Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

Asa, Yosafati, Esekiya, Yosiya

Mmurumeele Yehova ni Murima Waphaama!

Mmurumeele Yehova ni Murima Waphaama!

“Pwiya, Kinnovekani, mupuwele, wona wi miyano vamithoni vanyu kentxe ni mukhalelo w’eparipari, kihivithaka etxhu yotakhala mmurimani mwaka.”2 MAMWENE 20:3.

MACIPO: 52, 32

1-3. Enataphulela eheeni omurumeela Yehova ni “murima waphaama”? Mvahe yootakiherya.

OOTHENE naachu oohiphaameya nave ninnahesa. Ninnathamalela vancipale Yehova onivaha yawoopola nave ori ooreheryeya wi anikhurumuwele. Wakhala wi nri awiiyeviha ni oocharuwa, nnahaala omvekaka nikhurumuwelo. Nnaphwanela ororomela wi Yehova onahaala onikhaliha “ntoko inaphwanelaya sotxheka sahu.” (Salumu 103:10) Nnaphwanela ‘omulapela yowo ni murima waphama.’ (1 Matharihelo 28:9) Nni neereno hai naamwi nri oohiphaameya?

2 Wi nikhaviheryeye hankooni nlikanyihe okumi wa Mwene Asa ni wa Mwene Amasiya. Oopiili yaahipaka ichu saphaama, nyenya yaanahesatho nthowa nawi yaari oohiphaameya. Naamwi hiiha, Piipiliya ooloca wi murima wa Asa waari waphaama “mahiku awe oothene.” (2 Matharihelo 15:16, 17; 25:1, 2; Masiposipo 17:3) Mahiku oothene aaneererya omuhakalaliha Yehova ni “murima waphama.” (1  Matharihelo 28:9) Amasiya haamulapenle Yehova ni “murima waphama.” Emanle waavootha amwiicani a Muluku, owo aahikusa soophwaniherya saya nave aapacerya olapela.2 Matharihelo 25:11-16.

3 Muchu onamurumeela Yehova ni “murima waphama” onnamusivela vancipale Yehova nave onnachuna omulapela okhala wookhala. Mpiipiliyani, nsu nawi “murima” wiiliwiili nnooniherya yeeyo nryaahu mpuwa mwahu. Nnaphitaanyerya mukhalelo nnuupuwelaahu, yeeyo nnasivelaahu, yeeyo naahaalaahu ochuna opaka muukumini mwahu, ni ntakhara heeni ninnapaka ichu nnachunaahu. Naamwi nri achu oohiphaameya, nnanwerya omulapela Yehova ni murima waphaama. Ninnamurumeela nthowa nawi chiryene ninnachuna, ohiya nthowa nawi murici naari yookhovelela pahiru.2 Matharihelo 19:9.

4. Tiheeni nnahaalaahu othokororya hiihaano?

4 Nnanwerya wiiwexexa yootaphulela ya omurumeela Muluku ni murima waphaama moorweela wa othokororya okumi wa Asa hiiha ntoko wa mamwene makina mararu oororomeleya o Yuteya. Ala yaari Yosafati, Esekiya ni Yosiya. Naamwi mamwene yaala yaanahesa, awo yaari oochuneya vamiithoni va Yehova. Owo aahoona wi yaamurumeela yene ni murima waphaama. Vano ntakhara heeni Muluku aawooneiye mmukhalelo yoola, nave nni naatakiherye hai?

MURIMA WA ASA WAARI ‘WÒROROMELEYA VAMITHONI V’APWIYA’

5. Tiheeni Asa enreiye vaavaa aareiye mwene?

5 Asa aari mwene aneeraru o Yuteya emanle okawanyiwa maloko a Isarayeli mu omwene wa Aisarayeli ni omwene wa o Yuteya. Vaava Asa aareiye mwene o Yuteya, owo aahilakelela waamwarya amuluku atheru ni omaliha ocapaheya mu omwene awe. Owo aahipwexa soophwaniherya seiyo achu yaalapaaya nave aamwarya empa ya acapaheya. Ophiyerya wi aahaahiiha amunnawe “okhala mwene a mwamuthiyana ntakhara yapaka eruku yawuliha muru.” (1 Mamwene 15:11-13) Asa tho aahaalipiha achu wi “yatxhareke Apwiya” nave wi yiiweleleke “ikano ni malamulo aya.” Asa aahipaka soothene aaweryeiye wi aakhaviherye akina omulapela Yehova.2 Matharihelo 14:3.

