Xuiya kampa tlen onka ijtik

Xuiya kampa tlen kipiya

Asá, Jehosafat, Ezequías, Josías

Xtekichiuili Jehová ika nochi moyojlo

Xtekichiuili Jehová ika nochi moyojlo

“Nimitstlajtlanilia, Jehová, xkilnamiki, kenon yonikistinen mixpan ika melajkayotl niman ika nochi noyojlo” (2 REYES 20:3).

TLAKUIKALTIN 52 NIMAN 65

1-3. ¿Tlenon kijtosneki “xtekichiuili ika nochi moyojlo” Jehová? Xkijto se neskayotl.

TINOCHIMEJ titlajtlakouaj niman topopolouaj. Tiktlasojkamatij pampa Jehová okitemakak tlaxtlauijli niman kinektika techtlapopoluis. Kuakon, tla tiyolyemankej niman toyolkuepaj, uelis tiktlajtlaniliskej matechtlapopolui. Tejuamej uelis kuajli tikmatstoskej ika Jehová “xkichiua[s] matiktlaxtlauakan ijkon ken yotitlajtlakojkej” (Salmo 103:10). Maski ijkon, kineki “xtekichiuili ika nochi moyojlo” (1 Crónicas 28:9). ¿Kenon uelis tikchiuaskej yejon maski titlajtlakolejkej?

2 Techpaleuis tla tejuamej tikitaj kenon okipix inemilis tekiuaj Asá niman tekiuaj Amasías. Yejuin ome tekiuajkej okichiujkej seki tlen kuajli, san ika, noijki onopopolojkej pampa tlajtlakolejkej katkaj. Maski ijkon, Biblia kijtoua ika “Asá okipix sentetl iyojlo ipan nochi inemilis” (2 Crónicas 15:16, 17; 25:1, 2; Proverbios 17:3). Yejua nochipa okiyejyeko kiyolpaktis Jehová niman ika nochi iyojlo okiueyichiuj (1 Crónicas 28:9). San ika, Amasías xokitekichiuili Jehová ika nochi iyojlo. Sakin ijkuak okintlan itlauelikniuan toTajtsin, okinuajkuik intajtsitsinuan niman opeuj kinueyichiua (2 Crónicas 25:11-16).

3 Se akin kitekichiuilia toTajtsin ika nochi iyojlo melak kitlasojtla Jehová niman kineki kiueyichiuas nochipa. Ipan Biblia, tlajtojli yojlotl miyekpa notekitiltia itech akinon yemelak tejuamej. Yejuin kijtosneki tlen tiknemiliaj, tlen tiktlasojtlaj, tlen tikuelitaskiaj tikchiuaskej ipan tonemilis. Maski tejuamej titlajtlakolejkej, uelis tikueyichiuaskej toTajtsin ika nochi toyojlo. Tiktekichiuiliaj pampa yemelak tiknekij tikchiuaskej, niman xpampa san kipiya ika tikchiuaskej noso san pampa ijkon yotomatkej (2 Crónicas 19:9).

4. ¿Tlenon tomachtiskej ipan yejuin tlamachtijli?

4 Melak uelis kuajli tikasikamatiskej tlenon kijtosneki tiktekichiuiliskej toTajtsin ika nochi toyojlo tla tomachtiaj inemilis Asá niman innemilis oksekimej yeyi tekiuajkej yolmelaujkej itech Judá. Yejuin tekiuajkej intoka katka Jehosafat, Ezequías niman Josías. Maski yejon naui tekiuajkej kemantika onopopolojkej, okiyolpaktijkej Jehová. Yejua okitak ika okitekichiuilijkej ika nochi inyojlo. ¿Tleka toTajtsin ijkon okimitak niman kenon uelis tikchiuaskej ken yejuamej?

ASÁ OKIPIX “SENTETL IYOJLO IUAN JEHOVÁ”

5. ¿Tlenon okichiuj Asá ijkuak onochiuj tekiuaj?

