1. ¿Tlenon totlajtoltiaj ijkuak titlanemiliaj itech ken otlaneltokak Abrahán?

 MASKI miyekej yokikakkej kenon tlajtouaj itech Abrahán, xmiyek kimatij itech yejua. San ika, tejuamej kema tikixmatij. Biblia kijtoua ika yejua “sen tajtli para nochimej on yejuan kineltokaj Dios” (Rom. 4:11). ¿Kanaj noijki uelis tikchiuaskej tlen Abrahán okichiuj niman tikpiyaskej totlaneltok ijkon ken yejua okipix? Kema uelis.

2. ¿Tleka noneki tikitaskej tlen okichiuj Abrahán? (Santiago 2:​22, 23).

² Tla tikitaj tlenon okichiuj Abrahán, techpaleuis matitlaneltokakan ijkon ken yejua otlaneltokak. Yejua okichiuj tlen toTajtsin okijli: uejka oyaj, melak ouejkauj san onokajkalti niman hasta okinek kiuentlalis ikoneuj, Isaac. Ijkon okiteititi ika chikauak kipiaya itlaneltok. Ipampa itlaneltok niman ipampa tlen okichiuj, okiyolpakti Jehová niman iuan onouikak (xpoua Santiago 2:​22, 23). Jehová kineki ika tinochimej matikyolpaktikan niman iuan matouikakan. Yejua ika, okichiuj ika apóstol Pablo niman Santiago makijkuilokan ipan Biblia tlen okichiuj Abrahán. Amantsin tikitaskej seki tlen kijtoua ipan Romanos capítulo 4 niman ipan Santiago capítulo 2.

3. ¿Katlejua tlaxelojli okiteneujkej Pablo niman Santiago?

³ Pablo niman Santiago okiteneujkej tlen uajlauj ipan Génesis 15:​6, kampa kijtoua ika “Abram okineltokak on tlen toTEKO okijtoj. Yejua ika, toTEKO okikiselij Abram ken sen  tlakatl yolmelajki”. Ijkuak nikan kijtoua ika Jehová kitaya ika Abrahán yolmelajki, kijtosneki ika kiyolpaktiaya niman kitaya kentla yakaj akin xkichiua tlen xkuajli. Temojkatlachialti ika maski titlajtlakolejkej, Jehová uelis techitas ken yakaj akin yolmelajki. Tikmatstokej ika tejua noijki tikneki ika Jehová ijkon mamitsita. Amantsin tikitaskej tleka toTajtsin okitak ika Abrahán yolmelajki niman tlenon noneki tikchiuaskej para noijki ijkon matechita.

4. ¿Tleka xueli tiyolmelaujkanemij?

⁴ Ipan carta tlen Pablo okimijkuilouili romanos okijto ika tinochimej titlajtlakolejkej (Rom. 3:23). Kuakon, ¿kenon uelis tikyolpaktiskej toTajtsin niman kitas ika tiyolmelajkej? Pablo otlajto itech Abrahán niman ijkon kinpaleuis nochimej itekipanojkauan toTajtsin makinankilikan yejuin.

5. ¿Tleka Jehová okijto ika Abrahán yolmelajki katka? (Romanos 4:​2-4).

⁵ Jehová okijto ika Abrahán yolmelajki katka ijkuak chantiya Canaán. San ika, ¿tleka ijkon kitaya? Xpampa tla Abrahán kitlakamatiya nochi tlen kijtouaya Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés (Rom. 4:13). ¿Tleka ijkon tikijtouaj? Pampa yejuin Tlanauatiltin okiselijkej israelitas 400 xiujtin sakin. Kuakon, ¿tleka okijto ika Abrahán yolmelajki katka? Pampa Jehová okikneli niman pampa okitak kenon itech tlaneltokaya (xpoua Romanos 4:​2-4).

6. ¿Tleka Jehová kita ika yolmelajki yakaj akin tlajtlakole?

