Xuiya kampa tlen onka ijtik

Xuiya kampa tlen kipiya

TLAMACHTIJLI 43

Melauak tlamachilistli “tenotsa ne ipan on kalpanojtli”

Melauak tlamachilistli “tenotsa ne ipan on kalpanojtli”

“On tlamatkilistli [noso tlamachilistli] tenotsa ne ipan on kalpanojtli, niman chikauak tenotsa ne ipan on tiankisko” (PROV. 1:20).

TLAKUIKAJLI 88 Xchiua manikimixmati moojuiuan

TLEN TIKITASKEJ a

1. ¿Tlenon kichiuaj miyekej ijkuak kikakij melauak tlamachilistli? (Proverbios 1:20, 21).

 MIYEKAN tikitayaj kenon tokniuan melak yolpakiyaj ijkuak kintemakayaj amatlajkuiloltin kampa tojlan nojuitilo. ¿Tejua noijki ijkon yotitenojnotska? Tla kema, kanaj ijkuakon otikilnamik tlen kijtoua Proverbios, kampa kijtoua ika tlamachilistli “tenotsa ne ipan on kalpanojtli” (xpoua Proverbios 1:20, 21). Biblia niman toamatlajkuiloluan kipiyaj melauak tlamachilistli: itlamachilis Jehová. Ika yejon, tlaltikpakchanejkej noneki kiamapouaskej Biblia niman toamatlajkuiloluan tla kinekij nochipa nemiskej. Melak tiyolpakij ijkuak yakaj kiselia se toamatlajkuilol. San ika, xnochimej kinekij kinseliskej toamatlajkuiloluan. Sekimej xkinekij kimatiskej tlen kijtoua Biblia noso sekimej san techuejuetskiliaj pampa kinemiliaj ika Biblia xok tepaleui. Noijki nemij sekimej akin xkuelitaj tlen Jehová technauatia ipan Biblia. Oksekimej kijtouaj ika akin kintlakamatij itlanauatiluan Biblia nochipa kinekij manochiua tlen kuajli niman ika xtlaj kuelitaj. Maski ijkon, Jehová kineki nochimej kinmakas melauak tlamachilistli. ¿Kenon kinmaka?

2. ¿Kenon techmaka Jehová melauak tlamachilistli, san ika, tlenon kichiuaj miyekej?

2 Jehová kitekitiltia Biblia niman ijkon tlaltikpakchanejkej makikakikan melauak tlamachilistli. Yejuin libro melak miyekej kipiyaj. Noijki, kintekitiltia amatlajkuiloltin tlen nokixtiaj itech Biblia, tlen notlajtolkuepaj ipantsin mil tlajtoltin. Miyekej kikakij melauak tlamachilistli, noso kiamapouaj Biblia niman toamatlajkuiloluan, niman ijkuak kichiuaj tlen ompa uelij, melak kinpaleuiya. San ika, miyekej xkinekij kikakiskej melauak tlamachilistli, niman ijkuak itlaj kitlapejpeniaj, san intech tlanemiliaj niman kichiuaj tlen oksekimej kijtouaj. Niman hasta kanaj xkinekij technotsaskej pampa tejuamej kema tikintlakamatij itlanauatiluan Biblia. Ipan yejuin tlamachtijli tikitaskej tleka miyekej xkinekij kikakiskej melauak tlamachilistli. San ika, kachtopa matikitakan kenon uelis tikpiyaskej tlamachilistli tlen kitemaka Jehová.

TLA TIKIXMATIJ JEHOVÁ, TIKPIYASKEJ TLAMACHILISTLI

3. ¿Kenon uelis tikteititiskej ika tikpiyaj melauak tlamachilistli?

3 Ijkuak yakaj kipiya tlamachilistli, kitekitiltia tlen ikimati para uelis kitlapejpenis tlen kuajli. San ika, yakaj akin kipiya melauak tlamachilistli kichiua itlaj okse. Biblia kijtoua: “Tla tiktlakaitas toTEKO nesis ika melauak titlamatki. Tla tikixmati on Dios Yektitikaj, kijtosneki tikpiya kajsikamatilistli” (Prov. 9:10). Kuakon, yakaj akin kipiya melauak tlamachilistli kachtopa kixmati kenon tlanemilia “on Dios Yektitikaj”, noso, tlanemilia ijkon ken Jehová tlanemilia, niman ijkon kimatis tlenon kitlapejpenis. Tejuamej uelis titlanemiliskej ijkon ken Jehová tlanemilia tla tikamapouaj Biblia niman toamatlajkuiloluan, niman tla ijkon tikchiuaj, tikteititiskej ika tikpiyaj melauak tlamachilistli (Prov. 2:5-7).