Asa aahilakelela waamwarya amuluku atheru ni omaliha ocapaheya mu omwene awe

6. Tiheeni Asa enreiye vaavaa akhoco a Etiyopiya yaacuphenlaaya o Yuteya?

6 Mu iyaakha khumi soopacerya sa olamulelo wa Asa, omwene wa o Yuteya hiwaawaniha. Achu a Etiyopiya yaahirwa owana ni Ayuta ni akhoco macikhwi masana khumi ni ikaaro sa ekhoco masana mararu. (2 Matharihelo 13:23; 14:5, 8, 9) Tiheeni Asa enreiye? Owo haakhwile minikwa wi Yehova aahaala waakhaviherya achu awe. Mwawiihiiha, aavekela wi Yehova aakhaviherye ovootha ekhoco. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 14:10.) Mu elukuluku aya, Yehova aahaavaha achu awe owerya waavootha amwiicani aya, naamwi mamwene yahaari oororomeleya wa yoowo. Owo aneerano yeela wi ooniherye wi owo taari Muluku eeparipari. (1 Mamwene 20:13, 26-30) Nyenya ekwaha ela, Yehova aahaakhaviherya achu awe nthowa nawi Asa aahimuroromela Yehova. Yehova aahaakhula nivekelo na Asa nave yaahivootha okhoconi. (2 Matharihelo 14:11, 12) Ohoolo waya, Asa aacheka vatokovene vaavaa aavenkeiye nikhaviheryo na mwene Asiriya, omuhiya Yehova. (1 Mamwene 15:16-22) Naamwi hiiha, Yehova aanoona wi Asa aanamusivela. Murima awe waari ‘wòroromeleya mwa ekumi awe yothene vamithoni v’Apwiya.’ Nni ncharihe hai yootakiherya yaphaama ya Asa?1 Mamwene 15:14.

7, 8. Muni mmutakiherye hai Asa?

7 Nni nsuwele hai waakhanle wi ninnamuroromela Yehova ni murima waphaama? Nnaphwanela wiikoha: ‘Kinahaala omuroromela Yehova naamwi kiri mmakacamiho? Apwanne kiri oolakelela okhaliha muloko awe waweela?’ Muupuwele ti mwawiihai olipa murima wa Asa waaryaaya woochuneya wi amwarye omwene wa amunnawe! Mu ilukuluku ikina, akhweya munamuchuna okhala olipa murima ntoko Asa. Ntoko yootakiherya, tiheeni munahaalaanyu weera wakhala wi mmusi anyu naari nthamwene anyu oocheka ahinachuna ocharuwa nave iikariwa mmulokoni? Apwanne munahaala olakelela ohaataana ni muchu yoowo? Tiheeni murima anyu onahaalaaya wooceenyeryaani weera?

8 Moolikana ni Asa, ikwaha ikina nnanwerya woona wi achu oothene annaniica. Akhweya asinthamwene anyu oosikola naari ahusiha anyu annoorohaani nthowa nawi mwa Namoona a Yehova. Naari wi achu omutekoni wanyu annuupuwela wi mwa mulolo nthowa nawi munamaliha elukuluku muyaaka o muthukumano wa ekulucu, naari nthowa nawi himunalapa elukuluku yincipale. Mmukhalelo yoola mmuroromele Muluku, hiiha ntoko Asa enreiye. Mvekele wa Yehova, mukhale oolipa murima, nave mutitelele opaka ichu sawookololowa. Muupuwele wi Muluku aahimulipiha Asa, nave onahaala woolipihaani tho.

9. Yehova onoona hai vaavaa nnalaleeryaahu?

9 Asa huupuwenle pahiru sa yoowo mwaneene; owo aahaalipiha akina wi “yatxhareke Apwiya.” Hiyaanotho ninnaakhaviherya achu wi emulapeleke Yehova. Owo onnanoona vaavaa nnaaleelaahu akina vooloca sa yoowo. Chiryene, Yehova onnatepa ohakalala vaavaa onanooneiye neerakano hiiha nthowa nawi ninnamusivela nave wi ninnaakhapelela achu ni omwaahiyu aya!