5 Asá katka ika yeyi tekiuaj itech Judá sakin ika kalpan Israel onoxelo ken tekiuajyotl Israel niman tekiuajyotl Judá. Ijkuak Asá onochiuj tekiuaj itech Judá, yejua okijto ika kipopolos tlaneltokijli tlen xmelauak niman kipopolos tsokuiltik auilnemilistli tlen onkatka ipan itekiuajyo. Yejua okinpopolo tajtsitsintin tlen tlaltikpakchanejkej kinueyichiuayaj niman okinkixti akin kichiuayaj auilnemilistli ipan teopan. Asá noijki okikixti iabuela kampa tlanauatiaya, pampa yejua okichichiujka “se tatajtsin tsokuiltik” (1 Reyes 15:11-13). Noijki Asá okiyolchikauj kalpan “makitejtemo Jehová” niman makitlakamati “Tlanauatijli”. Asá okichiuj nochi tlen ouel niman ijkon kinpaleuis oksekimej makiueyichiuakan Jehová (2 Crónicas 14:4).

Asá yemelak kinektoya kipopolos tlaneltokijli tlen xmelauak ipan itekiuajyo

6. ¿Kenon onomachili Asá ijkuak etíopes okixnamijkej Judá?

6 Ipan kachtopa majtlaktli xiujtin ika tekiuajtiya Asá, tekiuajyotl itech Judá xononek tlaixnamikis. Kuakon etíopes ika se millón soldados niman 300 carros tlen ika tlauisokiyaj ouajlakej okixnamikikoj Judá (2 Crónicas 14:1, 6, 9, 10). ¿Tlenon okichiuj Asá? Yejua kuajli kimatstoya ika Jehová ueliskia kipaleuis ikalpan. Ika yejon okitlajtlanili Jehová makipaleui tetlanis ipan guerra (xpoua 2 Crónicas 14:11). * Kemantika, Jehová okichiuj ika ikalpan makintlani itlauelikniuan maski ijkuak tekiuajkej xyolmelaujkanemiyaj itech. Okichiuj yejuin pampa ijkon okiteititi ika yejua katka toTajtsin akin melauak (1 Reyes 20:13, 26-30). San ika, aman Jehová okipaleui ikalpan pampa Asá otlaneltokak itech. Jehová okinankili iteoyouj Asá niman okintlankej etíopes (2 Crónicas 14:12, 13). Ika tlayekapan, Asá okichiuj itlaj tlen xnonekiya pampa okitlajtlanili tekiuaj itech Siria makipaleui niman xokitlajtlanili Jehová (1 Reyes 15:16-22). Maski ijkon, Jehová okitak ika Asá kitlasojtlaya. Ika yejua kipiaya “sentetl iyojlo iuan Jehová ipan nochi inemilis”. ¿Kenon uelis tikixkopinaskej kuajli ineskayo Asá? (1 Reyes 15:14).

7, 8. ¿Kenon uelis tikixkopinaskej Asá?

7 ¿Kenon uelis tikmatiskej tla tikueyichiuaj Jehová ika nochi toyojlo? Kanaj uelis totlajtoltiskej yejuin: “¿Niktlakamati Jehová maski ijkuak melak ouijtika? ¿Yemelak nikneki nitlapaleuis ika maonia chipauak tlanechikojli?”. ¡Xtlanemili kenon melak nonekiya kipiyas yolchikaualistli Asá ika kikixtis iabuela kampa tlanauatiayaj! Kemantika, nonekis tikpiyaskej yolchikaualistli ijkon ken Asá. Se neskayotl, ¿tlenon tikchiuaskia tla se mochanejkauj noso se akin iuan timouika kichiua tlajtlakojli niman xnoyolkuepa, niman noneki kikixtiskej itech tlanechikojli? ¿Yemelak tikijtoskia ika xok tiknotsas? ¿Tlenon kichiuaskia moyojlo xchiua?

8 Ijkon ken Asá, kemantika tikmachiliskej ika nochimej techixnamikij. Kanaj akin iuan tiauej ipan kaltlamachtijli noso akin techmachtiaj techpipinaujtiaj pampa tejuamej tiiteixpantijkauan Jehová. Noso kanaj akin iuan titekitij techuejuetskiliaj pampa tiktlajtlanij xtitekitiskej seki tonaltin niman ijkon tiaskej ipan se ueyi tlanechikojli noso pampa xtitekitij okseki horas niman ijkon tiktlaniskej miyek tomin. Ijkuak ijkon panos, matitlaneltokakan itech toTajtsin ijkon ken okichiuj Asá. Matikchiuilikan teoyotl Jehová niman tikpiyaskej yolchikaualistli niman tikchiuaskej tlen melajki. Xkilnamiki ika yejua okiyolchikauj Asá, niman tejuamej noijki techyolchikauas.

