1. ¿Kenon miyekej kitaj tekitl?

KAMPA tejua tichanti, ¿kenon kitaj tekitl? Ipan miyek países tlaltikpakchanejkej melak tekitij. Yejua ika, miyekej xkipiyaj tiempo niman ijkon ueliskej noseuiskej noso nemiskej imiuan inchanejkauan, noijki xkipiyaj tiempo niman ijkon kichikauaskej intlaneltok (Ecl. 2:23). San ika, noijki nemij akin xkuelitaj tekitiskej, miyek tlemach ika notlamiyaj niman ijkon xtekitiskej (Prov. 26:13, 14).

2, 3. ¿Tlenon techmachtiaj Jehová niman Jesús?

² Tlaltikpakchanejkej kitaj tekitl ken xkinamiki. San ika, Jehová niman Jesús tlamantik kitaj tekitl, kuajli tikmatstokej ika yejuamej kuelitaj tekitiskej. Tikmatstokej yejuin pampa Jesús okijto: “NoTajtsin hasta aman tekiti, niman nejua no nitekiti” (Juan 5:17). Matitlanemilikan itech nochi tlen okichijchiuj Jehová, ken iluikaktekitkej, universo niman nochi tlen onka ipan yejuin kualtsin tlaltikpaktli. Ika yejon, salmista okijto: “¡Sanoyej miyek tlen otikchijchiu noTEKO! Nochi on, otikchijchiu ikan motlamatkilis. ¡In tlaltikpaktli tentikaj ikan nochi tlen tejua otikchijchiu!” (Sal. 104:24).

³ Jesús noijki kuelita tekitis. Yejua okipaleui iTaj ijkuak “okichijchiu cielo”, niman iuan nemiya “ken se tlamachijchijketl” (Prov. 8:27-31). Sakin, ijkuak Jesús nemiya ipan tlaltikpaktli, okichiuj se kualtsin tekitl. Yejon tlen kichiuaya kentla itlakual yeskia, niman nochi tlen okichiuj okiteititi ika toTajtsin okuajtitlanka (Juan 4:34; 5:36; 14:10).

4. Xkijto tla Jehová niman Jesús noijki noseuiyaj.

 ⁴ Aman ika yotikitakej kenon Jehová niman Jesús kitaj tekitl, ¿kiteititia yejuin ika xnoneki toseuiskej? Ka, xyejon kiteititia. Jehová xkeman siaui, kuakon, xnoneki noseuis ken tejuamej. San ika, Biblia kijtoua ika, sakin ika okinchijchiuj iluikamej niman tlaltikpaktli, yejua xok otekit niman onoseui (Éx. 31:17). Yejuin kanaj kijtosneki ika xok otlachijchiuj, ouajnoseui niman ijkon kitas nochi tlen okichijchiuj niman yolpakis. Niman Jesús, maski melak otekit ijkuak nemiya ipan tlaltikpaktli, noijki onoseui niman otlakua imiuan akin kuajli nouikaya (Mat. 14:13; Luc. 7:34).

5. ¿Tlenon miyekej kitaj ika melak ouijtika?

⁵ Biblia techijlia matitekitkej niman maka matitlatsiujkej (Prov. 15:19). Kanaj titekitij pampa noneki tikinmakaskej tochanejkauan tlen kinpoloua. Niman tinochimej akin tikchiuaj ken Cristo tikpiyaj se tekitl: noneki titenojnotsaskej. San ika, noijki noneki kuajli toseuiskej. ¿Techtekiyomaka tikmatiskej kech noneki titekitiskej, titenojnotsaskej niman toseuiskej? ¿Tlenon techpaleuis matitekitikan niman matoseuikan ken kinamiki?

6. ¿Kenon kiteititia Marcos 6:30-34 ika Jesús tekitiya niman noseuiaya ken kinamiki?

