Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA WOOHUSERYA 3

Muni Mukhapelele Hai Murima Anyu?

Muni Mukhapelele Hai Murima Anyu?

“Voopwahasha, okhapelele murima aa.” —MASI. 4:23.

NCIPO 36 Nilipeleleke Murima Ahu

YEEYO NNAHAALAAHU OHUSERYA *

1-3. (1) Ntakhara heeni Yehova aanamusivela vancipale Solomoni, nave mareeliho taani Solomoni aakhenleiye? (2) Makoho taani nnahaalaahu waakhula mmwaha yoola?

SOLOMONI aahikhala mwene a Isarayeli ari mmiravo. Omapacereryo wa olamulelo awe, Yehova aahimphiyerya owo moolohani nave aaloca:“Okiveke echu onakwelaa wi koovahe.” Solomoni aahaakhula: “Miyo nlelo ka mmiravo mukhaani, nkinasuwelano ohoolela muloko . . . hiihaa wa namuteko anyu mumvahe murima wa miruku soolamulano muloko anyu.” (1 Mam. 3:5-10) “Murima wa [wiiwelela]”— ela yooveka yoophwanelela! Ninnawerya wiiwexexa ntakhara heeni Yehova aamusivenleiye Solomoni! (2 Sam. 12:24) Muluku ahu aahisiveliwa vancipale ni naakhulo na mwene yoowo aari mmiravo nave aamvaha owo “murima wa miruku ni woosuwelasha.”— 1 Mam. 3:12.

2 Elukuluku aareiye oororomeleya, Solomoni ahaakhela mareeliho mancipale. Owo aahikhalano ekari ya oteka empa ya Muluku “ya nsina na Apwiya [Yehova] Muluku a Isarayeli.” (1 Mam. 8:20) Owo aahikhala oovuwa ntakhara miruku aavahiweiye ti Muluku. Nave ichu aalonceiye vaavaa aaveereliweiye ni Muluku, soorempwa mu aliivuru araru a Piipiliya. Mmoha a yaawo ti Masiposipo.

3 Murima onnalociwa ikwaha sincipale mu liivuru a Masiposipo. Ntoko yootakiherya, mu Masiposipo 4:23 ninnaalakhanya: “Voophwahasha, okhapelele murima aa.” Nnataphulela eheeni nsu nawi “murima” mu eciciri yeela? Nnahaala waakhula nikoho nenla mmwaha yoola. Nnahaalatho othokororya maakhulo a makoho makina meeli: Satana oneererya hai ovolowela naari onanariha murima ahu? Nave tiheeni nnaphwanelaahu opaka wi nikhapelele murima ahu? Wi ntitelele okhala oororomeleya wa Muluku, nnaphwanela wiiwexexa maakhulo a makoho yaala ookhweleya.

“MURIMA AA”—TIHEENI?

4, 5. (1) Salumu 51:6, onanikhaviherya hai wiiwexexa yootaphulela ya nsu nawi “murima”? (2) Olikanyiha taani nnaphwanelaahu opaka variyari va ekumi ya mwiili ahu ni ekumi ya nroromelo nahu?

4 Mu Masiposipo 4:23, nsu nawi “murima” niphariheliwe wi olociwe omuchu wampuwa naari “omuchu . . . woohooneya.” (Mwaalakhanye Salumu 51:6.) Mmasu makina, “murima” onaahiwa muupuwelo ahu wampuwa, moonelo, yeeyo enaneeriha opaka echu, ni soochuna sahu. Eyo enathoonyerya omuchu ahu wampuwa, nave ohiya omuchu ahu wa wawooneya.

5 Ti woochuneyaxa okhapelela omuchu ahu wampuwa. Wi nlikanyihe, muupuwele ekumi ya mwiili anyu. Wi mwiili anyu otitelele okhala waphaama mpuwa, nyuwo munaphwanela olya phaama nave ovyakiha mwiili moohihiyererya. Moolikana, wi ekumi ahu yoomunepani etitelele okhala yaphaama, nnaphwanela wiilyiha phaama makupa oomunepani ni ovyakiha nroromelo moohihiyererya. Nnavyakiha hai nroromelo? Moorweela mwa opharihela yeeyo nihusenryaahu ni oloca nroromelo nahu wa akina. (Aro. 10:8-10; Tiy. 2:26) Yookhalavo echu Yoolikana variyari va ekumi ya mwiili ni ekumi yoomunepani. Mu ikwaha ikina, mwiili onanwerya okhala ntoko mukumi mmakupa a vaate, nyenya eniiha mpuwa ori wawiiceliwa ene. Mmukhalelo woolikana, okhalano yookhovelela ya othokororya ichu soomunepani enanwerya wooniherya wi ekumi ahu yoomunepani yookhala phaama. Nyenya mpuwa owo onamukhala wawiiceliwa ntakhara soochuna soonanara. (1 Kor. 10:12; Tiy. 1:14, 15) Echu Satana onachuneiye ori onnanariha ni muupuwelo awe. Vano owo oneerano hai eyo? Apwanne wookhalavo mukhalelo wa wiisaakiha?

