehova ndo ko kapa tɛ lo ko, lo ndo kokisa ni ngoi zu. (Yos. 23:14) Yehova na gwɛ̃ kpengbani ti diringɔ na azi mɛ akpili lɛ la ngɛ̃́. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛ ngaso nɛ?

6 Binga li mɔ na ndo tɛnɛ mɛndó Yobo tɛnɛ. Lo yendó na bɛ lo kɔi ya, abɛse ni kpi ko, Yehova na dungɔ na gwɛ̃ ti hũngɔ ni fãni mɛndɛ̃. (Yobo 14:14, 15) Yehova ndo ma nga tɛrɛ lo ngaso na lo tɛ azi zu mɛ ndo vɔrɔ lo na mbilimbili mɛndó kpili. Lo na gwɛ̃ kpengbani ti diringɔ na ala fãni mɛndɛ̃ lɛ la ngɛ̃́, na sãte ti nzɔ̃ni, nga na dengɔ bɛ. Wa amiliɔ̃ tɛ azi mɛndó akpili zangangɔ ya, ala lua lége ti hĩngangɔ mbilimbili mɛ aba Yehova mɛ? To e ti songo na gwɛ̃ ti songɔ nga na ala kaya kwá. (Aw. 24:15) Gwɛ̃ tɛ lo du ya, azi niko alua nzɔ̃ tangɔ ligɛrɛ ti dungɔ akwa lo, wa ala du nga na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti bwai na bwai ge lɛ sese. (Yn. 3:16) Ta kitɛ da ma ya, Yehova na gwɛ̃ ti songɔ na azi mɛ akpili.

7-8. Nda mɛ elengbi ti yengɔ ya, Yehova na ngunu ti songɔ na azi mɛ akpili kaya kwá nɛ?

7 Yehova nvɛ̃ni na ngunu ti songɔ na azi mɛndó kpili? Ĩĩ lo na ni! Lo du “nvɛ̃ ngunu zu.” (Suma 1:8) Na lo ni la, lo na ngunu ti hongɔ awa kula tɛ lo abɛse ala du ngasia, abɛse nga na kwá. (1 Kɔr. 15:26) Hĩngangɔ kpale niko ndo hɛ̃ e ngunu, ni ndo wamba nga bɛ e. E mu Ndakisa tɛ nyita wali kɔi mɛ ili lo la Emma Arnold. Loyengɔ tɛ lo ná azi ti ndasewa tɛ lo atengbindó na tara ti kpengbani na ngoi ti to ti sɛ ti lɛ gigi zu. Lo wambandó bɛ nyi lo ti wali na lo mɛ ya, azi mɛndó lo ndo ye la mawoma ko, ala kpilindó kaya kã tɛ awa kpɛlɛngɔ to ti Nazi, Emma tɛnɛndó ya: “Se du ya, azi mɛ ndo kpili ala ndo kpili ti bwai ko, ale kwá aɔ Nzapa na ngunu, ta seni la ma?” Ta ye kɔi mɛ aɔ Yehova na ngunu da ma! Nzapa mɛ nvɛ̃ ngunu zu mɛ lo li dungɔ lɛ ngɛ̃́, lo na likoki ti diringɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ hɛ̃ azi zu ko la, akpili.

8 Ye mɛndɛ̃ mɛ ato e, e ye ya Yehova na likoki ti songɔ na azi mɛ akpili, adu ya, ta bingangɔ li tɛ lo na maka ma. Lo ndo ili tongolo kɔi na kɔi na ili lo. (Yis. 40:26) Lo nga na lingɔ ngaso na lo tɛ azi mɛ akpili. (Yobo 14:13; Luka 20:37, 38) Ta bɛ lo lengbi ti lingɔ na akpale ti yakere yakere tɛ azi mɛ lo na songɔ na ala ma, abɛse yangba lɛ la, seliye tɛ la, kpale mɛndó ala li na ngoi mɛndó ala dɛ lɛ la ngɛ̃́, nga na bingangɔ li tɛ la.

9. Nda mɛ elengbi ti yengɔ kapa tɛ Yehova ti songɔ azi kaya kwá na bi mɛ na gangɔ nɛ?

9 Ti biani ko, elengbi ti yengɔ kapa tɛ Yehova ti songɔ azi mɛ kpili na bi mɛ na gangɔ na lo mɛ ya, e hĩnga ya, lo na gwɛ̃ nga na ngunu ti lingɔ ni. E ba tina mɛndɛ̃ mɛ elengbi ti yengɔ kapa ti songɔ kwá: Yehova sondó azi na kwá uzu. Na ngoi ti gã, lo hɛ̃ndó ambanga awa kwa tɛ lo ti mbilimbili, nga na Yezo ngunu ti songɔ azi mɛ akpili na kwá. Zia e tɛnɛ tɛnɛ tɛ zo kɔi ka popo tɛ azi mɛndó Yezo so ala kaya kwá nga ma seko la atɛnɛ na ni kaya Yoanɛ shapitrɛ ti 11.