4. ¿Tleka san Jehová uelis techmakas melauak tlamachilistli?

4 San Jehová uelis techmakas melauak tlamachilistli (Rom. 16:27). ¿Tleka ijkon tikijtouaj? Kachtopa, pampa yejua otexchijchiuj niman yejua kuajli kixmati nochi tlen okichijchiuj (Sal. 104:24). Ika ome, pampa nochi tlen kichiua kiteititia ika tlamachilise (Rom. 11:33). Niman, ika yeyi, pampa nochi tlen kijtoua melak tepaleui (Prov. 2:10-12). Tla tiknekij tikpiyaskej melauak tlamachilistli, noneki tikneltokaskej tlen yotikonteneujkej ipan yejuin párrafo niman tokauiliskej matechyekana Jehová ijkuak tiktlapejpeniskej tlen tikchiuaskej.

5. ¿Kenon nemij akin xkinekij kipiyaskej melauak tlamachilistli tlen Jehová temaka?

5 Miyekej tlaltikpakchanejkej kijtouaj ika melak kualtsin nochi tlen onka, san ika, xkineltokaj tla nemi yakaj akin otlachijchiuj, kijtouaj ika nochi onesiko ipampa evolución. Oksekimej kijtouaj ika tlaneltokaj itech toTajtsin, san ika, kinemiliaj ika tlen technauatia ipan Biblia xok tepaleui niman kichiuaj tlen yejuamej kinekij. ¿Tlenon yopanok pampa tlaltikpakchanejkej ijkon tlanemiliaj? ¿Kuajli tinemij pampa kichiuaj tlen yejuamej kinemiliaj ika kuajli niman xkitlakamatij toTajtsin? ¿Melak yolpakij noso kipiyaj se kualtsin tlamachialistli? Ka. Tlen kichiuaj techititia ika yemelak tlen kijtoua Proverbios 21:30: “Ixpan toTEKO xitlaj kijtosneki on tlamatkilistli, nion tlakajsikamatilistli nion tetlakanonotsalistli yejuan kipiyaj on tlakamej”. Kuakon, melak kuajli tla nochipa tiktlajtlaniliaj Jehová melauak tlamachilistli. San ika, miyekej xijkon kichiuaj. ¿Tleka?

¿TLEKA TLALTIKPAKCHANEJKEJ XKINEKIJ KIPIYASKEJ MELAUAK TLAMACHILISTLI?

6. Ken kijtoua Proverbios 1:22-25, ¿akinomej xkinekij kikakiskej tlamachilistli tlen tenotsa ipan “kalpanojtli”?

6 Miyekej xkinekij kikakiskej on tlamachilistli tlen “tenotsa ne ipan on kalpanojtli”. ¿Akinomej kijtoua Biblia ika xkinekij kikakiskej yejuin tlamachilistli? Akin xiixtojtomij, akin tepijpinaujtiaj niman akin tontos, noso akin xkinekij kikakiskej tlen kuajli (xpoua Proverbios 1:22-25). Matikitakan tleka miyekej xkinekij kipiyaskej tlamachilistli tlen ualeua itech toTajtsin niman matikitakan tlenon uelis tikchiuaskej para xtechmauaskej.

7. ¿Tleka sekimej xkinekij ixtojtomiskej?

7 ¿Akinomej akin xiixtojtomij? Nochimej akin nimantsin kineltokatiuetsij tlen kimijliaj (Prov. 14:15). Niman miyekpa kampa titenojnotsaj tikinnextiaj akin ijkomej. Tikmatstokej ika teopixkej niman políticos melak yotekajkayaujkej, niman ijkuak tlaltikpakchanejkej kimatij kenon yokinkajkayaujkej, melak noyolkokouaj. San ika, Proverbios 1:22 kinteneua akin kimatstokej ika kinkajkayaujtokej, san ika, ok kinokauiliaj makinkajkayauakan (Jer. 5:31). Yejuamej kuelitaj kichiuaskej tlen kinekij niman xkinekij nomachtiskej Biblia nion xkinekij kintlakamatiskej itlanauatiluan. Miyekej tlanemiliaj ijkon ken se siuatsintli akin chanti Quebec (Canadá), akin okijli se iteixpantijkauj Jehová: “Tla teopixki techkajkayaua, yejua itlajtlakol, niman xtejuamej totlajtlakol”. Tejuamej xtiknekij tiyeskej ijkon ken akin kinokauiliaj makinkajkayauakan (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Kenon uelis tikpiyaskej tlamachilistli?

