Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

FAZA 10

”Ifuli Auri Ami”

”Ifuli Auri Ami”

Hezekieli 37:5

TUHO: Angilata sanandrösa ba ”döla si no oköli” ba ifuli auri, alua daʼö ba zi sagörö ulidanö

1-3. Hana wa faböʼö wangera-ngera niha Yahudi me so ira ba Mbabilona? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.)

OYA zi no itandraigö Hezekieli barö zi lima fakhe faʼara enaʼö faduhu dödö niha Yahudi ba Mbabilona wa itehegö Yehowa adudu Yeruzalema. No ifaʼema duria andre samaʼeleʼö, iʼogunaʼö duma-duma, ba ifadumaisi khöra, hizaʼi lö manö faduhu dödöra. Hewaʼae no larongo wa no lafaʼuʼu Yeruzalema ira saradadu Mbabilona, ba faduhu nasa dödöra wa lö hadia ia ba niha sowanua ba daʼö. Hizaʼi, so sambua zalua irege lafaböʼöni lala wangera-ngerara.

2 Dua fakhe me no tebörögö wamaʼuʼu andrö, so samösa zoloi moroi ba Yeruzalema möi ia ba Mbabilona wamatunö, ”No adudu mbanua daʼö!” Afatö sibai dödö ndra niha niʼoloiʼö me larongo wa no tedudugö mbanua niʼomasiʼöra, osali niʼamoniʼö hegöi banua si tumbu yaʼira! Awai ia nidöna-dönara barö zilalö.​—Hez. 21:7; 33:21.

3 Ba ginötö waʼabu dödö andrö, itema sambua gangilata sahöli-höli dödö Hezekieli si tobali fanötöna. Hadia wanötöna nibeʼe ba niha niʼoloiʼö si no aetu fanötöna andrö? Hadia lua-luania ba nono mbanua Lowalangi iadaʼa, ba hadia gunania khöda ero samösa? Datatutunö gangilata nibeʼe Yehowa andre.

”Amaʼeleʼö Sanandrösa ba Döla Andre” ba ”Amaʼeleʼö ba Nangi”

4. Ba gangilata Hezekieli, hadia zi dombua sadöni dödönia?

4 Baso Hezekieli 37:1-10. Ba gangilata daʼa, ba ndraso safönu töla zi mate so Hezekieli samaʼeleʼö. Enaʼö monönö waʼafaduhu dödönia, ifatenge ia Yehowa ”ba wamasui daso”. So dombua zadöni dödö Hezekieli yaʼia daʼö faʼoya hegöi salua ba döla andrö. Imane, ”Uʼila döla soya sibai si no oköli.”

5. Hadia zi dombua niʼandrö Yehowa khö Hezekieli, ba hadia zalua me no ifalua daʼö?

5 Aefa daʼö, so dombua nifaʼema Yehowa khö Hezekieli enaʼö izara-zara wamohouni töla andrö. Si oföna, ’ifaʼeleʼö sanandrösa ba döla andrö’ wa ”ifuli auri” ira. (Hez. 37:4-6) Me no aefa mamaʼeleʼö ia, iʼanemaiʼö ”terongo li zoruru, ba ibörögö fahalö döla andrö ero sambua”. Aefa daʼö, so ”nuo hegöi nagole si tumbu ba döla andrö ba ibörögö tebalu ia uli.” (Hez. 37:7, 8) Si dua, iʼandrö khö Hezekieli enaʼö ’mamaʼeleʼö ia ba nangi’ ba iwaʼö ba nangi enaʼö ’ifohanu-hanu’ döla andrö. Me no aefa mamaʼeleʼö Hezekieli, ”ba mohanu-hanu ira”. Imane, ”Auri ira ba labörögö mozizio. Faʼatora hulö zaradadu sato sibai.”​—Hez. 37:9, 10.

”No Oköli Dölama, ba Lö Hadöi Tötönaföma”

6. Hadia niwaʼö Yehowa si tobali fanolo khö Hezekieli enaʼö aboto ba dödönia gangilata andrö?

6 Enaʼö aboto ba dödö Hezekieli gangilata andrö, imane Yehowa, ”Fefu döla niʼilamö andre yaʼia daʼö iraono Gizaraʼeli.” Me no larongo ira niha niʼoloiʼö wa no tedudugö Yeruzalema, aetu wanötönara ba hulö zi no mate ira. Mangeʼesi ira, ”No oköli dölama ba lö hadöi tötönaföma. Sindruhu-ndruhu wa no muröi ndraʼaga.” (Hez. 37:11; Yer. 34:20) Aefa daʼö, itutunö Yehowa wa eluaha gangilata si hokha mbu andrö sindruhunia manandrösa ia ba dötönafö si sökhi niʼokhögö ndraono Gizaraʼeli.

