Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

WAÖ-WAÖ WAʼAURI

”Oya Wamahaʼö Nitemagu moroi ba Niha Böʼö!”

”Oya Wamahaʼö Nitemagu moroi ba Niha Böʼö!”

BONGI daʼö, no ogömi sibai hili si so ba Algeria. No lafasindro ba daʼö tendrara ira saradadu Prancis, ba abölö-bölö wasuwöta salua ba Algeria. Ha yaʼo-yaʼo ba nahia wanaro furi karu gawu si no mufalaete, ba no ugogohe wana. Ba zi lö udöna-döna, taya walönini-nini no mege börö me terongo ruru gahe sahatö ba nahia si so yaʼo. Atata dölagu. Me luo daʼö, awena 20 fakhe nasa ndröfigu. Lö omasido ubunu niha ba lö göi omasido na labunu ndraʼo. Muʼaodo, ”He Lowalangi! Tolodo!”

Tebulö waʼaurigu ba zalua si hokha mbugu andrö börö me iʼotarai daʼö ibörögö uʼalui haniha Zomböi banua si yawa awö danö. Hizaʼi, fatua lö ututunö hadia zalua bongi daʼö, omasido ututunö zalua khögu me ide-ide ndraʼo irege tebulö gera-eragu ba terou dödögu ba wangalui Lowalangi.

FAMAHAʼÖ NIHALÖGU MOROI KHÖ BAPAGU

Tumbu ndraʼo me döfi 1937 ba Guesnain, banua pertambangan si so tanö yöu Prancis. Bapagu samösa penambang batu bara, ba ifahaʼö ndraʼo wa moguna sibai muforege ba wohalöwö. Ifahaʼö göi ndraʼo enaʼö fatuwudo ba zi lö atulö. Lafalua zi lö atulö khö ndra sohalöwö ba pertambangan ba tola mosikho ira ba wamalua halöwöra. Me iʼila daʼö bapagu, omasi ia ba wanolo yaʼira. Andrö wa fao ia ba organisasi sangoʼawögö ira sohalöwö ba pertambangan. Afatö göi dödönia wamaigi amuata ndra sondröniaʼö ba agama börö me so khöra waminisa tödö. Ato ba gotaluara niha si kayo, hizaʼi lö tebulö laʼandrö gefe hegöi ö ba niha si numana sohalöwö ba pertambangan. Börö me fatuwu sibai bapagu ba gamuata ndra sondröniaʼö ba agama, lö ifahaʼö ndraʼo sanandrösa ba agama ba lö irai göi madunö-dunö sanandrösa khö Lowalangi.

Me itugu ebua-bua ndraʼo, ibörögö fatuwudo wamaigi falöʼatulö. Duma-dumania, falöʼatulö nifalua ba niha si fatewu ba Prancis. Börö daʼö, omasido sibai fabola ba ndraono si fatewu ba omuso dödögu wefao khöra. Sindruhunia, tenga niha Prancis mamagu, hizaʼi niha Polandia. Utötöna enaʼö fefu niha moroi ba ngawalö mado, larasoi waʼohahau dödö hegöi faʼatulö.

IBÖRÖGÖ UʼANGERAGÖ GELUAHA WAʼAURIGU

Me tobali ndraʼo saradadu

Me döfi 1957, laʼandrö khögu ira samatörö enaʼö faodo ba wajib militer. Daʼö mbörö wa so ndraʼo ba hili si so ba Algeria bongi daʼö, simane nitutunögu ba wamobörö. Me no aefa muʼaodo ”He Lowalangi! Tolodo!” möido ufaigi hezo moroi ruru gahe andrö. Sindruhunia, tenga ruru gahe zaradadu nudu daʼö, hizaʼi ruru gahe zi sageu kalide! Ahono sibai dödögu! Hizaʼi, börö wasuwöta salua me luo daʼö, ibörögö uʼangeragö geluaha waʼaurigu. Hana wa so ita ba gulidanö andre? Hadia iʼameʼegö tödö ita Lowalangi? Hadia tola tarasoi waʼohahau dödö sagötö faʼara?

Ba gafuriata, me mangawulido ba nomo ba wamalukhaisi ira satuagu, falukhado khö zi samösa Samaduhuʼö Yehowa. Ibeʼe khögu La Sainte Bible, Sura Niʼamoniʼö nifoʼeluaha Katolik ba li Prancis. Ubörögö ubaso daʼö me no mangawulido ba Algeria. Tokea sibai ndraʼo me ubaso Wamaʼeleʼö 21:3, 4. Imane, ”So nose Lowalangi ba gotalua niha . . . Iʼosi dawa hörö fefu ba höröra. Lö hadöi saʼae faʼamate, faʼabu dödö, fege-ege, mazui fökhö.” * Lö irai uʼila zimane daʼö. Manofu-nofu dödögu, ’Hadia sindruhu-ndruhu tola alua fefu daʼö?’ Me luo daʼö, maʼifu na uʼila zanandrösa khö Lowalangi hegöi Sura Niʼamoniʼö.

