Xuiya kampa tlen onka ijtik

Xuiya kampa tlen kipiya

TLAMACHTIJLI 16

Matiteasikamatikan niman matiteiknelikan

Matiteasikamatikan niman matiteiknelikan

“Maka xtetlajtlakolmakakan san isijkapan. Yej san xtlajtlakolmakakan yakaj tla melauak nenkimatij ika okichiu tlen xkuajli” (JUAN 7:24).

TLAKUIKAJLI 101 San sekan matitekitikan

TLEN TIKITASKEJ *

1. ¿Tlenon techmachtia Biblia itech Jehová tlen melak techyolchikaua?

¿XMELAK ika xtikuelitaj ika oksekimej itlaj makinemilikan totech san pampa ken titlajtlachiaj? Ika yejon, melak techyolchikaua tikmatiskej ika Jehová xijkon kichiua. Matikteneuakan itlaj tlen techititia yejon. Ijkuak Samuel okimitak ikoneuan Jesé, yejua xokitak tlen Jehová kitaya. ToTajtsin okijlika Samuel ika kichiuaskia matekiuajti se ikoneuj Jesé, san ika ¿akinon kitlapejpeniskia Jehová? Ijkuak Samuel okitak Eliab, akin yakatstiaya, Samuel okijto: “Niman nesi ika in tlakatl yejua yokitlapejpenij toTEKO para yejua rey yes”. Eliab nesiya ken se tekiuaj. “Pero toTEKO okijlij Samuel: ‘Maka xkitili ikualtsintlachalis sen tlakatl, nion pampa tla ueyi tlakatl. In telpochtli xejua yejuan nejua yoniktlapejpenij’”. ¿Tlenon techmachtia yejuin? Jehová okijto: “On tlakamej san kitaj itlachalis sen tlakatl, [...] pero nejua nikita iyojlo” (1 Sam. 16:1, 6, 7).

2. ¿Tleka xnoneki nimantsin itlaj tiknemiliskej itech yakaj ipampa ken nesi, ijkon ken kijtoua Juan 7:24? Xkijto se neskayotl.

2 Pampa titlajtlakolejkej, tinochimej “san isijkapan” itlaj tiknemiliaj itech yakaj san ipampa ken nesi noso ipampa tlen kichiua (xpoua Juan 7:24). San ika, xuelis kuajli tikixmatiskej yakaj tla san tikitaj yejon. Matiknemilikan yejuin, maski se tlapajtiketl melak tlamachilise noso melak youejkauj tepajtia, xnochi uelis kimatis tla san kita kenon nesi se kokoxki. Noneki kuajli kikakis niman ijkon kimatis kenon nomachilia, tlenon kikokoua niman tla achto yokualoka. Kanaj hasta uelis kijlis makinochiuili se radiografía kampa uelis kitas tlenon yemelak kipiya. Tla yejon tlapajtiketl xkichiua nochi yejuin, uelis nopopolos niman xkuajli kijlis tlen kipiya. Noijki ijkon, tejuamej xuelis tikimasikamatiskej tokniuan tla san tikitaj kenon nesij noso tlenon kichiuaj. Noneki tokojtiliskej tikitaskej kenon yemelak yejuamej. Tejuamej xtiuelij tikitaj tlenon kipiyaj ipan inyojlo tlaltikpakchanejkej, kuakon, xkeman uelis tikimasikamatiskej ijkon ken Jehová kimasikamati. San ika, kema uelis tokojtiliskej tikchiuaskej ken Jehová. Matikitakan kenijki.

3. ¿Kenijki techpaleuis tla tikitaj kenon Jehová okinpaleui itekipanojkauan akin yeuejkaui onenkej?

3 Jehová kinkaki itekipanojkauan, kilnamiki tlenon inpan yonochiuj niman tlenon kixnamiktokej, niman noijki kimiknelia. Matikitakan kenon Jehová okinpaleui Jonás, Elías, Agar niman Lot, niman noijki matikitakan kenon uelis tikchiuaskej ken yejua.

KUAJLI MATITEKAKIKAN

4. ¿Tlenon ueliskia kichiuas matiknemilikan ika Jonás katka se xkuajli tlakatl?

