Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA 7

Nyuwaano Munnacicimiha Okumi Hiiha Ntoko Muluku?

Nyuwaano Munnacicimiha Okumi Hiiha Ntoko Muluku?

“Nyuwo mwa ehime ya okumi.” —SALUMU 36:9.

1, 2. Yamahala taani yoochuneya Yehova onivanheiye?

YEHOVA oonivaha oothene ahu yamahala yoochuneya. Yamahala eyo ti okumi. (Maphatxuwelo 1:27) Owo onachuna wi nikhaleno okumi waphaama. Mwawiihiiha, owo oonivaha malakiheryo ananihusiha mukhalelo wa opaka soothanla saphaama. Hiyaano nnaphwanela opharihela malakiheryo yaala wi enikhaviherye “ohiyaniha yaphaama ni yoonanara.” (Ahebri 5:14) Vaava nneeraahu yeela, nneemererya wi Yehova anisyakihe wi nuupuweleke ntoko yene onuupuweleiye. Moorweela wa okhala mwawiiwanana ni malakiheryo a Muluku ni woona onikhaviherya waya, ninniiwexexa wi malakiheryo awe toochuneya.

2 Okumi onanwerya okhala woovila. Akhweya anahaala okhumelela makacamiho yaawo Piipiliya ohinaloceiye echu yoophwanela weera. Ntoko yootakiherya, akhweya hiyaano nnachuna opaka yoolakelela vooloca sa oloola onavolowela nikhami. Nni nipake hai yoolakelela enahaala omuhakalaliha Yehova? Piipiliya ookhalano malakiheryo mancipale yaawo ananihusiha tuuvi ori moonelo wa Yehova vooloca sa okumi vamoha nnikhami. Wakhala wi ninniiwexexa malakiheryo yaawo, nnahaala owerya opaka soolakelela mwamiruku ni otitelela okhalano yawuupuxerya-ya-murima yaphaama. (Masiposipo 2:6-11) Vano, hankooni nthokororye malakiheryo yaawo.

TUUVI ORI MOONELO WA MULUKU VOOLOCA SA OKUMI NI NIKHAMI?

3, 4. (1) Yehova oonihenrye hai moonelo awe vooloca sa nikhami? (2) Nikhami nneemelela eheeni?

3 Piipiliya onnanihusiha wi nikhami ti naweeliheya woona wi nneemelela okumi. Nave okumi ti woochuneya wa Yehova. Kayine amanle omwiipha munnawe, Yehova aamuleela ariki: “Nikhami na munnaa, nenlo oyenhaa vachayani ninnakiichana wi kinle ikuhu.” (Maphatxuwelo 4:10) Nikhami na Apele neemelela okumi awe; vaavaa Kayine aamwimpheiye Apele, owo aamalinhe okumi wa munna awe.

4 Emanle ovira maahi mancipale mmahiku a Nowa, Muluku ahaaleela achu wi ekhuureke inama. Nyenya owo aahi: “Muhikhuureke enama eri nnikhami, nenlo nnooneiha okumi.” (Maphatxuwelo 9:4) Nlamulo nenla ninnaphariheleya wa anamwane oothene a Nowa, ophitaanyerya hiyaano. Chiryene, wa Yehova, nikhami nneemelela okumi. Mwawiihiiha, nnaphwanela woonaka nikhami mmukhalelo mmohamoha.—Salumu 36:9.

5, 6. Nlamulo na Mose nooniherya hai moonelo wa Yehova vooloca sa okumi nnikhami?

5 Mu Nlamulo na Mose, Yehova aaloca ariki: “Mu Isarayeli nari namarwa alyaru nikhami miyo kinnamurukunuwela yoowo nave kinammwiikara mmulokoni mwawe, ntakhara okumi ori mu nikhamini.”—Onamukutxho 17:10, 11.

6 Nlamulo nenla, naanaloca wi wakhala wi muchu ohiipha enama wi apake mathaapa, muchu owo aaphwanela oyeeherya nikhami vachayani. Eyo yooniherya wi okumi wa mwaaxinama waanakookiheryiwa wa Mpatuxa, Yehova. (Malamulo 12:16; Ezekiyeli 18:4) Nyenya Yehova haaweherya wi Aisarayeli evihekemo nikhami noothene na mwaaxinama. Moohiyana, wakhala wi awo aaviihamo nikhami moophwanelela, ophiyerya vaavo yaaweryelaayavo, yahaala okhuuraka enama eyo ni yawuupuxerya-ya-murima yaphaama. Vaavaa yooniheryaaya ncicimiho wa nikhami na mwaaxinama, awo yooniherya tho ncicimiho wa Yehova yoowo ori Namavaha a okumi. Navetho, Aisarayeli yaalamuleliwa oveleela mukucho wa axinama wi ileveleliwe soocheka saya.—Moone Yooleeliherya 19 ni 20.

