Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA 5

Eparipari Volocha sa Wiisachiherya, Olowa ni Okhwiri

Eparipari Volocha sa Wiisachiherya, Olowa ni Okhwiri

1. Mano ororomela wiisachiherya, olowa ni okhwiri wulanne mwawiihai?

“MU Afrika, okoha wii akhwiri akhalavo akhweya hoye tiwatherutheru,” onnathoriha livro African Traditional Religion (Ekeresha ya Ikano ya mu Afrika), achereryakavo wii, “wa atchu a mu Afrika a makhalelo othene, okhwiri etchu yochichimiheryeya tchiryene.” Veri va yawo anaroromela va wiisachiherya, olowa ni okhwiri akhalavo ohihuserya ni ohuserya vanchipale. Aholeli a Ekeresha yEmaka ni Ikeresha sa eKristu annemereryatho itchu sene seiyo.

2. Mopharihana ni ororomela wa atchu, mano ikuru sawiisachiheryano inarwela wowii?

2 Mopharihana ni ororomela wa atchu mu Afrika, aniiwa wokhalavo ikuru somunepani. Niwiitho ikuru sene seiyo inaholeliwa ti Muluku. Aniiwatho wi minepa ni makholo ahu akhwiye annawerya opharihela muteko ikuru sene seiyo. Atchu akina annaweryatho opharihela muteko, akhweya mu ovirela (wiisachiherya waphama) akhweya mu olowa (wiisachiherya woonanara).

3. Mano wiisachiherya woonanara ti heni navetho ntoko onroromeleliwaya tiheni yeyo onaweryaya wera?

3 Wiisachiherya woonanara, nari wii olowa, onaphariheliwa muteko wa amwiichani. Yawo analowaa, ntoko mummo onaroromeleliwaya, akhalano ikuru sawarumiha anantuthu, ipalami ni ikulihe ni itchu ikina wii saalowe atchu. Vanonto onemereryiwa wii wiisachiherya weiwo woonanara toneriha wii atchu ewaneke, wii ehiyareke, wii atchu yiicheliweke nari okhwa.

4. Mano tiheni yeyo anchipale anaroromelaya volocha sa akhwiri nave ti sothoriha taani seiyo inalochiwa ni akina yawo yerano okhwiri?

4 Yophwanaphwana ni wiisachiherya ti okhwiri. Onlochiwa wii akhwiri annahiya mwiili aya ohiyu enavava oya ochiiwene, oya okumana ni akhwiri akhwaya, nari oya onanarihaka okumi wa amwiichani aya vakhani-vakhani. Okhala wii mwiili wa akhwiri awo onakhala okonnene vakamani, ochichimiheryiwa wa itchu sene seiya onaveleliwa ni sothorihiwa ti atchu yawo ahinye okhwiri. Mu yotakiherya, erevista ya mu Afrika ennalocha sa yawo yaari akhwiri (anchipale a yawo asimwali) yalonche wii: “Kowiipha atchu 150 mwaweriha erisa ya motu.” “Kowiipha anamwane athanu kaanuulaka ephome yothene.” “Kowiipha asimpwanaka araru nthowa na ohiya ompwana ni miyo.”

5. Mano wiisachiherya waphama tiheni nave oneriwano mwawiihai?

5 Atchu anemererya wii wiisachiherya waphama onnawiikitcha atchu mu yoonanara. Yawo anapharihela wiisachiherya waphama annawara anele nari ikhulula sawiisachiheryano. Annawurya nari woocha mureche wa wiivirelano. Annavitha mpa nari othipela vathi itchu seiyo awo anupuwelelaaya wii sokhalano ikuru sawaakiha. Annaroromela iphiri sokhala ni sorepa sa Alcorão nari sa Biblia.

Sawotha ni Owokiwa

6. Mano tiheni yeyo Satana ni masololo awe enraya khalai nave nnaphwanela wonaka mwawiihai ikuru saya?

6 Ti eparipari wii Satana ni masololo awe ti amwiichani awopiha a atchu. Awo akhalano ikuru sa ohapuwela mawupuwelelo ni okumi wa atchu, nave khalai yaphiyerya ovolowa m’miilini ya atchu ni inama, ekhala ophariwa ti yawo. (Mateyu 12:43-45) Nari nihiphwanelaka oveiha ikuru saya, hinnaphwanela wupuwela wii awo akhalano ikuru sinchipale opwaha seiyo tchiryene aryayano.

