1, 2. (a) Iloa fēfē e tautolu kua maeke e tau tagata ke eke mo tau kapitiga he Atua? (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

MAI he magaaho ne fanau a tautolu ke he magaaho ne mamate a tautolu, kua manako a tautolu ke he fakaalofa. Lata e tau tagata mo e tau tuaga kapitiga ne lahi e tata mo e ofania, nakai ni ko e fakaalofa he vahāloto he taane mo e hoana. Ka e mua atu e lata ha tautolu mo e fakaalofa mai ia Iehova. Tokologa e tagata ne nakai talitonu na maeke e tau tagata ke moua e tuaga kapitiga tata mo e fakaalofa ke he Atua ha kua nakai kitia mo e malolō ue atu a ia. Ka e iloa e tautolu e tala mooli!

² Iloa e tautolu mai he Tohi Tapu na maeke he tau tagata ke eke mo tau kapitiga he Atua. Lata ia tautolu ke fakaako mai he tau fakafifitakiaga ha lautolu. Ko e ha? Ha ko e kapitiga mo e Atua ko e foliaga mua ue atu ka moua e tautolu he moui. Kia fakatutala a tautolu ke he fakafifitakiaga ha Aperahamo.  (Totou Iakopo 2:23.) Eke fēfē a ia mo kapitiga he Atua? Ko e kapitiga tata ha Aperahamo mo e Atua ne fakavē ke he tua, ti talahaua a ia ko e “matua kia lautolu oti kana kua tua.” (Roma 4:11) He manamanatu a koe ke he fakafifitakiaga haana, hūhū hifo, ‘Maeke fēfē au ke fifitaki ke he tua ha Aperahamo mo e fakamalolō e tuaga kapitiga haaku mo Iehova?’

3, 4. (a) Fakamaama ko e heigoa ne liga ko e kamatamata lahi mahaki ke he tua ha Aperahamo. (e) Ko e ha kua makai a Aperahamo ke poa a Isaako?

³ Manamanatu la ki a Aperahamo ne kavi ke he 125 e tau he moui hane hake fakatekiteki ke he mouga. ^[1] (Kikite tala he matahiku.) I tua haana ko e haana tama taane ko Isaako ne kavi ke he 25 e tau he moui. Ne hahamo e Isaako e tau gaafi ka e totō e Aperahamo e titipi mo e tau mena ke fakamata aki e afi. Liga ko e fenoga uka lahi mahaki a ia he moui ha Aperahamo. Nakai ha kua motua a ia. Lahi agaia e malolō haana. Ka e uka lahi e fenoga ia ha kua ole a Iehova ki a ia ke poa e tama haana!—Kenese 22:1-8.

⁴ Liga ko e kamatamata mua ue atu a ia ke he tua ha Aperahamo. Falu tagata ne pehē kua favale e Atua he ole ki a Aperahamo ke poa e tama haana. Ti pehē e falu kua makai a Aperahamo ke taute e mena nei ha kua nakai fakaalofa a ia ke he tama haana. Ne talahau pihia e tau tagata ha kua nakai tua mo e nakai iloa e lautolu e tua mooli po ke puhala ne gahuahua ai. (1 Korinito 2:14-16) Ka e nakai omaoma pouli a Aperahamo ke he Atua, kakano ai kua omaoma ki a Ia ka e nakai manamanatu. Ne omaoma a ia ha kua tua mooli a ia. Iloa e ia to nakai ole a Iehova ki a ia ke taute ha mena ka fakatupu e hagahaga kelea tukulagi. Iloa e Aperahamo kaeke ke omaoma a ia, to fakamonuina e Iehova a ia mo e tama fakahele haana. Ko e heigoa kua lata mo Aperahamo ke moua e tua malolō pihia? Kua lata a ia ke moua e iloilo mo e iloaaga.

5. Liga fakaako fēfē a Aperahamo hagaao ki a Iehova, ti fēfē e logonaaga haana hagaao ke he iloilo ia?

⁵ Iloilo. Ne tupu hake a Aperahamo he maaga ne higoa ko Uro. Ko e tau tagata i ai  ne tapuaki ke he tau atua fakavai, ti pihia foki e matua taane haana. (Iosua 24:2) Ti fakaako fēfē a Aperahamo hagaao ki a Iehova? Fakakite he Tohi Tapu ko e tama ha Noa ko Semu ko e faoa ha Aperahamo. Moui a ia ato kavi ke 150 e tau ha Aperahamo. Ko Semu ko e tagata he tua, ti liga tutala a ia ke he tau faoa haana hagaao ki a Iehova. Nakai iloa tonu e tautolu ka e liga ko e puhala anei ne fakaako a Aperahamo hagaao ki a Iehova. Ko e mena ne fakaako e Aperahamo kua taute a ia ke fakaalofa ki a Iehova mo e lagomatai he iloilo a ia ke atihake e tua.