9. ¿Kenon uelis tikyolpaktiskej Jehová ijkuak titenojnotsaj?

9 Asá xotlanemili san itech, yejua okinyolchikauj oksekimej makitejtemokan Jehová. Tejuamej noijki uelis tikinpaleuiskej tlaltikpakchanejkej makiueyichiuakan Jehová. Yejua kita ijkuak tikinnojnotsaj oksekimej itech yejua. ¡Melak kiyolpaktia ijkuak kitaj ika tikchiuaj yejon pampa tiktlasojtlaj niman pampa tajmanaj ipampa tlaltikpakchanejkej ika mamakisakan!

JEHOSAFAT OKITEJTEMO JEHOVÁ

10, 11. ¿Kenon uelis tikixkopinaskej Jehosafat?

10 Jehosafat ikoneuj Asá “nochipa onejnentia ipan ojtli tlen okititi itaj Asá” (2 Crónicas 20:31, 32). ¿Kenon okichiuj? Ijkon ken itaj, Jehosafat okiyolchikauj ikalpan toTajtsin maka makikaua kiueyichiuas Jehová. Yejua okintitlan tlakamej matemachtitij ipan uejueyimej kalpamej Judá ika tlen kijtoua “amoxtli itech iTlanauatil Jehová” (2 Crónicas 17:7-10). Yejua noijki oyaj kampa onkatka tekiuajyotl itech Israel ika tlakpak, kampa nemiyaj tlaltikpakchanejkej ipan tepemej Efraín niman ijkon kichiuas manokuepakan itech Jehová (2 Crónicas 19:4). Jehosafat katka se tekiuaj akin okitejtemo Jehová ika nochi iyojlo (2 Crónicas 22:9).

Jehosafat okiyolchikauj ikalpan toTajtsin ika maka makikaua kiueyichiuas Jehová

11 Ipan yejuin tonajli, Jehová kineki ika nochimej tlaltikpakchanejkej manomachtikan itech yejua, niman tinochimej uelis titlapaleuiskej makixmatikan. ¿Yejuin tlen tikneki tikchiuas nochi metstin? ¿Tikuelitaskia yakaj tikmachtis itech Biblia niman ijkon noijki peuas kiueyichiuas Jehová? ¿Tiktlajtlani yejuin ipan teoyotl? Tla tejua timochikaua, Jehová uelis mitspaleuis peuas tikmachtis yakaj itech Biblia. ¿Tiknektika tikmachtis yakaj itech Biblia maski ijkuak tikuelitaskia timoseuis? Ijkon ken Jehosafat okiyejyeko kinpaleuis oksekimej mapeuakan makitekichiuilikan Jehová oksejpa, tejuamej noijki uelis tikyejyekoskej tikinpaleuiskej akin youejkauj xok tenojnotsaj. Noijki ipan tlanechikojli tlayekankej kitaskej kenon komintlajpaloskej niman kinpaleuiskej akin yokiskej itech tlanechikojli akin kanaj yokikaujkej tlajtlakojli tlen okichiujkej yeuejkaui.

12, 13. a) Ijkuak Jehosafat onomojti, ¿tlenon okichiuj? b) ¿Tleka noneki tikchiuaskej ijkon ken Jehosafat okichiuj?

12 Ijkon ken itaj Asá, Jehosafat otlaneltokak itech Jehová ijkuak miyekej uajlaya kixnamikiskej Judá (xpoua 2 Crónicas 20:2, 3). * Yejua onomojti niman okitlajtlanili Jehová makipaleui. Ipan teoyotl tlen okichiuj okijto ika yejuamej xueliskia kintlaniskej intlauelikniuan. Noijki okijto ika yejua niman ikalpan xkimatiyaj tlenon kichiuaskej. Jehosafat xokpa okinemili ika Jehová ueliskia kinpaleuis. Yejua okijto: “Toixtololojuan motech ontlachixtokej” (2 Crónicas 20:12).