Me no uʼasiwai wamalua wajib militer me döfi 1959, falukhado khö zi samösa Samaduhuʼö Yehowa sotöi François, samahaʼö yaʼo ba ngawalö zindruhu si so ba Zura Niʼamoniʼö. Duma-dumania, iforomaʼö khögu moroi ba Zura Niʼamoniʼö wa so döi Lowalangi, yaʼia daʼö Yehowa. (Si. 83:18) Itutunö göi François wa hasambalö iʼasogö waʼatulö Yehowa ba gulidanö, ibaliʼö faradaiso gulidanö andre, ba ifalua zi no ifabuʼu ba Wamaʼeleʼö 21:3, 4.

Fao dödögu ba wamahaʼö andrö, ba tofakha sibai ia ba dödögu. Lua-luania, mofönu sibai ndraʼo khö ndra sondröniaʼö ba agama, ba omasido uʼailasi ira börö wamahaʼöra si lö tefaudu ba Zura Niʼamoniʼö! Te fagölö gera-erama bapagu. Omasido sibai ulawa walöʼatulö. Börö me lö khögu faʼebolo dödö, omasido ufalua ia ba waʼalio!

Itolo ndraʼo François hegöi ira Samaduhuʼö Yehowa tanö böʼö enaʼö so khögu wanaha tödö. Latutunö khögu wa halöwö niha Keriso tenga ba wanguhuku niha, hizaʼi ba wamaʼema turia somuso dödö sanandrösa ba Wamatörö Lowalangi enaʼö so khöra wanötöna. Daʼa halöwö nifalua Yesu, ba no iʼoroisi khö ndra nifahaʼönia enaʼö lafalua zimane daʼö. (Mat. 24:14; Luk. 4:43) Ufahaʼö göi ndraʼo ba wahuhuosa ba niha si fao faʼasökhi dödö ba faʼatua-tua, hewaʼae na lö fao dödögu ba nifaduhusira tödö. Imane Sura Niʼamoniʼö, ”Lö moguna faʼudu genoni Lowalangi, hizaʼi ihaogö-haogö ba niha fefu.”​—2 Ti. 2:24.

Ubulöʼö waʼaurigu ba tebayagö ndraʼo idanö tobali Samaduhuʼö Yehowa me döfi 1959 ba gangowuloa ba zi sambua wilayah. Ba daʼö falukhado khö zi samösa talifusöda ira alawe sotöi Angèle, ba adöni dödögu khönia. Ubörögö uʼondrasi mbanua niha Keriso si farahu yaʼia, ba mangowalu ndraʼaga me döfi 1960. Yaʼia andrö ira alawe satua-tua, foʼomo si sökhi, ba buala fondrege zebua böli moroi khö Yehowa.​—Amd. 19:14.

Me mangowalu ndraʼaga

OYA WAMAHAʼÖ NIHALÖGU KHÖ NDRA TALIFUSÖDA SARO BA WAMATI

Ba zi hauga fakhe faʼara, oya wamahaʼö si tohude nihalögu khö ndra talifusöda satua-tua hegöi saro ba wamati. Sambua wamahaʼö sabölö tohude nihalögu yaʼia daʼö: Enaʼö mofozu ita ba wamalua halöwöda hewaʼae oya daha-taha, moguna so khöda wangide-ngideʼö ba tafalua mene-mene si so ba Gamaedola 15:22 sangumaʼö, ”Mofozu na ato zanuturu lala.”

Me fao ndraʼaga ba halöwö famasui ba Prancis, 1965

Me döfi 1964, ibörögö uʼila wa sindruhu niwaʼö ba ayati andrö. Ba ndröfi daʼö, ibörögö uhalö halöwö tobali satua samasui, uʼondrasi mbanua niha Keriso ba wamarou tödö ndra talifusöda hegöi ba wangaʼaroʼö famatira. Hizaʼi, awena 27 fakhe ndröfigu me luo daʼö ba ambö atua-tua ndraʼo nasa. Daʼö mbörö wa ufalua zala. Hewaʼae simanö, uhalö wamahaʼö moroi ba zala nifaluagu. Baero daʼö, oya wamahaʼö si tohude nihalögu moroi khö ndra ’sanuturu lala’ satua-tua hegöi saro ba wamati.