8 Biblia techijlia maka matokauilikan matechkajkayauakan. Ipan 1 Corintios 14:20 techijlia: “Ijkuak nentlanemiliskej, xchiuakan ken on tlakamej yejuan yochikajkej”. Tla tikchiuaj tlen kijtoua Biblia, tikpiyaskej más tlamachilistli niman tikitaskej ika itlanauatiluan Jehová techpaleuiyaj matiktlapejpenikan tlen kuajli niman maka matokalaktikan ipan tlauejli. Melak techpaleuis tla titlanemiliaj itech tlen tikchiujtokej. Tla tejua youejkauj timomachtia Biblia niman tiauj tlanechikoltin, san ika, xitimoapolaktia, xmotlajtolti: “¿Tleka xninosentemaka itech Jehová nion xninoapolaktia?”. Noso tla yotimoapolakti, xmotlajtolti: “¿Nikita ika aman más kuajli nitenojnotsa niman nitemachtia itech Biblia? ¿Tlen niktlapejpenia kiteititia ika ninoyekana ika Biblia? ¿Kuajli nikinnotsa oksekimej ijkon ken Jesús kichiuaskia?”. Tla tikitaj ika noneki topatlaskej, más kuajli matomachtikan tlen Jehová techijlia pampa matikilnamikikan ika yejua “kimaka tlamatkilistli yejuan xe ixtojtomij” (Sal. 19:7).

9. ¿Kenon kiteititiaj akin tepijpinaujtiaj ika xkinekij kipiyaskej tlamachilistli tlen toTajtsin temaka?

9 Akin tepijpinaujtiaj noijki xkinekij kipiyaskej tlamachilistli tlen toTajtsin temaka. Kemantika tikinnextiaj akin kuelitaj tepijpinaujtiskej kampa titenojnotsaj (Sal. 123:4). Biblia okijto ika ipan itlamiyan tonaltin nemiskiaj miyekej akin tepijpinaujtiskiaj (2 Ped. 3:3, 4). Sekimej xkinekij kikakiskej tlen toTajtsin kimijlia, ijkon ken yeuejkaui okichiujkej imonuan Lot (Gén. 19:14). Miyekej kinuejuetskiliaj akin kichiuaj tlen kijtoua Biblia niman yejuamej noyekanaj ika “ineleuilis yejuan xchipauak” (Jud. 7, 17, 18). ¿Xmelak ika akin kixnamikij ikalpan toTajtsin niman akin kitlalkauiyaj Jehová kichiuaj ijkon ken akin tepijpinaujtiaj?

10. Ken kijtoua Salmo 1:1, ¿tlenon noneki tikchiuaskej tla xtiknekij tiyeskej ijkon ken akin tepijpinaujtiaj?

10 ¿Tlenon noneki tikchiuaskej tla xtiknekij tiyeskej ijkon ken akin tepijpinaujtiaj? Maka matosentlalikan imiuan akin xtlaj kuelitaj (xpoua Salmo 1:1). Yejuin kijtosneki ika xnoneki tikinkakiskej akin kixnamikij ikalpan toTajtsin nion xnoneki tikamapouaskej tlen yejuamej kijkuilouaj. Tla xtotlajpiyaj, uelis peuas titetejteneuaskej niman tiknemiliskej ika tlen Jehová techijlia itechkopa ikalpan xmás kuajli niman ika xtepaleui. Tla xtiknekij ijkon topan manochiua, matotlajtoltikan: “¿Xmás nikuelita ijkuak itlaj technauatia ikalpan toTajtsin? ¿San nikitstok kenon nopopolouaj akin techyekanaj?”. Tla tikitaj ika kema ijkon tikchiuaj, nimantsin matopatlakan. Niman tla topatlaj, melak tikyolpaktiskej Jehová (Prov. 3:34, 35).

11. ¿Tlenon kinemiliaj akin tontos itech itlanauatiluan toTajtsin?

11 Akin tontos, noso akin xkinekij kikakiskej tlen kuajli, noijki xkinekij kipiyaskej tlamachilistli tlen toTajtsin techmaka. Yejuamej xkinekij kintlakamatiskej itlanauatiluan toTajtsin niman kichiuaj tlen kinemiliaj kuajli (Prov. 12:15). Xkinekij kikakiskej Jehová, akin kitemaka melauak tlamachilistli (Sal. 53:1). Ijkuak tikominextiaj kampa titenojnotsaj, kemantika peuaj techtejteneuaj pampa tikintlakamatij itlanauatiluan toTajtsin. San ika, yejuamej xkimatij kenon uelis más tiyolpakiskej. Biblia kijtoua: “On yejuan tonto xkimati tlinon kijtos imixpan on jueces pampa xkipiya tlamatkilistli” (Prov. 24:7). Akin tontos xkeman uelis techijliskej tlen techpaleuis. Ika yejon, Jehová techijlia: “Xtlalkaui sen tlakatl yejuan tonto” (Prov. 14:7).