YOSAFATI AAMWAAVYA YEHOVA

10, 11. Nni nimutakiherye hai Yosafati?

10 Yosafati mwaana a Asa “àtxara mphiro athonyeriweiye t’atithinya Asa.” (2 Matharihelo 20:31, 32) Mwawiihai? Hiiha ntoko atiithi awe, Yosafati aahaalipiha achu otitelela omulapela Yehova. Owo aahaarumiha alopwana oya muceche wo Yuteya wi yaahusihe achu “livuru a malamulo a Apwiya.” (2 Matharihelo 17:7-10) Owo aaya muceche wa omwene woomoko wa Aisarayeli, achu yaakhala omwaako Efraimu wi “àkòkiherye w’Apwiya.” (2 Matharihelo 19:4) Yosafati aari mwene ‘atxanre Apwiya mwa sothene ni murima wothene.’2 Matharihelo 22:9.

Yosafati aahaalipiha achu otitelela omulapela Yehova

11 Olelo, Yehova onachuna wi achu ehusihiwe sa yoowo, nave oothene hiyo nnanwerya okhaviherya muteko yoola. Apwanne muri oolakelela okhaviherya muteko yoola mweeri ti mweeri? Apwanne munnasiveliwa waahusiha akina sa Piipiliya wi awotho epacerye omulapela Yehova? Apwanne munnavekela vooloca sa mwaha yoowo? Wakhala wi moowetha, Yehova onahaala wookhaviheryaani opaceryiha yoohuserya ya Piipiliya. Apwanne mwahaala okhala ooreheryeya omuhusiha muchu naamwi eyo ehaalaka omaliha elukuluku anyu ya wiichuuwa? Hiiha ntoko Yosafati eerenryeiye waakhaviherya akina wi emuchareke Yehova, nnanweryatho waakhaviherya yaale aceechen’ye omunepani. Navetho, asitokweene a muloko annapaka marehereryo a omweecelela ni omukhaviherya muchu iikariwe mmulokoni onooniherya ocharuwa.

12, 13. (a) Vaavaa Yosafati aareiye awoova, tiheeni enreiye? (b) Ntakhara heeni nnaphwanelaahu ochara yootakiherya ya Yosafati?

12 Ntoko atiithi awe, Yosafati aanamuroromela Yehova vaavaa akhoco ancipale yaarwiilaaya owana ni Ayuta. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 20:2-4.) Owo aahoova nave aaveka nikhaviheryo na Yehova. Mu nivekelo, owo aheemererya wi hiyaahaala owerya wiisaakiha wa amwiicani. Navetho aahiloca wi owo ni achu awe hiyaasuwenle echu yaweera. Yosafati haakhwile minikwa wi Yehova aahaala waakhaviherya. Owo aaloca: “Nnororomelani nyuwano.”2 Matharihelo 20:12.

13 Ntoko Yosafati, ilukuluku ikina akhweya haniwerya osuwela echu yaweera nakumanano nikacamiho, nave nnamukhala a woova. (2 Matharihelo 4:8, 9) Nyenya muupuwele echu Yosafati enreiye. Vamiithoni va achu ancipale, owo aahivekela wa Yehova nave aahiloca wi awo yaari awoova. (2 Matharihelo 20:5) Ahooleli a ichoko ananwerya ochariha yootakiherya ya Yosafati. Mumveke Yehova wi ookhaviheryeeni ni emusi anyu ovootha nikacamiho vyakala ni osuwela echu yaweera. Muhuuliwe muru ovekela vamiithoni va emusi anyu. Amusi anyu anahaala osuwela wi munnamuroromela Yehova. Ntoko aamukhavihenreiye Yosafati, owo onahaalatho wookhaviheryaani.

ESEKIYA AAHITITELELA OPAKA YAPHAAMA

14, 15. Esekiya aamuroromenle hai Muluku?

14 Esekiya aari mwene mukina yoowo “awetxela phama Apwiya.” Owo aaheerano naamwi atiithi awe yaatikithenrye yootakiherya yoonanara ni olapela soophwaniherya. Esekiya ‘ahikurumula mapuro othene a mavekelo yavekeleliwamo amuluku akina, mmwakoni; atxakaneliha iruku sothene sa amuluku sapakiwe, ahuha mwiri wemesiwe wa nthowa na ntxitximiho na muluku Asera, anyanya enowa ya muthipo yapakiwe ti Mose,’ aaheerano nthowa nawi Aisarayeli yaanalapela eruku eyo. Esekiya aanamurumeela Yehova mwaphaama. Owo “akhapelela malamulo othene Apwiya yarumin’haya mmatani mwa Mose.”2 Mamwene 18:1-6.

