“Nejua nikmatstikaj ika oksejpa yoliuis”
“Totetlajsojkau Lázaro kochi, pero nikontlachaltis” (JUAN 11:11).
TLAKUIKALTIN: 142, 129
1. ¿Tlenon kuajli kimatstoya Marta? (Xkita tlaixkopinajli kampa peua tlen tomachtijtokej).
MARTA melak kuajli iuan nouikaya Jesús niman katka se inomachtijkauj. Yejua najmantoya pampa ikniuj Lázaro yomijka. ¿Tlenon ueliskia kiyolseuis? Jesús okijli: “Mokniu oksejpa yoliuis”. Maski yejuin tlen okijli kanaj xokichiuj mapopoliui nochi iajmankayo, Marta noijki tlanemiliaya ken Jesús. Yejua okijto: “Nejua nikmatstikaj ika oksejpa yoliuis ijkuak yoliuiskej niman noketsteuaskej on mimikej ipan on sa ika nochi tonajli” (Juan 11:20-24). Kuajli kimatstoya ika tlayekapan Lázaro yoliuiskia. San ika, Jesús okiyoliti ipan yejon tonajli.
2. ¿Tleka tikuelitaskiaj noijki ijkon titlaneltokaskej ken Marta?
2 Kanaj yotikpolojkej toixnamik, totajuan, se toabuelo noso se tokoneuj. Melak tiknekij oksejpa tiknapaloskej tochanejkauj, iuan titlajtoskej niman iuan tiuetskaskej. Melauak, xtikpiyaj itlaj tlen matechtlaneltokilti ika Jesús noso iTaj kiyolitiskej amanin. San ika ¿yemelak kuajli tikmatstokej ijkon ken Marta ika tlayekapan oksejpa yoliuis? Techyolpaktia ika tikpiyaj miyek tlen techkauilia matikijtokan tlen Marta okijto: “Nejua nikmatstikaj ika oksejpa yoliuis ijkuak yoliuiskej niman noketsteuaskej on mimikej ipan on sa ika nochi tonajli”. Maski ijkon, noneki matiknemilikan tleka tikneltokaj ika panos.
3, 4. ¿Kenon uelis okipaleuijkej Marta yoliuilistin tlen kemach yokinchiujka Jesús?
3 Marta chantiya nisiuj Jerusalén. Kuakon kanaj xokitak ijkuak Jesús okiyoliti ikoneuj se siuakauajli akin chantiya nisiuj kalpan Naín, ipan Galilea, maski kanaj okitekakili. Noijki ijkon opanok ijkuak Jesús okiyoliti iichpokatsin Jairo. Akin ompa nemiyaj kimatstoyaj ika ichpokakonetl yomijka. San ika, Jesús okajsik ipan ima niman okijli: “Ichpokakonetl, xmoketsteua”. Kuakon, yejua nimantsin okichiuj (Luc. 7:11-17; 8:41, 42, 49-55). Marta niman ikniuj María kimatstoyaj ika Jesús ueliya kinpajtiaya akin kualouayaj. Ika yejon, kineltokayaj ika tla yejua nimantsin ajsiskia, Lázaro xmikiskia. San ika ¿tlenon panoskia aman ika yomijka yejuin tlakatl akin kuajli iuan nouikaya Jesús? Kuajli matikitakan ika Marta okijto ika Lázaro oksejpa yoliuiskia tlayekapan, “ipan on sa ika nochi tonajli”. ¿Tleka kuajli kimatstoya yejuin? Niman ¿tleka uelis kuajli tikmatstoskej tejuamej ika tlayekapan onias yoliuilistli niman ika tochanejkauan uelis oksejpa nemiskej?
4 Miyek onka tlen kichiua matikneltokakan ika onias yoliuilistli. Aman, matikitakan seki itech yejuin. Ijkuak kuajli tikitstiaskej tlen Biblia techijlia, kanaj tiknextiskej itlaj itech yoliuilistli tlen xmiyekpa tiknemiliayaj. Tlen tikitaskej kichikauas totlaneltokil ika oksejpa tikimitaskej tochanejkauan.
TLEN YEUEJKAUI OPANOK TECHMAKA TLAMACHIALISTLI
5. ¿Tleka Marta melak kuajli kimatstoya ika kiyolitiskiaj Lázaro?
