Tau Hūhū he Tau Tagata Totou
Ko e ha ne kehe e tala ha Mataio ke he ha Luka hagaao ke he moui fakatino ha Iesu?
Ko e tala ha Mataio ke he fanauaga mo e moui fakatino ha Iesu kua kehe mai he tala ha Luka ha kua igatia a laua mo e hagaaki ke he tau manatu mo e tau mena tutupu he tau tagata kehekehe.
Hagaao e tala ha Mataio ke he tau mena tutupu ne putoia a Iosefa. Kua fakamaama ai e aga ha Iosefa he mogo ne iloa e ia kua fatu a Maria, miti haana ne fakamaama he agelu e tuaga, mo e puhala ne muitua e ia e tau fakatonuaga he agelu. (Mataio 1:19-25) Fakamaama foki e puhala ne hataki he agelu a Iosefa he miti ke fehola ki Aikupito mo e magafaoa haana ti omaoma a ia. Ka e talahau e Mataio ki a tautolu kua fai miti foki a Iosefa he tala age e agelu ki a ia ke liu ke he motu ha Isaraela, ati liu a ia mo e fifili ke nonofo mo e magafaoa haana i Nasareta. (Mataio 2:13, 14, 19-23) He tau veveheaga ua fakamua he Evagelia ha Mataio, ne laga fitu e totoku e ia e higoa ha Iosefa ka e laga fā ni ha Maria.
Ka ko e tala ha Luka kua hagaaki ki a Maria. Kua fakamaama e ahiahi he agelu ko Kaperielu ki a Maria, ahiahi ke he matakainaga haana ko Elisapeta, mo e tau kupu fakaheke haana ki a Iehova. (Luka 1:26-56) Fakamaama foki e mena ne tala age e Simeona ki a Maria hagaao ke he tau matematekelea ha Iesu he vahā i mua. Ti fakamaama e Luka e magaaho ne ahiahi a Iesu ke he faituga mo e magafaoa haana he 12 e tau he moui. He tala nei foki, ne fatiaki e Luka e tau kupu ha Maria ka e nakai ha Iosefa, ti tala mai e ia ki a tautolu kua tupetupe lahi mahaki a Maria ke he tau mena nei. (Luka 2:19, 34, 35, 48, 51) He tau veveheaga ua fakamua he Evagelia ha Luka, ne laga 13 e totoku e ia e higoa ha Maria ka e laga lima ni ha Iosefa. Ti lahi e mena ne talahau e Mataio ki a tautolu hagaao ke he mena ne manamanatu mo e taute e Iosefa. Ka e hagaaki a Luka ke he tau mena ne manamanatu mo e tau mena tutupu ha Maria.
Kua kehekehe foki e puhala ne tohi he tau Evagelia tokoua e laini he magafaoa ha Iesu. Tohi e Mataio e laini he magafaoa ha Iosefa ti fakakite ko Iesu e tama hiki ha Iosefa ne moua e tonuhia matafakatufono ke he tuaga patuiki ha Tavita. Ko e ha? Ha ko Iosefa ne tupu mai ia Solomona ko e tama taane he Patuiki ko Tavita. (Mataio 1:6, 16) Ka e tohi e Luka e laini he magafaoa ha Maria ti fakakite ko Iesu ne moua e tonuhia he mataohi ke he tuaga patuiki ha Tavita hagaao “ke he tino.” (Roma 1:3) Ko e ha? Ha ko Maria ne tupu mai ia Natano ko e tama taane he Patuiki ko Tavita. (Luka 3:31) Ka ko e ha ne nakai tohi e Luka ko e tama fifine ha Heli a Maria ti ko ia ko e matua taane haana? Ha ko e tau tohiaga fakavē ne putoia ni e tau tagata taane he magafaoa. Ti ko e mogo ne tohi e Luka hagaao ki a Iosefa ti fakamaama a ia ko e tama a Heli, ne maama he tau tagata ko Iosefa ko e figona ha Heli.—Luka 3:23.
Ko e tohiaga he laini he magafaoa ha Iesu he tau Evagelia ha Mataio mo Luka kua fakakite ko Iesu ko e Mesia ne mavehe he Atua. Ha ko Iesu ko e mataohi he Patuiki ko Tavita ne iloa lahi ti nakai fakatikai foki he tau Farasaio mo e tau Satukaio e mena ia. Ko e tau fakamaamaaga ha Mataio mo Luka ke he laini he magafaoa ha Iesu kua fakamalolō e tua ha tautolu ti mauokafua a tautolu to fakamooli e tau maveheaga ne toe he Atua.