7. Tavite oonihenrye hai ocicimiha nikhami?

7 Nnanwerya woona esisapo ya nikhami moorweela wa osuwela yeeyo Tavite enreiye vaavaa aawanneiye ni Afilisti. Anakhoco a Tavite yaamoona wi owo aakhalano nthanana. Va nthowa na yeeyo, alopwana awe yaaya mmuceche wa amwiicani aya, ehela va yawoopiha ikumi saya wi erike maahi wi yamvahe yoowo. Vaavaa yaaruuhalaaya maahi wa Tavite owo aakhooca owurya nave “aayeeherya va miitho va Apwiya.” Voocharela, Tavite aahi: “Nkinaweryaru owurya maahi ala. Hari ntoko nikhami na alopwana yaala?” Tavite anniiwexexa mukhalelo nikhami vamoha ni okumi iraaya soochuneya wa Muluku.—2 Samuwele 23:15-17.

8, 9. Mmahiku ahu yaala, tuuvi onaphwanela okhala moonelo wa Akristu vooloca sa nikhami?

8 Mu elukuluku ya arummwa, achu a Muluku hiyaaphwanela ovahaka mukucho wa axinama. Naamwi hiiha awo yaanaphwanela okhalano moonelo waphaama vooloca sa nikhami. “Othanya . . . nikhami” yaari makupa a Nlamulo yaawo Yehova aaweheryeiye wi Akristu yiiweleleke. Ela yaari yoochuneya hiiha ntoko ohivolowela ocapaheya, naari waalapa amuluku atheru.—Saweriwa T’arummwa 15:28, 29.

Kahaala othariha hai yoolakelela aka vooloca sa mukhalelo wa oloola onaphariheliwa ifrasau sa nikhami?

9 Emohamoha tho enneereya mmahiku ahu. Ntoko Akristu, noosuwela wi Yehova Mpatuxa nave ikumi soothene ti sawawe. Nave tho noosuwela wi nikhami ti naweeliheya nave nneemelela okumi. Mwawiihiiha, nnaphwanela wuupuwelaka malakiheryo a Mpiipiliyani vaavaa nnapakaahu yoolakelela eri yoothene vooloca sa oloola yoowo onaphariheliwa nikhami.

OPHARIHELIWA WA NIKHAMI NTOKO MURECE

10, 11. (1) Tuuvi ori moonelo wa Anamoona a Yehova vooloca sa oloola onaphariheliwa nikhami naari makupa maxexe oochuneya a nikhami? (2) Tiheeni Mukristu ori oothene onaphwaneleiye olakelela?

10 Anamoona a Yehova anniiwexexa wi “othanya . . . nikhami” onnavolowela ichu sincipale opwaha pahiru ohilya naari ohiwurya nikhami. Eyo enataphulela oheemererya ovahiwa, ovaha, naari mano okuha nikhami nahu wi niphariheliwe elukuluku ekina. Nave tho enataphulela oheemererya ovahiwa makupa maxexe oochuneya a nikhami aniichaniwa—glóbulos vermelhos, glóbulos brancos, plaquetas ni plasma.

11 Makupa ala maxexe oochuneya a nikhami, ananwerya okawanyiwa mmakupa makhaani aniichaniwa ifarasau sa nikhami. Mukristu ori oothene onaphwanela olakelela waakhanle wi onahaala weemererya naari hooye makupa yaala makhaani aniichaniwa ifarasau sa nikhami. Nave tho olakelela waakhanle wi onahaala weemererya meerelo a oloola yaawo anaphariheliwa nikhami na muchu mwaneene. Mmoha ti mmoha onaphwanela tho olakelela mukhalelo wa ophariheliwa nikhami nawe nenlo nnuuliwe wi naalikheliwe naari variyari va operasau.—Moone Yooleeliherya 21.

12. (1) Ntakhara heeni soolakelela sahu nnapakaahu nipharihelaka yawuupuxerya-ya-murima siryaaya soochuneya wa Yehova? (2) Nni nipake hai soolakelela mwa miruku vooloca sa oloola?

