Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

WAÖ-WAÖ WAʼAURI

Omuso Dödögu Börö Me Mangai Halöwö Ndraʼo khö Yehowa

Omuso Dödögu Börö Me Mangai Halöwö Ndraʼo khö Yehowa

IBÖRÖGÖ mangai halöwö ndraʼo ba Mbetieli me döfi 1958. Me luo daʼö, 18 fakhe ndröfigu. Halöwögu si oföna ba Mbetieli Kanada yaʼia daʼö ba wangehao salo ba gödo percetakan. Lö ara aefa daʼö, labeʼe khögu halöwö ba wangogunaʼö mesin fanaba mbalö majalah sawena mucetak. Omuso sibai dödögu wangai halöwö ba Mbetieli!

Döfi aefa daʼö, so gangombakhata nifaʼema ba nösi nomo Mbetieli. Moguna so nifatenge tobali sukarelawan ba gödo ndraha Afrika Selatan, börö me lö ara tö so ba daʼö mesin cetak si bohou. Ufasuraʼö döigu, ba lafili ndraʼo. Omuso sibai dödögu. Baero ndraʼo, so datölu tö ndra talifusöda nifili moroi ba gödo ndraha Kanada, yaʼia daʼö Dennis Leech, Bill McLellan, hegöi Ken Nordin. Lafatunö khöma wa tenga ba zi ha sabata mangai halöwö ndraʼaga ba Afrika Selatan!

Iʼanemaiʼö utelefo mamagu ba ufatunö khönia wa findra ndraʼo dania ba Afrika Selatan. Mamagu andrö niha si lö hede-hede. Börö daʼö, lö oya niwaʼönia me utelefo ia. Hizaʼi, aboto ba dödögu wa yaʼia andrö niha saro ba wamati, ba faduhu dödögu wa hasambalö ituhini ndraʼo. Sindruhu sa wa abu dödö bapagu hegöi mamagu börö me findra ndraʼo ba danö saröu. Hewaʼae simanö, lö irai lataha ndraʼo.

MÖIDO BA AFRIKA SELATAN!

Me utörö kereta api moroi ba Cape Town numalö ba Johannesburg, fao ndraʼaga Dennis Leech, Ken Nordin, hegöi Bill McLellan me döfi 1959

60 fakhe aefa daʼö, ifuli owulo ndraʼaga ba gödo ndraha Afrika Selatan me döfi 2019

Fatua lö möiga ba Afrika Selatan, möiga ua sakali ba Mbetieli Brooklyn. Ba daʼö, lafomaha ndraʼaga tölu waŵa faʼara ba wangogunaʼö mesin cetak sebua. Awena 20 fakhe ndröfigu me luo daʼö. Aefa daʼö, matörö göfa barang numalö ba Cape Town, Afrika Selatan. Me no marugi ba daʼö, matörö kereta api tanö owinia numalö ba Johannesburg. Fandröndröu lala nitöröma, ba fatua lö tumbu luo, molombasega sabata ba mbanua side-ide ba danö si mate Karoo. Aukhu sibai mbanua daʼö ba afönu gawu-gawu. Me mafaigi baero moroi ba zandrela, tokea sibai ndraʼaga börö me lö irai maʼila nahia simane daʼö. Ibörögö aombö dödöma hewisa dania halöwö nifaluama. Ba gafuriata, me ifuli möiga ba mbanua andrö, awena aboto ba dödöma wa ohahau dödö niha toröi ba daʼö ba fahuwu ira khöda.

Ba zi hauga fakhe, mohalöwö ndraʼo ba wangogunaʼö mesin Linotype. Ahöli-höli sibai dödöma ba mesin daʼa, hizaʼi abua wangogunaʼö yaʼia. Muʼogunaʼö ia ba wocetak majalah Manuriaigö hegöi Faoso! Gödo ndraha Afrika Selatan zocetak majalah soguna ba ngawalö soi si so ba Afrika. Omuso sibai dödöma börö me ato niha sanema bua moroi ba mesin cetak andre!