SATANA ONEERERYA HAI OVOLOWELA MURIMA AHU?

6. Tiheeni Satana onachuneiye, nave mmukhalelo taani oneereryeiye okhwaaniherya eyo?

6 Satana onachuna wi hiyo nikhale ntoko yene— muchu oomwaryeya yoowo ohinacicimiha malakiheryo a Yehova nave onuupuwela pahiru sa yene meekheiye. Satana hanaphwanela onikhinyererya wuupuwela ni opaka ichu ntoko yene. Nyenya, owo onneererya onnanariha mmukhalelo mukina. Ntoko yootakiherya, ti yeeparipari wi onthamwene woonanara onnananariha naari “onnapahula” mukhalelo ahu wa wuupuwela ni opaka ichu. (1 Yoh. 5:19) Asuwelaka yeela, Satana onnanirukureryiha ni achu yaawo aananarinheiye, nave onnaneeriha othanla omalihaka elukuluku ni yaawo. (1 Kor. 15:33) Muraakho yoola waahikhumelela phaama ni Solomoni. Owo ahaathela athiyana ancipale yaawo yahaamulapela Yehova. Awo yaahimvolowela vatokweene nave “yaakhoromanya murima awe.”— 1 Mam. 11:3.

Muni mukhapelele hai murima anyu orweela wa wiilipiserya wa Satana woovolowelaani muupuwelo awe? (Moone eparakrafo 7) *

7. Tuuvi ori mukhalelo mukina Satana onamwaramwaxeiye mukhalelo awe wa wuupuwela, nave ntakhara heeni nnaphwanelaahu okhalano kasoope ni yeeyo?

7 Mukhalelo mukina Satana onamwaramwaseiye muupuwelo awe ori moorweela wa ixilema ni miyaha sa TV. Owo oosuwela wi oloca miyaha hori pahiru ntoko ochekula. Onnakhaviherya oohusiha mukhalelo wa wuupuwela, moonelo, ni weeravo echu. Yesu aahipharihela vancipale mukhalelo yoola wa ohusiha. Ntoko yootakiherya, muupuwele niphwanaphwaniho na Musamariya aphaama ni mwaana oorimeela. (Mat. 13:34; Luka 10:29-37; 15:11-32) Mmakupa mukina, achu yaawo Satana aananarinheiye ananwerya opharihela mukhalelo wa oloca miyaha wi enivolowele. Chiri ti woochuneya okhala oophimelela. Sookhalavo ixilema ni miyaha sa TV sinahaala onichekuliha ni onihusiha ihinihuwelinhe. Nto nnaphwanela okhalano ekaasoope. Vaavaa munathanlaanyu exilema naari mwaha wa TV, mwiikohe: ‘Apwanne exilema naari mwaha ola wa TV onakihusiha wi “miteko sa mwiili” ichu soophwanelela?’ (Gal. 5:19-21; Éfe. 2:1-3) Wakhala wi mohoona wi mwaha wa TV onnoovoliiheryaani muupuwelo wa Satana, mpake yeeyo mwaahaalaanyu opaka ni muchu yoowo orino ereca enaraviwa—himwaahaala omwaacamela!

