Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

YAWEEREYA YA OKUMI

“Koohuserya Sincipale Orweela wa Akina!”

“Koohuserya Sincipale Orweela wa Akina!”

WAARI ohiyu orimpevoxa o miyaako sa Alxeriya, nipuro nenlo miyaano ni anakhoco akina naaryaahuwo, nave ekhoco o Alxeriya yiiha etempexa. Kaari meekhaaka kimpharenle kapuchi mmatani, mu nipuro nenlo kaalipelelakawo ichu. Mootutuxa, elapo eri cuu, kaahiiwa onyakula wa inaani saacamelaka. Kiiso kiri mmiravo nave nkaachuna omwiipha muchu naari wiiphiwa. Kaahikhwavo. Mwawiihiiha kaahinla kivekelaka: “Muluku aka! Khwoo, Muluku aka!”

Yaweereya yeela yaatoroka okumi aka nthowa nawi yaakeeriha ochuna osuwela vooloca sa Muluku. Nyenya kihaakumve oloca yeeyo yeeren’ye voocharela mu ohiyu yoole, mukeemererye wi kooleeleni ichu ikina seeren’ye kiri mwaana nave saakeerinhe ochuna osuwela vooloca sa Muluku.

YEEYO KAAHUSENRYAAKA ORWEELA WA ATIITHI AKA

Kiyariwe mu 1937 o Guesnain, epooma ekhaani yoomoko wa elapo yo Fransa. Atiithi aka yaari mineeru, nave yaakihusiha wi ti woochuneya olapa mwakuru. Atiithi aka tho yaakihusiha wiica ohookololowa. Awo yaanawoona mamineeru mancipale ekhalihiwaka moohookololowa nave yaanalapa mmikhalelo sawoopiha, mwawiihiiha yaanachuna waakhaviherya. Mwa yeeyo awo yaahiivoliiherya mmakhuuru yaawo yaawaniha ntakhara ophwanelela wa mamineeru. Awo tho yaananyeenyeya nthowa na ohookololowa yoowo yoonaaya wa ahooleli a malapelo a vanipuroni. Ancipale a yaawo, yaari ooreela; nyenya naamwiihiiha, awo yaanaaveka mamineeru oohaawa wi yaavaheke yoolya ni ikhorowa. Atiithi aka yaanyeenyeya nthowa na meerelo a ahooleli a malapelo. Mwawiihiiha awo hiiyaakihusinhe echu vooloca sa malapelo. Mweeparipari hinaantonko oloca sa Muluku.

Vaavaa kunnunwaaka, kaapacerya tho wiica ohookololowa. Echu ekina koonaka tho wi hiyaari yoophwanelela, tiyawi achu ancipale yaakirukurenrye yaanawiica anamarwa yaawo yaakhala o Fransa. Kaanamvonya mphirya ni anamwane yaawo yaari anamarwa nave kaanapuha onthamwene ni yaawo. Mmakupa makina, amamaaka yaari o Poloniya, ohiiya o Fransa. Kaanachuna achu oohiyana mwiili ekhalaka vamoha mmureceleni nave ekhalihanaka moolikana.

KAAPACERYA WUUPUWELELA VOOLOCA SA YOOLAKELELA YA OKUMI

Vaavaa kaaryaaka mukhoco

Mu 1957 alamuleli yaakiveka wi kikhale mukhoco. Ti nthowa nene kaaphwanyen’yaaka o miyaako sa o Alxeriya ohiyu yoole kiloncaaka woopaceryani. Kimanle ovekela kinlaka wi “Muluku aka! Khwoo, Muluku aka!” Kaahoona wi haari mwiicani, nyenya ari puuru a mutakhwani! Kaakhala ootaphuwa! Yaweereya yeela—vamoha ni ekhoco—saakeriha wuupuwelela vancipale vooloca sa yoolakelela ya okumi. Ntakhara heeni nryaahu vaavaa? Apwanne Muluku onnanipwacha? Apwanne nnarwa nikhalano murecele woohimala?