7. Hadia niwaʼö Yehowa ba Hezekieli 37:12-14, ba hadia nifaluania enaʼö faduhu dödö nono mbanuania ba mbuʼusa li andrö?

7 Baso Hezekieli 37:12-14. Ba gangilata daʼa, ibeʼe waʼafaduhu dödö Yehowa ba niha niʼoloiʼö wa ifuli auri ira, mangawuli ira ba mbanuara, ba toröi ira ba daʼö. Ifuli ifotöi ira Yehowa ”ono mbanuagu”. Tatu manö, fehede daʼa möi fondrara dödö ndra niha niʼoloiʼö! Hana wa tola mufaduhusi tödö mbuʼusa li famohouni andre? Börö me Yehowa samösa zamabuʼu. Imane, ”Yaʼo Yehowa zangumaʼö daʼö, ba yaʼo zamalua yaʼia.”

8. (a) Hana wa tola tawaʼö, no ahori mate fefu ndraono Gizaraʼeli? (b) Moloʼö Hezekieli 37:9 hadia mbörö wa hulö zi no mate ndraono Gizaraʼeli? (Faigi nisura ba gahe zura.)

8 Ba gangilata andrö alua waʼogömi-gömi. Hewisa waʼalua daʼö ba ndraono Gizaraʼeli me mböröta? Arakhagö mate ba wamati ndraono Gizaraʼeli me 740 SM me tedudugö wamatörö zi fulu mado ba teʼoloiʼö fefu nono mbanuania. Mato 130 fakhe aefa daʼö, laʼoloiʼö göi niha Yehuda irege ahori fefu teʼoloiʼö ndraono Gizaraʼeli. (Hez. 37:11) Na simanö, tola tawaʼö wa no ahori mate fefu niha niʼoloiʼö simane töla soya andrö ba gangilata Hezekieli. * Törö tödöu wa no iwaʼö Hezekieli töla andrö no ’oköli sibai’. Eluahania, ara maʼifu ginötö latörö waʼamate ba wamati. Na tafaigi, atulö wa no mate ba wamati ndraono Gizaraʼeli hegöi niha Yehuda sagötö zi 200 fakhe töra, iʼotarai 740 SM irugi 537 SM.​—Yer. 50:33.

9. Hadia zalua si fagölö ba ndraono Gizaraʼeli me föna faoma ’Izaraʼeli khö Lowalangi’?

9 Famaʼeleʼö sanandrösa ba wamohouni iraono Gizaraʼeli nifaʼema Hezekieli, abölö ebua nasa waʼaluania ba gafuriata. (Hal. 3:21) Simane iraono Gizaraʼeli ’nibunu’ me mböröta ba amaedola zi no ara mate, ’iraono Gizaraʼeli khö Lowalangi’, mazui niha Keriso nibayoini maʼafefu, labunu göi ira ba wamati. (Gal. 6:16) Teʼoloiʼö göi ira amaedola zi no ara mate. Lua-luania, hulö döla ’soköli sibai’ wamatira. (Hez. 37:2) Simane si no tatutunö ba faza silalö, ibörögö teʼoloiʼö niha Keriso nibayoini me abad si dua ba alua daʼa ba zi hauga abad moloʼö amaedola Yesu sanandrösa ba gandru faoma oʼo.​—Mat. 13:24-30.

Töla si no ’oköli sibai’ ba gangilata Hezekieli daʼö zangoromaʼö wa ono mbanua Yehowa nibayoini no ara teʼoloiʼö ira si no amaedola waʼamate (Faigi ngenoli si 8, 9)

”Ibörögö Fahalö Döla Andrö”

10. (a) Hadia wamaʼeleʼö sanandrösa ba nono mbanua Lowalangi nisura ba Hezekieli 37:7, 8? (b) Hadia manö mbörö wa ifuli mamati niha niʼoloiʼö?