8. Tiheeni asitiithi anaphwanelaaya opaka wi ekhapelele murima wa anaaya?

8 Asitiithi, nyuwo mookhalano murici wavameekhaaya. Nyuwo munaphwanela waakhapelela aniinyu, woona wi Satana onachuna onanariha murima aya. Moohikhwa minikwa, nyuwo munniilipiserya wi anamwane anyu ehivoloweliwe ni ireca soomwiilini. Nyuwo munneeliha empa nyu nave munnarihela okhwipi echu yeeyo yahaala oweerihaani nyuwo vamoha ni aniinyu okhala awiiceliwa. Mmukhalelo woolikana, nyuwo munaphwanela waakhapelela aniinyu wa ixilema ni miyaha sa TV, mapokha ni isaiti seiho sinahaala waaraviha muupuwelo wa Satana. Yehova ohoovahaani nyuwo owerya wa okhapelela ekumi yoomunepani ya aniinyu. (Masi. 1:8; Éfe. 6:1, 4) Mwa yeeyo, muhoovelele otikitherya malamulo yaawo anathipeleya mu Piipiliya. Mwaaleele aniinyu yeeyo anaphwanelaaya woona ni ehinaphwanelaaya. Mutharihe mathowa ene eweerinheeni nyuwo otikitherya malamulo yaawo. (Mat. 5:37) Vaavaa aniinyu aninnuwaaya, mwaahusihe mukhalelo wa opharihela malakiheryo a Yehova wi yaalikhele waakhanle wi echu ti yaphaama naari yoonanara. (Ahe. 5:14) Nave muhicuwale wi aniinyu annahuserya moopwahasa moorweela wa yootakiherya anyu opwaha ni masu anyu.—Malam. 6:6, 7; Aro. 2:21

9. Tuuvi ori muupuwelo Satana onavuwiheiye, nave ntakhara heeni oryaaya wawoopiha?

9 Muraakho mukina Satana onaphariheleiye wi ananarihe murima ahu ori oneeriha ororomela masuwelelo aachu ohiya a Yehova. (Kol. 2:8) Muupuwele vooloca sa miyaha sincipale seiyo Satana onavuwiheiye: wi yoolakelelaahu mookumini enaphwanela okhala ooreela. Achu akina anuupuwela hiiha annawerya okhala ooreela; nyenya akina hanawerya. Nyenya, mmikhalelo soomiili, achu yaawo annakhala ootikitheryeya mu ophwanya ikhorowa ehoosaka ekumi aya, emusi aya nave ophiyerya onanariha onthamwenaaya ni Muluku. (1 Tim. 6:10) Ti yoohakalaliha osuwela wi Tiithi ahu awirimu tamiruku nave onnanikhaviherya woonaka ikhorowa mmukhalelo woophimelela.—Ekle. 7:12; Luka 12:15.

NNI NIWERYE HAI OKHAPELELA MURIMA AHU?

Hiihaa ntoko mulipeleli ni alipeleli a mukhora mu ilukuluku sa khalai, mukhale awiilipelela ni weeravo echu wi muupuwelo woonanara ohivolowe mmurimani mwanyu (Moone iparakrafo 10-11) *

10, 11. (1) Tiheeni nnaphwanelaahu opaka wi nikhapelele murima ahu? (2) Tuuvi wari muteko wa mulipeleli mu elukuluku ya Solomoni, nave mmukhalelo taani yawuupuxerya-ya-murima ahu eneeraaya ekhale mulipeleli ahu?

10 Wi nikhapelele murima ahu, nnaphwanela osuwela sawoopiha ni weeravo echu mwawaakuveya. Nsu ntaphuleliwe ntoko ‘okhapelela’ mu Masiposipo 4:23 ninnanuupuweliha muteko wa mulipeleli. Mu elukuluku ya mwene Solomoni, alipeleli yaakhala vasulu va isiri sa epooma. Wakhala wi ahoona yawoopiha yaacamelaka, yaanakhuwela evahaka eneneeryo. Yawaanyiherya yeela ennanikhaviherya wiiwexexa yeeyo nnaphwanelaahu opaka wi nihimuhiye Satana wi ananarihe mukhalelo ahu wa wuupuwela.

11 Ohiya pahiru alipeleli, epooma yaanakhala yookhapeleliwa ni alipeleli a vamukhorani. (2 Sam. 18:24-26) Vaavaa alipeleli a vamukhorani yaawoonaaya amwiicani ephiyaka, awo yaanavarerya waakhanle wi masele a epooma aawaliwa phaama. (Neh. 7:1-3) “Mulipeleli” a murima ahu ti yaawuupuxerya-ya-murima yeeyo evyakihiwe ni Piipiliya. * Eyo enanwerya onilopola vaavaa Satana oneereryeiye ovolowela murima ahu, naari, vaavaa owo oneereryeiye ohuweliha muupuwelo ahu, moonelo ahu, yeeyo enaneeriha opaka ichu naari soochuna sahu. Mwa yeeyo, vaavaa yawuupuxerya-ya-murima enakhuwelaaya evahaka eneneeryo, muhiyeleele elukuluku nave nwale “masele” a murima anyu!