Ohoolo waya, vaavaa kaakhummaaka okhoconi kiyaaka waasekurya asitiithi aka, kaamusuwela mmoha a Anamoona a Yehova. Owo aakivaha La Sainte Bible, Piipiliya Efransa a Ekatolika, yoowo kaapacenryaaka omwaalakhanya kimanle okookela o Alxeriya. Makupa mamoha a Piipiliya yoowo yaakeerinhe wuupuwelela aari Wupulula 21:3, 4. Yoorepa ela eni: “Vano Muluku onamaka mwa achu . . . Yoowo onamvuta miithori oothene wiithoni waya. Horwa tho okhalawo okhwa, nari wunla, nari ikucho, nari wiicela.” * Masu yaala yaakitikhiniha vancipale, kaahiikoha; ‘Apwanne eparipari?’ Mu elukuluku yeele nkaasuwelaru echu vooloca sa Muluku ni Piipiliya.

Vaavaa kaahin’yaaka owaniha mu 1959, kaahimusuwela Namoona mmoha awiichaniwa François, yoowo aakihusinhe iparipari sincipale sa Mpiipiliyani. Ntoko yootakiherya, owo aakooniha orweela Mpiipiliyani nsina na Muluku, Yehova. (Sal. 83:18) Owo tho aakitharihela wi Yehova onahaala oruuha wookololowa veelaponi, weeriha elapo okhala parataiso, ni waakhwaniherya masu anaphwanyeya mu Wupulula 21:3, 4.

Mahusiheryo yaala yaari awiiweya, nave yaatannya murima aka. Nyenya mitho kaari oonyeenyeya ni ahooleli a malapelo nave kaanachuna waavaanya wi ichu seiho yaahusihaaya hisaarweela Mpiipiliyani! Nlelo kaarino moonelo wa atiithi aka nave kaanachuna owaniha ntakhara ohookololowa, nkaachuna oweherya. Kaachuna weeravo echu mwawaakuveya!

François ni nthamwene aka mukina yoowo aari Namoona a Yehova yaakikhaviherya okhala oomaaleleya. Awo yaakitharihela wi ntoko Akristu hinnaphwanela waathorihaka akina nyenya nnaphwanela waakhaviheryaka awo moorweela wa waaleela michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku. Ola muteko yoowo Yesu eenreiye nave ti yoowo aahiyenryeiye oohuserya awe wi yeereke. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Kaahuserya tho oloca ni achu moosivela ni moopwacha, mwawiiwanana ni soororomela saya. Piipiliya oni: “Namuteko a Apwiya, hanaphwanela owaniha, nto aayi, akhaleke oopisha murima wa achu oothene.”—2 Tim. 2:24.

Kaapaka matorokelo oochuneya nave mu 1959 kaapatisiwa ntoko mmoha a Anamoona a Yehova o muthukumano wa ekulucu. Va muthukumano yoowo kaamusuwela murokora awiichaniwa Angèle, yoowo aakisivenle. Kaapacerya osekurya mmuloko aathukumaneiyewo, nave mu 1960 naapaka othela. Owo chiryene muthiyana aphaama, oophwanelela nave yamahala yoorweela wa Yehova.—Masi. 19:14.

Nihiku nahu na othela

KOOHUSERYA SINCIPALE ORWEELA WA ACHU AMIRUKU NI AMAVYAKELO

Moovira wa iyaakha, koohuserya mahusiheryo mancipale orweela wa anna amiruku ni amavyakelo. Nimoha wa yaawo ti nla: Wi niwerye okhumelela phaama mu nikacamiho vyakala mu orummwa ahu, nnaphwanela okhala achu awiiyeviha ni opharihela miruku inaphwanyeya mu Masiposipo 15:22, BNM, seiyo inii: “Wàveka atxhu miruku, miteko sà inamulapeya.”

Mmuteko wa weeceeca o Fransa, mu 1965

Mu 1964, kaapacerya woona waakhwanela wa masu yaala ooveereliwa. Mu eyaakha yeela, kaapacerya orumeela ntoko ooweherya a ekulucu, kisekuryaka miloko wi kaalipihe anna ni arokora ni waakhaviherya okhala awaacameleya wa Yehova. Mu elukuluku yeele kaarino iyaakha 27, nave nkaarino mavyakelo awaakhwanela. Mwawiihiiha kaanahesa. Nyenya kaanahuserya orweela wa soohesa seiho. Opwaha soothene seiha, kaahuserya mahusiheryo mancipale oochuneya orweela wa “achu a miruku” ni amavyakelo.