7. Mano tiheni yeyo Satana ontchuniiye wii nemererye nave eyo ephwanaphwaniheryiwe mwawiihai?

7 Satana khachiri a owoka. Owo onnaweriha atchu ororomela wii owo okhala ni ikuru sinchipale opwaha seiyo oryiyeno. Mu yotakiherya: Mu owana wahihano vava mu elapo ekina mu Afrika, asurtatu yahipharihela muteko sokusherya sovuwiherya masu wii ewopopiheno amwiichani aya. Ehakumve warosha, asurtatu yaniipa oruma wa akaputchi atokwene wogravariwa. Yaatchuna wii amwiichani yupuweleke wii aphiyeriwe ti alipa akhocho ni akaputchi anchipale akuru. Vamoha-mohatho, Satana ontchuna wii atchu yupuweleke wii owo okhala ni ikuru sohikutchuwa. Yotchunawe ti owopopiha wii yerekeno yotchunawe nave ohiya yotchuna ya Yehova. Nipwatche vano wotha oraru weiwo Satana ontchuniiye wii nemererye.

8. Mano tiivi eri emoha ya sawotha hiiho Satana uulaaniihiye?

8 Emoha ya sawotha hiiho Satana uulaaniihiye tiila: Hiyaavo yoonanara enereya mahaleene; yoonanara yothene ehineriwano ti mutchu enereya orweela mu ikuru sa minepa. Mwa yotakiherya, nlikanyiherye wii mwana ookhwa ni erecha ya malaaria. Amannya vakina vaya annasuwela wii malaaria ti erecha enruuhiwa ni ichechema. Nyenya awo vakina vaya annemereryatho wii ookhalavo opharihenle muteko okhwiri mwa orumiha echechema wii emulume mwanawe.

Itchu soonanara vakina vaya inamona wereya

9. Mano Biblia onathonyerya mwawiihai wii tahi sokachamiha sothene ineerihiwa ni Satana?

9 Nari Satana arino ikuru sa weriha sokachamiha sikina, ti wootchekeya ororomela wii owo ookhala ni ikuru sawerano sothene ni yokachamiha eri yothene. Biblia onii: “Otchimaka tahi wa atchu ooveya mecho, nari ekhocho okhala ya atchu akuru, tahi vakhaniru wii ti atchu amiruku yawo arino yolya, tahi vakhaniru wii atchu oorora tarino muhakhu, nnaritho yawo arino osuwela aakhalano wemereryiwa; ntakhara wii elukuluku ni sawereya sohisuwanyeya khuluwi sinnaarwela othene awo.” (Eklesiasti 9:11) Mulipa ootchimaka va woopihana ochapha vakina vaya onahaala okhala ootchimakasha waapwaha akina, nyenya sinnaweryeya okhala yowo tanii ahipwahe. ‘Yoohisuwanyeya’ ekina ennawerya ompakiha woochela. Owo onnawerya okwachuliwa ni othoowa nari ohoona phama mmwiilini nari wihorokonya. Itchu iha sinnawerya omweerela mutchu ori othene. Hinnerihiwa shashasha ti Satana nari orweela mu okhwiri; iho inamona wimweereya.

10. Mano tiheni elochiwee volocha sa akhwiri nave nnasuwela hai wii wotha?

10 Yawotha yanaawili yawuulanihiwa ni Satana tiila: Akhwiri annahiya mwiili aya eneecha ohiyu oya okumana ni akhwiri akhwaya nari oya onanarihaka okumi wa amwiichani aya vakhani-vakhani. Vanonto, mwiikohe: ‘Wakhala wii akhwiri annawerya werano hihaa, mano tiheni yeyo tchiryene enahiya mwiili?’ Ntoko noonnahu, okumi ti mutchu, wohikhala etchu yeyo enavinya mwa mutchu. Opwaha yeyo, munepa ti ikuru sa okumi inavaha ikuru mwiili, nyenya ori wohiwerya wera etchu ekina yohiyana ni mwiili.

Akhwiri hanawerya ohiya mwiili aya

11. Mano nnasuwela hai wii akhwiri hanawerya ohiya mwiili aya, nave nyuwo munnemeryerya wii tihihaa?

11 Nari okumi nari munepa hinawerya ohiya mwiili wii sereno etchu ekina, ekhale yaphama, nari yoonanara. Mwawiihihaa, akhwiri hanawerya ohiya mwiili aya. Hanerano tchiryene itchu anachichimiheryaya wera nari anuupuwelaya okhala yenreno.

