“¡TLANEXTILI! ¿Kenon tinemi?”.

Kanaj miyekpa ijkon yotitetlajpalo. Niman kanaj ijkuak otikchiuj noijki otitematlajpalo noso otitenapalo. Maski xnochiuiyan san noijki ken notlajpalouaj niman okseki tlajtoltin kitekitiltiaj, san noijki tlen kiteititiaj ijkuak tetlajpalouaj. Niman xsan yejon, tla xtitetlajpaloua noso xtitenankilis ijkuak mitstlajpaloskej, uelis kijtoskej ika xtitetlakaita noso xtitetlasojtla.

San ika, sekimej kintekiyomaka tetlajpaloskej, pampa pinauij noso xtenotskej. Oksekimej ouijtika kitaj kintlajpaloskej akin oksekan ualeuaj, akin oksekan onoskaltijkej noso akin xijkon ken yejuamej. San ika, titetlajpalos, maski xmiyek tikijtos, uelis kichiuas mapano tlen kuajli.

Xmotlajtolti: “¿Tlenon uelis panos ijkuak titetlajpalos? ¿Tlenon kijtoua Biblia itech titetlajpalos?”.

“Dios xkichikoita se tlakatl iuan okse” (Hech. 10:34). Yejon tlen okijto apóstol Pedro ijkuak okiseli Cornelio, akin kachtopa opeuj kichiua ken Cristo intech akin xjudíos katkaj ipan tlanechikojli. Sakin, okijkuilo ika toTajtsin xkineki yakaj mapoliui, yejua “kineki para nochimej ma noyolpatlakan” (2 Ped. 3:9). Kanaj ijkuak tikpouaj yejuin tlaxeloltin nimantsin titlanemiliaj intech akin kemach nomachtijtokej Biblia. San ika, Pedro noijki okimijli akin kichiuayaj ken Cristo: “Kuajli xkintlakaitakan nochimej, xkintlajsojtlakan nochimej tokniuan, xtlakaitakan Dios, niman xtlakaitakan on más ueyixtikaj tekiuaj” (1 Ped. 2:17). Ken tikitaj, melak kuajli tla tikintlajpalouaj oksekimej, maski oksekan maualeuakan, maski oksekan onoskaltijkej noso maski xijkon ken tejuamej. Ijkon tikimititiaj ika tikintlakaitaj niman tikintlasojtlaj.

Apóstol Pablo okimijli akin kichiuaj ken Cristo: “Xmoselikan iuan oksekimej ken Cristo otechselij” (Rom. 15:7). Pablo melak kualtsin otlajto intech tokniuan akin okiyolchikaujkaj. Ipan yejuin tonaltin, melak noneki matikinyolchikauakan tokniuan, pampa Satanás melak kimixnamiktika akin kitekichiuiliaj toTajtsin (Col. 4:11; Apoc. 12:12, 17).

Biblia kiteititia ika ijkuak titetlajpalos uelis kichiuas mapano tlen melak kuajli, niman xsan ika kuajli yakaj tikselis. Matikitakan yejuin.

Achto ika kichiuas ika ikoneuj manemi ijtik María, Jehová okuajtitlan se iluikaktekitketl niman ijkon iuan matlajto. Yejua okijli: “Nimitstlajpaloua. ¡Dios yomitstiochiu! On toTeko mouan nemi”. María xkasikamatiya tleka se iluikaktekitketl kinotstoya, ika yejon, okimojkatlachialti itlajtol. Ijkuak iluikaktekitketl okitak yejon, okijli: “Ma ka xmomojti María, pampa Dios yomitstiochiu”. Noijki, okitomili ika Jehová kinekiya makitlakatili Mesías. Yejuin okiyoltlali María, niman okinek kichiuas tlen kinekiya toTajtsin, okijto: “Nejua niitekichiuilijkau toTeko. Ma Dios, tej, nechchiuili on tlen otinechijlij” (Luc. 1:26-38).

Yejon iluikaktekitketl kipiaya se ueyi tlateochiualistli pampa kiteijliaya tlen kijtouaya toTajtsin. Maski ijkon, yejua xokinemili ika xueyi kijtosnekiya tlajtos iuan se tlaltikpakchane tlajtlakole, kuakon, ijkuak oajsik itech María kachtopa okitlajpalo. ¿Tlenon tiuelij itech yejuin? Noneki nochipa matiknektokan titetlajpaloskej niman tikinyolchikauaskej oksekimej. Maski xmiyek tikijtoskej, uelis tikinyolchikauaskej oksekimej tokniuan niman tikchiuaskej makimachilikan ika melak tlasojtij ipan ikalpan Jehová.

