Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

ARTIKEL WAMAHAʼÖ 19

Faʼomasi ba Faʼatulö ba Wanaögö Faʼalösökhi

Faʼomasi ba Faʼatulö ba Wanaögö Faʼalösökhi

”Tenga sa Lowalangi somasi si lö sökhi ndraʼugö; lö monaha khöu niha si lö sökhi.”​—ZIN. 5:5.

SINUNÖ 142 Böi Taʼefasi Dötönaföda

NITUTUNÖ *

1-3. (a) Moloʼö Zinunö 5:5-7, hewisa dödö Yehowa sanandrösa ba waʼalösökhi? (b) Hana wa tola tawaʼö wa niha samalua pelecehan ba ndraono no isawö ”goroisa Keriso”?

FATUWU khö Yehowa fefu ngawalö zi lö sökhi. (Baso Zinunö 5:5-7.) Tatu fatuwu göi ia ba niha samalua pelecehan seksual ba ndraono. Daʼa gamuata si lö sökhi sinangea muʼogorofi! Börö me Samaduhuʼö Yehowa ita, omasi taʼoʼö Yehowa ba fatuwu ita ba pelecehan seksual ba ndraono, ba böi tatehegö alua ia ba mbanua niha Keriso.​—Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16.

2 Niha samalua pelecehan ba ndraono no isawö ”goroisa Keriso”! (Gal. 6:2) Hana wa tola tawaʼö zimane daʼö? Ba wamahaʼö migu silalö, no tafahaʼö ita ba goroisa Keriso. Fefu wamahaʼö Yesu oroma moroi ba wehede hegöi nifaluania. Teʼodane-dane goroisa andrö ba waʼomasi hegöi faʼatulö. Laʼoʼö goroisa andrö ira niha Keriso sindruhu, lahaogö gamuatara ba ndraono irege larasoi wa telumöʼö ira ba sindruhu-ndruhu laʼomasiʼö. Hizaʼi, niha samalua pelecehan seksual ba ndraono, no niha sangalui tana khönia ba samalua amuata si lö atulö. Lua-luania, so ba dödö ndraono wa lö telumöʼö ira ba lö laʼomasiʼö.

3 Iadaʼa, no alua ba zi sagörö ulidanö pelecehan seksual ba ndraono ba molua-lua daʼa ba niha Keriso sindruhu. Hadia mbörö? ”Niha si lö sökhi, itugu monönö waʼalösökhi” ba latandraigö weʼamöi ba gangowuloa. (2 Tim. 3:13) Baero daʼö, so ösa niha sangumaʼö wa yaʼira ono mbanua niha Keriso, samalua amuata fohorö ba lafalua göi pelecehan seksual ba ndraono. Datatutunö hadia mbörö wa no horö sebua na so niha samalua pelecehan ba ndraono. Aefa daʼö, tatutunö dania hewisa ndra satua sokubaloi ba wangasiwai na so zamalua horö sebua, simane niha samalua pelecehan ba ndraono, ba hewisa lala zatua ba wolumöʼö iraonora. *

HORÖ SEBUA

4-5. Hana wa pelecehan ba ndraono no sambua horö ba niha si göna yaʼia?

4 Lö alio taya waʼafökhö nirasoi ndraono si göna pelecehan. Tenga ha iraono andrö zorasoi lua-luania, larasoi goi daʼö niha sangomasiʼö yaʼia, simane ösi nomonia hegöi ira talifusönia ba wamati. No horö sebua ba wamalua pelecehan ba ndraono.

5 No ifalua horö ba niha si göna pelecehan. * Daʼa zangaʼasogö faʼafökhö hegöi faʼabu dödö ba niha böʼö. Ba wamahaʼö fönada, taʼila wa daʼa nifalua niha samalua pelecehan ba ndraono. Ifakao ndraono andrö ba ifakiko. Niha samalua daʼö, no ifakiko waʼafaduhu dödö ndraono andrö khönia. Moguna lalumöʼö ndraono moroi ba niha samalua si lö sökhi. Ba moguna labeʼe wondrara dödö ba latolo ndraono si göna pelecehan.​—1 Tes. 5:14.

6-7. Hana wa pelecehan ba ndraono no horö ba mbanua niha Keriso hegöi föna ndra samatörö?

6 No ifalua horö ba mbanua niha Keriso. Na so samösa nono mbanua niha Keriso samalua pelecehan ba ndraono, tola ifakiko döi mbanua niha Keriso. (Mat. 5:16; 1 Fet. 2:12) No sambua falöʼatulö daʼa ba niha Keriso si lö faröi si zuta faʼato, si ’lö mamalö wondrorogö famatira’! (Yud. 3) Lö tatehegö toröi niha samalua si lö sökhi bakha ba gangowuloada hegöi samakiko töi mbanua niha Keriso.