Itörö tödögu zalua me awena uhalö halöwö tobali satua samasui. Me no aefa uʼondrasi sambua mbanua niha Keriso ba Paris, so samösa dalifusöda ira matua saro ba wamati sangumaʼö khögu enaʼö fahuhuoga ba zi ha darua ndraʼaga, ba umane khönia, ”Lau.”

Manofu ia khögu, ”He Louis, na so samösa doto zi möi yomo, haniha nifalukhaisinia?”

Umane khönia, ”Niha sofökhö.”

Imane khögu, ”Atulö daʼö. Hizaʼi na ufaigi, abölö oya ginötö niʼogunaʼömö fariawö khö ndra talifusöda saro ba wamati, simane khö zatua mbanua niha Keriso. Ba daʼa, ato ndra talifusöda sorasoi faʼide-ide dödö, so zawena tebayagö idanö, ba so göi zaila-aila. Tatu tefarou sibai dödöra na fariawö ndraʼugö khöra, mendrua manö na möiʼö ba nomora ba faoʼö khöra wemanga.”

Uʼandrö sibai saohagölö mene-mene si sökhi nibeʼe dalifusöda andrö. Toröi-röi sibai ba dödögu waʼomasinia ba mbiri-biri Yehowa. Andrö wa uforege ba wangoromaʼö fangide-ngideʼö ba uʼanemaiʼö ufalua mene-mene nibeʼenia. Uʼandrö sibai saohagölö khö Yehowa börö me so ndra talifusöda simane daʼö.

Me döfi 1969 hegöi 1973, lafataro ndraʼo tobali sondröniaʼö ba Departemen Kafetaria ba zi dombua angowuloa sebua internasional ba Colombes, Paris. Ba gangowuloa sebua nifalua me döfi 1973, moguna mafaʼanö gö niha si 60.000 faʼato ba zi lima hari faʼara! Lö uʼila hewisa enaʼö tola mafalua daʼö. Hizaʼi sakali tö, tola mofozu ndraʼaga börö me mafalua hadia niwaʼö ba Gamaedola 15:22, yaʼia daʼö ba wangandrö fanuturu lala ba niha satua-tua. Uʼandrö wanolo khö ndra talifusöda si no toʼölö ba wamalua halöwö simane daʼa. So ösa ba gotaluara zogale gö, sananö sayu, sonekhe mondrino, hegöi niha si toʼölö mowöli. Börö me falulu fohalöwö ndraʼaga, tola maʼasiwai halöwö sabua andrö.

Me döfi 1973, lafataro ndraʼo hegöi foʼomogu ba wangai halöwö ba Mbetieli si so ba Prancis. Abua sibai khögu wamalua halöwögu si oföna ba daʼö. Lafataro ndraʼo ba wamaʼoheʼö publikasi khö ndra talifusöda si so ba Kamerun, Afrika. Iʼotarai me döfi 1970 irugi 1993, lasaisi halöwöda ira samatörö ba soi daʼö. Sakali tö, lö uʼila hadia tola ufalua halöwö daʼa mazui löʼö. Aboto ba dödö zi samösa pengawas cabang si so ba Prancis hadia nirasoigu. Ibeʼe khögu wamarou dödö imane, ”Moguna sibai gö ba wamati khö ndra talifusöda ba Kamerun. Databeʼe zoguna khöra andrö!” Daʼö nifaluama.

Me owulo ndraʼaga ira talifusöda moroi ba Kamerun ba wamalua rafe si tohude ba Nigeria, 1973

No mato hauga kali möido ba soi si so ba zi fasui Kamerun ba wamalukhaisi ira satua sokubaloi moroi ba soi daʼö. Lö faʼataʼu khö ndra talifusöda andre ba atua-tua ira. Yaʼira zanolo yaʼo ba wamaʼoheʼö publikasi soguna khö ndra talifusöda ba Kamerun. Ifahowuʼö Yehowa wamorege nifaluama. Ba zi 20 fakhe faʼara, lö tebulö latema ira talifusöda majalah Manuriaigö hegöi publikasi Halöwöda khö Lowalangi nifazökhi ero waŵa.