10 No ifaʼeleʼö Yehowa wa tezara-zara dania wamohouni mazui ba wangorifi ono mbanuania. (Hez. 37:7, 8) Hadia manö mbörö wa ifuli mamati ndra niha niʼoloiʼö sangataʼufi Lowalangi andre ba mangawuli ira ba danö Gizaraʼeli? Börö wamaʼeleʼö si no lafaʼema ira samaʼeleʼö. Duma-dumania, ifaʼeleʼö Yesaya wa so niha si toröi sangawuli ba soi daʼö ba mufotöi ira ”ngaʼötö niʼamoniʼö”. (Yes. 6:13; Yob. 14:7-9) Baero daʼö, oya wamaʼeleʼö sanandrösa ba wamohouni nisura Hezekieli si tola mangaʼaroʼö fanötönara. Feʼaso niha samati ba Mbabilona, duma-dumania Danieli hegöi faʼadudu salua ba mbanua andrö me 539 SM, tatu manö möi fonönö waʼafaduhu dödöra wa mangawuli ira.

11, 12. (a) Hewisa wozara-zara famohouni ’Izaraʼeli khö Lowalangi’? (Faigi göi kotak ”Tezara-zara Wamohouni Famosumange Satulö”.) (b) Moroi ba Hezekieli 37:10 hadia zi tobali fanofu?

11 Hewisa wozara-zara famohouni ’Izaraʼeli khö Lowalangi’ mazui niha Keriso nibayoini? Me no hauga abad teʼoloiʼö ira amaedola zi no mate, ibörögö ’terongo li soruru’ yaʼia me labörögö wangoʼawögö famosumange satulö ira niha sangataʼufi Lowalangi. Duma-dumania, me abad si 16, ifoʼeluaha Zura Niʼamoniʼö William Tyndale ba li Inggris. Hizaʼi, mofönu sibai ndra sondröniaʼö Gereja Katolik Roma börö me laʼila labaso Zura Niʼamoniʼö ira niha mbanua. Börö daʼö labunu Tyndale. Hewaʼae simanö, niha si so faʼabarani lö laböhöli wamoʼeluaha Sura Niʼamoniʼö ba li tanö böʼö. Lua-luania itugu mohaga zindruhu ba zi sagörö ulidanö sogömi-gömi andre.

12 Ba gafuriata, ibörögö so ”nuo hegöi nagole” si tumbu ba döla andrö yaʼia me owölö-ölö Charles T. Russell hegöi ira awönia ba wangalui sindruhu si no taya ba Zura Niʼamoniʼö. Börö daʼö, niha satulö tödö lasöndra zindruhu moroi ba mbuku ”Manuriaigö Ziona” (Zionʼs Watch Tower) hegöi publikasi tanö böʼö. Buania, hasara dödöra khö ndra enoni Lowalangi nibayoini. Ba mböröta ndröfi 1900-an, itugu aro wamati nono mbanua Lowalangi börö ”Drama Foto Penciptaan” hegöi buku ”Faʼalua zi No Tobini” (The Finished Mystery). Lö ara aefa daʼö, irugi inötö khö Lowalangi ba wanolo ono mbanuania enaʼö ”mozizio” ira. (Hez. 37:10) Hamega ba hewisa waʼaluania daʼö? Tola tasöndra wanema linia na tafahaʼö ita ba zalua ba Mbabilona mböröta.

”Auri Ira ba Labörögö Mozizio”

13. (a) Hewisa Hezekieli 37:10, 14 ibörögö alua me 537 SM? (b) Hezo manö ayati sangoromaʼö wa so ösa niha moroi ba wamatörö si fulu mado sangawuli ba Gizaraʼeli?

13 Iʼotarai me 537 SM, ibörögö alua gangilata andrö ba niha Yahudi niʼoloiʼö ba Mbabilona. Hewisa waʼaluania? Ifuli ”auri ira ba labörögö mozizio” me iʼefaʼö ira Yehowa ba mangawuli ira ba Gizaraʼeli. So 42.360 ndraono Gizaraʼeli ba te mato 7.000 moroi ba soi böʼö sondröi Babilona ba wamazökhi mangawuli Yeruzalema hegöi osalinia ba toröi ira ba Gizaraʼeli. (Esr. 1:1-4; 2:64, 65; Hez. 37:14) Mato 70 fakhe aefa daʼö, so mato 1.750 niha zi fao khö Gesera sangawuli ba Yeruzalema. (Esr. 8:1-20) Börö daʼö, töra 44.000 niha Yahudi zangawuli irege tefaudu na mufotöi ira ’saradadu sato sibai’. (Hez. 37:10) Ifatunö göi khöda Taromali Lowalangi wa mangawuli ba Gizaraʼeli ndra tuara, niha niʼoloiʼö Asiria moroi ba wamatörö si fulu mado me 740 SM ba fao ira wamazökhi osali ba Yeruzalema.​—1 Ng. 9:3; Esr. 6:17; Yer. 33:7; Hez. 36:10.