7 No ifalua horö föna ndra samatörö. Moguna ”laʼoʼö li ndra samatörö” ira niha Keriso. (Rom. 13:1) No taʼoʼö li ndra samatörö, na taʼoʼö huku si so ba soida andre. Na so samösa nono mbanua niha Keriso sanawö huku, duma-dumania ifalua pelecehan seksual ba ndraono, no ifalua horö föna ndra samatörö. (Fatimbaisi Halöwö Zinenge 25:8.) Lö faʼabölö khö ndra satua sokubaloi ba wangetuʼö huku ba niha sanawö huku ndra samatörö. Ba lö lalumöʼö niha samalua pelecehan seksual ba ndraono ba ginötö laʼetuʼö hukumania ira samatörö. (Rom. 13:4) Niha samalua horö hasambalö ibasi hadia zi no itaru.​—Gal. 6:7.

8. Hewisa wamaigi Yehowa niha samalua horö ba nawönia?

8 Sabölö-bölönia, no ifalua horö föna Lowalangi. (Zin. 51:6) Ba ginötö so niha samalua horö khö nawönia, no ifalua göi horö föna Yehowa. Duma-dumania, angeragö Goroisa nibeʼe Lowalangi ba ndraono Gizaraʼeli. Iwaʼö ba Goroisa andrö, wa niha solimo mazui soʼanagöi awönia no ”falimo ia khö Yehowa”. (3 Moz. 6:2-4) Tatu manö, na so samösa moroi ba mbanua niha Keriso samalua pelecehan ba ndraono, no faröi ia khö Lowalangi börö me no ilimo mazui itagö wa ahono dödö ndraono andrö. Ba möi famakiko döi Yehowa nifaluania. Sindruhu-ndruhu niʼelifi niha samalua pelecehan börö me no sogoro Lowalangi nifaluania.

9. Iʼotarai me föna, hadia informasi si teʼodane-dane ba Daromali Lowalangi nibeʼe organisasi Yehowa, ba hadia mbörö?

9 Iʼotarai me föna, no oya informasi si teʼodane-dane ba Daromali Lowalangi niʼasogö organisasi Yehowa sanandrösa ba pelecehan ba ndraono. Duma-dumania, so ösa artikel ba Manuriaigö hegöi Sadarlah! sanutunö hewisa lala ba woʼalösi waʼabu dödö niha si göna pelecehan seksual, hewisa niha böʼö ba wanolo hegöi ba wamarou tödöra, ba hewisa göi ndra satua ba wolumöʼö iraonora. Ibeʼe göi organisasi wanuturu lala si teʼodane-dane ba Zura Niʼamoniʼö khö ndra satua sokubaloi, hewisa lala ba wangasiwai na alua pelecehan ba ndraono. Lö tebulö organisasi ba wamaigi-maigi fanuturu lala andrö ba itaria so ösa wanuturu lala nibohouni. Hadia mbörö? Ba wotatugöi enaʼö lö tebulö ndra satua sokubaloi ba wamalua oroisa Keriso ba ginötö so zamalua pelecehan ba ndraono.

LALA NDRA SATUA SOKUBALOI BA WANGASIWAI HORÖ SEBUA

10-12. (a) Ba ginötö laʼasiwai horö sebua, hadia zinangea laʼangeragö hegöi lafatimbaisi ira satua sokubaloi? (b) Moloʼö Yakobo 5:14, 15, hadia niʼodödögö ndra satua sokubaloi?

10 Ba ginötö laʼasiwai horö sebua ira satua sokubaloi, moguna laʼangeragö hadia niwaʼö ba goroisa Keriso ba wangoromaʼö faʼomasi ba lafalua zatulö föna Lowalangi. Moguna lahaogö lafatimbaisi ngawalö nirongora soʼamakhaita ba niha samalua horö sebua. Moguna khö ndra satua sokubaloi enaʼö lahaogö laʼangeragö faböi teʼoʼaya döi Lowalangi. (3 Moz. 22:31, 32; Mat. 6:9) Moguna göi laʼameʼegö tödö sanandrösa ba wamati ndra talifusöra ba mbanua niha Keriso hegöi ba wanolo niha si göna pelecehan andrö.