Kinnuupuwela yeeyo yeeren’ye vaavaa kaaryaaka ooweherya a ekulucu muvyaani. Kimanle osekurya muloko wo Paris, munna mmoha awunnuwelavo omunepani aakikoha waakhanle wi aanaphwanela oloca echu ni miyaano. Kaahaakhula, “aai.”

Owo aakikoha: “Louis, wakhala wi totore onnaya vaate va muchu, taani owo onayeiye omusekurya?”

Nave kaahaakhula, “Mulipa awiiceliwa.”

Owo aahi: “Eparipari. Nyenya kinoona wi munnamaliha elukuluku anyu yincipale ni yaawo ari oolipa omunepani, ntoko atokweene a mmulokoni. Mmuloko ahu aakhalamo anna ancipale ari oocecheya, avyaani, naari awuukhuwa. Awo yaahaala othamalela waakhanle wi munnamaliha elukuluku ni yaawo, naari tho ophiyerya olya mmavaate mwaya.”

Kaathamalela vancipale miruku saphaama sa munna yoola. Osivela wawe ntakhara ipucepuche sa Yehova waatannya murima aka. Naamwi waari woovila weemererya kaahoona wi kaahipaka yoohesa nave mwawaakuveya kaapacerya opharihela yeeyo aalonceiye. Kinnamuthamalela Yehova ntakhara anna ntoko yoola.

Mu iyaakha sa 1969 ni 1973, kaathanliwa okhala ooweherya a Nikhuuru na Ovahererya Soolya wa mithukumano miili sa muceche sa elapo yoothene o Kolompiya, Paris. Va muthukumano wa muceche wa eyaakha ya 1973, naavahererya yoolya wa achu awaakhwana 60.000 mmahiku mathanu! Nkaasuwela mukhalelo naahaalaahu weerano yeeyo. Nyenya ntoko kiloncaaka woopaceryani, wi niwerye omaliha nikacamiho saari miruku inaphwanyeya mu Masiposipo 15:22, waavya miruku wa akina. Kaaveka miruku wa akina wi ekikhaviherye okawa yoolya. Akina a yaawo yaari alipa ootumiha inama, ootumiha makukhu analyiwa, awaapeya, ni alipa oothuma. Oothene ahu vamoha, naawerya okhwaaniherya muteko yoola woovila.

Mu 1973, miyaano ni mwaaraka naawompwa wi narumeele o Peteli yo Fransa. Orummwa aka woopacerya o Peteli waari tho woovila. Kaaphwanela waavya mikhalelo sa orumiha soolaleeryiwa wa anna o Afrika elapo yo Kameroni weiwo muteko ahu waakhwatiihiwaayawo variyari va 1970 ni 1993. Wanaawiili, nkaasuwela echu kaaphwanelaaka opaka. Ooweherya a Efiliyale o Fransa akhweya aahoona mukhalelo kiisoonaaka. Wi akilipihe owo aahi: “Annihu o Kameroni aakhalano yoothowa etokweene yoomunepani. Nnaphwanela waakhaviherya!” Nave ti yeeyo nenraahu.

Va muthukumano wa vameekhaaya o Nixeriya ni Anna oorweela o Kameroni, mu 1973

Kaanapaka mikwaha kiyaaka ilapo seiho saapanke iforonteira ni Kameroni wi kakumane ni atokweene a elapo yeele. Anna yaale yaari oolipa murima ni amiruku. Awo yaanakikhaviherya ophwanya mikhalelo sa orumiha soolaleeryiwa, mwawiihiiha anna o Kameroni yaanaakhela soolaleeryiwa moohihiyererya. Yehova aareeliha wiilipixerya wahu. Mweeparipari, mu iyaakha makhumi meeli, achu awe a mu elapo yeele hiyintonko oyeleela mano erevista ya Mulipeleli naari Orummwa Wahu wa Omwene.