4 Pampa xtikmatij nochi tlen opanok, kanaj ueliskia tiknemiliskej ika Jonás katka se tlakatl akin xuelis itech titlaneltokas niman ika xtetlakamatki katka. Jehová okinauatijka mauiya Nínive niman makiteijliti ika popoliuis yejon ueyikalpan, san ika, Jonás xotetlakamat, yejua otlejkok ipan okse barco tlen oksekan yaya pampa kinekiya kitlalkauis Jehová (Jon. 1:1-3). Tejuamej kanaj xtiktlapopoluiskiaj, san ika, Jehová oksejpa okitekitilti (Jon. 3:1, 2).

5. ¿Tlenon techititia iteoyouj Jonás tlen ijkuiliujtika ipan Jonás 2:1, 2, 9?

5 Uelis tikmatiskej kenon yemelak katka Jonás tla tikitaj tlenon okijto ipan iteoyouj tlen okichiuj ijtik se “ueyi michin” (xpoua Jonás 2:1, 2, 9). Kuajli tikmatstokej ika Jonás miyekpa okichiuili teoyotl toTajtsin. Se itech iteoyouan techpaleuiya matikasikamatikan ika katka se kuajli tlakatl. Maski xokichiuj tlen toTajtsin okinauatijka, tlen okijto ipan iteoyouj techititia ika yejua yolyemanki katka, ika kinekiya kitlakamatis Jehová niman ika kitlasojkamatiya tlen yokichiujka ipampa.

Tla tikmatij tlenon yemelak panotika, más titeasikamatiskej. (Xkita párrafo 6). *

6. ¿Tleka melak kuajli tla tikinkakij oksekimej?

6 Tla tiknekij kuajli tikinkakiskej oksekimej, noneki tiyolyemankej yeskej niman xtosiaujkauaskej. Melak kuajli tla tokojtiliaj ijkon tikchiuaskej. Matikitakan tleka ijkon tikijtouaj. Kachtopa, pampa yejon techpaleuis maka nimantsin itlaj matiknemilikan itech oksekimej tlen kanaj nion xmelauak. Ika ome, pampa ijkon tikmatiskej kenon nomachilia se tokniuj niman tleka kichiua seki tlemach. Yejuin techpaleuis más matikasikamatikan. Niman, ika yeyi, pampa ijkon uelis tikpaleuiskej makasikamati tleka ijkon nomachilia. Kemantika nion tejuamej xtikasikamatij tleka tikmachiliaj itlaj hasta ijkuak yakaj iuan titlajtouaj (Prov. 20:5). Se tokniuj tlayekanketl akin tlapaleuiya Asia kijtoua: “Nikilnamiki ika sejpa katka san totoka onitlajto maski xnikmatiya tlenon yemelak panotoya, onikijlika se tokniuj siuatl ika nonekiya más kuajli tlanankilis ipan tlanechikojli. Sakin, onikmat ika yejon tokniuj xmás ueliya tlaamapouaya niman melak nokojtiliaya tlanankilis ipan tlanechikoltin”. Melak noneki ika tlayekankej kuajli makimatikan tlenon yemelak panoua achto kijliskej se tokniuj itlaj tlen uelis kipaleuis (Prov. 18:13).

7. ¿Tlenon tiuelij itech tlen Jehová okichiuj ipampa Elías?

7 Sekimej tokniuan xnimantsin kijtouaj kenon nomachiliaj pampa kanaj yeuejkaui itlaj okixnamijkej noso pampa ijkon onoskaltijkej. ¿Kenon uelis tikinpaleuiskej niman ijkon matechijlikan kenon nomachiliaj? Matikilnamikikan tlen Jehová okichiuj ipampa Elías. Ijkuak Elías ocholoj pampa Jezabel kimiktisnekiya, yejua xnimantsin okijli Jehová kenon nomachiliaya. San ika, ijkuak okijli, Jehová kuajli okikak, okiyolchikauj niman okimakak se tekitl tlen melak ueyi kijtosnekiya (1 Rey. 19:1-18). Kanaj tokniuan noijki xniman techijliskej kenon nomachiliaj. San ika, tla xtosiaujkauaj, ijkon ken Jehová, uelis totech tlaneltokaskej, niman ajsis tonajli ijkuak techijliskej kenon nomachiliaj. Ijkuak ijkon kichiuaskej, kuajli matikinkakikan.