12, 13. Saweeha taani akhweya nnahaalaahu ohoolela, nave nni naakhulele hai?

12 Muupuwele yootakiherya enooniherya mukhalelo nneeraahu niikhapelele ni ovolowela wa Satana. Yehova onnanleela wi “ochapaheya ni yorípiha ekina, nari okhalela nrima, sihiromoliwe [wa hiyo].” (Éfe. 5:3, NN) Mwaanyiherye wi muri omuteko naari oxikola. Vano, asinthamwene anyu annapacerya oloca miyaha sinavolowela okonihana woohiphwanelela. Nyuwo moosuwela wi nnaphwanela “okhooca tho minkhela seelapo ya vathi.” (Tito 2:12) “Mulipeleli” anyu—yawuupuxerya-ya-murima—ennakhuwela evahaka eneneeryo. (Aro. 2:15) Tiheeni munahaalaanyu opaka? Akhweya nyuwo munahaala weererya owiriyana ovaanela wa asinthamwene anyu naari oweha iruku seiho awo anavareryaaya. Ti elukuluku yeeyo munaphwanelaanyu owala “masele” a murima anyu. Mutoroke mwaha naari mpwahevo veeri vaya.

13 Oheemererya okhinyererya wa asinthamwene onachuneya olipa murima. Nyenya Yehova onnoona wiilipixerya wanyu. Owo onahaala woovahaani ikuru ni miruku seiho munachunaanyu wi muhivoloweliwe ni muupuwelo wa Satana. (2 Math. 16:9; Isa. 40:29; Tiy. 1:5) Mmakupa makina, nnaphwanela tho weeravo echu wi nikhapelele murima ahu. Mwawiihai?

MUKHALE AWIIKHAPELELA

14, 15. (1) Nnaphwanela ohula muupuwelo ahu wa eheeni, nave nni neereno hai eyo? (2) Masiposipo 4:20-22 ananikhaviherya hai ophura vancipale mu omwaalakhanya wahu Piipiliya? (Moone tho ekaaxa “ Kini kuupuwelele hai?”)

14 Hannaphwanela pahiru owala murima ahu wa soovolowela soonanara. Nnaphwanela ohula wa soovolowela saphaama. Muupuwele wanawiili muteko wa alipeleli a vamulakoni. Vaavaa amwiicani yeereryaaya ohiphela epooma, alipeleli a vamulakoni yaanawala masele. Nyenya, vaavaa yaaruuhiwaaya yoolya naari ichu ikina saphaama, alipeleli yaanahula masele. Oheerano hiiha, achu mu epooma yahaala okhwa etala. Mmukhalelo woolikana, hiyo nnaphwanela ohula murima ahu ntakhara muupuwelo wa Muluku.

15 Muupuwelo wa Muluku ori Mpiipiliyani. Ilukuluku soothene nnamwaalakhanyaahu, ninnamuhiya Yehova wi avolowele muupuwelo ahu, moonelo ni yeeyo nnapakaahu. Nni niphure hai vancipale mu omwaalakhanya wahu Piipiliya? Yoopacerya, mvekele. Murokora mmoha ooloca: “Kihaakumve omwaalakhanya Piipiliya, kinnavekela kimvekaka Yehova wi akikhaviherye ‘woonaka sootikhiniha’ sa Masu awe.” (Sal. 119:18) Yanawiili, muupuwelele yeeyo munaalakhanyaanyu. Vaavaa nnavekelaahu, waalakhanya Masu a Muluku ni wuupuwelela yaawo, muupuwelo wa Yehova onnakhala wookhapeleleya vathi va ‘murima ahu’ nave ninnahuserya osivela.—Mwaalakhanye Masiposipo 4:20-22; Sal. 119:97.

16. Ancipale akhaviheren’ye hai moorweela wa omoona JW Broadcasting?

16 Mukhalelo mukina nnamweemereryaahu Muluku wi avolowele murima ahu ori woona ixilema sa JW Broadcasting®. Mutheli mmoha ooloca: Miyaha sa JW Broadcasting sa mweeri ti mweeri sinnakhala naakhulo na mavekelo ahu! Iho sinnanilipiha vaavaa nnakhalaahu oohica naari nnakhalaahu meekhihu. Ilukuluku soothesene ninnawiriyana macipo a JW Broadcasting: Vaavaa nnaapeyaahu, nneelihaahu empa naari elukuluku nnanwuryaahu chaaya. Moohikhwa minikwa, miyaha sa JW Broadcasting sinnanikhaviherya okhapelela murima ahu. Iho sinnanihusiha wuupuwela ntoko Yehova ni osepa okhinyererya wi nihivoloweliwe ni muupuwelo wa Satana.