6, 7. Fakamalolō fēfē he tau iloaaga ha Aperahamo e tua haana?

⁶ Iloaaga. Moua fēfē e Aperahamo e iloaaga ke fakamalolō e tua haana ki a Iehova? Falu ne pehē takitaki e tau manatu ke he tau logonaaga ti takitaki e tau logonaaga ke he tau gahua. Ne fakalagalaga e loto ha Aperahamo ha ko e mena ne fakaako e ia hagaao ke he Atua, ti logona hifo ai e ia e fakalilifu hokulo ma “Iehova ko e Atua mua ue atu, [Tufuga he] lagi mo e lalolagi.” (Kenese 14:22) Ne fakahigoa he Tohi Tapu e fakalilifu hokulo pihia ko e “maimaina,” po ke “matakutaku mahani Atua.” (Heperu 5:7) Ke maeke ke moua e fakafetui tata mo e Atua, lata ia tautolu ke moua e matakutaku mahani Atua. (Salamo 25:14) Ko e mahani ia ne fakalagalaga a Aperahamo ke omaoma ki a Iehova.

⁷ Tala age e Atua ki a Aperahamo mo Sara ke toka e kaina ha laua i Uro mo e hiki atu ke he motu kehe. Kua momotua tuai a laua, ti to nonofo a laua he tau fale ie ke he vala ne toe he tau momoui ha laua. Pete ne iloa e Aperahamo to loga e hagahaga kelea, ne eketaha a ia ke omaoma ki a Iehova. Ha ko e omaoma haana, ne fakamonuina mo e puipui he Atua a ia. Ma e fakatai, he mogo ne uta a Sara ko e hoana fulufuluola ha Aperahamo mai ia ia ti kua teitei kelipopo ai, ne ofoofogia e puhala ne puipui lagaloga e Iehova a laua. (Kenese 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Ko e tau iloaaga ia ne fakamalolō lahi e tua ha Aperahamo.

8. Maeke fēfē a tautolu ke moua e iloilo mo e iloaaga ke fakamalolō ha tautolu a tuaga kapitiga mo Iehova?

⁸ Maeke nakai a tautolu ke eke mo tau kapitiga tata mo Iehova? Ē, maeke mooli a tautolu! Tuga a Aperahamo, kua lata ia tautolu ke fakaako hagaao ki a Iehova. Ti maeke foki a tautolu ke moua e iloilo mo e iloaaga kua lata mo tautolu. Mogonei kua lahi atu e mena ne iloa e tautolu ki a Aperahamo. (Tanielu 12:4; Roma 11:33) Kua  puke e Tohi Tapu he iloilo hagaao ke he ‘Tufuga he lagi mo e lalolagi.’ Ko e mena ne fakaako e tautolu kua fakaalofa a tautolu ki a Iehova mo e lagomatai a tautolu ke fakalilifu hokulo a ia. Ko e fakaalofa mo e fakalilifu nei ke he Atua kua fakalagalaga a tautolu ke omaoma ki a ia. Ka taute pihia e tautolu, kitia e tautolu e puhala ne puipui mo e fakamonuina e ia a tautolu, ti foaki he mena nei ki a tautolu e iloaaga ne taute e tua ha tautolu ke malolō lahi. Ka fekafekau katoatoa a tautolu ki a Iehova, to moua e tautolu e makona, mafola, mo e fiafia. (Salamo 34:8; Tau Fakatai 10:22) Ko e lahi e iloilo mo e iloaaga ne moua e tautolu, to malolō lahi e tuaga kapitiga ha tautolu mo ia.

9, 10. (a) Ko e heigoa kua lata ke maeke e tuaga kapitiga ke malolō lahi? (e) Ko e heigoa ne fakakite kua tokiofa mo e fakamalolō e Aperahamo e tuaga kapitiga haana mo Iehova?

⁹ Ko e fakafetuiaga tata kua tuga e koloa uho. (Totou Tau Fakatai 17:17.) Nakai tuga e mena fakatū keu tauuka ne fakaaoga ni mo fakamanaia. Kua tuga e fiti fulufuluola ne lata ke fakainu mo e leveki ke puapua. Ne tokiofa mo e leveki e Aperahamo e tuaga kapitiga haana mo Iehova. Taute fēfē e ia pihia?