MATIKIMIXMATIKAN TOKNIUAN

8. Ijkon ken tikitaj ipan Génesis 16:7-13, ¿kenon Jehová okipaleui Agar?

8 Agar, itlakeual Sarái, xkuajli tlen okichiuj sakin ika onochiuj isiuauj Abrán. Ijkuak Agar okimat ika koneua katka, opeuj noueyimati niman xok kitlakaitaya Sarái, akin xueliya kinpiaya ikoneuan. Kuakon, Sarái opeuj kitlajyouiltia Agar, ika yejon, Agar ocholojteuj (Gén. 16:4-6). Pampa titlajtlakolejkej, kanaj ueliskia tiknemiliskej ika Agar melak noueyimatiya niman ika kinamikiya ijkon makichiuilikan. San ika, Jehová xsan yejon okitak. Yejua okititlan se iiluikaktekitkauj niman ijkon makipaleui makasikamati ika nonekiya nopatlas, niman noijki okijli ika toTajtsin kichiuaskia melak mamiyekiyakan ikoneuan. Agar kuajli okasikamat ika Jehová kuajli kitstoya niman ika kimatiya tlenon kixnamiktoya. Ika yejon, okijto ika Jehová se “Dios yejuan nochi kita” (xpoua Génesis 16:7-13).

9. ¿Tlenon okitak Jehová itech Agar?

9 ¿Tlenon okitak Jehová itech Agar? Jehová kixmatiya Agar niman kimatstoya tlenon ipan yonochiujka (Prov. 15:3). Agar ualeuaya Egipto, san ika, chantiya imiuan sekimej hebreos. ¿Kanaj kemantika najmanaya pampa kilnamikiya ika xompa chanej? ¿Kintemouaya ichanejkauan niman ichan? Niman noijki matikilnamikikan ika xsan yejua katka isiuauj Abrán. Yeuejkaui, sekimej itekipanojkauan Jehová okinpixkej miyekej insiuauan, san ika, toTajtsin Jehová xyejon kinekiya ijkuak okinchijchiuj tlaltikpakchanejkej (Mat. 19:4-6). Xtechmojkatlachialtia tleka Agar niman Sarái opeujkej notlauelitaj niman nonexikolitaj. Aman tej, Jehová xokijto ika Agar xkipiaya tlajtlakojli pampa ijkon okichiuili Sarái, san ika, kema okasikamat. Jehová okitak tlenon kixnamiktoya.

Kuajli matikimixmatikan tokniuan. (Xkimita párrafos 10-12). *

10. ¿Kenon uelis kuajli tikimixmatiskej tokniuan?

10 Uelis tikchiuaskej ken Jehová tla tikyejyekouaj tikimasikamatiskej oksekimej. Ika yejon, kuajli matikimixmatikan tokniuan. Imiuan matitlajtokan achto peuas tlanechikojli niman noijki ijkuak tlamis, imiuan matitenojnotsakan niman, tla tiuelij, matikinnotsakan matlakuatij tochan. Melak techpaleuis tla ijkon tikchiuaj. Kanaj tikasikamatiskej ika yejon tokniuj siuatl akin tikitaj san kualantika, san ijkon nesi pampa yejua xmás tlajtlajto. Niman kanaj tikasikamatiskej ika yejon tokniuj akin kipiya miyek tomin, xsan kitejtemoua kipiyas miyek tlemach, yej melak kuelita kitemakas tlen kipiya. Noso kanaj tikasikamatiskej ika yejon tokniuj siuatl akin kinpiya ikoneuan xsaniman ajsij ipan tlanechikojli pampa iueuentsin xkinkauilia mauiyan tlanechikoltin (Job 6:29). Aman tej, noijki noneki totlajpiyaskej maka tokalaktiskej kampa xnoneki (1 Tim. 5:13). San ika, kema kuajli tla tikmatij seki tlemach itech tokniuan niman tlen yokixnamijkej, pampa yejon techpaleuis matikimasikamatikan.

11. ¿Tleka melak noneki ika tlayekankej kuajli makimixmatikan tokniuan?