⁶ Sakin Pablo okijto ika “sen tlakatl ika onkaj kineltokas Dios para Dios kijtos ika nochi itlajtlakoluan yokimpopoloj” (Rom. 4:5). Niman sakin okijto: “No ijki David kijtoua ika on tlakatl kipiya ueyi tlatiochiualistli yejuan Dios kiselia ken xok kipiya tlajtlakojli maski xokichiu tlajtlamach tlen kuajli. Ijkin okijtoj David: ‘Sanoyej tlatiochijtin on yejuan Dios yokintlapojpoluilij nochi on tlen xkuajli okichijkej niman kipopoloua intlajtlakol. Sanoyej tlatiochijtli on tlakatl akin toTEKO xkitlajtlakolmaka ipampa itlajtlakoluan’” (Rom. 4:​6-8; Sal. 32:​1, 2). ToTajtsin kintlapopoluiya intlajtlakoluan akin itech tlaneltokaj niman kimita ika yolmelajkej ipampa intlaneltok.

7. ¿Tleka toTajtsin okijto ika itekipanojkauan akin yeuejkaui onenkej yolmelajkej katkaj?

⁷ Maski toTajtsin okijto ika Abrahán, David niman oksekimej itekipanojkauan yolmelajkej katkaj, yejuamej ok nopopolouayaj niman tlajtlakolejkej katkaj. San ika, ijkuak toTajtsin kitaya tlen kichiuayaj akin xkitekichiuiliayaj, okijto ika itekipanojkauan kentla xkipiyaskiaj tlajtlakojli pampa itech tlaneltokayaj (Efes. 2:12). Ipan carta tlen Pablo okimijkuilouili romanos, kuajli kijtoua ika tla tiknekij touikaskej iuan Jehová noneki itech titlaneltokaskej. Abrahán niman David ijkon okichiujkej, niman tejuamej noijki uelis ijkon tikchiuaskej.

8, 9. ¿Tlenon xkuajli kasikamatij sekimej, niman tleka?

⁸ Desde yeuejkaui, akin tlayekanaj ipan teopantin nokualaniaj pampa sekimej kijtouaj ika tla yakaj kineki makisas san noneki tlaneltokas. San ika, oksekimej kijtouaj ika xsan yejon tlen noneki. Kanaj yotikinkakkaj yejuin tlajtoltin: “Xseli Jesús niman timakisas”. Kanaj sekimej kinemiliaj ika san yejon noneki ipampa tlen kijtoua Romanos 4:​6, kampa Pablo okijto ika “Dios kiselia ken xok kipiya tlajtlakojli maski xokichiu tlajtlamach tlen kuajli”. San ika, oksekimej kijtouaj ika tla yakaj kineki makisas noneki yas oksekan niman ijkon konueyichiuas toTajtsin  niman kichiuas tlen kuajli. Kanaj yejuamej ijkon tlanemiliaj ipampa tlen kijtoua Santiago 2:​24, kampa Santiago okijto: “Nochi totlajtlakoluan yokintlapojpoluij ipampa on tlen kuajli tikchiuaj, niman xsan ika on totlaneltok”.

⁹ Yejua ika, sekimej ixtlamatkej kijtouaj ika Pablo niman Santiago xnotlajtolnamikiyaj. Kijtouaj ika Pablo kinemiliaya ika para yakaj makisas san noneki tlaneltokas itech toTajtsin, niman ika Santiago kinemiliaya ika noneki itlaj okse tikchiuaskej. Se ixtlamatki okijto: “Santiago xkasikamatiya tleka Pablo kijtouaya ika tla tiknekij ika toTajtsin makita ika tiyolmelaujkej san noneki itech titlaneltokaskej niman ika xnoneki itlaj okse tikchiuaskej”. San ika, Jehová okichiuj ika Pablo niman Santiago makijkuilokan tlen uajlauj ipan Biblia (2 Tim. 3:16). Tla tejuamej kuajli tikimitaj okseki tlaxeloltin, tikitaskej tlenon yemelak kijtosnekiyaj Pablo niman Santiago.

10. ¿Itech katlejua tlanauatijli tlajtotoya Pablo ipan Romanos 3 niman 4? (Romanos 3:​21, 28; noijki xkita tlaixkopinajli).