Ba gafuriata, mohalöwödo ba Gödo Percetakan. Ba daʼö, ulului halöwö ba wocetak, ba wamoʼeluaha, hegöi ba wamaʼoheʼö publikasi. Hewaʼae na oya halöwögu, omuso sibai dödögu.

MANGOWALUDO BA UTEMA HALÖWÖ SI BOHOU

Yaʼo hegöi Laura me mangai halöwö ndraʼaga tobali perintis istimewa me döfi 1968

Me döfi 1968, mangowaludo khö Laura Bowen, samösa perintis si toröi ahatö ba Mbetieli. Ilului göi halöwö ba Departemen Penerjemahan tobali juru ketik. Me luo daʼö, lö lafohalöwö ba Mbetieli niha sawena mangowalu. Börö daʼö, tebeʼe khöma halöwö tobali perintis istimewa. So khögu waʼaombö dödö börö me lö tebulö teʼasogö gögu hegöi nahia waʼatoröigu sagötö mohalöwödo ba Mbetieli ba zi fulu fakhe faʼara. Hizaʼi iadaʼa, hatö fangali okosi nitemama ero waŵa, faʼebuania 25 rand (mato 500 ribu rufia). Awena labeʼe khöma daʼö na makhamö zi no mutatugöi sanandrösa ba waʼoya ginötö wanuriaigö, faʼato niha nifalukhaisima mangawuli, hegöi faʼoya publikasi nibeʼema. Moguna mahaogö wombagi kefe andrö ba wamuʼa okosi nomo, okosima na mofanö-fanöga, ba wowöli gö, ba wowöli dalu-daluma, hegöi soguna khöma tanö böʼö.

Lafataro ndraʼaga ba kelompok side-ide sahatö ba mbanua Durban. Ato sibai niha India ba daʼö, börö me ato ira si möi ba Afrika Selatan me döfi 1875 ba wohalöwö ba kabu döwu. Hizaʼi, tenga ha daʼö manö halöwöra iadaʼa. Lö si tebulö zi toʼölö lafalua hegöi ö sasese laʼa, simane ngawalö nigule sami sibai. Ba börö me laʼila fahuhuo ba li Inggris, lö moguna mafahaʼö ndraʼaga ba li si bohou ba wanuriaigö khöra.

Laʼandrö khö ndra perintis istimewa enaʼö manuriaigö ira mato 150 za ero waŵa. Börö daʼö, matatugöi Laura enaʼö manuriaigö ndraʼaga önö za ero maʼökhö. Aukhu sibai mbanua daʼö ba namotö. Lö hadöi nasa niha si tola mafuli mafalukhaisi mazui mafahaʼö ba Zura Niʼamoniʼö. Börö daʼö, lö tola löʼö manuriaigö ndraʼaga ba nomo-omo misa ba zi önö za faʼara. Me no ara manuriaigö ndraʼaga, ufaigi lozigu. Hizaʼi, awena 40 menit numalö ginötö. Manofu-nofu dödögu, ’Hewisa wa tola makhamö waʼoya ginötö si no mutatugöi?’

Ibörögö mafahaʼö ndraʼaga ba wamaudugö faʼaurima. Ero maʼökhö, maʼohe roti ba maʼohe göi sup mazui kofi bakha ba termos. Ba ginötö molombasega, maparkir motoma ba mbörö geu. Itaria, so ösa ndraono niha India samalukhaisi yaʼaga si fao faʼahöli-höli dödö börö me faböʼö laʼa-laʼa gulima khöra. Me no hauga hari, ibörögö omuso dödöma wanuriaigö ba daʼa, ba alio sibai numalö ginötö ba worasoima.

