Oninemiko ipan 1934 ne Pescara, se iueyikalpan Italia, inakastlan mar Adriático. Nikinpiya yeyimej nokniuan siuamej. Niman nejua akin más nipitentsin. Notaj otechtlalili totokayo ijkon ken yauj abecedario, ika yejon, notoka peua ika d.

 Notaj nochipa okuelitak uelis itech toTajtsin. Ipan julio de 1943 okikak itech iteixpantijkauan Jehová. Liberato Ricci akin kimachtiayaj iteixpantijkauan Jehová, okinojnots niman okitlaneujti se Amatl Tekakistilijketl. Notaj melak kuelitaya tlen nomachtijtoya itech Biblia, ika yejon, opeuj kimijlia oksekimej itech tlen ueltoya. Nonan noijki opeuj nomachtia. Maski yejua xueliya tlaamapouaya, okitsontekontlali seki textos itech Biblia niman opeuj kimijlia oksekimej tlen ueltoya.

 Sakin nochan opeuj nochiuaj tlanechikoltin, niman maski san ome cuartos tikinpiayaj, ompa nokauayaj tlayekankej ipan circuito niman precursores. Nochipa tojlan katka.

 Omemej nokniuan akin más uejueyimej xkuelitayaj nomachtiskej Biblia. Okiskej de nochan niman ononamiktijkej. San ika, nejua niman nokniuj Cesira melak tikuelitayaj tijkakiskej notaj ijkuak kiamapouaya Biblia. Noijki melak tikuelitayaj tikinkakiskej tlamachtiltin tlen kinpanoltiayaj tokniuan akin techuajtlajpalouayaj ipan togrupito.

 Nontenojnotsaya iuan notaj niman imiuan oksekimej tokniuan, san ika, pampa xmás nitlajtouaya melak oniuejkauj nikinnojnotsas oksekimej. Maski ijkon, más opeuj niktlasojtla Jehová niman oninoapolakti pan Julio de 1950. Nochan onopanolti tlamachtijli itech apolaktilistli niman sakin oninoapolakti ipan mar. Uajsextli okititlankej nochan se tokniuj iuan isiuauj akin precursores especiales katkaj. Melak nikuelitaya imiuan nitenojnotsas. Pampa miyekpa ijkon nikchiuaya, más onikuelitak niktekichiuilis Jehová.

 Piero Gatti yejua tlayekanketl ipan circuito akin kachtopa otechtlajpaloto. a Yejua akin onechyolchikauj maninochiua precursora niman manikchiua itlaj tlen xkeman niknemiliaya: nontlapaleuis kampa noneki tenojnotskej. Kampa nejua niualeua, siuamej xkisaj de inchan niman kinkauaj intajuan hasta ijkuak yononamiktijkej. Kuakon, ijkuak oninochiuj precursora, ipan marzo de 1952 nejua ok nichantiya iuan notajuan. Maski nejua xnikmatiya, ijkuak oninochiuj precursora nochi onopatlak.

 Kanaj ijkuakon, Anna, akin noijki kinekiya nochiuas precursora, ochantito nochan para ueliskia san sekan titenojnotsaskej. Ipan 1954 otechtokayotijkej precursoras especiales niman otechtitlankej Perugia (Perusa) , tlen nokaua 250 kilómetros ika uejka de kampa tichantiyaj. Ompa xnemiya nion se iteixpantijkauj Jehová.

 ¡Melak kualtsin nochi tlen otikchiujkej! Nikpiaya 20 xiuitl niman san yonikiska de nochan iuan notajuan ijkuak tiayaj ipan uejueyimej tlanechikoltin. Nikmachiliaya ika melak uejka tiaskiaj. Notaj kimakasiya ika nejua niman Anna san tejuamej tichantiskiaj, kuakon touan oyaj para tiktejtemoskej kanon tichantiskiaj. Otiknextijkej se cuartito kampa noijki tijkuiyaj para tikinpanoltiskej tlanechikoltin, maski kachtopa san tejuamej ompa tosentlaliayaj. Maski ijkon, tikuelitayaj titenojnotsaskej ipan Perugia niman kalpantsitsintin tlen nisiuj onkatkaj. Noijki opeuj tikitaj kenon Jehová kiteochiujtoya tlen tikchiuayaj. Uajsextli ochantito Perugia se tokniuj tlakatl niman yejua opeuj kinyekana tlanechikoltin. Ipan 1957 ijkuak oksekan yotechontitlankaj ompa ionkatka se tlanechikojli.

 Otechtitlankej ipan se kalpantsin tlen itoka Terni ipan centro de Italia. Melak tikuelitayaj ompa titenojnotsaskej pampa miyekej kinekiyaj techkakiskej, san ika, noijki otikixnamijkej miyek tlen ouijtika. Maski ipan 1943 tekiuajkej itechkauiliayaj matitenojnotsakan, sekimej xkinekiyaj matikteijlikan tlen Biblia kijtoua, niman techijliayaj matijkixtikan se permiso para uelis titenojnotsaskej techajchan.