⁶ Noneki titekitiskej ken kinamiki. Tekiuaj Salomón okijkuilo: “Nochi tlen nochiua ipan in tlaltikpaktli kipiya kamanon nochiuas”, niman okiteneuj ika onka kemanon titokas, titlachijchiuas, tichokas, tiuetskas niman timijtotis (Ecl. 3:1-8). Kuajli tikitaj ika tinochimej noneki titekitiskej niman toseuiskej. Jesús kitaya yejon ome tlemach ken kinamikiya. Sejpa, itlatitlankauan Jesús otenojnotsatoj niman melak otenojnotskej hasta “xkipiyayaj tiempo para tlakuaskej”. Kuakon, Jesús okimijli: “Xuajuiyan, tiauij neka kampaka xakaj nemi, niman ompa tiueliskej titoseuiskej achijtsin” (xpoua Marcos 6:30-34). Nion Jesús nion inomachtijkauan xnoseuiayaj ijkon ken kinekiyaj. San ika, Jesús kimatstoya ika nochimej yejuamej nonekiya noseuiskej.

7. ¿Kenon techpaleuis tla tomachtiaj tlanauatijli itech sábado?

⁷ Kemantika, noneki toseuiskej achijtsin noso tikchiuaskej itlaj okse. Ijkon kiteititia se tlanauatijli tlen Jehová okinmakak israelitas, ompa kijtouaya ika nonekiya noseuiskej ipan tonajli sábado. Tejuamej xok noneki tikchiuaskej ken kijtoua Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés, san ika, melak kuajli tla tomachtiaj yejon tlanauatijli itech sábado. Yejon techpaleuis matikitakan tla titekitij niman tla toseuiyaj ijkon ken kinamiki.

8. Ken kijtoua Éxodo 31:12-15, ¿tlenon nonekiya kichiuaskej israelitas nochi sábados?

⁸ ITlajtol toTajtsin kijtoua ika ijkuak Jehová yotekitka chikuasen “tonajli”, yejua okikajkauj ika tlachijchiua ipan tlaltikpaktli (Gén. 2:2). San ika, Jehová kuelita tekitis, ika yejon, yejua ok tekititika (Juan 5:17). Ipampa yejon tlanauatijli itech sábado, israelitas tekitiyaj chikuasen tonajli niman noseuiayaj ipan “on ika chikome tonajli”, ipan amoxtli Génesis tikitaj ika Jehová noijki ijkon okichiujka. ToTajtsin okimijlika israelitas: “On tonaltin [sábados] nochipa onyaskej ken sen neskayotl para nemejuamej niman nejua”. Ipan tonajli sábado, israelitas nonekiya noseuiskej niman Jehová kijtouaya ika yejon tonajli “tlatiochijtli” katka (xpoua Éxodo 31:12-15). Xakaj nonekiya tekitis, nion kokonej, tlakeualtin nion yolkamej (Éx.  20:10). Yejuin kichiuaya ika israelitas más kuajli makiueyichiuakan Jehová.

9. ¿Tlenon kijtouayaj tlayekankej ipan tlaneltokijli itech tonajli sábado?

⁹ Melak kuajli katka ika itekipanojkauan Jehová noseuiayaj ipan tonajli sábado. San ika, ijkuak Jesús nemiya ipan tlaltikpaktli, miyekej tlayekankej ipan tlaneltokijli yokitlalijkaj okseki tlanauatiltin itech sábado. Kijtouayaj ika xakaj kipiaya ika kitejtekis “itlakyo on trigo” noso kipajtis se kokoxki (Mar. 2:23-27; 3:2-5). Yejuamej xtlanemiliayaj ken Jehová, niman Jesús ijkon okijto.