Omuso dödöma wanutunö sindruhu sanandrösa ba Zura Niʼamoniʼö ba niha si so ba daʼö. Fahuwu ira ba niha, faoma lafosumange nawöra, laʼataʼufi Lowalangi, ba lö tebulö so khöra wangandrö saohagölö. Ato niha moroi ba agama Hindu sanemaʼö turia somuso dödö nifaʼemama. Omasi ira lafahaʼö sanandrösa khö Yehowa, Yesu, Sura Niʼamoniʼö, ulidanö si bohou, hegöi fanötöna ba niha si no mate. Me no döfi mangai halöwö ndraʼaga ba daʼö, so 20 niha nifahaʼöma ba Zura Niʼamoniʼö. Ero maʼökhö, fao ndraʼaga manga ba nösi nomo si faböʼö-böʼö, samahaʼö yaʼira ba Zura Niʼamoniʼö. Omuso sibai dödöma.

Ba zi lö madöna-döna, tebeʼe khöma halöwö si bohou tobali satua samasui. Mangai halöwö ndraʼaga ba pesisir Samudra Hindia. Ero migu, mörö ndraʼaga ba zi sambua omo, falulu fohalöwö ndraʼaga khö ndra sanuriaigö, ba maʼaroʼö wamati ndra talifusöda ba mbanua niha Keriso si so ba daʼö. Ba wamaigira, yaʼaga andre hulö nösi nomora samösa. Omuso sibai dödöma fariawö khöra hegöi khö ndraonora, ba omasi ndraʼaga fawude-wude ba gurifö nifaliarora. Lö taraso khöma wa no numalö ginötö dua fakhe faʼara. Ba zi lö madöna-döna, iʼandrö khöma gödo ndraha enaʼö ifuli mangai halöwö ndraʼaga ba Mbetieli. Sindruhunia, omasiga sibai halöwö niʼokhögöma iadaʼa. Hizaʼi, aoha gölöma ba wangai halöwö gofu hezo lafataro ndraʼaga.

MANGAWULIGA BA MBETIELI

Me mangawuliga ba Mbetieli, mangai halöwö ndraʼo ba Departemen Dinas. Omuso sibai dödögu falulu fohalöwö khö ndra talifusöda si no ara mangai halöwö. Me luo daʼö, na no awai iʼondrasi sambua mbanua niha Keriso si samösa satua samasui, ifaʼoheʼö laporan ba gödo ndraha. Aefa daʼö, ifaʼoheʼö zura Departemen Dinas ba mbanua niha Keriso andrö ba wameʼe famarou dödö hegöi fanuturu lala. Si toʼölönia, lasura laporan ira satua samasui ba li Xhosa, Zulu, mazui li tanö böʼö niʼogunaʼö ba Afrika. Börö daʼö, moguna lafoʼeluaha laporan andrö ba li Inggris ira sekretaris Departemen Dinas. Baero daʼö, sura nibeʼe Departemen Dinas ba li Inggris, moguna lafoʼeluaha daʼö ba li niʼogunaʼö mbanua niha Keriso andrö. Uʼandrö sibai saohagölö waʼerege dödö ndra sekretaris. Börö wanolora, aboto ba dödögu hadia manö gabula dödö nitaögö ndra talifusöda saitö uli si so ba Afrika.

Me luo daʼö, muʼogunaʼö nasa sistem apartheid ba Afrika Selatan. Niha si faböʼö mado tebai toröi ba zi sambua nahia. Börö daʼö, lö asese fariawö ira ba niha si faböʼö mado khöra. Ira talifusöda saitö uli, fahuhuo ira, manuriaigö, ba laʼondrasi gangowuloa ba li niʼogunaʼöra samösa.

