Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA 43

Maphwanaphwaniho Vooloca sa Omwene

Maphwanaphwaniho Vooloca sa Omwene

MATEU 13:1-53 MARKO 4:1-34 LUKA 8:4-18

  • YESU ONNALOCA MAPHWANAPHWANIHO A OMWENE

Mwawooneya Yesu ori o Kafarnau vaavaa onavaanyeiye Afarisi. Ohoolo waya nihiku nenle, owo onnakhuma veechokoni nave onnaya waacamela Ephareya yo Kalileya, weiwo muloko othukumannaayawo. Yesu onnaya mmwaaceyani, onnasusawo oseresere, nave onnapacerya waahusiha achu vooloca sa Omwene wa wirimu. Owo oneerano apharihelaka maphwanaphwaniho. Alipa oowiriyana awe aasuwela phaama ichu Yesu onaphariheleiye, yeerihaka wi okhale wookhweya wa yaawo wiiwexexa mikhalelo soohiyana hiyana sa Omwene.

Voopacerya, Yesu onnamuloca mulipa oomisa aakhumme wi amise mmiso. Nave aaminseiye, mukina omorenle mphironi nave ipalame ithupamo. Mukina omorenle vamalukuni, vaava ehirivo echaya yincipale. woona wi hiyaavo echaya yawaakhwanela, nsuwa naawenlaaya waavya, nave woona wi hiwaarino mitathaari sawiiseela waawitipana. Nyenya mukina omorenle vamiiwani, yoowo oniiphelela vaavaa mmiso onannuwaaya. Nyenya, mukina omorenle vachayani yooreera, nave wiimiha sawiima, “mukina wa makhumi khumi, mukina wa makhumi mathanu na nimoha, mukina wa makhumi mararu.”—Mateu 13:8, Nlakano Nahihano.

Mu niphwanaphwaniho nikina, Yesu onalikanyiha Omwene ni mulopwana onamisa mmiso. Mmukhalelo yoola, vaavaa mulopwana onakoneiye naari onavinyeiye, mmiso onnannuwa. Nyenya “owo hanasuwela wera waya oni hai.” (Marko 4:27) Owo onannuwa mukhataaya nave onniimiha sawiima, seiyo owo onahepheiye.

Voocharela Yesu onnaloca niphwanaphwaniho vooloca sa omisa. Mulopwana onamisa mmiso woophwanelela, nyenya “atxhu othene ekonaka” aahirwa mwiicani aala nthakathaka veeri va tiriku. Akapuro a mulopwana annakoha waakhanle wi annaphwanela opholamo: “Hoye, vawi mwapholaka nthakathaka, muhimphole trigo. Hiyani wi ninnuwe vamoha ni trigo ophiyerya nihiku nohepha. Ni naphiyà nihiku nlo, kinamwalèla alipa òhepha: mpatxerye ophola nthakathaka, mmakanye ni mweyele. Ni tirigo mmuhele vatathani vaka.”—Mateu 13:24-30.

Ancipale ananwiriyana Yesu aasuwela vooloca sa olima. Owotho onnaloca echu yeeyo esuweliwe phaama, enuku ekhaani ya mukuukhu. Eyo ennannuwa okhala mwiri mutokweene mwemmo ipalame inaweryaaya okhala mmirayini mwaya. Vooloca sa enuku yeela, owo onnaloca: “Omwene wa wirimu ori ntoko enuku ya mukùkhu mutxhu mmoha anleiye mmatxani mwawe.” (Mateu 13:31) Nyenya Yesu, tahi wi onavaha yoohuserya ya miri. Owo onaphwanaphwaniha wunnuwa wootikhiniha, mukhalelo echu ekhaani enaweryaaya wunnuwa naari ekhala echu etokweenesa.

Voocharela Yesu onnaloca mukhalelo yoowo ori woosuweliwa ni ancipale ananwiriyana. Owo onnalikanyiha Omwene wa wirimu ni “miropo muthiyana onaheleiye mmiphimoni miraru sa ephepa ya trigo, wi etxukhuwe yothene.” (Mateu 13:33) Naamwi miropo iha ivithiwaka, iho sinnaruruvaliha ephepa nave ennaaca. Iho sinnannuwiha nave sinnatoroka mukhalelo yoowo onakhala woovila osuwela.