10. Itech tlen kijtoua Mateo 12:9-12, ¿kenon kitaya Jesús tonajli sábado?

¹⁰ Jesús niman inomachtijkauan akin judíos katkaj noseuiayaj ipan tonajli sábado pampa kitlakamatiyaj Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés. * San ika, ipampa tlen okichiuj niman ipampa tlen okijto, Jesús okiteasikamachilti ika ipan tonajli sábado se ueliskia kichiuas tlen kuajli. Yejua okijto: “Totlanau[a]til techkauilia tikchiuaskej on tlen kuajli ipan on tonajli sábado” (xpoua Mateo 12:9-12). Jesús xkinemiliaya ika se tlajtlakojli katka tikchiuas tlen kuajli ipan tonajli sábado. Yejua kuajli okiteititi tleka xnonekiya titekitis ipan yejon tonajli. Pampa israelitas noseuiayaj nochi sábados, yejuamej ueliskiaj melak kuajli kiueyichiuaskej Jehová. Biblia kijtoua ika ichanejkauan Jesús kiueyichiuayaj Jehová ipan yejon tonajli. Biblia techijlia: “Kemaj Jesús oyaj ipan on kalpan Nazaret kampa onoskaltij.  Niman ipan on tonajli sábado, okalak ipan on sinagoga ijkon ken yejua nochipa kichiuaya. Ne ipan on tiopan onotelkets para okinomachtij on Yektlajkuilojli” (Luc. 4:15-19).

11. ¿Akinon okititi Jesús melak kuajli matekiti?

¹¹ Kuajli tikmatstokej ika José melak kuajli kititiaya Jesús, akin okiskalti ken ikoneuj, kenon toTajtsin kitaya tekitl ijkuak kimajmachtiaya kenon tekitis ken “kojxinki” (Mat. 13:55, 56). Niman Jesús kanaj okitak kenon José chikauak tekitiya niman ijkon kinmakas ichanejkauan tlen kinpolouaya. Ika yejon, sakin Jesús okimijli inomachtijkauan: “Sen tekitketl kitocaroua kipiyas itlaxtlauil” (Luc. 10:7). Kuakon tikitaj ika yejua kimatiya tlenon kijtosnekiya chikauak titekitis.

12. Xkijto katlejua textos techititiaj tlenon kijtosneki chikauak titekitis.

¹² Apóstol Pablo noijki kimatstoya tlenon kijtosnekiya chikauak titekitis. Yejua melak tenojnotsaya itech tlen okijto niman okichiuj Jesús. San ika, noijki tekitiya niman ijkon kipiyas tlen ika nopanoltis. Akin chantiyaj Tesalónica kimatiyaj ika Pablo tekitiya “ikan tonajli niman yeuajli” niman ijkon xakaj kitekimakas (2 Tes. 3:8; Hech. 20:34, 35). Ijkuak Pablo okijto yejuin, kanaj kiteneujtoya yejon tekitl tlen okichiujka ne Corinto. Pablo ompa onokaujka imiuan Áquila niman Priscila “para san sekan tekitiyaj” pampa “sano yejua tekitl” kipiayaj, yejuamej kichijchiuayaj “kaltin de tela”. Ijkuak okijto ika tekitiya “ikan tonajli niman yeuajli”, xkijtosnekiya ika nochipa tekititoya. Ipan tonajli sábado, yejua kominnojnotsaya judíos, akin noijki xtekitiyaj ipan yejon tonajli (Hech. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4).

13. ¿Tlenon tiuelij itech Pablo?

¹³ Apóstol Pablo melak kuajli techititia kenon noneki tikitaskej tekitl. Maski nonekiya tekitis, yejua nochipa tenojnotsaya itech “on kuajli tlajtojli” (Rom. 15:16; 2 Cor. 11:23). Okinyolchikauj oksekimej noijki matenojnotsakan. Áquila niman Priscila ijkon okichiujkej, yejuamej okipaleuijkej “ipan itekiu Cristo Jesús” (Rom. 12:11; 16:3). Pablo okimijli corintios: “Nochipa xchiuakan itekiu toTEKO” (1 Cor. 15:58; 2 Cor. 9:8). Niman noijki okijkuilo: “Yejuan xkinekis tekitis, maka ma tlakua” (2 Tes. 3:10).

14. ¿Tlenon okijtosnek Jesús ipan Juan 14:12?

