Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

Hadia Öʼila?

Hadia Öʼila?

Me götö Yesu, hadia manö pajak sinangea labuʼa ira niha Yahudi?

BA ZI hauga fakhe faʼara, labeʼe gefera iraono Gizaraʼeli ba wotuhini famosumange satulö. Hizaʼi me götö Yesu, oya pajak sinangea labuʼa ira niha Yahudi irege tefakao waʼaurira.

Ba wotuhini famosumange sindruhu nifalua ba nose Lowalangi mazui ba gosali, fefu ndra matua ba gotalua niha Yahudi moguna labeʼe matonga syekel (dua drakhma). Me götö Yesu, muʼogunaʼö pajak nibeʼera andrö ba wangaʼasogö urifö si tobali sumange hegöi ba wondrorogö osali nifazökhi Herode. So ösa niha Yahudi sanofu khö Wetero sanandrösa ba pajak andrö, ba lö irai iwaʼö Yesu wa fasala na labuʼa daʼö. Sindruhunia, ibeʼe wanuturu lala khö Wetero ba wanöndra loga firö ba wamuʼa pajak andrö.​—Mat. 17:24-27.

Me luo daʼö, moguna labeʼe ono mbanua Lowalangi zi sambua niʼofulu moroi ba mbasitöra mazui kefe nisöndrara. (3 Mo. 27:30-32; 4 Mo. 18:26-28) Lawaʼö ira sondröniaʼö ba agama wa moguna lahaogö sibai wamuʼa si sambua niʼofulu moroi ba mbasitöra, farahu ba daʼö ”danömö ruku-ruku, adasi hegöi jiro”. Lö iwaʼö Yesu wa fasala wamuʼa si sambua niʼofulu, hizaʼi iwaʼö wa fasala lala nifalua ndra Farizaiʼo hegöi niha sangila amakhoita börö me so khöra waminisa tödö.​—Mat. 23:23.

Me götö daʼö, niha Romawi zamatörö niha Yahudi ba ebua sibai pajak niʼandröra. Duma-dumania, na so zangokhögö tanö, moguna labeʼe gefe mazui gama-gama ba wamuʼa pajak niʼandrö khöra, faʼebuania 20 irugi 25 persen moroi ba mbua danö andrö. Baero daʼö, moguna göi labeʼe pajak niʼandrö Kaisaro khö ndra niha Yahudi ero zamösana. Daʼa pajak nisofu-sofu niha Farizaiʼo khö Yesu me laforege enaʼö teʼala ia ba wehedenia samösa. Fanema li nibeʼenia zangoromaʼö hewisa zinangeania lala wangera-ngerada sanandrösa ba wamuʼa pajak, ”Mibeʼe khö Kaisaro tana khö Kaisaro, ba khö Lowalangi tana khö Lowalangi.”​—Mat. 22:15-22.

Moguna göi labuʼa pajak na so gamawaö niʼohe ba zi sambua banua mazui nifaʼoheʼö misa ba mbanua böʼö. Muʼowuloi pajak andrö ba labua göfa, soroso, fabaliwa lala, hegöi ba mbawa göli zi sambua banua mazui fasa.

Tefakao sibai niha sato börö waʼoya pajak niʼandrö ndra samatörö Romawi. Itutunö ahli sejarah Romawi sotöi Tacitus wa sagötö famatörö Kaisaro Tiberio me so Yesu ba gulidanö, ”laʼandrö sibai ira niha Siria hegöi Yudæa enaʼö muʼalösi waʼebua pajak börö me abua sibai khöra wamuʼa yaʼia”.

Itugu abua göi wamuʼa pajak börö me abölö ebua gefe niʼandrö ndra sanugi pajak moroi ba zi no mutatugöi. Me götö daʼö, na so zomasi tobali sanugi pajak, tola fao ira ba lelo. Tebeʼe halöwö andrö ba niha sameʼe kefe fondrege zebua. Aefa daʼö, na no mufili ira, lafohalöwö niha ba wanugi pajak. Si toʼölönia, ladouʼö ira sohalöwö andrö waʼebua gefe niʼandröra ba niha ba wangalui harera samösa. Tola manö so niha nifatenge Zakaiʼo ba wangowuloi pajak simane daʼö. (Luk. 19:1, 2) Börö daʼö, lö tokea ita na fatuwu niha khö ndra sanugi pajak ba lö omasi ira fariawö khöra.