13 Ijkon ken Jehosafat, kemantika kanaj xtikmatiskej tlenon tikchiuaskej ijkuak tikixnamikij se tlauejli, niman hasta uelis tomojtiskej (2 Corintios 4:8, 9). San ika, matikilnamikikan tlen okichiuj Jehosafat. Ixpan nochi kalpan, yejua okichiuili teoyotl Jehová niman okijli kenon xkipiayaj chikaualistli (2 Crónicas 20:5). Akin tlayekanaj itech inchanejkauan uelis kixkopinaskej ineskayo Jehosafat. Uelis kitlajtlaniliskej Jehová makinpaleui yejuamej niman inchanejkauan niman ijkon kimatiskej ken kiyektlaliskej se tlauejli niman kimatiskej tlenon kichiuaskej. Xkipiya ika xkuajli nomachiliskej pampa inchanejkauan kikakiskej inteoyouan. Yejuamej kasikamatiskej ika melak tlaneltokaj itech Jehová. ToTajtsin okipaleui Jehosafat, niman tejua noijki mitspaleuis.

EZEQUÍAS XOKIKAUJ KICHIUA TLEN KUAJLI

14, 15. ¿Kenon Ezequías yemelak otlaneltokak itech toTajtsin?

14 Ezequías okse tekiuaj akin “kuajli onajsik itech Jehová”. Maski itaj xkuajli tlen okichiuj niman okinueyichiuj tajtsitsintin, Ezequías okichiuj tlen kuajli. Yejua “okimejkuani tlaltin uejkapamej, okintlajtlapan pilares tlen noueyichiuayaj, niman okitek poste tlen noueyichiuaya. Noijki yejua okixajxamani kouatl tlachijchiujtli ika cobre tlen Moisés okichichiujka”, pampa israelitas kiueyichiujtoyaj. Ezequías ika nochi iyojlo okiueyichiuj Jehová. Noijki yejua “nochipa kitlakamatiya tlanauatiltin tlen Jehová okimakaka Moisés” (2 Reyes 18:1-6).

15 Ijkuak Ezequías tekiuaj katka, asirios akin chikauak tlaixnamikij ouajlakej ipan Judá niman kinekiyaj kipopoloskej Jerusalén. Tekiuaj itech Asiria ika itlajtoluan okipijpinaujti Jehová niman noijki okichiuj ika Ezequías manomojti. Ipan yejon tonaltin melak ouijtika, Ezequías otlaneltokak itech Jehová ika nochi iyojlo niman okitlajtlanili makipaleui. Yejua kimatiya ika toTajtsin melak kipiayaj chikaualistli xijkon ken asirios niman ika ueliskia kimakixtis ikalpan (xpoua Isaías 37:15, 17, 20). * ToTajtsin okinankili iteoyouj ijkuak okuajtitlan se iluikaktekitketl akin okinmikti 185,000 soldados asirios (Isaías 37:36, 37).

16, 17. ¿Kenon uelis tikchiuaskej ijkon ken Ezequías?

16 Sakin, Ezequías okualok niman imikiskia. Ipan yejon tonaltin tlen melak ouijtika, okitlajtlanili Jehová makilnamiki ika yejua oyolmelaujkanen niman makipaleui (2 Reyes 20:1-3). Jehová okikak tlen okitlajtlanili Ezequías niman okipajti. Itechkopa Biblia tikmatij ika ipan yejuin tonajli xuelis tikchiaskej ika toTajtsin makichiua se milagro niman ijkon matipajtikan noso uejkaujtipan matinemikan. San ika, ijkon ken Ezequías, uelis titlaneltokaskej itech Jehová ika yejua techpaleuis. Uelis tikijliskej: “Nimitstlajtlanilia, Jehová, xkilnamiki, kenon nejua yonikistinen mixpan ika yolmelaujkanemilistli niman ika nochi noyojlo”. ¿Titlaneltoka tejua ika Jehová nochipa mitstlajpiyas maski ijkuak tikualo? (Salmo 41:3).