Amanle oloca maphwanaphwaniho yaala, Yesu onnalanya muloko nave onnakookela veechokoni onakhaleiyevo. Moohilekela amuhuserya awe annarwa wa yoowo, echunaka wiiwexexa yeeyo aasipheleiye.

EPHURAKA MAPHWANAPHWANIHO A YESU

Amuhuserya ahintoko omwiiwa Yesu apharihelaka maphwanaphwaniho, nyenya ohiya mancipale mu elukuluku emoha. Awo annamukoha: “Ntakhara seni onalotxelawe atxhu ni maphwanaphwaniho?”—Mateu 13:10

Nthowa nimoha nnamweeriha weerano hiiha ori okhwaaniherya yooloherya. Muchaka wa Mateu oni: “Ni hiyavo alotxeiye ahisipaka. wi yakhwanihiwe masu yalotxiwe ti mulipa a miririmu ariki: ‘Kinamùhula eyano aka wi kilotxe maphwanaphwaniho, kinamupulula itxhu savithiwe ovinya opatxerya wa elapo.’”—Mateu 13:34, 35; Salumu 78:2.

Nyenya sookhalavo sincipale inamweeriha Yesu opharihela maphwanaphwaniho. Awo anooniherya moonelo wa achu. Ancipale a yaawo, anasiveliwa ni Yesu nthowa nawi onnaloca miyaha ni opaka sootikhiniha. Awo hanamoona owo ntoko muchu onaphwanela wiiweleliwa ntoko Pwiya ni ohikhala oomuchara a nrima. (Luka 6:46, 47) Awo hanachuna otoroka miyoonelo naari saweera saya. Hooye, awo hanachuna wi muchaka waavolowela mwawiiseela.

Aakhulaka nikoho na amuhuserya Yesu oni: “Kalèlaka maphwanaphwaniho ti wi, yonaka, ehoneke; yiwaka, ehiweke nave ehisuweleke. Wa yawo annereya masu ala a mulipa a miririmu Isaiya: . . . Wona wi murima wa nloko nla wòwaleya.”—Mateu 13:13-15; Isaiya 6:9, 10.

Nyenya eyo henaphariheleya wa oothene yaale ananwiriyana Yesu. Owo onnathariha: “Òreriwa [naari oohakalala, Tradução do Novo Mundo] ti mitho anyu, wona wi annona, ni maru anyu, wona wi anniwa. Mwa eparipari miyo kinnolelani: watxa alipa a miririmu ni atxhu òrèra murima yakhwenle wona itxhu munonanyu, ni ehona; ni yakhwenle wiwa itxhu nyuwo muniwanyu, nto ehiwa.”—Mateu 13:16, 17.

Mweeparipari arummwa 12 ni amuhuserya oororomeleya aakhalano mirima inaakhulela phaama. Mwawiiwanana ni yeeyo, Yesu onnaloca: “Nyuwo mòvahiwa mahala wi musuwele matikhinelo a omwene wa wirimu, nto awo havahiwe.” (Mateu 13:11) Nthowa na nchuno naya wiiwexexa, Yesu onnaatharihela amuhuserya awe yootaphulela ya mulipa oomisa.

Yesu onnaloca: “Mmiso ti nsu na Muluku.” (Luka 8:11) Nave echaya ti mirima. Ela yoohulela ya okhalano yootaphulela ya maphwanaphwaniho awe.

Mmiso waamorenle mphironi, owo onnathariha: “Satana awakha nsu mmurimani mwaya wi ehemererye ni ehivuluwe.” (Luka 8:12) Alocaka sa mmiso waamorenle vamalukuni, Yesu onasiphela mirima sa achu yaawo anaakhela nsu ni ohakalala nyenya nsu hinnakhalano mitathaari sawiiseela mmirimani mwaya. Awo annakwaculiwa “yaphiyà elukuluku ya sohosa ni sawikariwa wa nthowa na nsu.” Chiryene, vaavaa ‘anereryiwàya’ orweela wa okhoociwa ni amusi naari achu akina, awo annakookela muculi.—Mateu 13:21; Luka 8:13.