¹⁰ Ne fakatumau a Aperahamo ke fakamalolō e matakutaku mahani Atua mo e omaoma haana. Ma e fakatai, he fenoga a ia ki Kanana mo e haana a magafaoa mo e tau fekafekau, ne fakatumau a ia ke fakaatā a Iehova ke takitaki a ia he taute e tau fifiliaga lalahi mo e ikiiki. He tau ato fanau a Isaako, kua 99 tuai e tau he moui ha Aperahamo, ne tala age a Iehova ki a ia ke peritome e tau tagata taane oti he magafaoa haana. Fakauaua kia a Aperahamo ki a Iehova po ke lali ke piu ke he taha mena he nakai taute e mena ne ole ki a ia ke taute? Nakai, ne falanaki a ia ki a Iehova mo e omaoma “ke he aho ia.”—Kenese 17:10-14, 23.

11. Ko e ha kua tupetupe a Aperahamo hagaao ki Sotoma mo Komora, ti lagomatai fēfē e Iehova a ia?

¹¹ Ha kua omaoma tumau a Aperahamo ki a Iehova ti pihia ke he tau mena ikiiki, kua malolō lahi e tuaga kapitiga ha laua. Logona hifo e ia kua maeke a ia ke tutala ki a Iehova hagaao ke he ha mena, ti ole foki ma e lagomatai he taufetului a ia mo e tau hūhū uka. Ma e fakatai, he mogo ne pehē a Iehova to moumou e ia e tau maaga ha Sotoma mo Komora, ne tupetupe a Aperahamo. Ko e ha? Ne matakutaku a ia neke mamate fakalataha e tau tagata mitaki mo e tau tagata ne kelea. Liga tupetupe a ia ke he nefiu haana ko Lota mo e magafaoa haana ne nonofo i Sotoma. Falanaki a Aperahamo ki a Iehova, ko e “fakafili he lalolagi oti,” ti tutala fakatokolalo a ia ki a Iehova hagaao ke he tau tupetupe haana. Ne fakauka a Iehova ke he kapitiga haana ti fakakite ki a ia kua fakaalofa hofihofi a Ia. Fakamaama e Iehova pete foki ka fakahoko e ia e  fakafiliaga, kua kumi e ia e tau tagata mitaki ti fakamomoui a lautolu.—Kenese 18:22-33.

12, 13. (a) Lagomatai fēfē he iloilo mo e iloaaga ha Aperahamo a ia he mogo fakamui? (e) Ko e heigoa ne fakakite kua mauokafua a Aperahamo ki a Iehova?

¹² Maaliali ai ko e iloilo mo e iloaaga katoa ne moua e Aperahamo kua lagomatai a ia ke fakatumau e malolō he kapitiga haana mo Iehova. Fakamui, he ole a Iehova ki a Aperahamo ke poa e tama haana, ne iloa e ia kua fakauka, fakaalofa hofihofi, mauokafua, mo e puipui tumau a Iehova. Kua iloa tonu e Aperahamo nakai amanaki ni a Iehova ti favale! Ko e ha ne talahau pihia a tautolu?

¹³ Ato fano kehe a Aperahamo he tau fekafekau haana, ne pehē a ia: “Nonofo a mua mo e asini ke he mena nai, ka ko au mo e tama, to o a maua ke he mena kō ke tapuaki ai, to liliu mai a maua kia mua.” (Kenese 22:5) Ko e heigoa e kakano ha Aperahamo? Pikopiko kia a Aperahamo to liu mai a ia mo Isaako, pete he iloa e ia to poa e ia a Isaako? Nakai. Pehē e Tohi Tapu na iloa e Aperahamo kua maeke a Iehova ke fakaliu tu mai a Isaako he mate. (Totou Heperu 11:19.) Iloa e Aperahamo kua foaki e Iehova e malolō ki a ia ke fai tama pete kua motua lahi a ia mo Sara. (Heperu 11:11, 12, 18) Ti mailoga e ia kua maeke ia Iehova e tau mena oti kana. Nakai iloa e Aperahamo e mena ka tupu he aho ia. Ka e tua a ia kaeke kua lata, to fakaliu tu mai e Iehova e tama haana ke fakamooli oti e tau maveheaga he Atua. Kakano haia ne fakahigoa a Aperahamo ko e “matua kia lautolu oti kana kua tua.”