17 ¿Kenon noijki uelis tikchiuaskej ijkon ken Ezequías? Kanaj onka itlaj tlen kijtlakojtok ken touikaj iuan Jehová noso xtechkauilia kuajli matiktekichiuilikan. Se neskayotl, miyekej ipan yejuin tonajli melak kinueyiteneuaj tlaltikpakchanejkej. Yejuamej melak kinueyikaitaj akin melak kimixmatstokej niman oksekimej maski nion xkimixmati. Niman miyekej melak uejkaujtipan panouaj kipoujtokej itech yejon tlaltikpakchanejkej niman kimitstokej intlaixkopinaluan. Noso yejuamej miyekpa kitekitiltiaj Internet niman nokalaktiaj ipan programas kampa nemij akin imiuan nouikaj. Kema, uelis techpaktis ika ueli tonotsaj iuan tochanejkauan noso akin imiuan touikaj ika yejon programas ipan Internet. San ika, miyek tiempo uelis tikpolos ipan Internet. Niman hasta uelis peuas toueyimatiskej tla miyekej tlaltikpakchanejkej kijtouaj ika kuelitaj tlaixkopinaltin noso tlajtoltin tlen tiktlaliaj ipan Internet. Noso tla tikitaj ika sekimej xok kitaj tlen tiktlaliaj ipan Internet, kanaj uelis tikualaniskej. Uelis tomachtiskej itech ineskayo Pablo, Áquila niman Priscila. ¿Uelis tiknemiliskej ika yejuamej uejkaujtipan panouayaj kitejtemoskej kimatiskej nochi tlen kichiuaj tlaltikpakchanejkej akin nion xkitekichiuiliaj Jehová? Biblia kijtoua ika Pablo “sa ika nokauaya kiteijliaya on temachtijli”. Niman Áquila iuan Priscila kikuiyaj intiempo ika tenojnotsaskej niman tetomiliskej “más kuajli [...] on iojui Dios” ken kinamiki (Hechos 18:4, 5, 26). Kuakon uelis totlajtoltiskej: “¿Kuajli nikita ika maka nikinueyiteneuas tlaltikpakchanejkej? ¿Xuejkaujtipan nipanoua nikchiua tlemach tlen xmelak noneki?” (xpoua Efesios 5:15, 16).

JOSÍAS OKITLAKAMAT ITLANAUATILUAN JEHOVÁ

18, 19. ¿Kenon uelis tikchiuaskej ijkon ken Josías?

18 Tekiuaj Josías noijki okitlakamat itlanauatiluan Jehová “ika nochi iyojlo” (2 Crónicas 34:31). Josías katka uejka teixuiuj itech Ezequías. Ijkuak yejua telpochtli katka, opeuj kitejtemoua Jehová iTajtsin David. Niman ijkuak kipiaya 20 xiuitl, opeuj kipopoloua nochi xkuajli tlaneltokijli ipan Judá (2 Crónicas 34:1-3). Josías melak onochikauj kiyolpaktis Jehová xijkon ken okseki miyekej tekiuajkej itech Judá. Kuakon se tonajli, ueyi teopixki okinexti amoxtli tlen kipiaya iTlanauatil toTajtsin ipan teopan. Kanaj yejuin katka amoxtli tlen okijkuilo Moisés. Ijkuak tlajkuilojketl okipouili Josías, yejua okasikamat ika nonekiya nochikauas kitekichiuilis Jehová ika nochi iyojlo. Yejua noijki okinyolchikauj oksekimej ijkon makichiuakan. Ika yejon, tlaltikpakchanejkej “xokikajkaujkej kitlakamatstiaskej Jehová inTajtsin” ijkuak Josías yoltoya (2 Crónicas 34:27, 33).