Hanka vooloca sa mmiso omorenle vamiiwani? Yesu onnaaleela amuhuserya awe wi anasipheliwa achu yaawiriyanne nsu. Nyenya, evoloweliwa ni “soweiwa sa mwilaponi ni mawoko a muhakhu.” (Mateu 13:22) Naamwi awo yiiwale masu ni yeemererya woopaceryani, vano hiyaarino mphurelo nthowa nawi yaaheemererya ichu seiya okhala sookhweleyaxa ompwaha Muluku.

Mukhalelo wookuchula wa echaya Yesu onathamaleleiye eri echaya yooreera. Ela enaasiphela yaale anawiriyana nsu nave yeemererya mmurimani mwaya, mmukhalelo weeparipari. Ni yookhumelela taani? Awo ‘annavaha sawima.’ Nthowa na mikhalelo saya, ntoko iyaakha naari ekumi, tahi wi oothene annawerya opaka emohamoha; akina anniimiha opwaha makhumi khumi, akina opwaha makhumi mathanu nammoha, akina opwaha makhumi mararu. Chiryene, mareeliho mu omurumeela Muluku anarwa wa “ale aniwa nsu ni murima waphama ni wawiwelela nave enavaha sawima nuvilela.”—Luka 8:15.

Akhweya masu ala annaatikhiniha xaxaxa amuhuserya yaawo amwaanvye Yesu wi esuwele yootaphulela ya mahusiheryo awe! Vano awo ahiiwexexa phaama maphwanaphwaniho. Yesu onachuna wi yiiwexexe maphwanaphwaniho awe wi ewerye waahusiha akina eparipari. Owo onnaakoha: “Mano ennakusha onyari wi yakhunéle ni muno, akhweya yiyathi vathi va okamani, ohi mano yiyathi va yawiyatherya’vo aya. Vawi heyavovo etchu yovitheya nyenya wi erwe-yonihiwe; akhweya heyavovo etchu yári yokhuweya nyenya wi yupululiwe. Mutchu yowo orino maru awiwa, íwe.”—Marko 4:21-23NN.

OREELIHIWA NI MAHUSIHERYO AWAACA

Emanle waakhela yootaphulela ya niphwanaphwaniho na mulipa oomisa, amuhuserya annachuna ohuserya sincipale. Awo annamveka: “Ntaphulele niphwanaphwaniho na nthakathaka.”—Mateu 13:36.

Mu omukoha hiiha, awo annooniherya ohiyana variyari va muloko o ephareya. Mwawooneya, achu yaale anniiwa nyenya annayeleela nchuno na ohuserya yootaphulela ya maphwanaphwaniho ni ophariheleya waya. Awo anahakalala pahiru ni ichu ikhaani silociwe mu maphwanaphwaniho. Yesu onnaahiyaniha achu yaawo ni oohuserya awe anachuna osuwela, anarwa wi esuwele soohuserya sincipale, alocaka:

“N’wiriyane phama itxhu muniwanyu! Ni mphimo munaphimanyuno, munamphimmwano, nave onarwa watxereriwatho.” (Marko 4:24) Amuhuserya annawiriyana phaama ichu seiyo aniiwaaya. Awo annanwiriyana phaama Yesu, nave annareelihiwa ni mahusiheryo ni omwaleela wawaaca. Mwawiihiiha, mu waakhula yooveka ya amuhuserya vooloca sa niphwanaphwaniho na tiriku ni nthakathaka, Yesu onnathariha:

“Ole anle mmiso wa phama ti Mwana a mutxhu; ematxa ene eri elapo. Mmiso waphama ti anamwane a omwene: nthakathaka ti anamwane a musaserya. Mwitxana anle ti musaserya. Elukuluku yohepha ti nihiku nomaliha elapo. Alipa òhepha ene ti ankelo.”—Mateu 13:37-39.