11 Aefa daʼö, na samalua sala andrö samösa moroi ba mbanua niha Keriso, moguna laforege ira satua sokubaloi ba wanolo niha andrö enaʼö ifuli sökhi wahuwusania khö Yehowa. (Baso Yakobo 5:14, 15.) Niha Keriso sangokhögö isö-isö dödö si fasala ba ifalua horö sebua, yaʼia andrö niha sofökhö ba wamati. Eluahania no tekiko wahuwusania khö Yehowa. * Ba zalua andre, tola tobali doto ba wamati ndra satua sokubaloi. Moguna laʼodödögö ba ’wamadöhö sofökhö [niha samalua sala] andrö’. Mene-mene moroi ba Daromali Lowalangi nibeʼera, tobali fanolo khönia enaʼö tola ifuli sökhi wahuwusania khö Lowalangi. Hizaʼi, tola alua daʼa na sindruhu-ndruhu omasi ifalalini gera-erania.​—Hal. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

12 Daʼa zangoromaʼö wa ebua sibai noro dödö niʼokhögö ndra satua sokubaloi. Laʼomasiʼö mbanua niha Keriso börö me no ibeʼe khöra Yehowa noro dödö enaʼö laʼameʼegö tödö nono mbanuania. (1 Fet. 5:1-3) Omasi ira enaʼö larasoi ndra talifusöra waʼahono dödö bakha ba gangowuloa. Börö daʼö, laʼanemaiʼö laʼasiwai ba ginötö larongo so zamalua horö sebua simane pelecehan ba ndraono. Nehegö wanofu si so ba wamobörö ngenoli  13,  15, ba  17.

13-14. Hadia moguna laʼoʼö huku ndra samatörö ira satua sokubaloi sanandrösa ba woʼangadugö famalua amuata pelecehan seksual ba ndraono? Tutunö.

 13 Hadia moguna laʼoʼö huku ira satua sokubaloi sanandrösa ba wangombakha khö ndra samatörö na no alua pelecehan seksual ba ndraono? Moguna laʼoʼö. Ba zi hauga soi, laʼokhögö huku ba laʼandrö ba nono mbanuara enaʼö lafatunö khö ndra samatörö na alua pelecehan ba ndraono. Moguna laʼoʼö huku andrö ira satua sokubaloi. (Rom. 13:1) Huku simane daʼö, lö fatimba ba goroisa Lowalangi. (Hal. 5:28, 29) Tobali, ba ginötö so zamatunö khö ndra satua sokubaloi wa so zamalua pelecehan ba ndraono, moguna lafatunö ba gödo ndraha ba wanofu hewisa woloʼöra huku sanandrösa ba zalua andrö.

14 Ba ginötö fahuhuo ndra satua sokubaloi khö nono andrö hegöi khö ndra satuania mazui ba niha böʼö sangila si no alua, lafatunö khöra wa moguna laʼombakhaʼö daʼö khö ndra samatörö. Hizaʼi, hewisa na niha samalua andrö samösa moroi ba mbanua niha Keriso, ba tola manö dania laʼila gabula dödö andrö niha sato? Hadia moguna so ba dödö niha Keriso soʼangadugö andrö wa tola möi fangobousi döi Lowalangi nifaluania? Lö moguna, börö me samalua andrö zangobousi töi Lowalangi.

15-16. (a) Moloʼö 1 Timoteo 5:19, hana wa moguna si löʼö-löʼönia so darua zamaduhuʼö fatua lö lafazökhi panitia pengadilan ira satua sokubaloi? (b) Hadia nifalua zatua sokubaloi ba ginötö larongo so samösa ba mbanua niha Keriso si no mamalua pelecehan ba ndraono?

 15 Fatua lö lafalua pengadilan ira satua sokubaloi ba mbanua niha Keriso, hana wa moguna si löʼö-löʼönia so darua zi tobali samaduhuʼö? Börö me daʼa lala ba wotuhini faʼatulö si teʼodane-dane ba Zura Niʼamoniʼö. Ba ginötö lö iʼombakhaʼö zalania samalua sala andrö, laʼandrö khö ndra samaduhuʼö si darua ba wangoromaʼö salania ba tola lafalua pengadilan ira satua sokubaloi. (5 Moz. 19:15; Mat. 18:16; baso 1 Timoteo 5:19.) Hadia daʼa geluahania wa fatua lö laʼombakhaʼö gamuata pelecehan seksual khö ndra samatörö, moguna ua so darua zamaduhuʼö? Tenga. Lö moguna lafalua lala daʼa ira satua sokubaloi mazui niha böʼö somasi mangombakha faʼalösökhi andrö khö ndra samatörö.