15 Vaavaa Esekiya aareiye mwene, anakhoco akuru a Asiriya yaahaavolowela Ayuta, nave yaanoopopiha omutoloxa Yerusalemu. Mwene a Asiriya Senakeripi, aanamunyemula Yehova nave yaaheererya omoopopiha Esekiya. Variyari va elukuluku yeele yawoopiha, Esekiya aahimuroromela Yehova moomalela nave aahiveka nikhaviheryo nawe. Esekiya aanasuwela wi Muluku tooweryaxa waapwaha anakhoco a wa Asiriya nave aahaala waakhaviherya achu awe. (Mwaalakhanye Isaiya 37:15-20.) Muluku aahaakhula nivekelo moorweela wa omurumiha munkeelo wi awiiphe akhoco a wa Asiriya macikhwi nsana, ni makhumi mathanu namararu, ni akhoco athanu.—Isaiya 37:36, 37.

16, 17. Nni nimutakiherye hai Esekiya?

16 Voocharela, Esekiya aahiiceliwa anahala vakhaani okhwa. Variyari va elukuluku yeeyo, owo aahimveka Yehova wi uupuwele ororomeleya wawe nave amukhaviherye. (Mwaalakhanye 2 Mamwene 20:1-3.) Yehova aahiwiriyana nivekelo na Esekiya nave aahimpenuxa. Ninnasuwela orweela Mpiipiliyani wi olelo hinnaweherya wi Muluku anipenuxe mootikhiniha naari okhala elukuluku yincipale. Nyenya ntoko Esekiya, nnaphwanela omuroromela Yehova wi anikhaviherye. Nnaphwanela omuleela: “Pwiya kinnovekani, mupuwele, wona wi miyano vamithoni vanyu kentxe ni mukhalelo w’eparipari, kihivithaka etxhu yotakhala mmurimani mwaka.” Apwanne munnaroromela wi Yehova onahaala wookhapelelaani mahiku oothene vaavaa muniiceliwaanyu?Salumu 41:4.

17 Mmukhalelo taani mukina nneeraahu nimutakiherye Esekiya? Akhweya yookhalavo echu enavolowela onthamwene ahu ni Yehova naari enanihiiha okhalano elukuluku yincipale wi nimurumeele. Ntoko yootakiherya, ancipale olelo anaakhaliha achu ntoko amuluku. Awo annaacicimiha achu oovuwa ni achu akina ahaasuwenlaaya. Akina annamaliha elukuluku yincipale yaalakhanyaka vooloca sa achu yaawo ni ovarerya iruku saya. Naari awo wiiliwiili anapharihela iyornali naari ikaruma ikina wi evaaneleke ni achu mu interneti. Chiryene, nnanwerya ovaanela ni amusi ahu naari asinthamwene moorweela wa ikaruma seiyo. Nyenya naahaala omaliha elukuluku yincipale mmathateloni. Akhweya nnamphiyera okhala awiirumiha wakhala wi achu ancipale annooniherya wi annasiveliwano iruku naari sooloca seiyo nihenlaahu mu interneti. Naari, wakhala wi noosuwela wi akina aamaala ovarerya iho, nnamukhala oonyeenyeya. Nnaphwanela oohuserya orweela wa sootakiherya sa murummwa Paulo, Akila ni Priskila. Apwanne munuupuwela wi awo yaanamaliha elukuluku yincipale nihiku ti nihiku wi esuwele echu yankhani achu apankaaya, xaxaxa achu yaawo ahinamurumeela Yehova? Piipiliya onnaloca wi Paulo “àhivaha ni murima wothene olaleya mutxhaka waphama.” Nave Priskila ni Akila yaanamaliha elukuluku aya elaleyaka wa akina “mphiro wa Muluku.” (Saweriwa T’arummwa 18:4, 5, 26) Nnaphwanela wiikoha: ‘Apwanne kinnakhalano ephoole wi kihaakhalihe achu ntoko amuluku? Mano, kinnasepa omaliha elukuluku yincipale kipakaka ichu soohikhweleya?’Mwaalakhanye Éfeso 5:15, 16.