Mu 1977, Angèle ni miyaano naanahakalala oxekurya o Nixeriya vamoha ni ooweherya a ekulucu akina ni asaaraya oorweela o Kameroni

KOOHUSERYA VANCIPALE ORWEELA WA MWAARAKA OOKHWELEYAXA

Mu elukuluku naapacenryaahu osuwelana phaama mukina ni mukhwaawe, kaahoona wi Angèle aakhalano onthamwene wawaacameleya ni Yehova. Vaavaa naathelannaahu, kaahoona phaameene mikhalelo seiha. Ohiyu nihiku naathelannaahu, owo aakiveka wi kivekele vooloca sa nchuno nahu na omurumeela Yehova ophiyerya vaavaa naawerelaahuvo ntoko mutheli. Yehova aahaakhula nivekelo nenla.

Angèle tho aanakikhaviherya omuroromela Yehova moomalela. Ntoko yootakiherya, vaavaa naawompwalaahu wi narumeele o Peteli mu 1973, miyaano kaanoovelela nthowa nawi kaanasivela muteko aka wa weeceeca nyenya Angèle aahikuupuxerya wi naaveleela ikumi sahu wa Yehova. Apwanne hinnaphwanela weera echu vyakala yeeyo marehereryo awe anavekaaya wi neere? (Ahe. 13:17) Kaaheemererya yeeyo owo aalonceiye! Mwawiihiiha naayawo o Peteli. Mwaaraka ta miruku, oophimelela yoowo onamusivela vancipale Yehova. Mikhalelo seiha soolipiha onthamwene ahu, ni onikhaviherya opaka soolakelela saphaama variyari va iyaakha seiha nryaahu vamoha.

Ni Angèle va kapinka a Opeteli, o Fransa

Vano nryaahu awuuluvala, nlelo Angèle onnatitelela okhala muthiyana aphaama ni ookhaviherya. Ntoko yootakiherya, wi niwerye ovolowa mu ixikola sa marehereryo, woona wi sincipale sa seiho sinaperekhiwa mu elocelo ya Enklesi, Angèle ni miyaano naahiilipixerya vancipale wi nihuserye Enklesi. Mwawiihiiha naaya muloko waaloca Enklesi, naamwi mu elukuluku yeele naarino iyaakha variyari va 70. Nthowa na murici aka ntoko mmoha a Nikhuuru na Efiliyale yo Fransa, waari woovila wi kiphwanye elukuluku wi kihuserye elocelo ekina. Nyenya miyaano ni Angèle naanakhaviheryana mukina ni mukhwaawe. Vano nryaahuno iyaakha 80 ninnatitelela wiirehererya ntakhara mithukumano sa miloko sa Enklesi ni sa Efransa. Hiyaano tho ninneererya oya mmithukumano ni mmuteko woolaleerya vamoha ni muloko ahu. Yehova onnareeliha wiilipixerya wahu wi nihuserye Enklesi.

Naakhalano ekari ekina mu 2017. Miyaano ni Angèle naawompwa wi nivolowe mu Exikola ya Nikhuuru ya Efiliyale ni Asaaraya, yeeyo yeeren’ye o Nipuro na Mahusiheryo o Torre de Vigia o Patterson, Nova York.

Yehova Muhusiha Mutokotoko. (Isa. 30:20) Mwawiihiiha oothene ahu, awuuluvala naari amiravo, nnanwerya waakhela mahusiheryo aphaama! (Malam. 4:5-8) Kohoona wi anaamiravo yaawo ananwiriyana Yehova vamoha ni anna ni arokora yaawo arino mavyakelo enanwerya opaka soolakelela saphaama mookumini ni okhala alapeli oororomeleya a Yehova. Masiposipo 9:9 onnanuupuxerya: “Omuleeliheke muchu amiruku, owo onarwa aaceererya miruku awe; omuhusihe muchu awookololowa murima owo onarwa aaceererya ohuserya wawe.”

Mu ilukuluku ikina, kinnuupuwela yeele yeeren’ye mu ohiyu yoole o miyaako sa Alixeriya mu iyaakha 60 sivinre. Mu ohiyu yoole, nkaasuwela wi kaahaala okhalano okumi woohakalala ntoko yoola. Koohuserya vancipale orweela wa akina! Yehova ookivaha mi, vamoha ni Angèle okumi waphaama ni woohakalaliha. Mwawiihiiha nri oolakelela ohimaala ohuserya orweela wa Tiithi ahu a wirimu ni orweela wa anna ni arokora a miruku ni a mavyakelo yaawo anamusivela yoowo.

^ par. 11 Piipiliya Masu a Muluku.