5 Matikitakan ika Marta xokijto ika yejua kichiaya ikniuj mayoliui, yejua okijto ika kimatstoya ika yoliuiskia. ¿Tleka ijkon okijto? Pampa, ijkuak san ichpokakonetl katka, achto ika Jesús peuaskia tenojnotsas, kanaj okikak itech yejuin milagros kampa chantiya noso ipan sinagoga. Niman kanaj tejuamej tikualilnamikij yeyi itech tlen Biblia tlajtoua.
6. ¿Tlen milagro tikmatij ika kixmatiya Marta?
6 Kachtopa yoliuilistli itech tlen Biblia tlajtoua yejua tlen okichiuj teotlajtoketl Elías. Opanok ipan tonaltin ijkuak Jehová okimakak kojtilistli ika makichiua milagros. Ipan se ueyikalpan fenicio tlen onka itempan mar, itoka Sarepta, se siuakauajli akin xmiyek kipiaya kuajli okiseli teotlajtoketl. Kuakon, toTajtsin okichiuj ika maka matlami iaceite nion iharina, niman ijkon yejua niman ikoneuj omakiskej (1 Rey. 17:8-16). Sakin, ikoneuj okualok niman omik. San ika, Elías okikitski mijkatsintli niman okichiuj teoyotl: “Oh Jehová noTajtsin, nimitstlajtlanilia, xchiua ika inemilis yejuin konetl itech manokuepa”. Jehová okikak iteoyouj Elías niman okichiuj ika oksejpa manemi (xpoua 1 Reyes 17:19-22). * Kuajli tikmatstokej ika Marta kixmatiya yejuin temojkatlachialti milagro.
7, 8. a) ¿Tlenon okichiuj Eliseo ipampa se siuatl akin melak najmantoya? b) ¿Tlenon okiteititi itech Jehová yejon milagro tlen okichiuj Eliseo?
7 Eliseo okitekipatlak Elías ken teotlajtoketl, niman yejua okichiuj ika ome yoliuilistli itech tlen tlajtoua Biblia. Ipan ueyikalpan Sunem, chantiya se ueyixtika israelita akin xkinpiaya ikoneuan niman iueuentsin iueyi katka. Pampa yejua kuajli okiseli Eliseo, toTajtsin okiteochiuj ika se ikoneuj. Seki xiujtin sakin, ikoneuj omik. Kuajli tikmatstoskej ika yejua melak najmantoya. Iueuentsin okikauili makitati teotlajtoketl, akin nemiya kampa tepetl Carmelo, tlen onkatka kanaj 30 kilómetros ika uejka. Eliseo okititlan Guehazí mayakatstiuj niman mauiya Sunem. San ika, yejua xouel okiyoliti. Sakin oajsik inan yejon konetl niman Eliseo (2 Reyes 4:8-31).
8 Teotlajtoketl okalak ipan kajli niman okichiuj teoyotl inisiuj konetl akin yomijka. Kuakon, Jehová oksejpa okimakak inemilis. Ijkuak inan okitak, melak oyolpak (xpoua 2 Reyes 4:32-37). * Niman kanaj okilnamik iteoyouj Ana, akin xueliya kinpiaya ikoneuan. Ijkuak okuikak ikoneuj Samuel kampa tabernáculo, Ana okijto ika Jehová “yejua kichiua ika se matemo ipan Tlalkontli, niman yejua tekuiteua” (1 Sam. 2:6). Kema, ijkuak toTajtsin okikuiteuj ikoneuj siuatl akin chantiya Sunem, okiteititi ika yejua ueli kinyolitia mijkatsitsintin.
9. ¿Kenon opanok ika yeyi yoliuilistli tlen kiteneua Biblia?
9 San ika, yejon xsa ika nochi yoliuilistli tlen onochiuj itechkopa Eliseo. Ijkuak ikuikaya 50 xiujtin ken teotlajtoketl, yejua okualok niman omik. Seki tonaltin sakin, ijkuak sa iomiyouan yonokaujkaj, opanokej nisiuj itlalkon seki israelitas akin kontokaskiaj se tlakatl. San totoka, okimitakej sekimej intlauelikniuan, kuakon totoka ocholojkej niman okontlajkalkej mijkatsintli kampa itlalkon Eliseo. Biblia kijtoua: “Ijkuak yejon tlakatl okitechakuani iomiyouan Eliseo, yejua oyoliuj niman onokuiteuj ipan ikxiuan” (2 Rey. 13:14, 20, 21). Matiknemilikan kenon yejuin tlen opanok yeuejkaui okipaleui Marta. Kuajli nesi ika toTajtsin ueli kitlani mikilistli. Niman matiknemilikan tlen uelis tomachtiskej tejuamej. Yemelak, kuajli techtlaneltokiltia ika ikojtilis toTajtsin melak ueyi niman xtlaj ueli kiteltia.