 Policías san techtokatinemiyaj, kemantika xtechitayaj pampa tiayaj kampa melak tojlan. Nejua okpa onechajsikej. Kachtopa ijkuak nitenojnotstinemiya iuan tlayekanketl ipan circuito. Policía otechuikak comisaría niman ompa otechtsauk. Okijtojkej ika tekiuajkej xtechmakayaj se permiso para titenojnotsaskej niman otechtlajtlanilijkej tomintsin. Pampa xtikchiujtoyaj itlaj tlen xkuajli, xotitlatlaxtlaujkej. Melak nikuekuetlakatoya, hasta nikmachiliaya kentla kisaskia noyoltsin, san ika, Jehová xsan noselti onechkauj. Melak nechyolseuiaya nikilnamikis tlen kijtoua Isaías 41:13, ompa kijtoua: “Maka xmomojtikan. Nejua nemechpaleuiya”. Sakin otechmakaujkej, niman maski otechuikakej ixpan juez, juez okitak ika xtikchiujtoyaj itlaj tlen xkuajli. Opanok chikuasen metstli niman oksejpa onechajsikej, aman san noselti ninemiya, san ika, nimantsin onechmakaujkej.

 Ipan 1954 onochiuj se ueyi tlanechikojli ne Nápoles, tlen nokaua ipan sur de Italia. Melak niyolpakiya pampa ompa niaskia. Ijkuak onajsik onitetlajtolti kanon ueliskia nitlachipauas niman onechijlikej manitlachipaua nisiuj plataforma. Ompa onikixmat Antonio Caparelli, se kualtsin tokniuj akin precursor katka niman chantiya Libia. Yejua kinselijtoya tokniuan. Ipan 1930, yejua niman ifamilia okikaujkej Italia niman ochantitoj Libia.

 Antonio melak tekitki katka niman yolchikauak katka. Yejua yaya ika imoto niman panouaya desierto de Libia para kominojnotsas italianos akin chantiyaj Libia. Kemantika totlajkuilouiliayaj. San ika, ipeujyan 1959 onokuep Italia. Oyaj seki metstin ipan Betel de Roma, sakin okititlankej ken precursor especial ne Viterbo, se ueyikalpan ipan centro de Italia. Opeuj más kuajli touikaj niman totlasojtlaj. Ipan 29 de septiembre de 1959 otonamiktijkej, niman oniaj ne Viterbo.

 Nonekiya tiknextiskiaj se kajli kampa tichantiskiaj niman kampa tikinpanoltiskiaj tlanechikoltin. Otiknextijkej se pitentsin cuarto tlen kipiaya se pitentsin baño. Otiktlalijkej totlapech hasta tlakuitlapan niman otiktlajkoxelojkej yejon cuarto. Kemantika tijkuiyaj para tlanechikoltin noso para tlen nonekiskia. Xmás nikuelitaya yejon kajli, niman tla san nejua ninemiskia xkeman ompa nonchantiskia. San ika, melak niyolpakiya pampa ninemiya iuan Antonio.

 Ipan 1961, Antonio okitlalijkej ken tlayekanketl ipan circuito. San ika, kachtopa oyaj ipan escuela para siervos de congregación (noso para tlayekankej ipan circuito) tlen uejkauiya se metstli. Kuakon, ononek san noselti ninokauas. Melak xkuajli ninomachiliaya, más ika tlayoua ijkuak san noselti ninemiya ipan cuarto. San ika, melak niyolpakiya pampa Jehová kitekitiltijtoya Antonio. Niman nikyejyekouaya miyek nikchiuas para xnikmachilis kenon panouaya tiempo.

 Ipan circuito kampa tinemiyaj melak uejka tiayaj. Tiayaj Véneto hasta Sicilia. Pampa xtikpiayaj tocarro, tikitayaj ipan tlenon ueliskia tiaskej para tajsiskej kampa tokniuan. Sejpatipan ijkuak tikistinemiyaj Sicilia, otiajkej ipan autobús para tajsiskej kampa tokniuan. Ijkuak oajsik autobús sekimej tokniuan otechnamikitoj, yejuamej kuikayaj se burrito para kitkis tlen tikitkiyaj. Tejuamej yototlakentijkaj kentla para se tlanechikojli, Antonio ika itraje niman nejua ika novestido. Kanaj melak otechuetskilijkej pampa san tejuamej ijkon tiayaj niman tikitkiyaj tomaletas niman tomáquina de escribir ipan se burrito.