12 Apwanne Yehova onnathokororya soolakelela sahu mmiyaha nnapharihelaahu yawuupuxerya-ya-murima? Aai, Yehova onnapwacha yeeyo nryaahuno mmuupuweloni ni mmurimani mwahu. (Mwaalakhanye Masiposipo 17:3; 24:12.) Naamwi hiiha, vaavaa nnapakaahu yoolakelela enavolowela oloola yoowo onaphariheliwa nikhami, nnaphwanela ovekela wa Yehova nivekaka ohoolela wawe vamoha ni opaka otholathola vooloca sa oloola yoowo. Voocharela, nipharihele yawuupuxerya-ya-murima yoosyakihiwa ni Piipiliya wi nipake yoolakelela ahu. Hiyaano hannaphwanela waakoha akina tiheeni yaahaalaaya weera waakhanle wi ari mu nikacamiho noolikana ni nawihu, nave akina hanaphwanela weererya ovolowela soolakelela sahu. Mukristu ori oothene “onarwa ateesha murici awe.”—Galasya 6:5; Aroma 14:12.

MALAMULO A YEHOVA ANNOONIHERYA ONISIVELA WAWE

13. Tiheeni nnahuseryaahu sa Yehova, moorweela wa malamulo awe ni malakiheryo vooloca sa nikhami?

13 Soothene Yehova onanivekeiye opaka ti sa mphurelo wa hiyaano nave sinnooniherya onisivela wawe. (Salumu 19:7-11) Nyenya hannaphwanela omwiiwelelaka pahi woona wi malamulo awe ta mphurelo wa hiyaano. Moohiyana, hiyaano ninnamwiiwelela woona wi ninnamusivela. Omusivela wahu Yehova onnaneeriha osepa oloola yoowo onaphariheliwa nikhami. (Saweriwa T’arummwa 15:20) Osepa oloola wa mukhalelo yoola, onnaakiha okumi ahu. Achu ancipale olelo aasuwela woopiha waya opharihela nikhami mu oloola, nave matotore mancipale anneemererya wi ohipharihela nikhami variyari va operasau, echu yaphaama wa yaale aniiceliwa. Mwawiihiiha, ennakhala yawooneya wi Yehova Tiithi ahu oosivela nave onnasuwela yeeyo eri yaphaama wa hiyaano.—Mwaalakhanye Isaiya 55:9; Yohani 14:21, 23.

14, 15. (1) Malamulo taani Yehova aavanheiye achu awe wi yaakhapeleleke? (2) Nnooniherya hai wi ninnacicimiha okumi?

14 Ilukuluku soothene malamulo a Yehova annaakhaliha phaama achu awe. Yehova aahaavaha malamulo Aisarayeli wi yaakhapeleleke mmiyaha soohiyanahiyana. Ntoko yootakiherya, nlamulo nimoha naanaloca wi Aisarayeli yaaphwanela oxiryaka evaranta ya osulu wa empa aya wi ahikhale oni athoowele vathi. (Malamulo 22:8) Nlamulo nikina naaloca sa axinama. Waakhala wi muchu ookhalano mwaaxinama oowali aaphwanela omvareryelaka wi ahimphoreihe naari omwiipha muchu. (Mukwaha 21:28, 29) Wakhala wi mmoha a Aisarayeli, hiiwelenle nlamulo nenla, nave mwaaxinama awe amwiipha muchu, mwaneene aaphwanela wiiphiwa vamoha tho ni mwaaxinama.

15 Moorweela wa malamulo yaala nnawerya woona wi okumi ti woochuneya wa Yehova. Tiheeni nnahuseryaahu? Nnaphwanela wooniherya wi ninnacicimiha okumi mmukhalelo nnakhapelelaahu ipa ni soowela sahu, nave tho mukhalelo nneecihaahu ni mukhalelo nnathanlaahu mathatelo ahu. Achu akina, xaxaxa amiravo, anoona wi hiyaavo echu yoonanara enahaala oweerela, mwawiihiiha awo hanapwacha yawoopiha. Nyenya Yehova hanasiveliwa ni yeeyo. Owo onachuna wi ncicimiheke okumi—ela tiwi, okumi ahu ni wa achu akina.—Eklesiyaste 11:9, 10.

16. Tuuvi ori moonelo wa Yehova vooloca sa omorihamo erukulu?

16 Okumi wa muchu ori oothene ti woochuneya wa Yehova. Naari tho mwaana ori mmirimani toochuneya wa yoowo. Nlamulo na Mose, naanaloca wi wakhala wi muchu omphoreiha muthiyana oorupala nave muthiyana owo aphoreya naari mwaana ori mmirimani akhwa, muchu owo aanakhalano nthowa vamiithoni va Yehova. Naamwi yeeren’ye moohilakelela, nave mmoha a yaala akhwa, Yehova ahaala ochuna okumi ni okumi. (Mwaalakhanye Mukwaha 21:22, 23.) Mwaana ori mmirimani, Yehova onamoona okhala muchu. Ela ennooniherya wi wa Yehova, omoriha erukulu echu yoonanara. Mwawiihiiha, munoona wi Yehova onoona hai vaavaa onawooneiye athiyana ancipale emorihakamo irukulu eyaakha ti eyaakha?