12. ¿Tlenon techpaleuis tla xtiknekij titontos yeskej?

12 Tejuamej xtikchiuaj ken akin kintlauelitaj itlanauatiluan toTajtsin, ka, tejuamej tokojtiliaj tiktlasojtlaskej ken tlanemilia Jehová niman tikintlasojtlaskej itlanauatiluan. ¿Kenon tikchiuaj yejuin? Ijkuak tikitaj kenon nemij akin tetlakamatij niman akin xtetlakamatij. San matikitakan kenon nemij nochimej akin xkinekij kintlakamatiskej itlanauatiluan Jehová niman noijki matikitakan kenon tejuamej melak kuajli tinemij pampa tikintlakamatij itlanauatiluan Jehová (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Texchiualtia Jehová matikchiuakan tlen technauatia?

13 Maski Jehová kinekiskia ika nochimej makipiyakan melauak tlamachilistli, yejua xakaj kichiualtia makiseli. San ika, kema kijtoua tlenon inpan nochiuas akin xkinekij kiseliskej tlamachilistli tlen techmaka (Prov. 1:29-32). Akin xkinekij kitlakamatiskej Jehová, yejua kimijlia: “Nenkiseliskej nemotlaxtlauil”. Akin xtetlakamatij noyolkokouaj, kixnamikij miyek tlen xkuajli niman sakin kinpopoloskej. San ika, akin kikakij niman kitlakamatij tlen Jehová kinnauatia, yejua ijkin kimijlia: “On yejuan kinekis nechkakis, nochipa iyolika nemis niman xnemis ikan nemojtijli” (Prov. 1:33).

MELAUAK TLAMACHILISTLI TECHPALEUIYA

Más chikaui totlaneltok ijkuak titlanankiliaj ipan tlanechikoltin. (Xkita párrafo 15).

14, 15. ¿Tlenon techmachtia Proverbios 4:23?

14 Tla tikseliaj tlamachilistli tlen toTajtsin techmaka, melak techpaleuis. Ijkon ken yotikitakej, Jehová miyek techijlia ipan Biblia tlen uelis techpaleuis. Ipan amoxtli Proverbios tiknextiaj miyek tlen uelis techpaleuis ipan tonemilis. Amantsin san matikitakan naui textos tlen uajlauej ipan Proverbios.

15 Matiktlajpiyakan tlen tikpiyaj ipan toyojlo. Biblia techijlia: “Más xkejeua moyojlo, xken nochi on tlajtlamach yejuan tiktlajsojtla, pampa ompa ualeua nochi monemilis” (Prov. 4:23). ¿Tlenon tikchiuaj ijkuak xtiknekij matechajsi se kokolistli ipan toyojlo? Kuajli totlakualtiaj, tikchiuaj ejercicio niman xtikchiuaj itlaj tlen uelis kijtlakos toyojlo. Noijki ijkon, tla xtiknekij maijtlakaui tlen tikpiyaj ipan toyojlo, noneki mojmostla tomachtiskej iTlajtol toTajtsin. Noijki noneki tomachtiskej tlen noitas ipan tlanechikoltin, tiaskej tlanechikoltin niman titlanankiliskej. Niman noneki nochipa titenojnotsaskej. Niman noijki, maka matoyolpaktikan ika tlen kipiya auilnemilistli, maka matosentlalikan imiuan akin uelis techijtlakoskej niman matikmapeuakan nochi tlen uelis kijtlakos totlamachilis.

Tla xsajnoye totomintisnekij, tiyolpakiskej san ika tlen tikpiyaj. (Xkita párrafo 16).

16. ¿Tleka melak tepaleui ipan yejuin tonaltin tlen kijtoua Proverbios 23:4, 5?

16 Maka melak matotomintisnekikan. Biblia techijlia: “Maka sanoyej xmotekimaka chikauak para tiricojtis. [...] Yej kuajli xkita ika on ricojyotl san panotikisa, kenon itlaj kuaktli [noso águila] amanaman patlanteua niman san uajnopoloua” (Prov. 23:4, 5). Nochi tlen tikpiyaj uelis san totoka tikpoloskej. Maski ijkon, akin kipiyaj miyek tomin niman akin xkipiyaj, kinekij melak notomintiskej. Niman kemantika yejon kimijtlakoua pampa peuaj kichiuaj tlen xkuajli, xok kinnotsaj oksekimej niman hasta peuaj kualoj (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). San ika, tlamachilistli tlen techmaka Jehová techpaleuiya maka melak matiknekikan totomintiskej. Noijki techpaleuiya maka matiknekikan tikpiyaskej miyek tlemach niman techpaleuiya matiyolpakikan san ika tlen tikpiyaj (Ecl. 7:12).

