Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

WAÖ-WAÖ WAʼAURI

Mafahaʼö Ndraʼaga Enaʼö Lö Matimbagö Halöwö moroi khö Yehowa

Mafahaʼö Ndraʼaga Enaʼö Lö Matimbagö Halöwö moroi khö Yehowa

FAEFA ilabu molö sebua. Ahori afönu tambu nungo nidanö si so fönama, ba abölö-bölö sibai handromania irege ahani ibeʼe gara segebua. No göi ahani zoroso sinangea matörö menaʼö. Ataʼu ndraʼo hegöi foʼomogu Harvey, ba simanö göi ndra samoʼeluaha si fao khöma. Abu göi dödö ndra talifusöda si so yefo nidanö ba wamaigi yaʼaga. Hizaʼi, maʼötö manö. Börö daʼö, mabeʼe yawa motoma side-ide ba moto farakha sebua, hewaʼae lö hadöi tali mazui rate ba wamöbö motoma. Idaʼi-daʼi manö wofanö moto farakha andrö ba dalu molö sebua. Hulö ara sibai marugi yefo nidanö. Lö maböhöli wangandrö khö Yehowa, irege lö hadia ia khöma me marugi. Alua daʼa me döfi 1971 ba zinga nasi Taiwan tanö ba gatumbukha, mato hauga ribu kilometer waʼaröunia moroi ba mbanuama. Daʼututunö khömi waö-waö waʼaurima.

MAFAHAʼÖ NDRAʼAGA BA WANGOMASIʼÖ YEHOWA

Ono siaʼa Harvey, ba so datölu nakhinia ono matua. Lafahaʼö ira ba zindruhu ba Midland Junction, Australia Barat, te me döfi 1930-an, me alua waʼatosasa ba wangalui soguna ba soi andrö. Börö me iʼomasiʼö Yehowa, tebayagö idanö Harvey me 14 fakhe ndröfinia. Lö ara aefa daʼö, ifahaʼö ia enaʼö lö itimbagö halöwö moroi ba organisasi Yehowa. Ba wamobörö, no irai lö omasi ia tobali sombaso Famahaʼö Manuriaigö ba gangowuloa, börö me iwaʼö tödönia wa lö sagu khönia wamalua daʼö. Hizaʼi, so samösa dalifusöda ira matua sangaʼaroʼö tödönia imane, ”Ba organisasi Yehowa, na so zangandrö khöu wamalua hadia ia, eluahania faduhu dödönia wa tola öfalua daʼö!”​—2 Ko. 3:5.

Yaʼo, mamagu, hegöi gaʼagu ira alawe, mafahaʼö ndraʼaga ba zindruhu ba Inggris. Ba gafuriata, tobali göi Samaduhuʼö bapagu, hewaʼae na isaisi ndraʼaga ba wamobörö. Ufabayagöʼö manö ndraʼo idanö hewaʼae na lö omasi bapagu. Fulu fakhe ndröfigu me luo daʼö. Uʼokhögö gohitö dödö tobali perintis, aefa daʼö tobali utusan injil. Hizaʼi, lö itehegö bapagu na tobali ndraʼo perintis fatua lö si 21 fakhe ndröfigu. Lö omasido ubaloi na simane daʼö waʼara. Börö daʼö, me 16 fakhe ndröfigu, uʼandrö khönia enaʼö itehegö khögu findra ba nomo gaʼagu siaʼa si so ba Australia, ba awena tola ubörögö merintis me 18 fakhe ndröfigu.

Ba ngaluo wangowaluma me döfi 1951

Ba Australia falukhaga Harvey. Omasi ndraʼaga mangai halöwö khö Yehowa tobali utusan injil. Mangowalu ndraʼaga me döfi 1951. Me no merintis ndraʼaga ba zi dua fakhe faʼara, mufataro Harvey tobali satua samasui ba Australia Barat. Ebolo sibai mbanua nihalöwögöigöma, andrö wa asese maʼohe moto ba matörö danö sebolo si lö niha-niha ba si fandröndröu.