Pablo okimixmat miyekej tokniuan akin nemiyaj ipan tlanechikoltin tlen onkatkaj Asia Menor niman Europa. Ipan iamatlajkuiloluan miyekpa okimintlajpalo oksekimej ika intokayo. Tikitaj yejuin ipan tlaxelojli ueyi 16 itech amatlajkuilojli tlen okintitlanili Romanos. Ompa kiteneua Febe niman kitokayotia “tokniu”, niman kinnauatia tokniuan kuajli makiselikan “ikan itokatsin toTeko ijkon ken noneki on  yejuan teyaxkauan itech Dios” niman ika makipaleuikan ipan tlen kipoloskia. Noijki okijto: “Xkintlajpalokan on tokniuan Priscila niman Áquila [...]. Niman aman xsan nejua nikinmaka tlaxtlauijli, yej no kinmakaj tlaxtlauijli nochimej on tlaneltokakej yejuan xhebreos”. Noijki kintlajpaloua sekimej tokniuan akin xmiyek tikmatij intechkopa. Se neskayotl, tlajtoua ika tlasojtlalistli itech Epéneto, niman kinteneua Trifena niman Trifosa, tokniuan siuamej akin chikauak kitekichiuilijtoyaj toTajtsin. Ken tikitaj, Pablo xokpa okinemili kintlajpalos tokniuan tlakamej niman siuamej (Rom. 16:1-16).

Xnemili kenon melak opajkej tokniuan ijkuak okimatkej ika Pablo kimilnamikiya ika tlasojtlalistli. Kuajli tikmatij ika melak oueyiyak ken kitlasojtlayaj Pablo niman oksekimej tokniuan. Noijki, ijkuak oksekimej tokniuan okikakej kenon okintlajpalo ika tlasojtlalistli, melak okinyolchikauj niman okinpaleui machikaui intlaneltokil. Kema, ijkuak tikintlajpalouaj oksekimej pampa intech tajmanaj niman tikimijliaj tlen yemelak tikmachiliaj, tikchikauaj ken imiuan touikaj niman titlapaleuiyaj ika tinochimej itekipanojkauan toTajtsin san sekan matinemikan.

Ijkuak barco okajxilti Pablo ipan kalpan Puteoli niman aman yaya Roma, tokniuan okinamikitoj. Ijkuak uejka okomintak, Pablo “okimakak tlaxtlauijli Dios, niman más onoyolchikau” (Hech. 28:13-15). Kemantika, kanaj san uelis tikominuestskiliskej noso san uejka tikominmatlajpaloskej oksekimej. San ika, maski nesiskia ika nion xueyi tlen tikchiuaj, uelis yakaj kiyolchikauas, kanaj akin melak najmantika noso notekipachoua.

Matikitakan aman tlenon okichiuj Santiago, inomachtijkauj Cristo. Yejua nonekiya kinchikajkanotsas sekimej tokniuan akin xkitlakamatiyaj toTajtsin niman kichiuayaj ken tlaltikpakchanejkej (Santiago 4:4). San ika, matikitakan kenon opeuj iamatlajkuilol:

“Nejua, Santiago, niitekitkau itech Dios niman toTeko Jesucristo. Nemechtlajpaloua nemejuamej majtlaktli iuan ome familias tekoneuan itech Israel yejuan nenchajchayajtokej nochiuiyan ipan in tlaltikpaktli” (Sant. 1:1). Yemelak tej, yejuin tlajtoltin okinpaleui tokniuan kuajli makikakikan kenon okinchikajkanots, pampa kiteititiayaj ika Santiago xnoueyimatiya. Kuakon, ijkuak titetlajpalouaj ika yolyemanilistli, uelis kichiuas kuajli makikakikan tlen tikimijliskej itech tlen ouijtika.

Ijkuak titetlajpalos, kanaj nion xmiyek tikijtos, san ika, tla tiknekij makinyolseui oksekimej noneki ika tlen tikijtoskej makisa itech toyojlo niman makiteititi ika yemelak tikintlasojtlaj, maski tiknemiliskej ika xakaj kita (Mat. 22:39). Se tonajli, se tokniuj siuatl akin chanti Irlanda oajsik ipan Kajli kampa tosentlaliaj ijkuak ipeuaskia tlanechikojli. Totoka kalaktiaya, niman se tokniuj okualitak, okonixuetskili niman okijli: “¡Nokniuj! Nipaki ika nimitsita”. Tokniuj siuatl xokinankili niman onotlali.

Opanok seki semanas, tokniuj siuatl okinisiui yejon tokniuj akin okitlajpalojka niman okijli ika kixnamiktoya se ueyi tlauejli iuan ichanejkauan. Okijli: “Melak ninajmantoya yejon teotlak niman san achijtsin poliuiya ika xniuajlaskia. Xmiyek nikilnamiki tlen okijtokej ipan tlanechikojli, san ika, kema nikilnamiki ika otinechtlajpalo. Otikchiuj manikmachili ika kuajli nechselijtoyaj. Tlaxtlaui”.

Tokniuj xkimatiya ika melak kuajli tlen opanok pampa otetlajpalo. Yejua kijtoua: “Ijkuak onechijli ika yejon tlen achijtsin onikijli melak okipaleui, melak onipak ika oniktlajpalo. Yejon okichiuj kuajli maninomachili”.

Tekiuaj Salomón okijkuilo: “Xkontlajkali mopan ipan atl, pampa sakin maski panos miyek tonaltin oksejpa tiknextis” (Ecl. 11:1). Tla tikintlajpalouaj oksekimej, niman melak kuajli tla tokniuan, tinochimej toyolchikauaskej. Ika yejon, maka keman matikilkauakan ika ijkuak titetlajpalouaj panoua tlen kuajli.