KWA YEZO TI KPƆ̃ BƐ LO AKPI

10. Ye mɛndó li tɛrɛ lo na ngoi mɛndó Yezo lo ka Betania ga so pangɔ nzɔ̃ pa so dã na Yordani nɛ, wa ye mɛndó lo li nɛ? (Yoanɛ 11:1-3)

10 Di Yoanɛ 11:1-3. Da bɛ mɔ na kpale mɛndó aɔ ka Betania na ebandeli ti bulu 33 N.E. Yezo ndó na akwa lo so ya kɔdɔrɔ niko, afa ya​—Lazalo nga na ayata lo sɛ, Maria ná Marta. (Luka 10:38-42) Kanda tɛrɛ Lazalo bandandó sɔngɔ, wa bɛ ayata lo sɛ ndo sɔndó kpengbani. Ala tondó kwa hɛ̃ Yezo ngoi mɛ lo dɛ dã ti singɔ ka Yordani, lo nɔ nɔ bi sɛ longɔ ka Betania tee Yordani. (Yn. 10:40) Kpale ti vundu adu ya, ngoi mɛ tɛnɛ ti tɛrɛ sɔngɔ tɛ Lazalo atã Yezo ko, na ngoi niko ko, Lazalo kpindó wɛ. Abɛse Yezo hĩngandó ya, kwa lo kpi ko, lo ningandó ka ndo mɛndó lo gwe da bi sɛ, na gesi, lo gwendó ka Bɛtania. Na ngoi mɛ Yezo ga ko, Lazalo li ka gbɛ du bi siɔ wɛ. Yezo yendó lingɔ ye kɔi mɛ na dungɔ na lo ti nzɔ̃ kpale tɛ akwa lo nga na hɛ̃ngɔ ili Nzapa gonda.​—Yn. 11:4, 6, 11, 17.

11. Wangɔ mɛ aba dungɔ na akwa mɛ elengbi ti luangɔ na ndo tɛnɛ mɛ nɛ?

11 Tɛnɛ niko hɛ̃ e wangɔ mɛ aba dungɔ na akwa: Ngoi mɛ Maria ná Marta ato kwa hɛ̃ Yezo ko, ta ala yɔndó ya, lo ga ka Betania ma. Ala to bondó kwa hɛ̃ lo ya, tɛrɛ kwa lo ndo sɔ. (Yn. 11:3) Ngoi mɛndó Lazalo kpi ko, Yezo lengbindó ti dungɔ ka yɔngɔrɔni songɔ na lo. Kanda lo hũndó nzɔ̃ni ya, lo gwe ka Betania ti nɛngɔ ya, lo ba akwa lo Maria ná Marta. Mɔ na kwa mɔ mɛ na yengɔ zangɔ mɔ zangangɔ ya, mɔ hũnda lo? Ni na zangɔ mɔ ya, mɔ hĩnga ya, mɔ lengbi ti kpãngɔ bɛ mɔ ndo lo “na ngoi ti pɛnɔ.” (Mas. 17:17) E landa se lɛlo tɛ Yezo, e du akwa ti ngaso na mbage tɛ azi mɛndɛ̃! Na olo, zia e diri e kambisa, wa e ba nga kpale mɛndó ali tɛrɛ lo na gesi.