MOFOZU NIʼERA-ERAMA

Wisuda Gilead ba Yankee Stadium me döfi 1955

Me döfi 1954, lakaoni ndraʼaga wefao ba Sekolah Gilead kelas si 25. No so föna duduma höröma zi no maʼera-era ba zilalö. Matörö göfa weʼamöi ba New York. Me ofetaga ba daʼö, ibörögö maʼosindruhugö wamahaʼö yaʼaga ba Zura Niʼamoniʼö. Lafahaʼö göi ndraʼaga ba li Spanyol. Hizaʼi, abua khö Harvey ba wamahaʼö yaʼia börö me lö iʼila itötöi hurufo ”R”.

Samuza maʼökhö, iʼombakhaʼö instruktur sekolah wa gofu haniha zomasi mufataro ba Jepang, tola lafasuraʼö döira ba kelas samahaʼö li Jepang. Hizaʼi, lö mafasuraʼö döima börö me mawaʼö tödöma wa abölö sökhi na organisasi Yehowa zotatugöi halöwöma. Lö ara aefa daʼö, iʼila instruktur Gilead sotöi Albert Schroeder wa lö mufasuraʼöma döima. Imane khöma, ”Mifuli miʼangeragö ua.” Hizaʼi, aombö nasa dödöma. Ba gafuriata, imane khöma talifusöda Schroeder, ”Yaʼaga instruktur si dalima, no mafasuraʼö döimi. Mitandraigö mifahaʼö ami ba li Jepang.” Lö abua khö Harvey ba wamalua daʼö.

Me ofeta ndraʼaga ba Jepang me döfi 1955, awena 500 waʼato zanuriaigö ba daʼö. Awena 26 fakhe ndröfi Harvey, ba 24 fakhe ndröfigu. Lafataro ndraʼaga ba Kobe, banua niʼogunaʼö si tobali labua göfa, ba mangai halöwö ndraʼaga ba daʼö ba zi öfa fakhe faʼara. Aefa daʼö, lafuli lakaoni ndraʼaga wamalua halöwö famasui, ba omuso sibai dödöma. Ahatö ba mbanua Nagoya so nahiama wanuriaigö. Omuso sibai dödöma ba halöwö andre börö ndra talifusö nitoloma, ö niʼama, ba börö waʼasökhi mbanua andrö. Hizaʼi, lö ara aefa daʼö, laʼandrö khöma findra, ba itörö tödöma wa tebai matimbagö halöwö moroi khö Yehowa.

HALÖWÖ SI BOHOU, ABULA DÖDÖ SI BOHOU

Yaʼo, Harvey, hegöi ira utusan injil tanö böʼö ba mbanua Kobe, Jepang, me döfi 1957

Me no mangai halöwö ndraʼaga ba halöwö famasui ba zi tölu fakhe faʼara, iʼandrö khöma gödo ndraha Jepang enaʼö findra ndraʼaga ba Taiwan, ba manuriaigö ndraʼaga ba niha Amis. Me luo daʼö, ato zi no mondröi sindruhu ba Taiwan. Andrö, moguna mufataro dalifusöda sonekhe ba li Jepang enaʼö lö itugu ato dalifusöda sondröi sindruhu ba daʼö. * Omasiga sibai wamalua halöwö ba Jepang, daʼö mbörö wa abua khöma findra. Hizaʼi, no ifahaʼö ia Harvey ba wanemaʼö gofu hadia manö halöwö. Daʼö mbörö wa fao dödöma enaʼö findra.

Ofeta ndraʼaga ba Taiwan me baŵa si Felezara 1962. Me luo daʼö, so 2.271 waʼato zanuriaigö, ba ato ba gotaluara zangogunaʼö li Amis. Hizaʼi ba wamobörö, moguna nasa mafahaʼö ndraʼaga ba li Mandarin. Si tobali abula dödöma yaʼia daʼö ha sambua mbuku si tola maʼogunaʼö ba wamahaʼö yaʼaga ba li Mandarin, ba lö iʼila fahuhuo ba li Inggris niha samahaʼö yaʼaga. Hewaʼae simanö, tola mofozu ndraʼaga.