Börö me lafataro ndraʼo ba mbanua niha Keriso sangogunaʼö li Inggris, lö ato ndra talifusöda saitö uli si faʼila khögu. Hizaʼi iadaʼa, ato ba gotaluara zi faʼila khögu, ba tola ufahaʼö ndraʼo ba zi toʼölö lafalua. Mufaso ira ba woloʼö si toʼölö mufalua hegöi faʼafaduhu dödö si lö teʼodane-dane ba Zura Niʼamoniʼö, tefarahu ba daʼö ngawalö zoʼamakhaita ba wakelemusa. Börö me lö laʼoʼö daʼö, göna ira fanaisi moroi ba nösi nomora hegöi niha si so ba zi fasuira. Hewaʼae simanö, lö khöra faʼataʼu. Baero daʼö, numana sibai niha saitö uli si toröi ba mbanua side-ide, ba ato göi zi lö sekola. Hizaʼi, laʼameʼegö tödö sibai nösi Zura Niʼamoniʼö.

No irai utema halöwö ba wangasiwai amadöniwa föna ndra sangetuʼö huku soʼamakhaita ba politik hegöi famosumange Lowalangi. Ato ndraono ndra Samaduhuʼö Yehowa niʼefasi moroi ba zekola börö me lö omasi ira fao ba wangandrö hegöi ba woʼanunöisi sinunö soʼamakhaita ba agama. Teʼaroʼö sibai wamatigu me uʼila waʼalöfaröi hegöi faʼabarani niforomaʼöra.

No irai lataögö wanandraigö sabölö-bölö ira talifusöda ba Eswatini, soi side-ide ba Afrika si no irai mufotöi Swaziland. Me mate Razo Sobhuza II, lö tola löʼö laʼoʼö niha si so ba daʼö zi toʼölö mufalua si tobali tandra waʼabu dödö. Moguna latöwö mbu högöra ira matua, ba laʼadogoiʼö wanaba bura ira alawe. Ato ndra talifusöda nifakao börö me lö omasi ira laʼoʼö zi toʼölö mufalua soʼamakhaita ba wamosumange ira tuara. Toröi-röi sibai ba dödöma waʼalöfaröi niforomaʼöra. Oya duma-duma waʼanau gölö hegöi faʼalöfaröi niforomaʼö ndra talifusöda si so ba Afrika. Börö daʼö, teʼaroʼö sibai wamatima.

IFULI MOHALÖWÖDO BA PERCETAKAN

Me döfi 1981, ifuli labeʼe khögu halöwö ba bagian percetakan. Me luo daʼö, no itugu sökhi mesin niʼogunaʼö ba wocetak publikasi. So samösa sales sangumaʼö khö ndra talifusöda si so ba gödo ndraha enaʼö latandraigö laʼogunaʼö mesin phototypesetter, ba lö iʼandrö khöra gefe. Buania, itugu alio wamalua halöwö ba percetakan. Ba gafuriata, magati mesin Linotype si siwa ngawua faoma mesin phototypesetter si bohou si lima ngawua. Baero daʼö, mafasa göi mesin cetak si bohou. Daʼö mbörö wa itugu oya publikasi si tola macetak!

Börö me itugu tedou teknologi, tola maʼogunaʼö Sistem Penerbitan Elektronik Multibahasa (MEPS) ba wamaʼanö hurufo ba publikasi sedöna mucetak. Abölö alio halöwöma na maʼogunaʼö MEPS moroi na maʼogunaʼö mesin Linotype mazui mesin cetak niʼogunaʼö me awena möiga ba Afrika Selatan ira awögu si datölu. (Yes. 60:17) Me awena mubörögö wangogunaʼö MEPS, no mangowalu ndraʼaga khö ndra talifusöda ira alawe saro ba wamati si no mangai halöwö tobali perintis. Lö si tebulö mangai halöwö ndraʼo hegöi Bill ba Mbetieli, ba no so nono Ken hegöi Dennis.