11 Melak noneki ika tlayekankej kuajli makimixmatikan tokniuan. Matikitakan tlenon okichiuj se tokniuj tlayekanketl ipan circuito akin itoka Artur. Yejua niman okse tlayekanketl okitlajpalotoj se tokniuj akin nesiya ika xmás kinekiya kinnotsas tokniuan. Artur kijtoua: “Otikmatkej ika iueuentsin omik seki xiujtin sakin ika yononamiktijkaj. Maski miyek tlen okixnamik, yejua okinmachti omemej ichpochuan makitlasojtlakan Jehová. San ika, aman yejon tokniuj xok más tlachiaya niman kipiaya se kokolistli tlen kichiuaya san maajmankamiki. Maski ijkon, ok kitlasojtlaya Jehová niman chikauak kipiaya itlaneltokil. Otikitakej ika uelis miyek itech tiueliskej” (Filip. 2:3). Yejuin tokniuj tlayekanketl ipan circuito kiyejyekouaya kichiuas ken Jehová, akin kuajli kimixmati itekipanojkauan niman kimati tlenon kixnamikij (Éx. 3:7). Tla tlayekankej kuajli kimixmatij tokniuan, uelis más kuajli kinpaleuiskej.

12. ¿Tlenon opanok pampa tokniuj Yip Yee kuajli okixmat se tokniuj akin nemiya ipan itlanechikol?

12 Uelis tikimasikamatiskej tokniuan akin xmás tikuelitaj tlen kichiuaj tla kuajli tikimixmatij. Matikitakan tlen ipan onochiuj Yip Yee akin chanti Asia. Yejua kijtoua: “Se tokniuj siuatl akin nemi ipan notlanechikol melak chikauak tlajtouaya. Niknemiliaya ika xtlanemiliaya intech oksekimej. San ika, ijkuak iuan onitenojnotsato, onikmat ika yejua iuan itajuan konnemakayaj michimej ipan mercado. Nonekiya chikauak tlajtos niman ijkon makintlakouilikan”. Tokniuj Yip Yee noijki kijtoua: “Onikasikamat ika noneki kuajli nikimixmatis tokniuan niman ijkon uelis nikimasikamatis”. Ouijtika tikchiuas yejuin, san ika, ijkuak titetlasojtlaj ika nochi toyojlo, ijkon ken kijtoua Biblia, tikchiujtoskej ijkon ken Jehová, akin nochimej kintlasojtla (1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 6:11-13).

MATITEIKNELIKAN

13. Ken kijtoua Génesis 19:15, 16, ¿tlenon okichiujkej iluikaktekitkej ijkuak Lot xnotlasiuitiaya, niman tleka ijkon okichiujkej?

13 Se tonajli, Jehová okitlajtlanili Lot makichiua itlaj tlen melak ueyi kijtosnekiya, san ika, Lot xnimantsin okitlakamat. Omemej iluikaktekitkej okitatoj niman okijlikej ika nonekiya kisas iuan ichanejkauan itech Sodoma pampa kipopoloskiaj yejon ueyikalpan (Gén. 19:12, 13). San ika, uajmostla, Lot niman ichanejkauan ok nemiyaj inchan. Kuakon iluikaktekitkej oksejpa okijlikej Lot tlenon panoskia, san ika, yejuamej xnotlasiuitiayaj. Ueliskia tiknemiliskej ika Lot xkitlakaitaya Jehová noso ika xkinekiya kitlakamatis. San ika, Jehová xonosiaujkauj, yej okikneli. Yejua ika, iluikaktekitkej okinmatilankej niman okinkixtijkej ipan yejon ueyikalpan (xpoua Génesis 19:15, 16).

14. ¿Tleka Jehová okikneli Lot?

14 ¿Tleka Jehová okikneli Lot? Kanaj okitak ika Lot xkinekiya kikauas ichan pampa kinmakasiya akin chantiyaj iyeualiyan Sodoma. Kanaj kimojtiaya onuetsiskej ijtik on pozos tlen kipiayaj “chapopojtli” tlen nisiuj onkatkaj itech yejon ueyikalpan, kampa ouetsitoyaj omemej tekiuajkej (Gén. 14:8-12). Kanaj Lot noijki kajmanaya tla itlaj inpan nochiuaskia isiuauj niman imichpochuan. Noijki matikilnamikikan ika yejua kipiaya tomin, kuakon kanaj kipiaya se kuajli kajli (Gén. 13:5, 6). Maski san kenon, nonekiya nimantsin matetlakamati. San ika, toTajtsin xsan okitak tlen xkuajli okichiuj Lot, yej okijto ika yejua katka “sen tlakatl yolmelaki” (2 Ped. 2:7, 8).