 Tokniuan melak techtlasojtlayaj niman techmakayaj nochi tlen kipiayaj, maski melak achijtsin. Sekimej xkipiayaj baño nion atl. Se tonajli, otokaujkej ipan se cuarto kampa youejkaujka xakaj ompa chantiya. Pampa melak ninouiyoniaya ijkuak nikochtoya, Antonio onechkuiteuj. Melak otomojtikej ijkuak otikitakej ika tlapechtli kipiaya miyek yolkatsitsintin. Pampa xtlaj más ueliskia tikchiuaskiaj otijkixtijkej tlen otiuelkej niman oksejpa otikyejyekojkej tikochiskej.

 San ika, nejua yejon xnechmojtiaya. Más ouijtika onikitak pampa xmás ueliya nikinnotsaya oksekimej. Ijkuak kachtopa tiktlajpalouayaj se tlanechikojli nejua xnimantsin ueliya ninouikaya imiuan tokniuan. San ika, pampa melak niknekiya nikinpaleuis niman nikinyolchikauas tokniuan siuamej, nejua melak ninokojtiliaya. Jehová nechpaleuiaya niman ijkon ijkuak itlantoya semana más kuajli ninomachiliaya. Melak onikuelitak nitekitis imiuan nochimej yejuin tokniuan akin kuelitayaj kitemakaskej tlen kipiayaj niman nikitas kenon melajkanemiyaj niman kitlasojtlayaj Jehová.

 Ijkuak yotiuejkaujkaj ken tlayekankej ipan circuito niman distrito,  b ipan 1977 otechijlikej matiakan Betel de Roma para titlapaleuiskej ika Ueyi Tlanechikojli iuan Miyekej países tlen itoka katka “Fe Victoriosa”, tlen nopanoltiskia okse xiuitl. Xopanok miyek metstli otechtokayotijkej betelitas niman Antonio okitlalijkej ipan Grupo akin tlayekana ipan se Sucursal.

 Pampa xkeman nitekitiya Betel noijki xmás ueliya nikinnotsaya oksekimej. San ika, Jehová niman tokniuan akin ompa nemiyaj onechpaleuijkej, niman melak onikuelitak Betel.

 Sakin otikixnamijkej itlaj tlen melak xkuajli. Ipan 1984, Antonio okichiuilijkej se operación ipan iyojlo, niman diez xiuitl sakin yejua más okualok. Ipan 1999 okijlikej ika kipiaya se xkuajli tumor. Maski Antonio melak yolchikauak katka, yejuin kokolistli okichiuj melak manajmana. Ika yolik xok kipiaya kojtilistli, ijkuak ijkon nikitaya melak nechyolkokouaya. Niktlajtlaniliaya Jehová manechpaleui para uelis nikpaleuis noueuentsin. Noijki melak nechyolchikauaya ijkuak nikinpouaya Salmos. Antonio omik ipan 18 de marzo de 1999. San sekan otinenkej 40 xiuitl.

 Nejua yonikitak ika ijkuak se melak najmana, maski nemis kampa melak tojlan, uelis san iselti nomachilis. Yemelak ika tokniuan akin nemij Betel niman nochimej tokniuan akin yotikimixmatkaj ijkuak tikintlajpalouayaj tlanechikoltin, onechyolseuijkej niman onechititijkej ika nechtlasojtlaj, maski ijkon, nejua melak ninajmanaya niman san noselti ninomachiliaya. Más ijkon ninomachiliaya ijkuak ninokuepaya cuarto. San ika, niknotsas Jehová niman ninomachtis, onechpaleui ika yolik kuajli maninomachili. Sakin oksejpa kuajli oninomachili nikilnamikis tlen onikchiujka iuan Antonio. Melak kualtsin ijkuak nikilnamiki nochi tlen opanok. Kuajli nikmatstika ika Jehová kilnamiktika Antonio niman ika nejua oksejpa nikitas.

 Miyekan yonitlapaleui Betel, niman aman, nitlapaleuijtika kampa kinyektlaliaj itlakenuan tokniuan. Melak nikuelita nikchiuas yejuin pampa ijkon nikinpaleuiya miyekej tokniuan. Noijki nitenojnotsa, niman maski xok ueli nikchiua ken yeuejkaui, ok nikuelita ken ijkuak niichpokatsin katka. Ipampa tlen yonikpanok, yonikitak ika melak teyolpakti tla timochiua precursor, ika yejon, nikinyolchikaua telpokamej manochiuakan precursores.

 Inikaxiltis 70 xiuitl ika chikauak niktekichiuilijtika Jehová, niman ijkuak nontlanemilia ipan yejon, nikita ika Jehová melak yonechpaleui niman yonechteochiuj. Ok melak ouijtika nikita ninonojnotsas imiuan oksekimej, ika yejon, nikijtoua ika Jehová yonechpaleui ika nochi tlen yonikchiuj. Miyekan yoniajka niman miyek yoniuel intech akin onikimixmat. Tla yakaj nechijliskia: “Tla ueliskia timokuepas tlakuitlapan, ¿itlaj tikpatlaskia?”, nejua kuajli nikmatstika ika oksejpa nikchiuaskia nochi tlen yonikchiuj.