12. Kapa mɛndó Yezo ko hɛ̃ Marta nɛ, wa nda mɛ ayɔ ya, Marta kpã lɛ lo na ndo kapa niko nɛ? (Yoanɛ 11:23-26)

12 Di Yoanɛ 11:23-26. Marta mandó ya, Yezo so dã na Betania. Lo gwendó mbala kɔi ti tengbingɔ na lo, wa lo pa hɛ̃ lo ya: “Ee Gbia se mɔ du ndo ge ko, ale ta nyita mbi akpi ma.” (Yn. 11:21) Ti biani ko, lo lengbindó ti sarangɔ Lazalo. Kanda Yezo ndó na gwɛ̃ ti lingɔ kpale kɔi mɛ alengbi ti kamwisangɔ azi nvɛ̃ni. Lo tɛnɛndó hɛ̃ Marta ya: “Nyita mɔ na songɔ.” Lo di hɛ̃ndó rɛzɔ̃ mɛndɛ̃ mɛ alengbindó ti tongɔ Marta ya, lo ye kapa niko, lo di tɛnɛ ya: “Mbi wa songɔ azi na pɛ kwá, mbi nga wa hɛ̃ngɔ la bɛta du.” Ti biani ko, Nzapa hɛ̃ Yezo ngunu na ndo dungɔ lɛ ngɛ̃́ nga na kwá. Ti uzu lo sondó na nyingambi tɛ wali kɔi mɛ alo ti kpingɔ, wa lo so nga na nyi kɔli kɔi, alengbi ti dungɔ ya, ngoi mɛndɛ̃, Yezo sondó na lo bo na lá mɛ lo kpi na ni. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Kanda lo lengbi nvɛ̃ni ti songɔ na zo mɛ kpi ali bi siɔ, wa lo banda fungɔ?

“LAZALO, SI!”

Yezo mandó vundu kpengbani na lo tɛ akwa lo mɛndó ndo to to (Ba Paragrafɛ 13-14)

13. Ye mɛndó Yezo li na ngoi mɛ lo hũ Maria ná azi mɛndɛ̃ ndo to to nɛ? (Yn. 11:32-35) (Ba nga limɔ.)

13 Di Yoanɛ 11:32-35. Binga li mɔ na ndo kpale mɛndó aɔ so pɛni. Maria, nyita Lazalo ti wali mɛndɛ̃ agwe so tengbingɔ na Yezo. Lo di diri fãni mɛndɛ̃ ndo tɛnɛ mɛ nyita lo ti wali alo ti tɛnɛngɔ hɛ̃ Yezo ya: “Ee Gbia se mɔ du ndo ge ko, ale ta nyita mbi akpi ma.” Maria ná azi mɛndɛ̃ mɛndó so gunda lo ndó na vundu mawoma. Ngoi mɛ Yezo ahũ se mɛ ala ndo to to ko, vundu gbɔ̃ndó lo kpengbani. Na lo mɛ ya, lo mandó vundu tɛ ayata lo ko, ni tondó lo ya, lo to to. Lo hĩngandó pɛnɔ mɛ zo ndo ma na ngoi mɛ zo mɛ e ndo ye lo gba akpi. Ta kitɛ da ma ya, lo na gwɛ̃ kpengbani ti onzingɔ kpale mɛ ndo li ya azi to to!

14. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo ye mɛndó Yezo li na ngoi mɛndó lo hũ Maria ndo to to nɛ?

14 Ye mɛndó Yezo li na ngoi mɛndó lo hũ Maria ndo to to ato e, e ye ya, Yehova du Nzapa mɛ na bɛ ti vundu. Nda mɛ e tɛnɛ ngaso nɛ? Nga ma se mɛ e hũ na ni na pɔsɔ mɛ mbalasi ɔ ko, Yezo ndo landa na se ti lengbingɔ bingangɔ li, nga na se mɛ To lo ndo ma na tɛrɛ lo. (Yn. 12:45) Ni la, na ngoi ko e ndo di ya, Yezo tondó to na lo mɛ ya, lo mandó vundu tɛ akwa lo mɛndó atengbi na kpale ti pɛnɔ nga ti vundu ko, ni za e, e hĩnga ya, Yehova ndo ma nga vundu tɛ e kpengbani na ngoi mɛ lo ndo hũ e ndo to to na ngoi mɛ e tengbi na pɛnɔ. (Nz. 56:8) Ta ni lengbi ti tongɔ mɔ ya, mɔ dɔ dã na lo ma?

Yezo fandó ya, lo na ngunu ti songɔ na azi mɛ kpili (Ba Paragrafɛ ti 15-16)

15. Na bangɔ Yoanɛ 11:41-44 kambisa kpale mɛ ɔ na ngoi mɛndó Yezo gwe ka ndo sɛndɛ tɛ Lazalo (Ba nga limɔ.)

15 Di Yoanɛ 11:41-44. Yezo si so ndo sɛndɛ mɛ aɔ na Lazalo, wa lo yɔndó ya, ahã tɛ̃nɛ ka ndoni azi. Marta kɛ̃ndó wa lo pandó ya, lo banda fungɔ wɛ, Yezo gbinya hɛ̃ lo ya, ta mbi pa fale hɛ̃ mɔ ya: “Se mɔ ye lo tɛ mbi ko, mɔ na hũngɔ ndima tɛ Nzapa [ma]?” (Yn. 11:39, 40) Na gesi Yezo yandó lɛ lo ndozu wa lo lindó sambela hɛ̃ to lo so gbɛlɛ azi zu. Lo yendó hɛ̃ngɔ Yehova ndima na lo ti kpale zu mɛndó alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo na gesi. Wa Yezo dɛndó kɔngɔ na legɔ̃ ti ndozu ya: “lazalo, si!” Wa Lazalo sindó kaya du ti sɛndɛ! Yezo lindó kpale mɛ ta azi mɛndɛ̃ lengbi ti yengɔ ya, alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo ma.​—Ba nɔti ti Yn. 11:17.