Tla kuajli tikinkakij oksekimej, uelis tikimikneliskej. (Xkimita párrafos 15 niman 16). *

15. ¿Tlenon kema noneki tikchiuaskej?

15 Maka matiknemilikan tlen xkuajli intech oksekimej, yej noneki tikasikamatiskej kenon nomachiliaj. Verónica, se tokniuj akin chanti Europa, kijtoua: “Se tokniuj nesiya ika nochipa san kualantoya. Xakaj kinotsaya. Kemantika, ninomojtiaya niknotsas. San ika, oniknemili ika tla nejua ijkon niyeskia, nikuelitaskia nikpiyas akin kuajli iuan ninouikas. Kuakon, oniktlajtolti kenon nomachilia niman yejua nimantsin opeuj nechijlia. Aman más kuajli nikasikamati”.

16. ¿Tleka noneki tiktlajtlaniliskej Jehová matechpaleui más matiteasikamatikan?

16 San Jehová melak kuajli techasikamati (Prov. 15:11). Ika yejon, matiktlajtlanilikan matechpaleui matikitakan tlen yejua kita intech oksekimej niman matikmatikan kenon uelis tikimititiskej ika tikimikneliaj. Teoyotl okipaleui tokniuj Anzhela más mateasikamati. Ipan itlanechikol nemiya se tokniuj akin xmás iuan nouikaya. Anzhela kijtoua: “Ueliskia niktejteneuas niman xok niknotsas. San ika, oniktlajtlanili Jehová manechpaleui manikasikamati”. ¿Okipaleui toTajtsin? Tokniuj Anzhela kijtoua: “Se tonajli, iuan onitenojnotsato niman sakin opeuj titlajtlajtouaj. Otiuejkaujkej ika titlajtlajtouaj. Kuajli onijkak, niman aman más niktlasojtla niman nikneki nikyolchikauas”.

17. ¿Tlenon noneki tikchiuaskej?

17 Xnoneki san tikintlapejpeniskej akinomej tikimasikamatiskej. Nochimej kipiyaj tlauejli ijkon ken Jonás, Elías, Agar niman Lot. Kanaj sekimej kipiyaj tlauejli pampa okichiujkej tlen xkinamiki. San ika, tla kuajli tiknemiliaj, ¿akinon xkeman nopopoloua? Tinochimej topopolouaj. Ika yejon, kinamiki ika toTajtsin matechtlajtlanili matiteasikamatikan (1 Ped. 3:8). Ijkuak tiktlakamatij toTajtsin, titlapaleuiyaj kuajli manouikakan nochimej tokniuan. Ika yejon, kuajli matitekakikan, matiteasikamatikan niman matikimiknelikan tokniuan.

TLAKUIKAJLI 87 Xuajla xmoyolchikauaki

^ párr. 5 Pampa titlajtlakolejkej, kemantika nimantsin itlaj tiknemiliaj intech oksekimej, san ika, Jehová xijkon kichiua. Yejua kita tlen tikpiyaj ipan toyojlo (1 Sam. 16:7). Ipan yejuin tlamachtijli, tikitaskej kenon Jehová okintlasojtlak niman okinpaleui Jonás, Elías, Agar niman Lot. Yejuin tlamachtijli noijki techpaleuis matikchiuakan ken Jehová.

^ párr. 52 TLEN NESI IPAN TLAIXKOPINALTIN: Se tokniuj akin iueyi kualani ijkuak kita ika se tokniuj telpochtli xsaniman ajsi tlanechikojli. Sakin kimati ika yejon tokniuj xsaniman oajsik pampa okimailijkej icarro.

^ párr. 54 TLEN NESI IPAN TLAIXKOPINALTIN: Se tokniuj akin kikixtia grupo ijkuak ontenojnotsaskej kachtopa kinemilia ika se tokniuj siuatl xkuelita yakaj kinotsas, san ika, sakin kimati ika yejon tokniuj xmás tlajtlajto niman xkuajli nomachilia ijkuak nemi imiuan akin xmás kimixmati.

^ párr. 56 TLEN NESI IPAN TLAIXKOPINALTIN: Ijkuak se tokniuj siuatl kixeloua tiempo niman ijkon kuajli kixmatis okse tokniuj, kita ika yolkuajli niman ika melak tetlasojtla xijkon ken okinemilijka ijkuak okixmat ipan Kajli kampa tosentlaliaj.