17, 18. (1) Tiheeni eneereya vaavaa nnapharihelaahu muteko yeeyo Yehova onanihusiheiye ntoko yooniheryiwaaya mu 1 Mamwene 8:61? (2) Tiheeni nnahuseryaahu orweela wa yootakiherya ya mwene Esekiya? (3) Mwawiiwanana ni nivekelo na Tavite nnaphwanyeya mu Salumu 139:23, 24,nnaphwanela ovekela ntakhara eheeni?

17 Ikwaha soothene nnoonaahu mphurelo wa opaka yeeyo eri yawookololowa, nroromelo nahu ninnakhala noolipa vatokovene .(Tiy. 1:2, 3) Nave ninniisona okhala phaama osuwela wi noomweeriha Yehova wiirumiha oniichana anamwane awe, nave nchuno nahu na omuhakalaliha ninnakhala noolipa. (Masi. 27:11) Yaweeha eri yoothene nnakumanahuno ennanivaha ekari ya wooniherya wi nri oolakelela omurumeela Tiithi ahu oopwacha. (Sal. 119:113) Opwaha yeeyo, hiyo ninnooniherya wi ninnamusivela Yehova ni murima ahu woothene, yoowo ori woolakelela wiiwelela malamulo awe ni opaka yookhwelaawe.—Mwaalakhanye 1 Mamwene 8:61.

18 Apwanne nnahaala opaka yoocheka? Aai; hiyo naachu oohiphaameya. Wakhala wi eyo yoheereya, muupuwele yootakiherya ya mwene Esekiya. Owo aahipaka yoocheka, nyenya aahicharuwa, aahikhala phaama nave aatitelela omulapela Yehova “ni murima woothene.” (Isa. 38:3-6; 2 Math. 29:1, 2; 32:25, 26) Hankooni, nikhooce wiilipiserya wa Satana onivolowela ni muupuwelo awe. Hankooni nivekele wi nunnuwihe “murima wa [wiiwelela].” (1 Mam. 3:9; mwaalakhanye Salumu 139:23, 24.) Hiyo nnanwerya otitelela okhala oororomeleya wa Yehova wakhala wi, ninnakhapelela murima ahu opwaha soothene.

NCIPO 54 “Ti Yola Mphiro”

^ par. 5 Apwanne nnahaala otitelela okhala oororomeleya wa Yehova, naari nnahaala omweemererya Satana wi aniwoke ophiyerya nimaale omurumeela Yehova? Naakhulo nri ni hiyo. Wakhala wi nookhapelela phaama murima ahu, nnamutitelela okhala oororomeleya naamwi yaweeha eri yoovila. Masu awi “murima” anataphulela eheeni? Satana oneererya hai wuutuwela murima ahu? Nave nni nikhapelele hai? Nnahaala ophwanya maakhulo mmwaha yoola.

^ par. 11 MASU ATHARIHIWE: Yehova omvaha muchu ti muchu a hiyo Yawuupuxerya-ya-murima, naari wi, owerya wa waalikhela ni othoriha muupuwelo ahu, moonelo ni saweera sahu. (Aro. 2:15; 9:1) Yawuupuxerya-ya-murima evyakihiwe ni Piipiliya ti yeeyo enathipeleya mu malakiheryo a Yehova, yaawo ari Mpiipiliyani, wi enithorihe waakhanle wi yeeyo nnuupuwelaahu, nnapakaahu naari nnalocaahu echu yaphaama naari yoonanara.

^ par. 56 ERUKU VA EPAAXINA: Munna oopatisiwa onamoona TV nave eruku enooniherya sa mwiikho ennakhumelela va nikalasi. Owo onaphwanela olakelela yeeyo onahaaleiye opaka.

^ par. 58 ERUKU VA EPAAXINA: Mulipeleli a ilukuluku sakhalai onnawoona amwiicani vaate wa epooma. Owo onnaaleela alipeleli a vamulakoni, nave awo annaakhulela moohilekela moorweela wa owala masele a epooma nave annaavarerya amwiicani eri mpuwa.