Lö ara me no ofeta ndraʼaga ba Taiwan, mufataro Harvey tobali hamba cabang. Börö me ide-ide gödo ndraha si so ba daʼö, lö oya sibai noro dödö nibeʼe khö Harvey. Börö daʼö, tola nasa falulu fohalöwö Harvey khö ndra talifusöda moroi ba mado Amis irugi tölu migu ero waŵa. Itaria göi mangai halöwö Harvey tobali pengawas distrik. Daʼö mbörö wa moguna ifaʼema huhuo na mufalua gangowuloa sebua. Sindruhunia, tola manö menaʼö iʼogunaʼö li Jepang Harvey, ba hasambalö aboto ba dödö ndra talifusöda moroi ba mado Amis daʼö. Hizaʼi, moloʼö amakhoita moroi khö ndra samatörö, lö tola löʼö muʼogunaʼö li Mandarin na mufalua gangowuloa ba wamati. Börö daʼö, hewaʼae na lö onekhe sibai Harvey ba li Mandarin, moguna ifaʼema huhuo ba li daʼö, ba so dalifusöda tanö böʼö samoʼeluaha yaʼia ba li Amis.

Me luo daʼö, barö huku ndra saradadu so soi Taiwan. Börö daʼö, na mufalua gangowuloa sebua, moguna ua musofu sakali hadia latehegö mazui löʼö. Hizaʼi, tenga saoha wamalua daʼö ba ara muʼogunaʼö ginötö. Andrö, na hatö samigu tö mufalua gangowuloa sebua ba lö nasa mutehegö wamalua daʼö, möi Harvey ba gödo wolisi ba ilau modao-dao ba daʼö irege latehegö khöma wamalua angowuloa sebua. Mofozu nifaluania andre börö me lö omasi ndra folisi na so niha si fatewu sombalo-mbaloi ba gödora.

AWENA SAKALI DAʼA MANÖSÖ HILI NDRAʼAGA

Maʼötö nungo nidanö si lö abakha ba Taiwan me möiga manuriaigö

Na falulu fohalöwö ndraʼaga khö ndra talifusöda ba zi hauga migu, si toʼölönia matörö tanö sambua za mazui töra, masösö hili, ba maʼötö nungo nidanö. Itörö nasa tödögu me awena sibai usösö hili. Me no aefa mabadu nidanö aukhu sihulö wongi, matörö moto bözi 5:30 sihulö wongi weʼamöi ba mbanua si fandröndröu. Aefa daʼö, maʼötö nungo nidanö sebolo ba ibörögö masösö hili. No mosindro sibai hili daʼö, irege hulö falalawa ba hörögu gahe dalifusöda sanösö hili si so fönagu.

Me sihulö wongi daʼö, fao Harvey wanuriaigö khö ndra talifusöda si toröi ba mbanua daʼö. Hizaʼi, ulau manuriaigö samösa ba niha sangogunaʼö li Jepang ba zi sambua banua side-ide. Mato bözi satu, ibörögö atata dölagu börö me lö si mangado iʼotarai sihulö wongi. Ba gafuriata, me falukhaga Harvey, no saʼae mangawuli ndra talifusöda tanö böʼö. Awena uʼila wa no ifalalini ösa majalah Harvey faoma adulo manu si tölu ngawua. Aefa daʼö, ifatunö khögu hewisa wemanga adulo sataha andrö. Itölaʼö mbalö faföfö ba isisiö nösinia. Hewaʼae na hulö lö ami, uʼa manö sambua. Haniha zi manga si sambua tö? Ibeʼe ögu daʼö Harvey, börö na atata dölagu, lö faʼabölö khö Harvey ba woluʼi yaʼo na itueli hili.