Amanle oloca echu ti echu ya maphwanaphwaniho awe, Yesu onnathariha yookhumelela. Owo onaloca wi nihiku noomaliha elapo, alipa oohepha, naari ankeelo, anahaala omwalanya nthakathaka Akristu atheru wa “anamwane a omwene” eeparipari. “Alipa òrèra murima” anahaala othukumanyiwa nave eni enaamwaarya ntoko nsuwa “momweneni mwa Atithi aya.” Vano hanka vooloca sa “anamwane a musaserya”? Yookhumelelaaya enahaala okhala otolosiwa, yeeyo eni ekhale nthowa na “wunla ni owurawura mìno.”—Mateu 13:41-43.

Voocharela Yesu onnaareeliha amuhuserya awe ni maphwanaphwaniho makina mararu. Voopacerya, owo onnaloca: “Omwene wa wirimu onaphwanaphwana ni muhakhu ovithiwe mmatxani. Mutxhu otxontxe onnavitha wiliwili; àtepa ohakalala, àkuliha sothene oreiyeno, ni akula ematxa ele.”—Mateu 13:44.

Owo onnatitelela: “Omwene wa wirimu onaphwanaphwanatho ni mulipa amarotxa asya nluku nawàrya. Aphwannyeiye nimoha nowalamelasa, àkuliha itxhu sothene areiyeno àkula nluku nenle.”—Mateu 13:45, 46.

Ni maphwanaphwaniho yaala meeli, Yesu onavuwiha wiilipiserya muchu onapakeiye wi akhaleno yeeyo eri yookhweleya chiryene. Mulipa amaroca mwawaakuveya onnakuliha “itxhu sothene areiyeno” wi akule nluku nimoha noowalamelasa. Amuhuserya a Yesu annawerya wiiwexexa yootakiherya yeela vooloca sa nluku noowalamelasa. Nave mulopwana ophwannye muhakhu ovithiwe mmacani “àkuliha sothene oreiyeno” wi akule eyo. Mmikhalelo soomiili, echu yasisapo ennaphwanyeya, yeeyo enaphwanela okhaliwano ni okhapeleliwa. Eyo enanwerya olikanyihiwa ni wiilipiserya muchu onapakeiye wi athokororye soothowa sawe soomunepani. (Mateu 5:3, TNM) Akina a yaawo ananwiriyana Yesu alocaka maphwanaphwaniho yaala ahiilipiserya vancipale wi ethokororye soothowa saya soomunepani wi ekhale amuhuserya eeparipari a Yesu.—Mateu 4:19, 20; 19:27.

Wookuchulani, Yesu onnalikanyiha Omwene wa wirimu ni mulapa mutokweene onaphara ihopa sa mukhalelo woothene. (Mateu 13:47) Vaavaa ihopa inavalaanyiwaaya, saphaama sinnakhapeleliwa mmapuro ookhapelela nyenya soohiphwanela sinnayeeheryiwa okhwipi. Yesu onaloca wi enahaala okhala hiiha omakuchuwelo wa elapo—ankeelo anahaala waamwalanya oonanara ni eekhaikhai.

Yesu mukhateiye oopaka mukhalelo wa ototha woomunepani vaavaa aawiichanneiye amuhuserya awe oopacerya wi ekhale “alipa awatotha atxhu.” (Marko 1:17) Nyenya, owo onaloca wi niphwanaphwaniho nawe vooloca sa mulapa mutokweene enaphariheleya omwaahiyu, “nihiku nomaliha elapo.” (Mateu 13:49) Mwawiihiiha arummwa ni amuhuserya ananwiriyana Yesu annasuwela wi ichu sincipale sootikhiniha inahaala weereya.

Yaale awiriyanne maphwanaphwaniho orweela mmwaaceyani aatepa okhaviheryeya. Yesu ori oorehererya waakhaviherya “okhwipi ànàtaphulela amuhuserya sothesene.” (Marko 4:34) Owo “onalikana ni mwanene a vate onakumiha mmuhakhuni mwawe sa hihano ni sakhalai.” (Mateu 13:52) Mu ovaha maphwanaphwaniho yaala, tahi wi Yesu oniirumiha ni mavyakelo awe a ohusiha. Opwaha yeeyo, owo onakawana ni amuhuserya awe iparipari seiyo iri ntoko muhakhu wasisapo. Mweeparipari owo “muhusiha a vanlakani” ohinalikanyihiwa ni mukina.