16. Ngasia la, Tɛnɛ mɛ kaya Yoanɛ shapitrɛ ti 11 alengbi ti lingɔ ya, loyengɔ tɛ e na omɛ aba nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá ati kpengbani nɛ?

16 Tɛnɛ mɛ kaya Yoanɛ shapitrɛ ti 11 ndo li ya, loyengɔ tɛ e na omɛ aba nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá ati kpengbani. Ngasia? Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, Yezo kondó kapa hɛ̃ Marta ya: “Nyita mɔ na songɔ.” (Yn. 11:23) Mabere To lo ko, Yezo na gwɛ̃ nga na ngunu ti kokisangɔ kapa niko. Ngulɛ mɛndó lo si na ni afa yangondo ya, lo na gwɛ̃ kpengbani ti songɔ na azi ko la kpili, wa lo nga na onzingɔ pɛnɔ zu ko la azi ndo ma na lo ti kwá. Na ngoi ko la Lazalo lo ka ndo sɛndɛ si ko, Yezo fandó fãni mɛndɛ̃ ya, lo na ngunu ti songɔ azi mɛ kpili. Da bɛ mɔ na kpale mɛndó Yezo tɛnɛ hɛ̃ Marta ya: ta “Mbi pa fɛrɛ hɛ̃ mɔ ya, se mɔ ye lo tɛ mbi ko, mɔ na hũngɔ ndima tɛ Nzapa [ma]?” (Yn. 11:40) E na aye gba mɛ alengbi ti tongɔ e, eye ya, kapa tɛ Nzapa mɛ aba songɔ azi mɛ kpili na tingɔ na seni. Wa ye mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ e na ndo kapa niko ati kpengbani nɛ?

SE MƐ ELENGBI TI LINGƆ YA, NZƆ̃ DANGƆ BƐ TI SONGƆ KWÁ ATI NA SENI

17. Ye mɛ ta bɛ elengbi ti lingɔ na ni ma na ngoi mɛ e ndo di tɛnɛ mɛ aba songɔ kwá nɛ?

17 Di wa gbɔ̃ nga li mɔ na ndo pandɛ ti songɔ kwá mɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ni. Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ azi mwambe mɛndó aso kwá ge lɛ sese. c Ayɔ ya, mɔ di tɛnɛ niko kɔi na kɔi na seni nvɛ̃ni. Ngoi mɛ mɔ ndo di ni ko, ta bɛ mɔ li na ni ma ya, adundó azi bɛta kpale, akɔli, awali, na ayangambi. Gi awangɔ mɛ mɔ lengbi ti luangɔ na ndo tɛnɛ ni ko. Binga li mɔ na ndenge mɛ se lɛlo niko kɔi kɔi ando fa ngunu mɛ Nzapa na ni ti diringɔ na azi mɛ kpili lɛ la ngɛ̃́. Omɛ ngbondoni gba, da bɛ mɔ na songɔ kwá mɛ aɔ asongɔ kwá zu​—afa ya, songɔ kwá tɛ Yezo​—Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, azi gba hũndó se mɛndó lo so na ni, ni la ndo kpengba na loyengɔ tɛ e.​—1 Kɔr. 15:3-6, 20-22.

18. Ngasia la, mɔ lengbi ti salelangɔ na ndenge ti nzɔ̃ni abia mɛ ndo tɛnɛ tɛnɛ ti nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá nɛ? (Ba nga tɛnɛ ti gbɛnda pajɛ.)

18 Ndo salela “abia ti Lo-lengɔ gbia” mɛ ndo tɛnɛ tɛnɛ ti nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá. d (Ef. 5:19) Abia niko ndo li ya, tɛnɛ ti songɔ kwá ati na seni nvɛ̃ni na lo tɛ e, wa ni ndo li nga ya loyengɔ tɛ e ati kpengba ni na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ niko. Ma abia niko, manda nga yengɔ ni nzɔ̃ni, wa ĩ kambisa nga nda tɛnɛ ti bia niko na ngoi ti sambela ti ndasewa. Gbɔ̃ tɛnɛ ti bia ni ka li mɔ nga ka bɛ mɔ. Ni la, se du ya, mɔ tengbi na tara, zo ti ndasewa tɛ mɔ bere kwa mɔ kɔi kpi ko, nyingɔ tɛ Yehova na zangɔ mɔ ya, mɔ da bɛ mɔ na bia ni fãni mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, awamba bɛ mɔ, wa ahɛ̃ nga mɔ ngunu.