16 Ba ginötö larongo wa so samösa ba mbanua niha Keriso zi no mamalua pelecehan ba ndraono, moguna laʼoʼö huku ndra samatörö ira satua sokubaloi ba wangombakha salua andrö. Moguna göi lafareso hadia zindruhunia zalua. Aefa daʼö, moguna latatugöi moroi ba Zura Niʼamoniʼö hadia lafazökhi panitia pengadilan. Si oföna, moguna lasofu ba niha niböbögö, hadia sindruhu-ndruhu no ifalua daʼö mazui löʼö. Na lö ifatunö zalania, moguna khö ndra satua sokubaloi ba wamondrongo hadia niwaʼö zamaduhuʼö. Tola mufazökhi panitia pengadilan na si löʼö-löʼönia so darua zi tobali samaduhuʼö, yaʼia daʼö samösa zoʼangadugö ba si samösania yaʼia daʼö niha si no mangila zala nifaluania. * Na ha niha soʼangadugö zi tola mamaduhuʼö salua andrö, tenga daʼö geluahania wa lö atulö niwaʼönia. Hewaʼae lö hadöi niha si darua zi tola mamaduhuʼö niböbögö andrö, aboto ba dödö ndra satua sokubaloi wa niha niböbögö tola manö no ifalua horö sebua si tola mangaʼasogö faʼafökhö ba niha böʼö. Moguna lö tebulö ndra satua sokubaloi ba wotuhini niha niʼafökhöiʼö tödö. Aefa daʼö, moguna göi khö ndra satua sokubaloi enaʼö lalumöʼö mbanua niha Keriso moroi ba niha samalua pelecehan ba ndraono.​—Hal. 20:28.

17-18. Tutunö hadia guna panitia pengadilan.

 17 Hadia guna panitia pengadilan? Moguna laʼetuʼö mazui latatugöi hadia lö tebulö tobali ono mbanua niha Keriso mazui löʼö niha samalua horö. Tenga yaʼira zotatugöi hadia moguna lahuku zi samösa niha ira samatörö börö waʼalösökhi nifaluania. Lö fao zatua sokubaloi ba ginötö laʼetuʼö hukumania ira samatörö, moguna latouʼö ba danga ndra samatörö waʼalösökhi andrö.​—Rom. 13:2-4; Tit. 3:1

18 Ba ginötö lafalua panitia pengadilan ira satua sokubaloi, halöwöra ba daʼö ha soʼamakhaita ba wamati. Laʼogunaʼö Daromali Lowalangi ba wotatugöi hadia ifalalini gera-erania mazui löʼö niha samalua pelecehan andrö. Na lö omasi ifalalini gera-erania, laheta ia ba laʼombakhaʼö ba mbanua niha Keriso wa no laʼefasi ia. (1 Kor. 5:11-13) Na ifalalini gera-erania, lö tebulö tobali ia ono mbanua niha Keriso. Hizaʼi, lafatunö khönia ira satua sokubaloi wa lö saʼae tebeʼe khönia halöwö ba mbanua niha Keriso. Börö me omasi ndra satua sokubaloi ba wolumöʼö iraono, moguna lafatunö khö ndra satua enaʼö lafaigi-faigi ndraonora ba ginötö ahatö ira ba niha daʼö. Ba ginötö lafatunö daʼö, moguna laʼangenanöi ira satua sokubaloi enaʼö böi lafatunö döi niha si göna pelecehan.

LALA BA WOLUMÖʼÖ IRAONOU

Moguna latutunö khö ndraonora ira satua sanandrösa ba waʼorudu enaʼö telumöʼö ira moroi ba pelecehan seksual. Börö daʼö, moguna khö ndra satua enaʼö laʼogunaʼö informasi si no ihenaigö organisasi Lowalangi. (Faigi artikel wamahaʼö 19, ngenoli si-19-22)

19-22. Hadia zi tola lafalua ira satua ba wolumöʼö iraonora? (Faigi gambara ba guli majalah.)

19 Haniha zangonorogö tödö ba wolumöʼö iraono moroi ba niha samakao yaʼira? Tatu manö satuara. * Iraonomö andrö no ”okhöta nibeʼe Yehowa” khömö. (Zin. 127:3) No ibeʼe khöu Yehowa noro dödö ba wolumöʼö yaʼira. Hadia zi tola öfalua ba wolumöʼö iraonou moroi ba niha samalua pelecehan seksual?