Tla xsan titlajtojtiuetsij, xtiteyolkokoskej. (Xkita párrafo 17).

17. ¿Kenon uelis titlamachilisejkej yeskej ijkuak titlajtoskej ijkon ken kijtoua Proverbios 12:18?

17 Maka san matitlajtojtiuetsikan. Tla tejuamej xtiknemiliaj tlen tikijtouaj, uelis titeyolkokoskej. Biblia techijlia: “On tlen se kijtoua yejuan xachtoj kinemilia, ueli tekokoua ken itlaj cuchillo, pero on tlen kijtoua, yejuan tlamatki, teyoltlalia” (Prov. 12:18). Tla tiknekij touikaskej imiuan oksekimej, maka matikintejteneuakan akin nopopolouaj (Prov. 20:19). Noneki tomachtiskej iTlajtol toTajtsin niman ijkon uelis tikinpaleuiskej oksekimej ika totlajtol (Luc. 6:45). Tla nochipa titlanemiliaj itech tlen kijtoua Biblia, tlen tikijtoskej teyolseuis niman teyolchikauas (Prov. 18:4).

Tla tikchiuaj tlen techijlia ikalpan toTajtsin, más kuajli titenojnotsaskej. (Xkita párrafo 18).

18. ¿Kenon techpaleuiya Proverbios 24:6 más kuajli matitenojnotsakan niman matitemachtikan?

18 Matikchiuakan tlen ikalpan toTajtsin techijlia. Biblia techijlia: “On nouijsokilistli kuajli kinemiliaj kenijki nochiuas, niman on tetlanilistli kisa intech miyekej tetlakanonotskej” (Prov. 24:6). ¿Kenon techpaleuiya yejuin texto kuajli matitenojnotsakan niman matitemachtikan? Ijkuak titenojnotsaj, xtikchiuaj ijkon ken tejuamej tikuelitaj, yej tokojtiliaj tikchiuaskej ken techijlia ikalpan toTajtsin. ¿Niman kenon techpaleuiya ikalpan toTajtsin? Ipan tlanechikoltin miyek tiuelij ijkuak tokniuan kinpanoltiaj tlamachtiltin. Noijki, miyek tiuelij ijkuak tokniuan panouaj niman techititiaj kenon titenojnotsaskej niman titemachtiskej. Niman noijki techinmaka amatlajkuiloltin niman videos tlen uelis tikimititiskej akin tikinnojnotsaj para más makasikamatikan tlen kijtoua Biblia. ¿Yotiuel tikinkui nochi tlen techmaka ikalpan toTajtsin?

19. ¿Tlenon tiknemilia itech tlamachilistli tlen kitemaka Jehová? (Proverbios 3:13-18).

19 (Xpoua Proverbios 3:13-18). Melak tiktlasojkamachiliaj Jehová pampa ipan Biblia techijlia tlen melak techpaleuiya. ¡San xkonnemili kenon tinemiskiaj tla xtikpiyaskiaj Biblia! Ipan yejuin tlamachtijli san otikimitakej naui textos tlen uajlauej ipan Proverbios tlen melak tepaleuiyaj. Kuakon, nochipa matomachtikan Biblia pampa Jehová ompa okitlali nochi tlen techpaleuis. Nochipa matikselilikan Jehová tlamachilistli tlen kineki techmakas. Maski miyekej kijtouaj ika tlamachilistli tlen ualeua itech toTajtsin xtepaleui, tejuamej kuajli tikmatstokej ika “¡kipiyaskej pakilistli on yejuan uelij kinextiaj on tlamatkilistli!”, noso tlamachilistli tlen itech ualeua.

TLAKUIKAJLI 36 Matiktlajpiyakan toyojlo

a Tlamachilistli tlen techmaka Jehová más tepaleui xijkon ken tlamachilistli tlen miyekej techtekiuiltiaj ipan yejuin tlaltikpaktli. Ipan yejuin tlamachtijli titlajtoskej itech tlamachilistli tlen “tenotsa ne ipan on kalpanojtli” tlen noteneua ipan amoxtli Proverbios. Noijki tikitaskej kenon uelis tikpiyaskej melauak tlamachilistli, tleka miyekej xkinekij kipiyaskej niman kenon techpaleuis tla tiknektokej tikpiyaskej yejuin tlamachilistli.