TLEN OPANOK IPAN KACHTOPA SIGLO
10. ¿Tlenon ipan onochiuj se tokniuj siuatl akin itoka katka Tabita, niman tlenon okichiuj Pedro ipampa?
10 Ipan Tlajkuiloltin ika griego noijki tiknextiaj yoliuilistin tlen okichiujkej itekipanojkauan toTajtsin. Yotikinteneujkej tlen Jesús okinchiuj nisiuj ueyikalpan Naín niman ichan Jairo. Seki xiujtin sakin, apóstol Pedro okiyoliti se tokniuj siuatl itoka katka Dorcas noso Tabita. Pedro okalak ipan kajli kampa onkatka itlalnakayo, okichiuili teoyotl Jehová niman okijto: “Tabita, xmotelketsa”. Nimantsin, yejua oyoliuj, niman Pedro imixpan tokniuan “okimixpantilij yoltikaj”. Ipampa yejuin milagro “miyekej otlaneltokakej itech on toTeko”. Yejuin yenkuikej nomachtijkej ueliskiaj tenojnotsaskej itech toTeko Jesús niman itech ikojtilis Jehová tlen ueli kinyolitia mijkatsitsintin (Hech. 9:36-42).
11. ¿Tlenon okijto Lucas itech tlen ipan onochiuj se telpochtli, niman kenon onomachilijkej akin okitakej yejon milagro tlen okichiuj Pablo?
11 Matitlajtokan aman itech okse yoliuilistli tlen noijki okitakej miyekej tlaltikpakchanejkej. Se tonajli, ipan Troas, tlen aman nokaua itech noroeste de Turquía, apóstol Pablo tenojnotstoya hasta tlajkoyouan ipan se kajli. Eutico, se telpochtli akin kikaktoya niman yeuatoya ipan se ventana, okoch niman ouetsiko itech yejon kajli yeyi nepantik. Akin kachtopa itech oajsik kanaj Lucas, akin tepajtiketl katka. Yejua okijto ika telpochtli xsan okipolojka itlamachilis, ka, yomijka. Pablo otemok ipan escaleras, okinapalo itlalnakayo niman okimijli nochimej ika Eutico yoltoya. Yejon milagro kanaj melak okinmojkatlachialti akin okitakej. Kanaj noijki melak okinyolchikauj ijkuak okimatkej ika yejuamej okitakej se yoliuilistli (Hech. 20:7-12).
SE TLAMACHIALISTLI TLEN YEMELAK NOCHIUAS
12, 13. Sakin ika yotikimitakej seki yoliuilistin, ¿tlen tlajtoltilistin noneki tikinnankiliskej?
12 Yoliuilistin tlen yotikimitakej noneki noijki techtlaneltokiltiskej ijkon ken Marta: ika Jehová, akin otechmakak tonemilis, ueli kinyolitia akin yomijkej. Tetlanemililti ika ipan nochi yejon yoliuilistin nochipa ompa onen se itekipanojkauj toTajtsin, ken Elías, Jesús noso Pedro. Noijki, nochi yejon yoliuilistin onochiujkej ipan tonaltin ijkuak Jehová kichiuaya milagros. Kuakon, ¿tlenon panos inuan akin omijkej ipan tonaltin ijkuak xnochiuayaj yejon milagros? ¿Ueliskia kichiaskej itekipanojkauan toTajtsin ika tlayekapan Jehová makinyoliti akin yomijkej? ¿Ueliskiaj kuajli tlaneltokaskej ken Marta, akin okijto itech ikniuj: “Nejua nikmatstikaj ika oksejpa yoliuis ijkuak yoliuiskej niman noketsteuaskej on mimikej ipan on sa ika nochi tonajli”? ¿Tleka yejua kineltokaya yejon? ¿Tleka noijki uelis tikneltokaskej yejon?
13 Biblia techijlia seki tlen yeuejkaui opanok kampa techititia ika itekipanojkauan Jehová akin yolmelaujkej katkaj kimatiyaj ika tlayekapan oniaskia se yoliuilistli. Matikimitakan seki.