14. (a) Hewisa Hezekieli 37:24 wanutunönia hawaʼara alua daʼö ba zi so miföna? (b) Hadia zalua me döfi 1919? (Faigi göi kotak ”’Töla si No Oköli’ ba ’Darua Zamaduhuʼö’​—Hadia Gamakhaitania?”)

14 Hewisa wamaʼeleʼö Hezekieli andre abölö ebua nasa waʼaluania ba zi so miföna? Simane famaʼeleʼö tanö böʼö nifaʼema Yehowa khö Hezekieli sanandrösa ba wamohouni, hasambalö aʼozu wamaʼeleʼö daʼa ba abölö ebua nasa waʼaluania me no tobali Razo Yesu Keriso yaʼia daʼö Dawido Sabölö Ebua. * (Hez. 37:24) Me 1919, ibeʼe gehehania Yehowa ba nono mbanuania. Börö daʼö, ifuli ”auri ira” ba teʼefaʼö moroi ba wangoloiʼö Mbabilona Sebua. (Yes. 66:8) Aefa daʼö, iʼohe ira Yehowa ba ’mbanuara’ yaʼia daʼö faradaiso wamati. Na simanö, hewisa wa tola tobali ngawawa ”zaradadu sato sibai” dania nono mbanua Yehowa?

15, 16. (a) Hewisa wa hulö ”zaradadu sato sibai” nono mbanua Yehowa iadaʼa? (b) Hewisa wamaʼeleʼö Hezekieli andre tobali famarou dödöda na göna ita fanandraigö? (Faigi kotak ”Fanolo Enaʼö Ifuli Abölö”.)

15 Lö ara me no ifataro zawuyu si lö faröi Keriso me 1919, ibörögö larasoi ono mbanua Lowalangi waʼalua wamaʼeleʼö Zakharia, samaʼeleʼö si toröi ba gotalua niha niʼoloiʼö sangawuli. Imane, ”Ato niha hegöi soi sagabölö si möi . . . ba wangalui Yehowa.” Iʼamaedolagö ira simane ’ira matua si dafulu moroi ba ngawalö soi hegöi li’. Lagogohe mbaru ”zi samösa niha Yahudi” yaʼia daʼö Izaraʼeli ba wamati, ba lamane, ”Omasiga fao khömi, börö me no marongo wa fao khömi Lowalangi.”​—Zak. 8:20-23.

16 Iadaʼa zuta niha si farahu ba ngawawa ”zaradadu sato sibai”. (Hez. 37:10) Ngawawa zaradadu andre yaʼia daʼö iraono Gizaraʼeli ba wamati (niha nibayoini sauri ba gulidanö nasa), hizaʼi fao göi ba daʼö ndra ’matua si dafulu’ (biri-biri tanö böʼö). Börö me fao ita ba ngawawa zaradadu khö Keriso si tedou faʼato, andrö tahaogö woloʼö Yesu me yaʼia Razoda ba wogamö ulidanö si bohou safönu howu-howu.​—Si. 37:29; Hez. 37:24; Fil. 2:25; 1 Te. 4:16, 17.

17. Hadia nifatunöda ba faza aefa daʼa?

17 So halöwö si tohude ba nono mbanua Lowalangi börö me no tebohouni wamosumange satulö. Hadia halöwö daʼö? Enaʼö taʼila wanema linia, moguna aboto ba dödöda halöwö nitema Hezekieli moroi khö Yehowa fatua lö tedudugö Yeruzalema. Tatutunö ia ba faza aefa daʼa.

^ par. 8 Töla daʼa, tenga töla niha si mate ba wökhö mazui faʼatua, hizaʼi töla ’niha nibunu’. (Hez. 37:9) Hulö zi no mate fefu ndraono Gizaraʼeli ba ginötö tekalaisi wamatörö Gizaraʼeli si fulu mado hegöi famatörö Yehuda si dua mado ba teʼoloiʼö nono mbanuania ba Asiria hegöi ba Mbabilona.

^ par. 14 Famaʼeleʼö sanandrösa khö Mesia andre mututunö ba Faza 8.