17. Muthiyana yoowo omorinhemo erukulu ahaakumve omusuwela Yehova, tiheeni onaphwaneleiye ororomela?

17 Hanka wakhala wi muthiyana oomorihamo erukulu ahaakumve omusuwela Yehova? Owo onaphwanela ororomela wi Yehova onanwerya omukhurumuwela moorweela wa mukucho wa Yesu. (Luka 5:32; Éfeso 1:7) Wakhala wi muthiyana aamorihamo erukulu khalai, amanle oleveleliwa ni Yehova, owo hanaphwanela wiisoona okhalano nthowa. “Apwiya ta mahala ni a ikharari . . . Ntoko onarekamelaaya onakhumawo nsuwa ni weiwo nnaneelaayawo, hiihaa Apwiya taviihalaayavo soocheka sahu, erihela ociiwene.”—Salumu 103:8-14.

MUSEPE OWIICA AKINA

18. Ntakhara heeni nnaphwanelaahu oviihamo mmurima mwahu wiica ori woothene?

18 Ocicimiha yamahala ya Muluku, tiwi okumi, enaphwanela orwa vathi va murima. Eyo ennavolowela mukhalelo nnawoonaahu akina. Murummwa Yohani oorepa ariki: “Muchu yoole onamwiica munnawe ori mulipa a wiipha.” (1 Yohani 3:15) Wiica onammweeriha muchu ohimucicimiha muchu mukina, omootherya, ophiyerya tho ochuna wi muchu owo akhwile. Yehova oosuwela mukhalelo nnawoonaahu akina. (Onamukutxho 19:16; Malamulo 19:18-21; Mateu 5:22) Wakhala wi ninnoona wi ninnamwiica muchu syakala, nnaphwanela wiilipixerya oviihamo mmurimani mwahu wiica yoowo.—Tiyako 1:14, 15; 4:1-3.

19. Moonelo wa Yehova vooloca sa nlala, onanivolowela hai?

19 Aakhalavo makhalelo makina nnahaalaahu wooniherya wi ninnacicimiha okumi. Mu Salumu 11:5 ninnahuserya wi Apwiya Yehova “annawiica aweera soonanara.” Wakhala wi nnathanla mathatelo anavolowela nlala, nnooniherya wi ninnasiveliwa ni nlala. Ntakhara heeni naahaalaahu ochuna osareiha muupuwelo ahu ni masu, meerelo naari iruku soohiphwanelela? Ohiya yeeyo, nnaphwanela osareiha muupuwelo ahu ni ichu saphaama inaruuha murecele wa mmuupuweloni.—Mwaalakhanye Filipi 4:8, 9.

MUHIPAKE MAKUPA A MAREHERERYO YAAWO AHINACICIMIHA OKUMI

20-22. (1) Yehova onoona hai elapo ya Satana? (2) Achu a Muluku eni yooniherye hai wi hanapaka makupa a elapo?

20 Elapo ya Satana henacicimiha okumi, nave Yehova onawoona ntoko alipa ooyeeha nikhami, ela ti wi, alipa awiipha. Mu iyaakha sincipale, alamuleli aawiipha macikhwi a achu, ophitaanyerya alapeli a Yehova. Mpiipiliya, alamuleli yaala, annalikanyihiwa ni inama soowali. (Daniyeli 8:3, 4, 20-22; Wupulula 13:1, 2, 7, 8) Mmahiku ahu yaala, okulihiwa wa akapwichi maroca a vasuluxa. Achu annareela nthowa na waakuliha akapwichi yaawo anawiipha macikhwi macikhweene a achu. Chiryene, “elapo ya vathi yoothene enuupela wa mulipa oonanara owo.”—1 Yohani 5:19.

21 Nyenya Akristu eeparipari “hari a elapo” ela tiwi, hanapaka makupa a elapo. Achu a Yehova hanapaka makupa a epoliitika nave hanawana ekhoco. Woona wi hanawiipha akina, awo hanapaka makupa a marehereryo yaawo anawiipha achu. (Yohani 15:19; 17:16) Vaavaa aniikariwaaya, awo hanakookiha yoonanara ni yoonanara. Mweeparipari, Yesu oohusiha wi nnaphwanela waasivelaka amwiicani ahu.—Mateu 5:44; Aroma 12:17-21.