YOSIYA AAHIIWELELA MALAMULO A YEHOVA

18, 19. Nni niwerye hai okhala ntoko Yosiya?

18 Mwene Yosiya, aahiiwelelatho nlamulo na Yehova “ni murima awe wothene.” (2 Matharihelo 34:31) Yosiya aari musulwa a Esekiya. Vaavaa aareiye mmiravo, “àpatxerya otxhara, mwa sotheneokhwela wa Muluku a atithinya Davide.” Nave aareiyeno iyaakha 20, owo aapacerya oviihawo iruku soopachiwa o Yuteya. (Mwaalakhanye 2 Matharihelo 34:1-3.) Yosiya aahiilipixerya omuhakalaliha Yehova, waapwaha mamwene makina o Yuteya. Nihiku nimoha, namukucho aahimphwanya liivuru a Nlamulo mu empa ya Muluku. Ola akhweya aari liivuru yoowo Mose aamurempeiye! Vaavaa namarepa aamwaalakhannyeiye wa Yosiya, owo aawerya osuwela wi aanaphwanela opaka sincipale wi amurumeele Yehova ni murima waphaama. Owotho aahaalipiha akina weerano emohamoha. Ntoko yookhumelela, Yosiya ahaakumve okhwa “havo àmuhin’ye Muluku.”2 Matharihelo 34:27, 33.

Yosiya aari ooreheryeya omuhakalaliha Yehova nave mwawaakuveya aahipaka matorokelo

19 Wakhala wi mwa mmiravo, munanwerya omutakiherya Yosiya ni omusuwela phaama Yehova. Yosiya akhweya aahusenrye ni ataata awe Mwene Manase, yoowo Yehova aamulevelenleiye. Nyuwaanotho munanwerya ohuserya orweela wa awunnuwelavo veemusini vanyu naari mmuloko. Awo anahaala wooleelaani vooloca sa ichu sincipale saphaama Yehova aapakenleiye. Navetho, muupuwele mukhalelo Yosiya oonneiye amanle ohuserya yeeyo Soorempwa saalocaaya. Owo aari ooreheryeya omuhakalaliha Yehova nave mwawaakuveya aahipaka matorokelo. Moorweela wa waalakhanya Soorempwa, munahaalatho okhala oolakelela omwiiwelela Yehova. Ntoko yookhumelela, onthamwene anyu ni yene onamukhala woolipa nave munahaala ohakalala. Voocharela munahaala ochuna waaleela akina vooloca sa Yehova. (Mwaalakhanye 2  Matharihelo 34:18, 19.) Vaavaa munamuhuseryaanyu Piipiliya, munahaalatho woona wi sookhalavo mikhalelo munaphwanelaanyu wunnuwiha mmurumeelaka Muluku. Wakhala wi mohoona, mwiilipiserye opaka matorokelo yaawo, hiiha ntoko Yosiya enreiye.

MMURUMEELE YEHOVA NI MURIMA WAPHAAMA!

20, 21. (a) Olikanela taani orivovo variyari va mamwene masese naathokoronryaahu? (b) Tiheeni nnahaalaahu ohuserya mmwaha onacharela?

20 Tiheeni nnahuseryaahu orweela wa mamwene yaala masese yaawo yaamurumenle Yehova ni murima waphaama? Alopwana yaawo yaari oolakelela omuhakalaliha Yehova ni omulapela ni okumi aya woothene. Awo yaanamuroromela vaavaa amwiicani akuru yaarwaaya owana ni yaawo. Echu yookhweleyaxa, vaya yaamurumeela Yehova nthowa nawi yaanamusivela.

21 Naamwi mamwene yaala masese yaari oohiphaameya ni opaka soohesa, Yehova aanahakalala ni yaawo. Owo aahoona yeeyo yaari mmurima mwaya nave aahisuwela wi yaanamusivela mweeparipari. Hiyaanotho naachu oohiphaameya nave ninnahesa. Nyenya Yehova onamukhala oohakalala ni hiyo wakhala wi ohoona wi nnamurumeela ni murima waphaama. Mwaha onacharela, nnahaala othokororya yeeyo nneeraahu nihuserye orweela wa soohesa sa mamwene yaala.