Me luo daʼö, oya sibai halöwö ba gödo ndraha. Mufoʼeluaha ba mucetak publikasi ba ngawalö li, ba mafaʼoheʼö daʼö ba gödo ndraha tanö böʼö. Börö daʼö, moguna sibai nahia Mbetieli si bohou sabölö ebua. Andrö wa lafazökhi nahia Mbetieli si bohou ira talifusöda lö aröu moroi ba Johannesburg. Me döfi 1987, muʼamoniʼö nahia Mbetieli andre. Omuso sibai dödögu me fao ndraʼo ba wotuhini halöwö ba wamati ba Afrika Selatan hegöi ba wangai halöwö tobali Panitia Cabang ba daʼö ba zi hauga fakhe faʼara.

IFULI MATEMA HALÖWÖ SI BOHOU!

Me 2001, tokeado sibai me lakaoni ndraʼo ba wangai halöwö tobali Panitia Cabang ba Amerika Serikat, sawena mufaʼanö me luo daʼö. Abu sibai dödöma börö me lö tola löʼö maröi ndra si fahuwu khöma hegöi halöwöma ba Afrika Selatan. Hizaʼi, mohiʼa sibai dödöma falulu fohalöwö ba nösi nomo Mbetieli si so ba Amerika Serikat.

Sindruhunia, so khöma waʼaombö dödö börö me lö tola löʼö maröi mama woʼomogu Laura si no atua. Sagötö waʼatoröima ba New York, lö oya zi tola mafalua ba wanolo yaʼia. Maʼandrö sibai saohagölö börö me omasi nakhi Laura si datölu ba wondrorogö mamara. Lamane khöma, ”Atulö wö sa wa tebai mahalö halöwö safönu inötö. Hizaʼi, börö me marorogö mama, tola matuhini ami enaʼö lö tebulö mifalua halöwö safönu inötö.” Maʼandrö sibai saohagölö wanolo nibeʼera.

Maʼandrö göi saohagölö khö gaʼagu ira matua hegöi foʼomonia si toröi ba Toronto, Kanada, börö me larorogö mamagu si no tobali lakha mbanua. Toröi khöra mamagu ba zi töra 20 fakhe faʼara irugi mate ia lö ara me no findra ndraʼaga ba New York. Maʼandrö sibai saohagölö ba nösi nomoma börö me omasi ira lafaudugö waʼaurira ba wondrorogö satuama, hewaʼae tenga saoha wamalua daʼö!

Me mohalöwödo ba gödo ndraha Amerika Serikat ba zi hauga fakhe faʼara, lafataro ndraʼo ba bagian percetakan. Iadaʼa, mangai halöwö ndraʼo ba Departemen Pembelian. Omuso sibai dödögu börö me tola mohalöwödo ba daʼa barö zi 20 fakhe andre. Daʼa gödo ndraha sebua sibai. Ba daʼa, so mato 5.000 waʼato nösi nomo Mbetieli, ba so mato 2.000 zohalöwö tobali komuter!

Me önö ngafulu fakhe silalö, lö utötöna wa tola utema fefu howu-howu daʼa. Fahöna sibai waʼomuso dödö ba waʼaurigu. Lö tebulö ituhini ndraʼo foʼomogu Laura soroi ba dödö. Tebeʼe khöma halöwö si möi fangomuso dödöma ba falulu fohalöwö ndraʼaga khö ndra talifusöda saro ba wamati, tefarahu ba daʼö ndra talifusöda sangai halöwö ba ngawalö gödo ndraha si no irai maʼondrasi. Börö me töra 80 fakhe ndröfigu iadaʼa, laʼalösi halöwögu ba latolo ndraʼo ira talifusöda si bohou ebua ba wamalua halöwögu.

Imane samösa sanura sinunö, ”Yaʼahowu soi sangolowalangigö Yehowa.” (Si. 33:12) Urasoi samösa wa atulö wehede andrö! Omuso sibai dödögu börö me tola falulu fohalöwö ndraʼo ba nono mbanua Yehowa somuso tödö ba wamosumange yaʼia.