12. Mano ti mwawiihai mummo Satana onapakihiiye atchu wemeryerya wii ahera itchu hiho aheenraya?

12 Mano sinthorihiwa mwawiihai solochiwa saweriwa ni atchu aivoleihale mu okhwiri? Satana onnawerya wapakiha atchu wemererya wii aavira mu itchu asuwenlaaya mu seiho ahivinraayamo. Orwela mu wona sa malavi, Satana onnawerya wapakiha atchu wuupuwela wii ahona, ahiwa nave aherano itchu seiho ahonnaya, nari ahiwalaaya, nari ahenrayano. Mu ephiro yeyo, Satana onnawehererya wahuweliha atchu wa Yehova ni wapakihatho omona Biblia wii ori otchekeya.

13. (a) Mano wiisachiherya waphama ti waphama? (b) Mano Sorepa inalocha eheni volocha sa wiisachiherya?

13 Yawotha yaneraru tiila: Wiisachiherya waphama—wiisachiherya weiwo onavanyihana ni wiisachiherya woonanara—ti waphama. Biblia hanahiyaniha veri va wiisachiherya woonanara ni wiisachiherya waphama. Onnavanyihana ni wiisachiherya ori wothene. Nkuupuwelani malamulo yawo Yehova avelenliye wa nloko na Aisrayeli volocha sa wiisachiherya wa yawo yeerano:

  • “Muhisachiheryeke.”—Levitiko 19:26.

  • “Mutchu mwamulopwana nari mwamuthiyana oni athonyerye okhala namulosiwe nari ni munepa wa olochela, yiiphiwe tchiryene.”—Levitiko 20:27.

  • “Ahiphwanyeye mwa nyuwo . . . mutchu awiisachiherya nari awavyavya osuwela sa muholo, nari mukhwiri, nari mutchu oolowa, nari oomukoherya namulosiwe.”—Detronomiu 18:10-14.

14. Mano ntakhara heni Yehova apankiye malamulo ovaanyiha wiisachiherya?

14 Malamulo yawo yanahiya eri yomwaleeleya wii Muluku haatchuna wii atchu awe yiisachiheryeke. Yehova ahaavaha atchu awe malamulo awo nthowa nawii anaasivela nave haatchunne wii ekhale akapuro a wova. Haatchunne wii atchu awe ehooshiweke ti masololo.

15. Mano Biblia onathonyerya mwawiihai wii Yehova okhalano ikuru vanchipale ompwaha Satana?

15 Nari Biblia ahithorihaka sothene volocha sa yeyo masololo anaweryaya ni yeyo ahinaweryaya wera, owo onnathonyerya mwawooneya wii Yehova Muluku ori akurusha ompwaha Satana ni masololo awe. Yehova apakiha wii Satana arihiwe vathi va erimu. (Yawupulula 12:9) Monetho wii Satana ahiveka wemeryeryiwa wii amwehe Yobu nave ahiwelela yolokoha ya Muluku ya ohimwipha Yobu.—Yobu 2:4-6.

16. Mano ti wawani wiiwo nnaphwanelahu otchimakelawo wii naphwanyewo ovulusha?

16 Proverpio 18:10 onii: “Nsina na Yehova tinlo ewari yolipa. Ekhaikhai onnatchimakelamo avuluwa.” Mwawiihihaa, ninnaphwanela otchimakela wa Yehova wii naphwanye ovulusha. Akapuro a Muluku hanatchimakela wa awiisachiherya nari mireche wii ewaakihe wa sawera soonanara sa Satana ni masololo awe, nari vakhaniru hanawova akhwiri. Akapuro a Muluku anroromela yeyo Biblia olonchiiye wii: “Vawii mitho a Yehova anaweha nno ni nno velaponi yothene yavathi, wooniherya ikuru sawe wa awo yawo murima aya ori waphama ni yowo.”—2 Kronika 16:9.

17. Yakobo 4:7 onanlipiha eheni, nyenya mano nnaphwanela wera eheni?

17 Nyuwo munanwerya okhalanotho ororomela yola mwanamurumeela Yehova. Yakobo 4:7 onii: “Mwawihihá mwiweleleni Muluku; nyenya muhíheni musaserya, nave anarwa-otchawani nyuwo.” Mwanamurumeela Muluku eparipari, mmwiwelelaka owo, munahaala ochichimiherya wii Yehova onahaala owakihaani.