14. Itech tlen Biblia kijtoua itech Abrahán, ¿tlenon techmachtia itech yoliuilistli?
14 Isaac katka akin Abrahán youejkaujka ika kichiatoya, yejua kiseliskia nochi tlen iyaxka katka. Jehová okijli: “Xkajsi, nimitstlajtlanilia, mokoneuj, mosentekoneuj akin melak tiktlasojtla, Isaac, niman [...] xtemaka [...] ken se uentli tlen notlatia” (Gén. 22:2). Matiknemilikan kenon onomachili. Jehová yokijlika ika inpampa ikoneuan nochi kalpamej noteochiuaskiaj (Gén. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18). Noijki, yokijlika ika yejon tlateochiualistli uajlaskia “itech Isaac” (Gén. 21:12). San ika ¿kenon nochiuaskia nochi tlen okijtoka tla Abrahán kiuentlaliaya Isaac? ToTajtsin okichiuj ika Pablo matechtomili ika Abrahán kineltokaya ika toTajtsin ueliskia kiyolitis ikoneuj (xpoua Hebreos 11:17-19). Biblia xtechijlia tla Abrahán kinemiliaya ika, tla yejua tetlakamatiya, ikoneuj yoliuiskia ipan seki horas noso ipan seki tonaltin. Yejua xueliskia kimatis kemanon kiyolitiskiaj Isaac. San ika, kineltokaya ika Jehová oksejpa kimakaskia inemilis.
15. ¿Tlen tlamachialistli kipiaya Job?
15 Job noijki kichiaya se yoliuilistli tlayekapan. Kasikamatiya ika, tla notsonteki se kojtli, oksejpa ueliskia itsmolinis niman yes kentla se yenkuik xiujtli. San ika, xijkon panoua iuan se tlaltikpakchane (Job 14:7-12; 19:25-27). Tla miki, xuelis sa no yejua nokuiteuas itech itlalkon niman oksejpa nemis (2 Sam. 12:23; Sal. 89:48). San ika, yejuin xkijtosneki ika toTajtsin xuelis kiyolitis. Niman Job kineltokaya ika Jehová kitlaliskia se tonajli niman ijkon kilnamikis (xpoua Job 14:13-15). * Maski xkimatiya kemanon panoskia yejon, yejua kineltokaya ika akin otemakak nemilistli kilnamikiskia niman kiyolitiskia.
16. ¿Kenon se iluikaktekitketl okiyolchikauj teotlajtoketl Daniel?
16 Tlajkuiloltin ika hebreo noijki technojnotsaj itech teotlajtoketl Daniel. Yejua oyolmelaujkanen itech toTajtsin melak miyek xiujtin, niman Jehová nochipa iuan onen. Se tonajli, se iluikaktekitketl okijli ika yejua katka se tlakatl akin melak notlasojkaita, niman okijli makipiya yolseuilistli niman chikaualistli (Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19).
17, 18. ¿Tlenon okijlikej Daniel ika ipan nochiuaskia tlayekapan?
17 Daniel ikipiaya kanaj 100 xiuitl niman itlamiskia inemilis. Kanaj notlajtoltiaya tlenon ipan panoskia tlayekapan. ¿Oksejpa yoliuiskia? Kema. Itlamiyan amoxtli Daniel, tikitaj ika Jehová kuajli okijli yejon teotlajtoketl: “San ika tejua, xuiya kampa nochi tlami. Tejua timoseuis” (Dan. 12:13). Yejuin ueuentsin teotlajtoketl kimatstoya ika mijkatsitsintin noseuijtokej niman ika ipan tlalkontli xonka “tlanemilijli nion tlaixmatilistli nion tlamachilistli” (Ecl. 9:10). San achijtsin poliuiya ika mikis, san ika xompa tlamiskia nochi. ToTajtsin yokijlika ika tlayekapan ipan nochiuaskia itlaj melak kuajli.
18 Tlajtojli tlen okimakakej teotlajtoketl Daniel noijki kijtoua: “Tejua timokuiteuas niman tikselis tlen motlatki yes ipan itlamiyan tonaltin”. Xokijlikej ipan katlejua tonajli nochiuaskia yejuin. Yejua mikiskia niman noseuiskia. San ika, tlajtoltin “timokuiteuas niman tikselis tlen motlatki yes” kijtosnekiyaj ika tlayekapan kiyolitiskiaj. ¿Kemanon? “Ipan itlamiyan tonaltin”, yeskia miyek xiujtin sakin ika yomijka. Nueva Biblia al Día ijkin kitlajtolkuepa tlen okijlikej: “Itlamiyan tonaltin mitskuiteuaskej itech motlalkon niman ijkon tikselis motlaxtlauil”.