19. Ye mɛ elengbi ti hũngɔ kaya bingangɔ li tɛ e na omɛ aba songɔ kwá nɛ? Ba nga Ãkadre mɛ bɛli tɛnɛ ni tɛnɛ ya: “ Ndo mɛ mɔ na hũndangɔ na ala nɛ?”)

19 Kpã akpale niko kaya bingangɔ li tɛ mɔ. Na lége ti bingangɔ li mɛ Yehova hɛ̃ e ko, elengbi ti hũngɔ mabere e kaya gigi ti fãnani. Nyita wali kɔi tɛnɛ ya: “Mbi ndo lekisa ngoi gba ti bingangɔ li mbi mabere mbi kaya gigi ti fãnani, ngoi mɛndɛ̃ ali mabere mbi ndo ma fiã tɛrɛ afɛlɛlɛ mɛ ka Paradizo.” Hũ mabere mɔ tengbi na nyita kɔli bere nyita wali ti loyengɔ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ tɛnɛ tɛ la. Zo mɛ mɔ ndo kũ lo na bɛ mɔ ndonzu ti yambangɔ lo na? Ndo mɛ mɔ na hũndangɔ na zo niko nɛ? Da bɛ mɔ ya, mɔ tengbi fãni mɛndɛ̃ na ayata mɔ, akwa mɔ mɛndó akpili. Da nga bɛ mɔ na tɛnɛ ti uzu mɛ mɔ na tɛnɛngɔ hɛ̃ la​—se mɛ mɔ na yambangɔ ala na dengɔ bɛ zu, nga na se mɛ mɔ na fangɔ ya mɔ na dengɔ bɛ na ndenge mɛ mɔ hũ ala.

20. Ekateli mɛ elengbi ti dungɔ na ni nɛ?

20 E ndo hɛ̃ sia kɔli hɛ̃ Yehova na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ aba songɔ kwá! E hĩnga ya, kapa niko na tingɔ na seni na lo mɛ ya, Yehova na gwɛ̃ nga na ngunu ti kokisangɔ ni. Zia ya, loyengɔ tɛ e ati kpengbani na lo ti nzɔ̃ dangɔ bɛ niko. Se eli ngaso ko, e na dɔngɔ dã fãni mɛndɛ̃ na Nzapa mɛ akokapa hɛ̃ zo kɔi na kɔi so popo tɛrɛ e ya, ‘Nyita mɔ na songɔ!’

BIA 147 Nzambe alaki biso bomoi ya seko

a Se du ya, zo ti ndasewa tɛ mɔ kɔi kpi ko, ta kitɛ da ma ya, nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá na wambangɔ bɛ mɔ nvɛ̃ni. Kanda ngasia la, mɔ lengbi ti kambisangɔ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ nda mɛ mɔ ye nzɔ̃ dangɔ bɛ niko nɛ? Wa ngasia la, tɛnɛ mɛ aba nzɔ̃ dangɔ bɛ na lo ti songɔ kwá alengbi ti lingɔ ya, loyengɔ tɛ e ati kpengbani nɛ? Mandangɔ tɛnɛ mɛ na zangɔ e ya, loyengɔ tɛ e na ndo nzɔ̃ dangɔ bɛ ti songɔ kwá ati kpengbani.

b Bɛli tɛnɛ ti video ti miziki ni tɛnɛndó ya: Yango oyo na miso, ni sindó kaya Emisiɔ̃ ti 11/2016

c Ba Ãkadre mɛ bɛli tɛnɛ ni tɛnɛ ya “Bato mwambe oyo basekwaki, oyo Biblia elobeli” kaya Linɔngi ya Mɔsɛnzɛli ti 01/08/2015, lok. 4.

d Ba abia mɛ kaya buku “Toyembela Yehova na esengo”: Omimona na mokili ya sika (Bia 139), Tya miso na yo na mbano! (Bia 144), mpe Akobenga (Bia 151). Ba nga kaya jw.org abia ti fãnani mɛ Yango oyo na miso,” “Na mokili ya sika,” nga na “Ekoya.”