FEMONDRI SI LÖ TOʼÖLÖ MAFALUA BA ZILALÖ

So zalua khögu si lö toʼölö ufalua ba zilalö me edöna möi ndraʼaga ba gangowuloa ba zi sambua wilayah. Mörö ndraʼaga ba nomo dalifusöda si so ba zinga Balai Mbanua Lowalangi. Laʼonorogö tödö sibai wemondri ira niha Amis. Börö daʼö, ifaʼanö sambua embe nidanö sokafu foʼomo zatua samasui, sambua embe nidanö aukhu, ba sambua garawa. Oya sibai halöwö Harvey me luo daʼö, andrö wa iwaʼö khögu enaʼö yaʼo zi oföna mondri. Tokea sibai ndraʼo börö me baero nomo iʼohe fefu daʼö talifusöda andrö. Oroma-roma sibai daʼö ba Balai Mbanua Lowalangi, ba ato ndra talifusöda ira matua ba daʼö samaʼanö angowuloa ba zi sambua wilayah. Andrö wa uʼandrö nukha mazui tanö böʼönia si tola uʼogunaʼö tobali balu-balu. Hizaʼi, ibeʼe khögu garate angi safusi! Utandraigö ufaigi hadia tola mondri ndraʼo furi nomo. Hizaʼi, so ösa zurati ba daʼö si tola mangoroʼö högöra ba gotalua göli ba ladou niha samahatö yaʼira. Börö daʼö, uwaʼö tödögu, ’Te lö salania, oya saʼatö halöwö ndra talifusöda, ba te lö laʼila wa si mondri ndraʼo. Na lö göi mondri ndraʼo, tola manö so zabao tödö.’ Andrö wa ulau manö mondri.

Mafake mbaru hada mado Amis

PUBLIKASI BA LI AMIS

Iʼila Harvey wa abua khö ndra talifusöda moroi ba mado Amis ba wangoromaʼö faʼatedou ba wamati, börö me ato ba gotaluara zi lö mangila mombaso ba lö göi hadöi publikasi ba li niʼogunaʼöra. Me luo daʼö, no ibörögö muʼogunaʼö hurufo ba wanura li Amis. Daʼö mbörö wa no inötö si sökhi daʼa ba wamahaʼö yaʼira wombaso. Tenga saoha wamalua daʼa. Hizaʼi ba gafuriata, tola lafahaʼö ira sanandrösa khö Yehowa ira talifusöda, ba li niʼogunaʼöra samösa. Ibörögö mufazökhi publikasi ba li Amis ba gangohorita ndröfi 1960-an, ba ibörögö mufazökhi majalah Manuriaigö ba li daʼö me döfi 1968.

Hizaʼi, me luo daʼö, lö latehegö ira samatörö na so mbuku nifazökhi ba li böʼö si tenga li Mandarin. Enaʼö latehegö, oya lala niʼogunaʼö ba wamazökhi majalah Manuriaigö ba li Amis. Duma-dumania, no irai so khöma majalah Manuriaigö nifaʼanö ba zi dombua ngawalö li, li Mandarin hegöi Amis. Lö manahö-nahö dödö niha börö me lawalingagö samahaʼö li Mandarin ndraʼaga ba niha si toröi ba mbanua daʼö. Iʼotarai me luo daʼö, oya publikasi ba li Amis nifazökhi organisasi Yehowa. Mufalua daʼö ba wanolo niha enaʼö tola lafahaʼö ira ba zindruhu moroi ba Zura Niʼamoniʼö.​—Hal. 10:34, 35.

INÖTÖ WAMOHOUNI

Me döfi 1960-an hegöi 1970-an, ato ndra talifusöda moroi ba mado Amis sangokhögö lala waʼauri si lö tefaudu ba goi-goi Lowalangi. Börö me lö aboto ba dödöra goi-goi Zura Niʼamoniʼö, ato ba gotaluara zamalua amuata wohorö, si mabu-mabu, soroko, ba songanga afo. Andrö wa möi Harvey misa ba mbanua niha Keriso ba wanutunö hewisa lala wangera-ngera Yehowa ba nifaluara andrö. Ba daʼö alua khöma nitutunögu moroi yawa no mege.