Josías melak kinekiya kiyolpaktis Jehová niman nimantsin okipatlak tlen nonekiya

19 Tla titelpochtli uelis tikixkopinas Josías niman melak kuajli tikixmatis Jehová. Josías kanaj onomachti itech iabuelo akin onoyolkuep, tekiuaj Manasés, ika Jehová kinektika tetlapopoluis. Tejua noijki uelis timomachtis itech akin iuejueyimej mochanejkauan niman ipan tlanechikojli. Yejuamej uelis mitsnojnotsaskej itech miyek tlen kuajli tlen Jehová yokichiuj inpampa. Noijki xkilnamiki kenon Josías onomachili sakin ijkuak onomachti tlen kijtoua iTlajtol toTajtsin. Yejua melak kinekiya kiyolpaktis Jehová. Ika yejon, nimantsin okipatlak tlen nonekiya. Ijkuak tikpouas iTlajtol toTajtsin, tejua noijki tikmachilis ika melak tiknekis tiktlakamatis Jehová. Kuakon melak kuajli iuan timouikas toTajtsin niman tiyolpakis. Ika yejon, tiknekis tikinnojnotsas oksekimej itech Jehová (xpoua 2 Crónicas 34:18, 19). * Ijkuak timomachtis Biblia, tejua uelis tikitas ika onka ken uelis tikyektlalis ken tiktekichiuilia toTajtsin. Tla ijkon, xyejyeko nochi kech tiuelis tikpatlas tlen noneki, ijkon ken okichiuj Josías.

XTEKICHIUILI JEHOVÁ IKA NOCHI MOYOJLO

20, 21. a) ¿Tleka uelis tikijtoskej ika naui tekiuajkej akin intech yotomachtijkej san noijki tlen okichiujkej? b) ¿Tlenon tomachtiskej ipan okse tlamachtijli?

20 ¿Tlenon uelis tomachtiskej itech yejon naui tekiuajkej itech Judá akin okitekichiuilijkej Jehová ika nochi inyojlo? Yejon tlakamej yemelak kinektoyaj kiyolpaktiskej Jehová niman kiueyichiuaskej nochipa ipan innemilis. Yejuamej itech otlaneltokakej ijkuak okimixnamijkej uejueyimej intlauelikniuan. Niman tlen ueyi kijtosneki, yejuamej okitekichiuilijkej Jehová pampa kitlasojtlayaj.

21 Maski yejuin naui tekiuajkej tlajtlakolejkej katkaj niman onopopolojkej, Jehová okiyolpakti tlen okichiujkej. Yejua okitak tlen onkatka ipan inyojlo niman kimatiya ika yemelak kitlasojtlayaj. Tejuamej noijki titlajtlakolejkej niman topopolouaj. San ika, Jehová yolpakis touan ijkuak kitas ika tiktekichiuiliaj ika nochi toyojlo. Ipan okse tlamachtijli, tikitaskej tlenon uelis tomachtiskej itech tlen onopopolojkej yejon tekiuajkej.

^ párr. 6 2 Crónicas 14:11: “Asá kuakon okinots Jehová iTajtsin niman okijto: ‘Jehová, xmitsajmana tejua tla akin tikinpaleuiya miyekej noso xkipiyaj kojtilistli. Xtechpaleui, Jehová toTajtsin, pampa motech titlaneltokaj, niman ipampa motoka yotiualajkej ika tikixnamikiskej yejuin miyekej tlaltikpakchanejkej. Jehová, tejua titoTajtsin. Maka xkauili tlakatl akin miki mamitstlani’”.

^ párr. 12 2 Crónicas 20:2, 3: “Kuakon Jehosafat okijlikej: ‘Miyekej tlaltikpakchanejkej ouajlakej omitsixnamikikoj akin chanejkej nisiuj mar, itech Edom, niman yejuamej nemij ipan Hazazón-tamar, yejuin kijtosneki, En-guedí’”.

^ párr. 15 Isaías 37:15, 17, 20: “Niman Ezequías opeuj kichiuilia teoyotl Jehová niman kijlia: ‘¡Xkuajnisiui monakas, Jehová, niman xkaki! ¡Xkintlapo moixtololojuan, Jehová, niman xkita! Xkaki nochi tlajtoltin tlen Senaquerib yokuajtitlan niman ijkon mitspijpinaujtis tejua toTajtsin akin tiyoltika. San ika, aman, Jehová toTajtsin, xtechmakixti itech ima, niman ijkon nochimej tekiuajyomej itech tlaltikpaktli makimatikan ika san tejua titoTajtsin, Jehová’”.

^ párr. 19 2 Crónicas 34:18, 19: “Safán akin tlajkuilojketl noijki okijli tekiuaj: ‘Onka se amoxtli tlen Hilquías akin teopixki yonechmakak’. Kuakon Safán opeuj kipoua ixpan tekiuaj. Nimantsin ijkuak tekiuaj okikak tlajtoltin itech Tlanauatijli, yejua onotlakenkokoton”.