Me döfi 1977, möiga Angèle ba Nigeria, fao khöma ndra satua samasui hegöi foʼomora moroi ba Kamerun

OYA WAMAHAʼÖ NIHALÖGU MOROI KHÖ WOʼOMOGU

Iʼotarai me fakawa ndraʼaga, aboto ba dödögu wa aro wahuwusa Angèle khö Yehowa. Me no mangowalu ndraʼaga, itugu oroma khögu mbua-buania si sökhi. Duma-dumania, ba ngaluo walöwama, ifarou ndraʼo bongi daʼö ba wangandrö khö Yehowa. Matutunö khönia wa omasi sibai ndraʼaga wamalua fondrege zi sökhi ba wangai halöwö khönia. Ifondrondrongo wangandröma andrö Yehowa.

Angèle göi zanolo yaʼo enaʼö itugu ufaduhusi tödö Yehowa. Duma-dumania, me lakaoni ndraʼaga wangai halöwö ba Mbetieli me döfi 1973, so khögu waʼaombö dödö börö me uʼomasiʼö halöwö famasui. Hizaʼi, ifasugi ba dödögu Angèle wa no malulu waʼaurima khö Yehowa, ba moguna mafalua gofu hadia ia niʼandrö organisasinia. (Heb. 13:17) Tebai saʼae fabuʼado me no iwaʼö daʼö! Börö daʼö, möiga ba Mbetieli. Foʼomogu andrö ira alawe satua-tua, si lö fatandro, ba sangomasiʼö Yehowa. Sagötö fefaoma ba zi hauga fakhe faʼara, bua-buania andrö zangaʼaroʼö fongambatöma ba sanolo yaʼaga ba wangai angetula si sökhi.

Daruaga Angèle ba taman si so ba Mbetieli, Prancis

Iadaʼa, no atua ndraʼaga. Lö tebulö Angèle tobali foʼomo si sökhi ba sotuhini yaʼo. Duma-dumania, enaʼö tola fao ndraʼaga ba zekola nifalua ba li Inggris, moguna maforege Angèle ba wamahaʼö yaʼaga ba li daʼö. Börö daʼö, fao ndraʼaga ba mbanua niha Keriso sangogunaʼö li Inggris, hewaʼae na no töra 70 fakhe ndröfima me luo daʼö. Börö me mangai halöwö ndraʼo tobali Panitia Cabang ba Prancis, lö hadöi inötögu ba wamahaʼö yaʼo ba li böʼö. Hizaʼi, faoma matolo nawöma foʼomogu. Iadaʼa, no töra 80 fakhe ndröfima, ba lö tebulö mafaʼanö ndraʼaga ba waö-waö halöwö ba gangowuloa, he ba li Inggris hegöi ba li Prancis. Maforege göi enaʼö lö tebulö fao ndraʼaga ba gangowuloa hegöi ba wanuriaigö nifalua ba mbanua niha Keriso si farahu yaʼaga. Ifahowuʼö Yehowa wamorege nifaluama ba wamahaʼö yaʼaga ba li Inggris.

Me döfi 2017, lakaoni ndraʼo hegöi Angèle wefao ba Sekolah bagi Anggota Panitia Cabang dan Istri, nifalua ba Pusat Pendidikan Menara Pengawal ba Patterson, New York.

Sindruhu-ndruhu wa Yehowa andrö Samahaʼö Fondrege zi Sökhi. (Yes. 30:20) Börö daʼö, fefu ita—satua hegöi si bohou ebua—tola tatema wamahaʼö fondrege zi sökhi moroi khönia! (5 Mo. 4:5-8) Na laforege ira talifusöda si bohou ebua ba wamondrondrongo Yehowa hegöi ira talifusöda saro ba wamati, tola lahalö gangetula si sökhi ba waʼaurira ba tobali ira samosumange Yehowa si lö faröi. No uʼila samösa daʼö ba waʼaurigu. Ifasugi ba dödöda Amaedola 9:9, ”Fahaʼö niha satua-tua ba monönö waʼatua-tuania. Fahaʼö niha satulö ba monönö dania waʼaboto ba dödönia.”

Itaria itörö tödögu zalua ba mbongi sogömi-gömi andrö, me so ndraʼo ba hili si so ba Algeria 60 fakhe silalö. Bongi daʼö, lö utötöna wa usöndra dania waʼauri safönu faʼomuso dödö. Oya wamahaʼö nitemagu moroi ba niha böʼö! No ibeʼe khöma Yehowa waʼauri si sökhi safönu howu-howu. Börö daʼö, mahalö gangetula enaʼö lö tebulö mafahaʼö ndraʼaga khö Namada si so ba zorugo hegöi khö ndra talifusöda saro ba wamati sangomasiʼö yaʼia.

^ par. 11 Buku Niʼamoniʼö Famoʼeluaha Gulidanö si Bohou.