Omasi labulöʼö lala waʼaurira ira talifusöda sangokhögö fangide-ngideʼö. Hizaʼi, ato göi zi lö omasi mombulöʼö faʼaurira. Andrö wa barö zi 20 fakhe, itugu alö waʼato zanuriaigö ba Taiwan, iʼotarai 2.450 töra, iadaʼa hatö mato 900. Ide-ide sibai dödöma. Hizaʼi, aboto ba dödöma wa ha organisasi si lö raʼiö nifahowuʼö Yehowa. (2 Ko. 7:1) Iadaʼa, lö hadöi saʼae ba mbanua niha Keriso samalua amuata si lö sökhi simane daʼö. Ba börö howu-howu Yehowa, töra 11.000 waʼato zanuriaigö ba Taiwan iadaʼa.

Iʼotarai me döfi 1980-an, maʼila wa itugu tedou ba wamati mbanua niha Keriso sangogunaʼö li Amis. Börö daʼö, asese fariawö Harvey khö ndra talifusöda sangogunaʼö li Mandarin. Omasi ia ba wanolo foʼomo ndra talifusöda ira alawe irege tobali ira Samaduhuʼö. No irai itutunö Harvey wa omuso sibai dödönia me so samösa ba gotaluara zangandrö khö Yehowa si oföna sibai. Omuso göi dödögu börö me tola mofozu ndraʼo ba wamahaʼö niha sato irege tobali ira si fahuwu khö Yehowa. No göi irai mangai halöwö ndraʼo ba gödo ndraha Taiwan, ba falulu fohalöwö ndraʼo khö nono dalifusöda ira alawe si no irai ufahaʼö ba zilalö.

URASOI WAʼABU DÖDÖ

Iadaʼa, hatö yaʼo-yaʼo ba wangai halöwö. Me no arakhagö 59 fakhe mangowalu ndraʼaga, mate woʼomo niʼomasiʼögu me 1 mbaŵa si Sara 2010 börö wökhö kanker. Arakhagö önö ngafulu fakhe no mangai halöwö safönu inötö Harvey. Irugi maʼökhö, lö aetu uʼamalösi ia. Hizaʼi, omuso sibai dödögu börö me tola fao ndraʼo khönia wangai halöwö ba zi dombua soi si sökhi sibai. Tola göi onekhe ndraʼaga wangogunaʼö si dombua li Asia sabua sibai, irege tola manura Harvey ba li si dombua andrö.

Hauga fakhe aefa daʼö, lahalö gangetula ira Boto Solohe enaʼö mangawuli ndraʼo ba Australia börö me itugu atua ndraʼo ba moguna khögu wanolo. Ba wamobörö, lö omasido mofanö moroi ba Taiwan. Hizaʼi, moroi ba duma-duma Harvey, ufahaʼö ndraʼo wa tebai tatimbagö halöwö moroi ba organisasi Yehowa. Andrö wa uʼoʼö manö gangetulara andrö. Ba gafuriata, aboto ba dödögu wa no angetula si sökhi daʼö.

Omuso sibai dödögu börö me tola uʼogunaʼö li Jepang hegöi Mandarin ba wondröniaʼö tur ba Mbetieli

Iadaʼa, mangai halöwö ndraʼo ba gödo ndraha Australasia iʼotarai Sinaya ofeta Zumaha, ba fao ndraʼo manuriaigö khö ndra talifusöda ba mbanua niha Keriso ba ngaluo Satu faoma Migu. Omuso göi dödögu börö me tola uʼogunaʼö li Jepang hegöi Mandarin ba wondröniaʼö tur ba Mbetieli. Udöna-döna sibai dötönafö fanusugi si no mufabuʼu. Faduhu dödögu wa lö olifu Yehowa khö Harvey, si lö irai manimbagö halöwö moroi khönia.​—Yoh. 5:28, 29.

^ par. 14 Sindruhu sa, li sasese muʼogunaʼö ba Taiwan iadaʼa yaʼia daʼö li Mandarin. Hizaʼi, ba zi hauga wulu fakhe ba zilalö, li sasese muʼogunaʼö ba daʼö yaʼia daʼö li Jepang. Börö daʼö, ato niha ba Taiwan si tola nasa mangogunaʼö li Jepang.