14. Ko e heigoa e tau paleko ne fehagai mo koe he fekafekau ki a Iehova, ti liga lagomatai fēfē he fakafifitakiaga ha Aperahamo a koe?

¹⁴ Ka e he vahā nei, ne nakai ole a Iehova ki a tautolu ke poa e tau fanau ha tautolu, ka e ole a ia ki a tautolu ke omaoma ke he tau poakiaga haana. Falu magaaho kua liga nakai maama e tautolu e kakano ma e tau poakiaga nei po ke liga uka ia tautolu ke omaoma ki ai. Pihia nakai e logonaaga haau? Ma e falu, kua uka e gahua fakamatala. Liga mā a lautolu ti uka ke tutala ke he tau tagata ne nakai mahani mo lautolu. Matakutaku e falu ke kehe mai he gahuaaga po ke aoga. (Esoto 23:2; 1 Tesalonia 2:2) Ka ole ki a koe ke taute e mena uka, manamanatu ke he fakafifitakiaga ofoofogia he tua mo e loto malolō ha Aperahamo. Ka manamanatu a tautolu ke he tau fakafifitakiaga he tau tagata tua fakamooli, maeke ai ke fakalagalaga a tautolu ke fifitaki a lautolu mo e ke fakatata lahi ke he ha tautolu a Kapitiga ko Iehova.—Heperu 12:1, 2.

15. Ko e ha kua iloa e tautolu kua nakai tokihala a Aperahamo ke he omaoma fakamooli haana ki a Iehova?

¹⁵ Tokihala nakai a Aperahamo he omaoma ke he tau poakiaga ha Iehova? Pehē e  Tohi Tapu ko Aperahamo ne “mate a ia ka kua motua lahi, ko e tagata motua ni kua moui leva.” (Kenese 25:8) He 175 e tau he moui ha Aperahamo, ne maeke a ia ke liu ono ki tua he moui leva haana mo e logona hifo e makona. Ko e ha? Ha ko e tuaga kapitiga haana mo Iehova kua aoga lahi tumau ki a ia. Ka e he totou e tautolu kua ‘motua mo e moui leva’ a Aperahamo, nakai kakano e mena nei kua nakai manako a ia ke moui anoiha.

16. Ko e heigoa e tau fiafia ka moua e Aperahamo he Parataiso?

¹⁶ Pehē e Tohi Tapu “kua tatali atu a [Aperahamo] ke he māga kua fai fakaveaga, ko ia ne eke mo e tufugatia ai ko e Atua haia.” (Heperu 11:10) Talitonu a Aperahamo he taha aho to kitia e ia e maaga ia, ko e Kautu he Atua ne pule ke he lalolagi. To kitia mooli e ia! Manamanatu la ke he fiafia ha Aperahamo ke moui he lalolagi parataiso mo e matutaki ke fakamalolō e tuaga kapitiga haana mo e Atua. To fiafia a ia ke iloa ko e fakafifitakiaga haana he tua kua lagomatai e tau fekafekau he Atua ke he afe he tau tau! He Parataiso, to iloa e ia ko e poa he Mouga ko Moria ko e fakatai ke he taha mena ne mua atu. (Heperu 11:19) To iloa e ia e mamahi ne logona hifo e ia he mogo ne tauteute a ia ke poa e tama haana ko Isaako, nukua lagomatai e tokologa he tau tagata fakamooli ke maama e mamahi ha Iehova he mogo ne foaki e Ia haana Tama ko Iesu Keriso mo lukutoto ma e tau tagata. (Ioane 3:16) Ko e fakafifitakiaga ha Aperahamo ne lagomatai a tautolu oti ke lahi atu e loto fakaaue ke he lukutoto, ko e fakakiteaga mua ue atu he fakaalofa lahi!

17. Ko e heigoa kua eketaha a koe ki ai, ti ko e heigoa ka fakatutala a tautolu he vala tala ka mui mai?

¹⁷ Kia igatia a tautolu mo e eketaha ke fifitaki e tua ha Aperahamo. Tuga a ia, lata ia tautolu ke moua e iloilo mo e iloaaga. He matutaki a tautolu ke fakaako hagaao ki a Iehova mo e omaoma ki a Ia, to kitia e tautolu e puhala kua fakamonuina mo e puipui e Ia a tautolu. (Totou Heperu 6:10-12.) Kia eke a Iehova mo Kapitiga tukulagi ha tautolu! He vala tala ka mui mai, to fakatutala foki a tautolu ke he tolu e fakafifitakiaga ha lautolu kua mahani fakamooli ne eke mo tau kapitiga tata he Atua.