¹⁰ ¿Itech katlejua tlanauatijli tlajtotoya Pablo ipan Romanos 3 niman 4? Yejua tlajtotoya itech on tlanauatijli tlen toTajtsin okinmakak israelitas itechkopa Moisés (xpoua Romanos 3:​21, 28). Nesi ika sekimej judíos xkasikamatiyaj ika xok nonekiya kichiuaskej tlen kijtouaya Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés. Yejua ika, Pablo otlajto itech Abrahán niman ijkon kimititis ika toTajtsin xkita ika oksekimej yolmelajkej tla kichiuaj tlen kijtoua Tlanauatijli, yej, tla kiteititiaj ika itech tlaneltokaj. Yejuin tlen okijto melak techyolchikaua pampa techititia ika toTajtsin uelis techselis tla itech titlaneltokaj niman noijki tla titlaneltokaj itech Cristo.

11. ¿Itech tlenon tlajtotoya Santiago?

¹¹ Ipan capítulo 2 de Santiago xtlajtotika itech Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés,  tlen okiteneuj apóstol Pablo. Santiago tlajtotoya itech tlen mojmostla kichiuaj akin kitekichiuiliaj Cristo. Yejuin tlen kichiuaj kiteititia tla yemelak tlaneltokaj itech toTajtsin noso ka. Matikimitakan ome neskayomej tlen Santiago okitekitilti.

12. ¿Kenon Santiago okiteititi ika tla yakaj tlaneltoka noijki noneki kichiuas tlen kuajli? (Noijki xkita tlaixkopinajli).

¹² Kachtopa, Santiago okijto ika akin kitekichiuiliaj Cristo xnoneki techikoitaskej. Okimijli tokniuan ika tla kuajli kiseliayaj yakaj akin kipiaya miyek tomin, san ika, xkuajli kiseliayaj akin xtlaj kipiaya, kiteititijtoskiaj ika xtlaneltokaj, maski yejuamej kijtoskiaj ika kema (Sant. 2:​1-5, 9). Santiago noijki otlajto itech yakaj akin kita ika se ikniuj xkipiya tlen ika notlakentis noso xkipiya tlenon kikuas, niman xtlaj kichiua para kipaleuis. Maski yejua kijtoskia ika tlaneltoka, ika tlen kichiua kiteititijtoskia ika itlaneltok xtlaj ika kipaleuiya. Santiago okijkuilo: “Tla sen tlakatl noteneua kipiya tlaneltoktli niman xkichiua on tlen kuajli, tla ijkon, itlaneltok miktikaj niman xitlaj kijtosneki” (Sant. 2:​14-17).

13. ¿Itech akinon otlajto Santiago niman ijkon kiteititis ika noneki itlaj tikchiuaskej para tikteititiskej totlaneltok? (Santiago 2:​17, 25).

¹³ Santiago otlajto itech Rahab, niman ijkon kiteititis ika xsan noneki titlaneltokaskej, yej, noneki itlaj okse tikchiuaskej (xpoua Santiago 2:​17, 25). Yejuin siuatl yokitekakilijka tlen kijtouayaj itech Jehová niman kimatstoya ika kinpaleuijtoya israelitas (Jos. 2:​9-11). ¿Tlenon okichiuj niman ijkon kiteititis ika tlaneltoka itech Jehová? Yejua okinpaleui yejon omemej ichtakatlachixkej israelitas niman ijkon maka makinmiktikan. Yejua ika, ijkon ken Abrahán, toTajtsin okitak ika yejuin siuatl yolmelajki maski tlajtlakole niman  xisraelita katka. Tlen Rahab okichiuj techititia ika melak noneki itlaj matikchiuakan niman ijkon tikteititiskej ika titlaneltokaj.