Ijkon ken Marta, uelis kuajli tikmatstoskej ika onias yoliuilistli. (Xkita párrafos 19 niman 20).
19, 20. a) ¿Tleka tlen yotomachtijkej niman tlen Marta okijli Jesús, san noijki tlen techtlaneltokiltiaj? b) ¿Tlenon tikitaskej ipan okse tlamachtijli?
19 Kuajli nesi ika Marta kipiaya miyek tlen ika kineltokas ika ikniuj yolmelauak, Lázaro, “oksejpa yoliuis ijkuak yoliuiskej niman noketsteuaskej on mimikej ipan on sa ika nochi tonajli”. Tlen okijlikej ipan nochiuaskia Daniel niman ken Marta okinankili Jesús kipiya kuajli techtlaneltokiltis ika akin yomijkej yoliuiskej.
20 Yotikitakej tlen inpan onochiuj sekimej yeuejkaui, tlen yotechititi ika akin yomijkej uelis oksejpa nemiskej. Noijki yotitlajtokej itech itekipanojkauan Jehová akin kimatstoyaj ika tlayekapan onias se yoliuilistli. Aman tej, ¿tikpiyaj itlaj tlen matechititi ika onias yoliuilistli maski youejkauj ika onoijto? Tla kema ijkon, techmakas okseki tlen kichiuas matikchiakan yoliuilistli ika tlaneltokijli ijkon ken Marta. San ika ¿kemanon? Matikimitakan yejuin tlajtoltilistin ipan okse tlamachtijli.
^ párr. 6 1 Reyes 17:19-22: “San ika, yejua okijli: ʻXnechmaka mokoneujʼ. Kuakon okiselili itech imauan niman okuikak tlakpak, itech cuarto kampa yejua noseuiaya niman okitekak ipan itlapech. Yejua okitlajtlanili Jehová: ʻOh Jehová noTajtsin, ¿noijki tikuajkuilis ajmantli siuakauajli akin nechseuiya, ijkuak tikchiuas mamiki ikoneuj?ʼ. Niman yexpa onotilan ipan konetl niman okitlajtlanili Jehová: ʻOh Jehová noTajtsin, nimitstlajtlanilia, xchiua ika inemilis yejuin konetl itech manokuepaʼ. Jehová okikak tlen Elías okitlajtlanili, niman inemilis konetl itech onokuep, niman yejua oksejpa oyoliuj”.
^ párr. 8 2 Reyes 4:32-37: “Ijkuak Eliseo okalak ipan kajli, telpokatsin ompa yomijka, melaujtoya ipan itlapech. Eliseo okalak ipan cuarto niman okitsauk puerta, san yejuamej omemej onokaujkej, niman opeuj kichiuilia teoyotl Jehová. Sakin otlejkok ipan tlapechtli niman onomelauj ipan konetl niman okitlali ikamak ipan ikamak konetl, niman ixtololojuan ipan ixtololojuan, niman imauan okintlali ipan imauan, niman yejua ipan nomelaujtoya, niman inakayo konetsintli opeuj totonia. Eliseo opeuj tlamalakachoua ipan kajli, uajlaya niman oksejpa yaya, niman yejua otlejkok ipan tlapechtli niman oksejpa onomelauj ipan konetsintli. Niman konetl chikometipa oyekxo niman sakin otlachix. Aman Eliseo okonnots Guehazí niman okijli: ʻXkonnotsa siuatl sunamitaʼ. Kuakon yejua okonnots niman sunamita oyaj itech. Kuakon Eliseo okijli: ʻXkuiteua mokoneujʼ. Niman yejua okalak niman ouets ipan ikxiuan niman onotlakuankets ixpan ipan tlajli, sakin okinapalo ikonetsin niman okis”.
^ párr. 15 Job 14:13-15: “¡Tla ipan tlalkontli tinechiyanaskia, san ichtaka ompa tinechpiyaskia hasta ijkuak motlauel nokuepaskia ika tlakuitlapan, tiktlaliskia kemanon ontlamiskia tonajli niman xnechilnamiki! Tla se tlakatl miki, ¿uelis oksejpa uajnemis? Mojmostla ipan notekiyo tlen kipiya nikchiuas nitlamachias, hasta mayejko nomakixtilis. Tinechnotsas, niman nejua nimitsnankilis. Melak tiknekis tikchiuas yejuin ipampa tlen yokichijchiujkej momauan”.