¹⁴ Aman tikpiyaj okse tekitl tlen melak noneki matikchiuakan ipan yejuin itlamiyan tonaltin: noneki titenojnotsaskej niman tikinpaleuiskej oksekimej manochiuakan inomachtijkauan Jesús. Jesús okijto ika inomachtijkauan kichiuaskiaj “on tekitl yejuan más uejueyi” xijkon ken yejua okichiuj (xpoua Juan 14:12). Jesús xkijtosnekiya tla kichiuaskiaj milagros ken yejua okichiuj. Yejua kijtosnekiya ika melak tenojnotsaskiaj niman melak miyekej kinmachtiskiaj, yejuamej más uejkaujtipan kichiujtoskiaj yejuin tekitl xijkon ken yejua.

15. ¿Tlenon noneki matotlajtoltikan, niman tleka?

¹⁵ Tla tikpiyaj se totekiyo, matotlajtoltikan: “¿Nechixmatij ken yakaj akin kuajli kichiua itekiyo? ¿Nitlami notekiyo ijkuak noneki niman nikchiua nochi kech niueli?”. Tla ijkon tikchiuaj, kanaj akin itech titekitij melak totech tlaneltokas, niman kanaj akin imiuan titekitij kinektoskej techkakiskej ijkuak tikinnojnotsaskej itech iTlajtol toTajtsin. Noijki noneki matotlajtoltikan: “¿Nechixmatij ken yakaj akin nokojtilia tenojnotsas niman temachtis? ¿Kuajli ninomachtia achto ika nontetlajpalos? ¿Oksejpa ninokuepa  nikomintlajpaloua akin kuajli nechkakij? Niman ¿nikchiua okseki tlemach ipan itekiyo Jehová?”. Tla ijkon tikchiujtokej, kuakon, kanaj melak techyolpaktia tikchiuaskej yejuin tekitl.

16. ¿Kenon xsan noijki ken aman noseuiyaj tlaltikpakchanejkej itech ken noseuiayaj Jesús iuan inomachtijkauan?

¹⁶ Jesús kimatstoya ika kemantika yejua niman inomachtijkauan nonekiya noseuiskej. San ika, ipan yejon tonaltin, miyekej tlanemiliayaj ken yejon tlakatl akin Jesús okiteneuj ipan se neskayotl. Yejon tlakatl kijtouaya: “Xmoseui, xtlakua, xatli, niman xmopakti” (Luc. 12:19; 2 Tim. 3:4). Yejuin tlakatl san kinekiya noseuis niman noyolpaktis, ken aman miyekej kichiuaj. San ika, Jesús niman inomachtijkauan xijkon tlanemiliayaj, yejuamej xsan tlanemilijtoyaj kenon noyolpaktiskej.

17. ¿Tlenon tikchiuaj ijkuak xtitekitij?

¹⁷ Tejuamej tokojtiliaj tikchiuaskej ken Jesús. Ijkuak xtitekitij, xsan toseuiyaj, noijki titenojnotsaj niman tiauej tlanechikoltin. Tikitaj ika melak ueyi kijtosneki tikchiuaskej yejuin ome tlemach niman nochipa tiknekij tikchiuaskej (Heb. 10:24, 25). Kema, maski tikpiyaj vacaciones noso maski san kanon tikistinemij, tejuamej tiauej tlanechikoltin niman tikitaj kenon uelis titenojnotsaskej (2 Tim. 4:2).

18. ¿Tlenon kineki toTekiuaj, Jesucristo, matikchiuakan?

¹⁸ Melak tiktlasojkamatij ika toTekiuaj, Jesucristo, techpaleuiya matitekitikan niman matoseuikan ken kinamiki, yejua melak kuajli techasikamati (Heb. 4:15). Yejua kineki matoseuikan ijkon ken noneki. Noijki kineki chikauak matitekitikan niman ijkon uelis tikpiyaskej tlen techpoloua, niman kineki matokojtilikan matitenojnotsakan niman matitemachtikan. Ipan okse tlamachtijli, tikitaskej tlenon yokichiuj Jesús niman ijkon techmakixtis itech itlaj tlen kichiua melak matitlajyouikan.