14. Xkijto tlenon kinekiyaj teasikamachiltiskej Pablo niman Santiago.

¹⁴ Ken yotikitakej, Pablo niman Santiago kema notlajtolnamikij ijkuak kijtouaj ika noneki titlaneltokaskej niman ika noneki itlaj tikchiuaskej niman ijkon tikteititiskej totlaneltok. Pablo kimijlitoya tokniuan akin judíos katkaj ika tla kichiuayaj tlen kijtouaya Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés, xkinpaleuiskia para Jehová makita ika yolmelajkej. Niman Santiago okijto ika akin kichiuaj ken Cristo noneki itlaj kichiuaskej niman ijkon kiteititiskej intlaneltok.

15. Xkijto kenon uelis tikteititiskej ika titlaneltokaj. (Noijki xkimita tlaixkopinaltin).

¹⁵ Ijkuak Jehová kijtoua ika noneki titlaneltokaskej ijkon ken Abrahán otlaneltokak niman ijkon techitas ken yolmelajkej, xkijtotoya tla noneki tikchiuaskej nochi tlen Abrahán okichiuj. Ipan yejuin tonaltin, miyek ken uelis tikteititiskej ika yemelak titlaneltokaj. San matikonteneuakan yejuin: uelis kuajli tikinseliskej akin kemach peuaj yauej ipan tlanechikojli, tikinpaleuiskej tokniuan akin itlaj kinpoloua niman tikchiuaskej tlen kuajli ipampa tochanejkauan, nochi yejuin itlaj tlen Jehová melak kuelita (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Juan 3:18). Noijki uelis tikteititiskej ika titlaneltokaj itech toTajtsin tla ika nochi toyojlo tikinnojnotsaj oksekimej (1 Tim. 4:16). Tinochimej uelis tikchiuaskej itlaj niman ijkon tikteititiskej ika yemelak tikneltokaj ika nochiuas nochi tlen Jehová yokijto niman ika san yejua kinamiki matechyekana. Tla ijkon tikchiuaj, uelis kuajli tikmatstoskej ika toTajtsin techitas ken akin yolmelajkej niman kinekis iuan matouikakan.

16. ¿Kenon tlen kichiaya Abrahán okipaleui más matlaneltoka?

¹⁶ ¿Tlenon más techmachtia Romanos capítulo 4 itech tlen Abrahán okichiuj? Techititia ika melak noneki matitlamachiakan. Jehová okijto ika itechkopa Abrahán, kinteochiuas “nochi kech familias nemij ipan tlaltikpaktli”. ¡Melak kualtsin tlen kichiaya Abrahán! (Gén. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). San ika, ijkuak Abrahán kipiaya 100 xiuitl niman Sara kipiaya 90, xkipiayaj nion se inkoneuj. Nesiya ika xnochiuaskia tlen Abrahán kichiaya. Maski ouijtika tlen yejua okixnamik, “Abraham xokipoloj itlaneltok, yej okichix niman okineltokak ika Dios okitlalij tajtli ipan miyek países” (Rom. 4:​18, 19). Niman, sakin onochiuj tlen kichiaya Abrahán niman Sara, okipixkej inkoneuj niman okitokayotijkej Isaac (Rom. 4:​20-22).

17. ¿Kenon tikmatij ika Jehová uelis techitas ken akin yolmelajkej niman ken iamigos?

¹⁷ Ijkon ken Abrahán, tejuamej noijki uelis itlaj tikchiuaskej para toTajtsin matechita ken akin yolmelajkej niman matechseli ken iamigos. Ijkuak Pablo otlajto itech Abrahán, okijto: “On Yektlajkuilojli yejuan kijtoua ika Dios okiselij ken se yejuan xok kipiya tlajtlakojli, xonijkuiloj san para Abraham. Yej no onijkuiloj para tejuamej yejuan Dios no techselia ken yejuan xok tikpiyaj tlajtlakojli. Ijkin techselia pampa tikneltokaj yejua, akin okiyoliuitij niman okuiteu ipan itlalkon toTEKO JesuCristo” (Rom. 4:​23, 24). Tejuamej noneki titlaneltokaskej, tikchiuaskej tlen kuajli niman titlamachiaskej ijkon ken Abrahán. Ipan okse tlamachtijli tikitaskej tlen Pablo okijto ipan Romanos capítulo 5.