22 Ikerexa tho sinnakhaviherya mu wiiphiwa wa macikhwi a achu. Vooloca sa Papulu Mutokotoko, naari, marehereryo a malapelo atheru, Piipiliya oni: “Weiwo noophwanyiwawo nikhami na alipa a miririmu ni aweela murima, ni oothene yaale iiphiwe veelaponi.” Munanwerya wiiwexexa ntakhara heeni Yehova onnanilamula ariki: “Nvinyevo wa yoowo, nyuwo muloko aka”? Oothene yaawo anamulapa Yehova hanapaka makupa a malapelo atheru.—Wupulula 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Okhuma mu Papulu Mutokotoko, onavolowela weera eheeni?

23 ‘Ovinyamo’ mu Papulu Mutokotoko onnaphitaanyerya wooneiha mookwakwaleya wi hannapaka makupa ari oothene a malapelo atheru. Ntoko yootakiherya, akhweya onahaala okhala woochuneya oveka wi nsina nahu niviihiwewo mu ekerexa ya khalai. Sinnavolowela ichu sincipale mu weerano yeela. Nnaphwanela wiica ichu soonanara seiho malapelo atheru aneeraaya. Malapelo atheru anneemererya ni ovuwiha meerelo a okonihana, opaka makupa a epoliitika ni ochuna okanyaari. (Mwaalakhanye Salumu 97:10; Wupulula 18:7, 9, 11-17) Ntoko yookhumelela, moovira wa iyaakha achu ancipale annakhwa nthowa na ichu seiha.

24, 25. Ti mwawiihai omusuwela Yehova onanivahaaya murecele ni yawuupuxerya-ya-murima yaphaama?

24 Nihaakumve omusuwela Yehova, naanakhaviherya mu ichu soonanara sa elapo ya Satana. Nyenya hiihaano, mukhalelo wa okumi ahu wootorokeya. Vano nookhalano nroromelo mu woopola nave nooveleela okumi ahu wa Muluku. Mwawiihiiha, ninnakhalano “mahiku óhihimula órwela withoi ya Apwiya.” Nookhalano murecele ni yawuupuxerya-ya-murima yaphaama, vaavaa nnasuwelaahu wi ninnamuhakalaliha Muluku.—Saweriwa T’arummwa 3:19, Nlakano Nahihano; Isaiya 1:18.

25 Naamwi khalai akhweya naakhaviherya marehereryo yaawo ahinacicimiha okumi, Yehova onanwerya onikhurumuwela moorweela wa mathipelo a woopola. Chiryene, ninnathamalela vancipale yamahala yeela ya Yehova, okumi. Ninnooniherya othamalela wahu moorweela wa opaka soothene ophiyerya vaavaa nnaweryelaahuvo wi naakhaviherye akina ohuserya vooloca sa Yehova, ohipaka makupa a elapo ya Satana ni opuha onthamwene waphaama ni Muluku.—2 Korinto 6:1, 2.

MWAALELE AKINA VOLOCA SA OMWENE

26-28. (1) Muteko taani wa vameekhaaya Yehova amvanheiye Esekiyeli? (2) Muteko taani Yehova onirummeiye ophara olelo?

26 Elukuluku ya Aisarayeli, Yehova aamuleela mulipa a miririmu Esekiyeli waalopola achu wi Yerusalemu ahaala otoloxiwa ni waahusiha tiheeni yaaphwanelaaya weera wi ehitoloxiwe. Waakhanle wi owo heenreno eyo, Esekiyeli ahaala waakhula mulacu vamiithoni va Yehova nthowa na ikumi sa achu. (Ezekiyeli 33:7-9) Esekiyeli ahooniherya wi aanacicimiha okumi, moorweela wa opaka soothene aawereleiyevo wi amwaramwase michaka ihe soochuneya.

27 Yehova oonivaha muteko wa waalopola achu wi elapo ya Satana moohilekela enahaala otoloxiwa nave waakhaviherya yaawo omusuwela Yehova ni ovolowa mu elapo esyaani. (Isaiya 61:2; Mateu 24:14) Nnaphwanela wiilipixerya wi naaleele akina michaka seiha soochuneya. Nnahaala oloca hiiha ntoko Paulo aalonceiye: “Nkiinono nthowa nnikhami nanyu nyuwo oothene. Tiwi, nkahin’yeru woolaleeryaani nyuwo okhwela woothene wa Muluku.”—Saweriwa T’arummwa 20:26, 27.

28 Aakhalavo makhalelo oohiyanahiyana mu okumi ahu nnaphwanelaahu okhala aweela. Mmwaha onacharela nnahaala othokororya mamoha a yaawo.