Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

Sambua Ngaʼölu Zura Me Föna si No Mofozu ”Mubokai”

Sambua Ngaʼölu Zura Me Föna si No Mofozu ”Mubokai”

Iʼotarai me no musöndra me döfi 1970, tebai mubaso fragmen Ein Gedi si no akhozi. Me no aefa mu-scan faoma scanner 3-D, ösi ngaʼölu andrö föfö mbuku 3 Moze, ba no tesura ba daʼö döi Lowalangi

ME DÖFI 1970 no lasöndra ira arkeolog sambua ngaʼölu zura si no akhozi ba Ein Gedi, Izaraʼeli, sahatö ba zinga nasi tanö ba gaekhula Nasi si Mate. Lasöndra ngaʼölu zura andrö me lafalua wogao ba zi sambua sinagoga si no akhozi me mududugö mbanua daʼö, alua ia te me abad si önö M. Börö me lö baga saʼae ngaʼölu andrö, tebai labaso nösinia. Tola manö tekiko ngaʼölu daʼö na mubokai. Hizaʼi, barö-barö daʼa no tola ”mubokai” ngaʼölu andrö. Eluahania, tola mufaigi nösinia na laʼogunaʼö scanner 3-D. Ba börö me laʼogunaʼö software pengolahan citra digital si bohou, tola mubaso nösi ngaʼölu zura andrö.

Hadia zoroma me no la-scan ngaʼölu sakhozi? Oroma ayati Zura Niʼamoniʼö. Föfö zi toröi moroi ba ngaʼölu, ösinia yaʼia daʼö famobörö mbuku 3 Moze. Ba ayati daʼö, so Tetragramaton, yaʼia daʼö töi Lowalangi ba li Heberaiʼo. Tola manö so ngaʼölu andrö ba gotalua abad siföföna M hegöi abad si öfa M. Tobali, no ngaʼölu Zura Niʼamoniʼö Heberaiʼo sabölö atua ngaʼölu daʼö, si no irai lasöndra me no aefa lasöndra Ngaʼölu Nasi si Mate (Qumran). Isura Gil Zohar ba The Jerusalem Post, ”Fatua lö nasa muʼila mubokai faoma digital fragmen mbuku 3 Moze moroi ba Ein Gedi, so mato 1.000 fakhe gotaluara Ngaʼölu Nasi si Mate hegöi Kodeks Aleppo. So mato 2.000 fakhe waʼalawa ndröfi Ngaʼölu Nasi si Mate, si otarai me muhaogö Gosali ba zi Dua kali [mato 100 SM], hizaʼi musura Kodeks Aleppo me abad si-10 M.” Moloʼö ndra ahli, tola mubokai faoma digital ngaʼölu Ein Gedi sangoromaʼö wa ösi Goroisa lö irai tebulö ba zi hauga ribu fakhe, ba lö molua-lua ba nösi Goroisa andrö zala nifalua ndra sanali.