20 Si oföna, faʼanö ndraʼugö sanandrösa ba informasi pelecehan. Moguna öʼila hewisa gamuata niha samalua pelecehan hegöi lala niʼogunaʼöra ba wamalua falimosa. Angelama ba niha si tola mangaʼasogö si lö sökhi. (Gamd. 22:3; 24:3) Moguna öʼila wa si toʼölönia niha samalua pelecehan, yaʼira andrö niha sahatö khö ndraono andrö hegöi niha nifaduhusira tödö.

21 Si dua, fahuhuo khö ndraonomö ba farou ira enaʼö böi labiniʼö zalua khöra. (5 Moz. 6:6, 7) Eluahania moguna tobali ndraʼugö samondrongo si sökhi. (Yak. 1:19) Moguna aboto ba dödöu wa si toʼölönia ataʼu ndraono ba wamatunö na no alua khöra pelecehan. Tola manö so khöra waʼataʼu na lö faduhu dödö niha khöra mazui ifetaʼu ira niha samalua pelecehan. Na örasoi wa faböʼö lagu ndraonomö, moguna ösofu khöra ba öhaogö öfondrondrongo na so nitutunöra.

22 Si tölu, faʼanö ndraonou. Moguna öfatunö khöra sanandrösa ba waʼorudu moloʼö ndröfira. Fahaʼö ira hadia zinangea lawaʼö hegöi lafalua ba ginötö so niha sombabaya ösira ba zi lö tefaudu. Ogunaʼö gangombakhata niʼasogö organisasi Lowalangi ba wolumöʼö iraonou.​—Faigi kotak ” Faʼanö Ndraʼugö hegöi Iraonomö”.

23. Hewisa wamaigida niha samalua pelecehan seksual, ba hadia wanofu nifatunöda ba wamahaʼö aefa daʼa?

23 Börö me Samaduhuʼö Yehowa ita, no horö sebua ba amuata si lö sökhi ba wamaigida pelecehan seksual ba ndraono. Moloʼö oroisa Keriso, lö lalumöʼö niha samalua pelecehan andrö banua niha Keriso moroi ba lua-lua horö nifaluara. Hadia zinangea tafalua ba wanolo niha sabu tödö börö me alua khöra pelecehan? Ba wamahaʼö aefa daʼa tebeʼe wanema linia.

SINUNÖ 103 Kubalo—Buala si No Amaedola Niha

^ par. 5 Ba wamahaʼö daʼa, tatutunö dania hewisa lalada ba wolumöʼö iraono moroi ba niha samalua pelecehan seksual. Tafahaʼö göi ita dania hewisa ndra satua sokubaloi ba wolumöʼö mbanua niha Keriso ba hewisa göi zatua ba wolumöʼö iraonora.

^ par. 3 ELUAHA NGAWUA WEHEDE: Pelecehan seksual ba ndraono yaʼia daʼö amuata fohorö si möi faʼasana dödö nifalua zi samösa niha si no ebua-bua mazui salawa ndröfi. Farahu ba daʼö faʼorudu; famalua seks oral mazui anal; fombabaya zaila nawöra; fombabaya dötöʼa ndra alawe; taroʼo mazui amuata si fasala tanö böʼö. Sasesenia ira alawe zi göna pelecehan, hizaʼi göna göi daʼa ba ndra matua. Hewaʼae ato ndra matua samalua pelecehan ba ndraono, hizaʼi so göi ndra alawe zamalua daʼa.

^ par. 5 ELUAHA NGAWUA WEHEDE: Ba wamahaʼö daʼa hegöi famahaʼö fönada, ngawua wehede ”si göna” manandrösa ia ba niha si no irai manaögö pelecehan seksual me iraono. Taʼogunaʼö ngawua wehede daʼa enaʼö aboto ba dödöda hawaʼafökhö nirasoi ndraono, laʼogunaʼö ira ba wamalua pelecehan seksual ba sindruhunia lö fasala ira.

^ par. 11 Fökhö ba wamati tenga daʼö dane-dane wa tola ifalua horö sebua si samösa niha. Niha samalua horö sebua hasambalö itema lua-lua moroi ba zala nifaluania ba iʼonorogö tödö daʼö föna Yehowa.​—Rom. 14:12.

^ par. 16 Enaʼö lö itugu abu dödö ndraono si göna pelecehan andrö, lö moguna lakaoni ia ira satua sokubaloi ba ginötö fahuhuo ira ba niha niböbögö andrö. Samösa satua mazui niha tanö böʼö nifaduhusi tödö ndraono andrö tola ilau fahuhuo khö ndra satua sokubaloi ba wanutunö hadia zalua.

^ par. 19 Angombakhata daʼa moguna khö ndra satua hegöi ba niha soʼameʼegö tödö iraono andrö hewaʼae tenga ononia samösa.